راهکارهای ایجاد طرح و نقش مدرن در منسوجات بافتی طرح دار (مبلمان)
چکیده:
آخرین تحول هنری عصر حاضر که امروزه جهان را دستخوش تغییرات فراوانی نموده است مدرنیسم و تفکرات ناشی از آن می باشد، قرن ها پیش در هنرهای محض مانند نقاشی مدرنیسم و راهکارهای آن مورد استفاده قرار گرفته اند درحالیکه در هنرهای کاربردی اخیراً برخی هنرها مانند هنر طراحی داخلی از آن بهره گرفته و برخی دیگر همچنان از اهمیت این جریان نوگرا و فراگیر بودن آن بی اطلاع هستند، یکی از این هنرها، هنر طراحی پارچه ویژه مبلمان است که به دلیل طراحی و تولید آن ها بوسیله سیستم های بافتی، منسوجات بافتی طرح دار نامیده می شوند؛ لذا در پژوهش حاضر سعی بر آنست تا با استفاده از روش توصیفی و مطالعه نحوه ی استفاده از مؤلفه های مدرنیسم در هنرهای محض و کاربردی و همچنین شناخت انواع مبلمان و منسوجات مورد نیاز آن ها به معرفی راهکارهایی برای ایجاد طرح و نقش مدرن در منسوجات بافتی طرح دار و هماهنگ نمودن این هنر کاربردی با مدرنیسم و مؤلفه هایش پرداخت.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده
فصل اول ـ کلیات پژوهش
1-1 مقدمه ... 2
1-2 بیان مسئله... 2
1-3 سؤالات پژوهش... 3
1-4 تعریف مفاهیم... 3
1-4-1 مفاهیم نظری.......................................... 3
1-4-2 مفاهیم عملی.......................................... 3
1-5 فرضیات پژوهش........................................... 4
1-6 روش شناسی.............................................. 4
1-6-1 رهیافت............................................... 4
1-6-2 روش و ابزار گردآوری داده ها.......................... 4
1-7 اهداف پژوهش............................................ 4
1-8 ادبیات پژوهش........................................... 5
1-9 ساختار پژوهش........................................... 6
فصل دوم- مدرنیسم و ظهور آن در عرصه های هنری
2-1 مقدمه.................................................. 8
2-2 مدرنیسم................................................ 8
2-3 مدرنیسم در حوزه اجتماعی................................ 10
2-4 مدرنیسم در حوزه اقتصاد................................. 10
2-5 مدرنیسم در حوزه فرهنگ.................................. 11
2-6 مدرنیسم در حوزه سیاست.................................. 12
2-7 مدرنیسم در عرصه های هنری............................... 13
2-7-1 هنر محض.............................................. 13
2-7-1-1 مؤلفه های مدرنیسم در هنر محض....................... 20
2-7-2 هنر کاربردی.......................................... 20
2-7-2-1 مؤلفه های مدرنیسم در هنر کاربردی................... 24
2-8 نتیجه گیری............................................. 25
فصل سوم: تاریخچه مبلمان و منسوجات بافتی طرح دار
3-1 مقدمه.................................................. 28
3-2 تعریف مبل.............................................. 28
3-3 تاریخچه مبلمان......................................... 28
3-4 انواع مبلمان........................................... 30
3-4-1 مبل استیل............................................ 31
3-4-2 مبل نیمه استیل....................................... 32
3-4-3 مبل راحتی............................................ 32
3-4-4 مبل فانتزی........................................... 32
3-5 منسوجات بافتی طرح دار.................................. 33
3-5-1 انواع طرح و نقش موجود در منسوجات بافتی طرح دار....... 34
3-5-1-1 طرح های اسلیمی..................................... 34
3-5-1-2 طرح های هندسی...................................... 34
3-5-1-3 طرح های تلفیقی..................................... 35
3-5-1-4 طرح های فانتزی..................................... 36
3-5-1-5 طرح های تصویری قابی................................ 36
3-5-1-6 طرح های کمبین...................................... 38
3-6 سیر تحول مبلمان و منسوجات مبلی از قرن هجدهم تا بیستم میلادی38
3-6-1 نقوش پارچه های قرن هجدهم میلادی....................... 40
3-6-2 نقوش پارچه های قرن نوزدهم میلادی...................... 43
3-6-3 نقوش پارچه های قرن بیستم میلادی....................... 47
