اثر مکمل بهار نارنج بر دفاع آنتی اکسیدانی پس از تغییرات بار تمرین در مردان واترپولوئیست92
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: کلیات پژوهش
7.1. تعریف دادهها و اصطلاحات پژوهش.. 7
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
1.2. بخش اول: مبانی نظری پژوهش.. 9
2.1.2. رادیکالهای آزاد (FR) و گونههای فعال. 9
3.1.2. شکلگیری برنامه ریزی شده ROS. 10
2.2. ویتامین C (اسید اسکوربیک)11
فصل سوم: روش شناسی پژوهش
8.3. روش سنجش ظرفیت آنتی اکسیدانی تام23
فصل چهارم: یافتههای پژوهش
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
1.5.5. پیشنهادات برخاسته از پژوهش.. 41
2.5.5. پیشنهادات برای پژوهشهای آینده41
چکیده انگلیسی
فهرست جدولها
عنوان صفحه
جدول 1.3. گروه بندی آزمودنیها در فرایند تحقیق. 20
جدول 3.4. میانگین ± انحراف معیار PCقبل، بعد از دوره تمرین و دوره تیپرینگ در گروههای سه گانه. 26
جدول 4.4. میانگین ± انحراف معیار TAC قبل، بعد از دوره تمرین و دوره تیپرینگ در گروههای سه گانه. 27
فهرست شکلها
عنوان صفحه
چکیده:
هدف از این مطالعه، بررسی اثرمکمل بهارنارنج برفعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانی پس از تغییر بار تمرین در مردان واترپولوئیست بود. 21 مرد واترپولوئیست به مدت 6 هفته و 5 جلسه در هفته به فعالیت ورزشی پرداختند و بصورت دو سو کور به سه گروه 7 نفره گروه مکمل بهارنارنج (سن9/1±8/17سال، cm 6/0±03/176قد، 7=n)، گروه مکمل ویتامین C (سن6/4±14/20سال، 9/0±4/178قد، 7=n) و گروه دارونما (سن 5/4±14/21سال، cm 7/0±8/178قد، 7=n) تقسیم شدند و به مدت 6 هفته مکمل به شکل کپسول دریافت کردند و فعالیت ورزشی را با شدت بالای۵۰درصد VO2MAX انجام دادند. خون گیری اولیه در قبل از شروع تمرین و مصرف مکمل، خون گیری دوم روزسی‌ام و خونگیری سوم بعد از 14 روز تیپر انجام شد. با استفاده از آزمون کلموگروف-اسمیرنف (k-s) نرمال بودن دادهها تایید شد. سپس برای مقایسه تغییرات درون گروهی تحلیل واریانس مکرر یک سویه استفاده شد، اما جهت مقایسه کاتالاز، پروتئین کربونیل شده و ظرفیت آنتی اکسیدانی تام با استفاده از آزمون تحلیل واریانس مکرر (3*3) با عامل بین گروهی با هم مقایسه شدند و در صورت معناداری جهت یافتن محل تفاوتها از آزمون تعقیبی بانفرونی استفاده گردید. برای تمام آزمونهای آماری، سطح معنی داری برابر با 05/0 در نظر گرفته شد.
نتایج نشان داد که مکمل بهارنارنج همراه با فعالیت ورزشی موجب کاهش یا افزایش معنادار آنزیم CAT، غلظت PC و TCA در ورزشکاران واترپلوئیست نشد اما عدم افزایش PC خود نتیجهی مثبتی از این مطالعه میباشد.
کلید واژه: CAT، PC، TCAو تیپر.