3-7 نتیجه گیری............................................. 49
فصل چهارم: راهکارهای ایجاد طرح و نقش مدرن در منسوجات بافتی طرح دار
4-1 مقدمه.................................................. 51
4-2 راهکارهای مدرن موجود در منسوجات بافتی طرح دار.......... 51
4-3 راهکارهای ایجاد طرح و نقش مدرن در منسوجات بافتی طرح دار53
4-3-1 انواع ساختار شکنی ها................................. 53
4-3-1-1 ساختار شکنی در ابزارهای هنری (قلم مو، انگشت، کاردک، تکنیک و...).......................................................... 53
4-3-1-2 ساختار شکنی در موضوع و محتوای اثر هنری............. 55
4-3-1-3 ساختار شکنی در فرم و شکل........................... 58
4-3-1-4 ساختار شکنی در عناصر بصری (خط، نقطه، سطح، حجم، بافت و...) 59
4-3-1-5 ساختار شکنی در رنگ................................. 62
4-3-1-6 ساختار شکنی در نحوه عملکرد (مبل های چند منظوره).... 63
4-3-1-7 تلفیق دو یا چند روش ساختار شکنی.................... 64
4-3-1-8 ساختار شکنی در راپورت طرح.......................... 65
4-4 پی نوشت................................................ 69
4-5 نتیجه گیری............................................. 69
فهرست تصاویر
عنوان صفحه
2-1 مدرسه آتن.............................................. 14
2-2 استفاده از منبع نور برای ایجاد کنتراست یا تضاد......... 14
2-3 شب پر ستاره............................................ 15
2-4 کوه سنت ویکتوآر........................................ 15
2-5 زنی با کلاه............................................. 16
2-6 قدیسه ماری از مصر در میان گناهکاران.................... 17
2-7 دوشیزگان آوینیون....................................... 17
2-8 آکاردئون نواز.......................................... 18
2-9 پایداری حافظه.......................................... 19
2-10 بدیهه سازی............................................ 19
2-11 کارتون سیندرلا......................................... 21
2-12عروس شهر مردگان........................................ 21
2-13 طراحی داخلی کلاسیک..................................... 22
2-14 طراحی داخلی کلاسیک..................................... 22
2-15 طراحی داخلی مدرن...................................... 23
2-16 تلفیق مواد و مصالح مختلف در ساخت یک درب............... 23
2-17 نقوش پارچه های قرن نوزدهم میلادی....................... 24
2-18 نمونه پارچه مبلی قرن نوزدهم میلادی..................... 24
3-1 داریوش بر تخت پادشاهی.................................. 29
3-2 نمونه بدست آمده از مقبره توتانخامون.................... 29
3-3 نمونه ای از مبلمان قرن هجدهم........................... 30
3-4 نمونه مبل استیل........................................ 31
3-5 نمونه مبل نیمه استیل................................... 31
3-6 نمونه مبل راحتی........................................ 32
3-7 نمونه مبل فانتزی....................................... 33
3-8 نقوش اسلیمی در طراحی پارچه مبلی........................ 34
3-9 نقوش هندسی در طراحی پارچه مبلی......................... 35
3-10 نقوش تلفیقی در طراحی پارچه مبلی....................... 35
3-11 نقوش فانتزی در طراحی پارچه مبلی....................... 36
3-12 نمونه پارچه با طرح تک گل.............................. 37
3-13 نمونه پارچه سه گل، چهار گل............................ 37
3-14 نمونه پارچه با طرح کمبین.............................. 38
3-15 نمونه ای از فضای داخلی منزل در قرن هجدهم میلادی........ 39
3-16 نمونه مبل قرن هجدهم میلادی............................. 40
3-17 نمونه پارچه مبلی قرن هجدهم میلادی...................... 41
3-18 نمونه پارچه مبلی قرن هجدهم میلادی...................... 42
3-19 نمونه پارچه مبلی قرن هجدهم میلادی...................... 42
3-20 نمونه ای از فضای داخلی منزل در قرن نوزدهم میلادی....... 43
3-21نمونه پارچه مبلی قرن نوزدهم میلادی...................... 44
3-22 نمونه پارچه مبلی قرن نوزدهم میلادی..................... 45
3-23 نمونه پارچه مبلی قرن نوزدهم میلادی..................... 45
3-24 نمونه پارچه مبلی قرن نوزدهم میلادی..................... 46
3-25 نمونه پارچه مبلی قرن نوزدهم میلادی..................... 46
3-26 نمونه مبل راحتی سده بیستم میلادی....................... 47
3-27 نمونه صندلی با طراحی مدرن............................. 48
3-28 نمونه پارچه مبل راحتی سده بیستم میلادی................. 40
4-1 نمونه پارچه مبلی مدرن.................................. 52
4-2 نمونه پارچه مبلی مدرن.................................. 52
4-3 بافت چروک.............................................. 54
4-4 بافت مخمل.............................................. 54
4-5 مبل حصیری.............................................. 54
4-6 طراحی پارچه با الهام از تار عنکبوت..................... 55
4-7 طراحی پارچه با الهام از طرح درخت....................... 56
4-8 طراحی پارچه با الهام از پوست ببر....................... 56
4-9 تایپوگرافی در مبلمان................................... 57
4-10 تایپوگرافی در مبلمان.................................. 57
4-11 ساختارشکنی فرم کلی مبل................................ 58
4-12 ساختار شکنی فرم نقوش پارچه............................ 59
4-13 طراحی پارچه ی مبلی با استفاده از عنصر خط و عوامل تکرار، ریتم و حرکت...................................................... 60
4-14 استفاده از عنصر خط و نقطه در برخی قسمت های مبل...... 61
4-15 تلفیق سه نقطه بصورت پر و خالی برای ایجاد یک طرح انتزاعی61
4-16 مبلمان چند رنگ با استفاده از مؤلفه ی ساختار شکنی در رنگ63
4-17 مبل های چند منظوره (دارای قابلیت مبل، صندلی و میز).... 63
4-18 مبل های چند منظوره (دارای قابلیت مبل، کتابخانه و تزئینات دیگر)64
4-19 تلفیق ساختار شکنی در رنگ و عناصر بصری................. 65
4-20 طراحی پارچه مدرن...................................... 66
4-21طراحی پارچه مدرن....................................... 66
4-22 نمونه پارچه ی پنل دار به صورت هماهنگ با کاغذ دیواری... 67
4-23 طراحی پارچه مدرن...................................... 68
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1 مقدمه:
مدرنیسم که امروزه تمامی وجوه زندگی بشر را در برگرفته یک جریان نوگرا و فراگیر به شمار می رود که انسان را خواه نا خواه با خود درگیر نموده است؛ دیدگاه های انسانی نسبت به مفاهیم زندگی در سه قرن گذشته دچار تحولات شگرفی شده است که انعکاس این دیدگاه ها در قلمرو هنر به خوبی مشهود است. علم و تکنولوژی در این سه قرن، به ویژه در یکصد سال اخیر چنان میدان وسیعی پیدا کرده که فاصله بین دگرگونی ها و پدیده های نو را روز به روز کوتاه تر کرده است، به سخنی دیگر، مجال سنت روز به روز تنگ تر شده است زیرا علم با این سرعت شتابنده فاصله نو و کهنه را کوتاه تر کرده است. لذا گسترش ایده های علمی عامل تعیین کننده ای در شکل بخشیدن به تمام اندیشه های آدمی بوده است (ورنون، غریفی، 53). علم و پیشرفت تکنولوژی رابطه تنگاتنگی با جریان مدرن در جهان دارند، همین عامل سبب شده تا انسانها در سراسر جهان نسبت به مدرنیسم و مؤلفه هایش آگاهی و شناخت بیشتری پیدا کنند، یکی از نیاز های اساسی آدمی در طول تاریخ تا به امروز نیاز به تنوع و تازگی است انسان تمایل زیادی به نو شدن داشته و بعد از مدتی از وضعیت کنونی احساس خستگی می کند همین عامل موجب شکل گیری دوره ها و سبک های هنری و همچنین پیشرفت های علمی و تکنولوژی گردید لذا به دلیل وجود این تمایل انسانی، جریان مدرن در دنیا و زندگی انسان همچنان ادامه خواهد داشت، بر این اساس شناخت و آگاهی از مدرنیسم و مؤلفه هایش یک امر روری و مهم تلقی می شود، پیدایش مدرنیسم باعث ایجاد تغییرات اساسی در زندگی بشر گردید و سپس وارد عرصه های هنری شده و سبک های نوین سده ی بیستم را بوجود آورد؛ آنچه که در تاریخ هنر من باب مدرنیسم یاد شده همگی مربوط به نقاشی و مجسمه سازی بوده که تحت عنوان هنر مدرن مطرح است امّا آنچه که امروزه مشخص است مدرنیسم حتی بر هنرهی کاربردی که هدف از تولید آن ها نخست سودمندی و کارکرد بوده و بعد زیبایی، نیز تأثیر گذاشته است اما در میان هنرهای کاربردی برخی توانسته اند به خوبی اهمیت مدرنیسم را درک نموده و مؤلفه های آن را به کار گیرند و برخی دیگر به دلیل عدم آگاهی از اهمیت آن در دنیای امروز، هنوز نتوانسته اند وارد این عرصه شوند، هنر طراحی پارچه و بالاخص منسوجات بافتی طرح دار نیز در همین دسته قرار دارند.