فصل اول
(کلیات پژوهش)
مقدمه
پیشرفت و بهبود رکوردها، تکنیکها و تاکتیکهای ورزشی در یک صد سال گذشته نشانه گسترش و بسط آگاهیهای علمی و دانش پژوهشگران و مربیان ورزشی است. یافتههای علمی در این زمینه در تنظیم و اجرای برنامههای تمرینی قهرمانان ورزشی نقش مهمی را بر عهده داشتهاند. از آن جایی که هر روز رکورد تازهای در رشتههای مختلف ورزشی در مسابقات جهانی و بازیهای المپیک به جا گذاشته میشوند، متخصصین فیزیولوژی ورزشی برنامههای متعددی را برای تعیین حداقل و حداکثر محرکهای موثر در پیشرفت عملکرد ورزشکاران مورد آزمایش قرار میدهند. چرا که علاوه بر عوامل وراثتی، برنامه و روشهای تمرینی نیز سهم تعیین کنندهای در عملکرد ورزشی دارند. با این وجود اطلاعات کمی در مورد میزان مطلوب تمرین برای بهترین اجرا وجود دارد. گونههای واکنش پذیراکسیژن (ROS) در پاسخ به ورزشهای شدید و طولانی مدت، مثل دورههای شدید تمرینات بدنی تولید میشودکه آسیب سلولی رابه دنبال دارد. تمرینات ورزشی سنگین مانند تمرینات و مسابقاتی که ورزشکاران سطوح حرفهای انجام میدهند، اکسیژن مصرفی و تولید
رادیکالهای آزاد داخل سلولی را به طور قابل توجهی افزایش میدهد (لی جوآن و همکاران[1]، 2010، پاورز و همکاران، 2004، پاورز و همیلتون[2]، 1999). در کنار این پژوهشها، مطالعاتی نیز در رابطه با بکارگیری گیاهان و تلفیق آن با ورزش صورت گرفته است. یکی از این گیاهان بهار نارنج است. دارویی بودن این گیاه سبب استفاده وسیع آن برای درمان انواع بیماریها شده است. در طب سنتی قسمتهای مختلف گیاه نارنج در درمان سردرد درد سینه، شاد ابی پوست مورد استفاده قرار میگیرد (جوشی[3]، 2003، دین[4]، 1995). فلاونوئیدها دستهای از فنولها هستند که در عصاره گرفته شده از بهار نارنج موجود میباشند ( فلمینگ[5]، 2001). اثرات ضد ترومبوز، ضد ایسکمی، آنتی اکسیدانی و گشادکننده عروق، آرام بخش و تونیک از فلاونوئیدهای بهارنارنج نیز گزارش شده است. (جوشی، 2003، دین، 1995).
تولیدکنترلنشدهگونههای اکسیژنفعالدردرونسلولسبباسترس اکسایشیشدهوباایجاداختلالدرموازنهاکسیدانها وآنتیاکسیدها، بر اکسایشدرونسلولیتأثیر میگذارد. دراثراینفعلوانفعالات مولکولهای زیستیمثلاسیدهای نوکلئیک، پروتئینها ولیپیدها اکسیده میشوندودرنتیجهاطلاعاتژنتیکیوماهیتطبیعیپروتئینها تغییر میکند، آنزیمها غیرفعال میشوند، غشاهای زیستیدچاراختلالگشتهو نتیجهاینفعلوانفعالات، تولیدفشار (استرس) اکسایشی دربدناستکهازطریقاختلال درموازنهاکسیدکنندهها وضداکسیدکنندهها، براکسایشدرون سلولتأثیرگذاشتهوزمینهظهور بسیاریازبیماریها فراهم میگردد (افضل پور و همکاران، 2005، کارملی و همکاران[6]، 2004). آنزیمهای ضد اکسایشیشاملسوپراکسیددیسموتاز (SOD)، کاتالاز (CAT) و گلوتاتیون پراکسیداز (GPx) اولینخطدفاعیدر برابرحملهانواعرادیکالهای فعالاکسیژن میباشند. موادضداکسایشیمثل آلفاتوکوفرول (ویتامینE) و ویتامین C خطدفاعیبعدیراتشکیل میدهند (افضل پور و همکاران، 2008، کارملی و همکاران، 2004). شواهدفراوانینشان میدهدکهتحتشرایطفیزیولوژیکو پاتولوژیکگوناگونیازجملهورزششدید، عدم تحرکوبسیاریازبیماریها، موادضداکسایشیدرونزا (آنزیمهای آنتی اکسیدانی) نمیتوانندبهطورکاملازآسیباکسایشیجلوگیریکنند (توکماکیدیس و ولاکلیس[7]، 2003). چنینمواقعینقشموادآنتیاکسیدانیرژیمغذاییازقبیلویتامین C، E و بتا-کاروتنوغیرهاهمیتپیدا میکنند (افضل پور و همکاران، 2008). تحقیقاتانجامشدهدراینزمینه دررژیمغذاییهمراهبافعالیت C و E نشاندادهاند کمبودویتامینهای بدنیبامشکلاتیازقبیلکاهشنرمیغشایسلول، کاهشپیوستگیتنفس میتوکندریایی، آسیبعضلاتاسکلتی، کاهشعملکردسیستمایمنیو دفاعیبدنهمراهاست (لیپی و همکاران[8]، 2005، تامپسون و همکاران[9]، 2004).