1-2 بیان مسئله:
مدرنیته نوعی شیوه زیستن و تجربه کردن زندگی به شمار می آید که از تحولات صنعتی شدن، شهرنشینی و تفکیک حوزه دینی از غیر دینی ناشی شده است. مشخصاتش عبارتست از فروپاشی و اصلاح گری، پراکندگی و تحولات سریع، ناماندگاری و نا امنی؛ (چایلدز، 1389، 25) «منش شیوه زندگی ای امروزی و جدید، که به جای منش کهن زیستن نشسته و آن را نفی کرده باشد» (احمدی، 1387، 9). مدرنیسم که در اواخر سده نوزدهم میلادی پا به عرصه وجود گذاشت امروزه به یک جریان فراگیر در زندگی بشر مبدل شده است به گونه ای که انسان امروزی سبک زندگی متفاوتی نسبت به پیشینیان خود انتخاب نموده و تمایل زیادی به تغییر دادن و مدرن نمودن اجزاء زندگی خویش دارد بر این اساس مدرنیسم یک جریان فراگیر در عرصه جهانی به شمار می آید که از طریق عامل ارتباطات به کشورهای دیگر نیز نفوذ کرده و آنها را تحت تأثیر قرار می دهد.
این جریان که با تحولات علمی و فناورانه در دنیا مطرح شد مستقیماً بر هنر نیز تأثیر گذاشت؛ ابتدا بر هنرهای محض و سپس بر هنر های کاربردی سایه افکند، هنر طراحی پارچه که یک هنر کاربردی به شمار می رود در کشورهای پیشرفته به دلیل شناخت مدرنیسم و استفاده از مؤلفه های آن در سطوح بسیار بالایی نسبت به کشورهای دیگری همچون ایران قرار دارد، امروزه در بازار داخلی ایران به دلیل عدم شناخت کافی از این مهم و همچنین تقلید صرف از پارچه های خارجی نوعی دو دستگی طرحی ایجاد شده که آسیب زیادی را در پی داشته و خواهد داشت، استمرار چنین روند ناهماهنگی باعث افت بازار کشور شده و نارضایتی مشتری را به همرا دارد، لذا اولین قدم برای رفع این مشکل کسب آگاهی و شناخت کافی نسبت به مدرنیسم و مؤلفه هایش می باشد.
در پژوهش حاضر نگارنده بر آنست تا با روشن ساختن اهمیت مدرنیسم در دنیای امروز و شناخت بیشتر به ارزیابی راهکارهایی برای ایجاد طرح و نقش مدرن در منسوجات بافتی طرح دار پرداخته و در این زمینه تجزیه و تحلیل نماید.
1-3 سؤالات پژوهش:
1- مؤلفه های مدرنیسم چیست؟
2- سیر تحول نقوش منسوجات بافتی طرح دار و تأثیر پذیری آن ها از مدرنیسم چگونه است؟
3- چه راهکارهایی را جهت همسو نمودن طرح و نقش منسوجات بافتی طرح دار با مؤلفه های مدرنیسم می توان ارائه داد؟
1-4 تعریف مفاهیم:
1-4-1 مفاهیم نظری:
راهکار: منظور از راهکار در پژوهش حاضر ارائه ی راه و روشی جهت هماهنگ نمودن منسوجات بافتی طرح دار با مدرنیسم و مؤلفه هایش می باشد.
مدرنیسم: طرفداری از شیوه ها و چیزهای تازه و بدیع، مد روز و جدید، دلبستگی به راه و رسم های تازه باب شده (لغت نامه دهخدا).ازتبارلاتینModernus است و یکی از معانی لغوی آن، نوگرایی و توجه به پدیده ها و روش های نوین است، لیکن در زمینه های هنری و ادبی می توان آن را وجهی خاص از تجدد طلبی تلقی نمود که گذشته را نفی می کند و به مبانی معنوی و روحانی اعتقادی ندارد.
1-4-2 مفاهیم عملی:
طرح و نقش: نوعی فرم و شکل است که در بسیاری از هنرها برای پرهیز از سادگی و خامی و همچنین تزئین اجسام مختلف از آن استفاده می شود و شامل نقوش گیاهی، هندسی، حیوانی، انسانی و ... می باشد.
منسوجات بافتی طرح دار: منسوجاتی که از طریق بافت، نقش دار شده و طرح و نقش در آن ها با استفاده از تغییر حوزه های بافتی ایجاد می شود؛ مانند: پارچه های مبلی، پرده ای، فرش و...، اینگونه پارچه ها ثبات و دوام بسیار خوبی نسبت به پارچه های چاپی دارند.
1-5 فرضیات پژوهش:
به نظر می رسد راهکارهای نوینی را می توان برای ایجاد طرح و نقش مدرن در منسوجات بافتی طرح دار ارائه داد.
1-6 روش شناسی:
1-6-1 رهیافت:
نوع تجزیه و تحلیل داده ها در پژوهش حاضر به دلیل بررسی ساختاری نقوش منسوجات بافتی طرح دار به لحاظ فرم، رنگ و مختصراً بافت، ساختار گرایانه می باشد.
1-6-2 روش و ابزار گرداوری داده ها:
شیوه پژوهش حاضر از نوع توصیفی می باشد که با مطالعه منابع کتابخانه ای (اسناد، داده های الکترونیکی و پایگاه های اطلاعاتی) و کتاب هایی در حوزه مدرنیسم، تأثیرات آن بر جامعه و هنر اعم از هنرهای محض و کاربردی، جمع آوری نموده سپس با استفاده از پایگاه های اینترنتی برخی شرکت های تولیدی و مطالعات میدانی (مشاهده) به جمع آوری اسناد تصویری از منسوجات بافتی طرح دار ایرانی و خارجی پرداخته است.
1-7 اهداف پژوهش:
1- بررسی راهکارهای نوین جهت همسو نمودن طرح و نقش منسوجات بافتی طرح دار با مدرنیسم.
2- شناخت مدرنیسم و مؤلفه های آن، تأثیرات آن بر اجتماع و هنر (هنر های محض و کاربردی).
3- بررسی سیر تحول نقوش منسوجات بافتی طرح دار و تأثیر پذیری آن ها از مدرنیسم.
1-8 ادبیات پژوهش:
در پژوهش حاضر نگارنده در ارتباط با موضوع با دو حوزه مطالعاتی مواجه است؛ حوزه نخست شامل مطالعاتی در زمینه مدرنیسم، چگونگی پیدایش آن، تأثیر آن بر جامعه و هنر و عرصه های مختلف هنری سده ی بیستم، می باشد که نیمی از حوزه کار را به خود اختصاص داده و حوزه بعدی شامل مطالعاتی در مورد منسوجات بافتی طرح دار ویژه مبلمان است که از منظر طرح و نقش و تا حدودی رنگ و بافت بررسی خواهد شدکه این بخش نیز مابقی کار را تشکیل می دهد لیکن متاسفانه در این زمینه منابع چندانی در دسترس نیست تنها منابع موجود کتاب هایی تحت عنوان تکنیک های بافت پارچه بوده در حالیکه در رابطه با طرح و نقش پارچه ها به دلایل امنیتی منابع تصویری چندانی وجود ندارد و تنها میتوان از طریق مطالعات میدانی و مشاهده به جمع آوری منابع تصویری پرداخت لذا با توجه به اینکه در زمینه مطالعات اختصاصی پژوهش حاضر تا کنون پژوهشی صورت نگرفته است نگارنده به سراغ مطالعات جانبی این پژوهش رفته است:
در بررسی های صورت گرفته در زمینه پژوهش حاضر مطالعات چندان گسترده ای در این خصوص وجود نداشته؛ در زمینه مقاله می توان به مقاله رابطه علم و هنر مدرن در قرن بیستمتالیف جان ورنون، ترجمه قاسم غریفی که به رابطه مستقیم علم و هنر مدرن پرداخته و پیشرفت های علمی و تکنولوژی را باعث بوجود آمدن وضعیت موجود یعنی فراگیر شدن مدرنیسم می داند و مقاله ی دیگری تحت عنوان نگره های زیبایی شناسی و هنر مدرنتالیف هدی زابلی نژاد، کتاب ماه هنر، آذر 1388، که هنر مدرن را از وجوه زیبایی شناسی بررسی نمودهو نکات مثبت آن را بر می شمرد و همچنین مقاله هنر مدرن و تحولات آن، تالیف بهناز رفعتی، کتاب ماه هنر، شماره 150، اسفند 1389 که درباره کتاب هنر مدرنیسم ساندرا بکولا نوشته شده است اشاره کرد، این مقاله نیز خلاصه آن چه که نویسنده کتاب هنر مدرنیسم مد نظر داشته را بیان نموده که چگونگی پیدایش مدرنیسم در نقاشی و پیکره سازی با ذکر هنرمندان نامدار آن عصر می باشد، تمامی مقالات ذکر شده صرفاً به جنبه های توصیفی پرداخته اند؛ در زمینه کتاب نیز کتاب های گسترده ای درباره ی هنر مدرن وجود داشته که اکثراً به بیان سیر تاریخی هنر مدرن در نقاشی و مجسمه سازی پرداخته اند لیکن در این میان می توان به دوکتاب ارزشمند که به نگرش هنرمند سده نوزدهم و بیستم و همچنین دلایل بوجود آمدن هنر مدرن پرداخته اند اشاره نمود: کتاب هنر مدرنتالیف نوربرت لینتن (1382)و کتاب هنر مدرنیسم نوشته ساندرا بکولا (1387) در این دو کتاب نویسنده به بیان مشخصات هنر مدرن که آغاز آن را سال 1860 میلادی یعنی اواخر قرن نوزدهم و پایان آن را اواخر قرن بیستم می داند پرداخته و به صورت اجمالی ویژگی های آثار نقاشان مطرح در سبک های مختلف هنری را توصیف نموده و در نتیجه مخاطب را با مؤلفه های هنر مدرن که به گونه های متفاوت توسط هنرمندان به کار گرفته شده اند آشنا می سازد و کتابمدرنیسمتالیفپیتر چایلدز، ترجمه رضا رضایی، نشر ماهی، (1389) که به بیانمدرنیسم، مؤلفه ها و چگونگی پیدایش آن پرداخته است کتاب های دیگری با نام های معمای مدرنیته، بابک احمدی، نشر مرکز، چاپ پنجم، تهران، 1377؛ و از مدرنیسم تا پست مدرنیسم، لارنس کهون، عبدالکریم رشیدیان، نشر نی، چاپ ششم، تهران، 1387 نیز به بررسی مدرنیسم پرداخته اند با این تفاوت که کتاب اول از زبان نویسنده بوده در حالیکه کتاب دوم در بردارنده نظریات فلاسفه دنیا از دکارت تا دیوید هال می باشد.
دانلود مجموعه مقالات سرریزهای PKW در سال 2011
در این پروژه مجموعه مقالات سرریزهای PKW در سال 2011 درقالب فایل pdf در293 صفحه ارایه شده است.
192 - آشنایی با آفات مهم گندم و مدیریت کنترل آنها در ایران
|
فرمت فایل: ورد –Word و قابل ویرایش تعداد صفحات: 87
فهرست مطالب مقـدمـه آفات گندم و اهمیت اقتصادی آنها راست بالان زیان آور گندم سن های زیان آور گندم جوربالان زیان آور گندم بال ریشک داران زیان آور گندم سخت بالپوشان زیان آور گندم بال پولک داران زیان آور گندم دو بالان زیان آور گندم بال غشائیان زیان آور گندم کنه های زیان آور گندم مدیریت تلفیقی آفات گندم منابع
مقـدمـه گندم عمده ترین محصول زراعی کشور است. سطح زیر کشت گندم آبی و دیم کشور در سال 1380 به ترتیب27/2 و51/3 میلیون هکتار و متوسط عملکرد آن در شرایط آبی و دیم به ترتیب 3 و 7/0 تن در هکتار بوده است. نرخ خودکفایی گندم در سال های مختلف بین 60-80 درصد نوسان داشته است. در صورتی که متوسط عملکرد در شرایط آبی و دیم به ترتیب تا سطح 8/4 و16/1 تن در هکتار افزایش یابد، خودکفایی در تولید این محصول تحقق خواهد یافت(کشاورز و همکاران، 1380). مهم ترین عوامل تآثیرگذار در کاهش عملکرد گندم کشور به شرح زیر می باشند(آهون منش،1371): × پایین بودن آگاهی و دانش علمی و عملی کشاورزان × نارسایی در تآمین و توزیع به موقع نهاده های کشاورزی(بذر، کود، سم و …) × بالا بودن میزان ضایعات در مراحل مختلف تولید × محدود بودن منابع آب و یا عدم وجود نظام صحیح آبیاری در اغلب مناطق کشور × خسارت آفات، بیماریهای گیاهی، علف های هرز و عدم مدیریت صحیح کنترل آنها × عدم مصرف صحیح و بهینة کودهای شیمیایی و یا کمبود و عدم توزیع به موقع آنها × کاربرد غیر اصولی و نامنظم ماشین آلات و ادوات کشاورزی × عدم توسعة مکانیزاسیون کشاورزی در بسیاری از نظام های بهره برداری × کمبود وسایل، ابزار و اعتبار در زمینه های مختلف تحقیق، ترویج و آموزش کشاورزی × کمبود سرمایه گزاری در تولید محصولات کشاورزی × نارسایی سیاست ها و برنامه های کشور برای تولید محصولات کشاورزی
آفات گندم و اهمیت اقتصادی آنها ابتدای صفحه در اکوسیستم های زراعی کشور که گندم و جو بستر زیست را تشکیل می دهند، عوامل زنده و غیر زنده ای در تولید محصول تآثیرگذار هستند که انسان برای بدست آوردن محصول بیشتر مدام آنها را تغییر می دهد. شناخت این عوامل و روابط متقابل بین آنها در حفظ تعادل کمی و کیفی گونه های تشکیل دهندة یک اکوسیستم اهمیت بسیار زیادی دارد. در ایران بیش از 70 گونه حشرة گیاه خوار شناسایی شده اند که به عنوان مصرف کنندگان اولیه از گندم و جو تغذیه می کنند. این حشرات گیاه خوار، خود مورد تغذیه حشره خواران (حشرات انگل، انگل های بالقوه و شکارگران) که مصرف کنندگان ثانویة هستند، قرار می گیرند. اتلاق واژة آفت به گونه هایی که زیان اقتصادی ندارند جایز نیست و تلاش برای حذف این گونه ها، نابودی دشمنان طبیعی آنها، طغیان احتمالی آفات بالقوه و کاهش تنوع زیستی در اکوسیستم های زراعی را به همراه خواهد داشت. گسترش و طغیان سن گندم در اثر تخریب مراتع به عنوان زیستگاه های دائمی این حشره و تبدیل آنها به اراضی دیم کم بازده و فراهم آوردن بستر زیست مناسب تر برای تغذیه و تولید مثل آن، مثال خوبی برای نشان دادن چگونگی ایجاد یک آفت در اثر تغییر اکوسیستم توسط انسان است. محدود بودن دامنة میزبانی آفات غلات و مکان زمســـتان گذرانی تعداد زیادی از آنها که در خاک و بقــایای محصول صورت می گیرد، موجب می شود که جمعیت اکثر این آفات، با تناوب زراعی و انجام عملیات زراعی پس از برداشت، به مقدار قابل توجهی کاهش یابند. علیرغم این مسئله، حدود 15 گونه از حشرات زیان آور گندم و جو را می توان نام برد که به عنوان آفات درجة اول و دوم، زیان اقتصادی قابل توجهی به این محصولات وارد می کنند. خسارت ناشی از آفات، بیماریها و علف های هرز در کشور ما حدود 30-35 درصد برآورد گردیده است که 10-12 درصد آن به حشرات زیان آور اختصاص دارد. بدین معنی که با مدیریت کنترل این عوامل، می توان 10-12 درصد عملکرد واقعی گندم را افزایش داد و آن را به حداکثر عملکرد قابل دسترس که در شرایط دیم و آبی به ترتیب 4 و 14 تن در هکتار ذکر شده است، نزدیک تر ساخت. راهکارهای توصیه شده برای مدیریت منطقی کنترل آفات در مزارع گندم و جو کشور، مبتنی بر استفاده از روش های غیر شیمیایی است. کنترل شیمیایی سن گندم به عنوان مهم ترین حشرة زیان آور مزارع گندم و جو کشور که به تفصیل به آن پرداخته خواهد شد، از این قاعده مستثنی است. طبق استنتاجی از گزارش عملکرد فعالیت های سازمان حفظ نباتات در سال 1378، سالانه در سطحی معادل 22-25 درصد کل اراضی گندم کشور، برای کنترل حشرات زیان آور مبارزة شیمیایی صورت می گیرد(1200000 هکتار برای کنترل سن گندم و حدود 75000 هکتار برای کنترل سایر حشرات زیان آورگندم). میانگین مصرف آفت کش ها در این محصول حدود4/0- 5/0 کیلوگرم در هکتار است که2/0-25/0 کیلوگرم آن به حشره کش ها اختصاص دارد و این میزان در مقایسه با میانگین مصرف آفت کش ها در درختان میوه(5/9 لیتر درهکتار)، برنج (7/18 لیتر در هکتار)، پنبه(9 لیتر در هکتار) و چغندر قند(1/8 لیتر در هکتار) مقدار قابل توجهی نیست(سازمان حفظ نباتات، 1378). علیرغم این مسئله سیاست جاری وزارت جهاد کشاورزی و دیگر سیاست گزاران تولید گندم کشور، رسیدن به کشاورزی پایدار(تولید بهینه و مستمر محصولات کشاورزی با حفظ و یا حداقل زیان وارده به محیط زیست) است وخودکفایی در تولید گندم و کاهش ســطوح مبارزة شــیمــیایی با آفات گندم، از مهم ترین برنامه های بخش کشاورزی و زیر بخش های تابع آن( سازمان حفظ نباتات و موسسة تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی) می باشد. در این مجموعه نکات مهم و کلیدی در رابطه با مناطق انتشار، خسارت، زیست شناسی و مدیریت کنترل آفات مهم گندم و جو کشور، به اختصار بیان شده است و تصاویری در رابطه مهم ترین آفات گندم و جو ارایه شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر و جزئیات دقیق تری در خصوص این آفات می توان به منابع و مراجع علمی مورد استفاده در این نوشته، مراجعه کرد.
راست بالان زیان آور گندم ابتدای صفحه تا کنون چندین گونه ملخ که میزبان آنها گندم ذکرگردیده است، جمع آوری و شناسایی شده اند. در بین این ملخ ها گونه های زیرحائز اهمیت می باشند(شکل 1):
ملخ مراکشی Dociostaurus maroccanus (Thunb.) (Acrididae, Orthoptera)
مناطق زیست این ملخ در ایران، دامنه های کوه های البرز و زاکرس در شمال غربی ، شمال شرقی، غرب، جنوب و جنوب غربی کشور می باشد و در مناطق مرکزی ایران بندرت دیده می شود. گیاهان زراعی مختلف خصوصآ غلات به عنوان میزبان آن ذکر شده است و بیشتر از سایر ملخ های بومی ایران که میزبان آنها گندم و جو ذکر شده است، خسارت زا است(غزوی، 1379). این ملخ در خاک های رسی سفت و عاری از پوشش گیاهی تخم ریزی می کند و قسمتی از تابستان، پائیز و زمستان (حدود 9 ماه از سال) را به صورت تخم سپری می کند و یک نسل در سال دارد. خاک نرم و پوشش گیاهی انبوه از تخم گذاری، افزایش جمعیت و تبدیل حالت انفرادی به گله ای آن جلوگیری می کند(غزوی، 1379). در بعضی از سال ها جمعیت های قابل توجهی از این ملخ در کانون های دائمی آن مشاهده می شود اما به محض مشاهدة افزایش جمعیت و ایجاد گله در کانون ها، توسط عوامل اجرایی سازمان حفظ نباتات کنترل می شوند.
|
Star Clusters in the Era of Large Surveys: Proceedings of Symposium 5 of JENAM 2010
Janet E. Drew, Roberto Raddi (auth.), André Moitinho, João Alves (eds.)