کنجکاویدرموردتعییناثردقیقفعالیتبدنیبر تولیدیاعدمتولیدفشار (استرس) اکسایشیدربدنوروشن ساختنپاسخبدنبهاینفشارها، محققینرابرآنداشتهاستکه بهمطالعهاثرانواعتمریناتبدنی، باماهیتوشدتهای متفاوت، بررویسیستمهای دفاعیآنتی اکسیدانیبدنبپردازند. درهمین راستامشخصگردیدهکهورزشهای شدیدوطولانیممکن استبهآسیبهای عضلانیوبافتی (ساچک و همکاران[10]، 2008)، تسهیلدراکسایش اسیدهای چربغشاءوشروعزنجیرهای ازواکنشهای مخربو درنهایتمرگسلولمنجرشوند (فتوروس و همکاران[11]، 2004، آدامز و بست[12]، 2002) چنیناظهارگردیده استکهورزشباشدتمتوسطسطحسیستمآنزیمهای آنتی اکسیدانیدرونزادراارتقاء میدهد، لیکناینافزایشدر ورزشهای سنگینوطولانیکافینبودهوممکناستسببدر همشکستنظرفیتسمیتزداییترکیباتواکنشهای اکسیژنی بدنگردد. افزایشمعنیدارغلظتکربونیلپروتئینپسازیک جلسهتمریناستقامتیدرماندهسازوآسیباکسایشی (DNA) عضلانیپسازتمریناتهوازینیزنشاندادهشدهاست (افضل پور و همکاران، 2008).
احتمالاًاشکالمختلفتمرینبدنی (استقامتیویاشدید (باتولید سطوحمتفاوتیازاسترس اکسایشیدربدنهمراههستند، امانکتهکلیدیآناستکههرچهشدتتمرینبالاترباشد، میزاناسترسنیزبیشترخواهدبود (افضل پور و همکاران، 2008).
پارهای ازتحقیقاتنشان دادهاند کهسازگاریهای ناشیازتمریناتبدنیمنظم، بدنرادر مقابلاثرچنیناسترسهایی حفظ میکند (رودریگو و همکاران، 2001، جنکینز و همکاران، 2001 ) بااینحال، کاهش ظرفیتآنتی - اکسیدانیتام (TAC) بدن، کهبرآیندفعالیتکل آنزیمهای آنتی اکسیدانیوآنتی اکسیدانهای بدن میباشد، براثر استرساکسایشیشدیدنشاندادهشدهاست (لیف و همکاران، 2005). محققین معتقدنداینکاهش میتواندازطریقرهایشعمدهآنتی اکسیدانهای اصلیازبافتچربیوکبدویاازطریقفعالسازی آنزیمهای آنتی اکسیدانیبدنجبرانگردد (لیف و همکاران، 2005). ازطرفدیگر، بعضیازبررسیها همنتوانستهاند سازگاریهای مشخصیراشناسایی کنند (وایت و همکاران[13]، 2001) شایدایناختلافها بهدلیلوجودتفاوتدرروشهای مورداستفاده، یااختلافدرنوعوشدتتمریناتبدنیباشد. گومزوهمکاران درسال2008بیانداشتندکهفعالیتورزشیباشدت متوسط میتواندموجبافزایش
آنزیمهای آنتی اکسیدانشوددرحالیکهانجامیکبرنامهتمرینیبا حجمبالاودرمدتطولانی
میتواندموجبتخریب اکسیداتیوسلولشدهوهموستازآنرامختلنماید
(تکزیرا و همکاران[14]، 2009). نارنج درختی است به ارتفاع 4 تا 5 متربا برگهای براق و معطر و طعمی تلخ، گلهای آن معطر و سرشار از اسانس است (واتسن و همکاران[15]، 2005).
ترکیبات شیمیایی موجود دراین گیاه هیدروکربنها، الکلها، انواعی از استات، اسیدها وفنولها میباشد. بهار نارنج شامل فلاونوئیدها است و دارای اثر آنتی اکسیدانی درمقابل رادیکالهای آزاد است. که این اثرات وابسته به دوز است. فلاونوئیدها دستهای از پلی فنولها است که درعصاره گرفته شده از بهارنارنج موجود میباشند (زرگری، 1997). درطب سنتی قسمتهای مختلف گیاه نارنج در درمان سردرد، درد سینه، شادابی پوست مورد استفاده قرارمی گیرد و همچنین به عنوان آرامبخش وتونیک کاربرد دارد (فلمینگ و همکاران، 2001). عصاره بهار نارنج سبب رفع طپش قلب میشود و همچنین اثر تونیک قلبی دارد (واتسن و همکاران[16]، 2005، زرگری، 1997). همچنین، سطح پراکسیداسیون لیپیدها را کاهش میدهدکه یکی از فعالیتهای مهم آنزیمهای آنتی اکسیدانی (سوپراکسیددیسموتاز) میباشد (آدریان[17]، 2004). در برنامه تمرینی ورزشکاران دورهای به نام تیپر وجود دارد که شامل کاهش حجم تمرین بدون کاهش در شدت تمرین میباشد و ورزشکاران قبل از مسابقات به اجرای این دوره میپردازند (لائورنت و همکاران[18]، 2007). مطالعات بسیار محدودی تاثیر تمرینات ورزشی و عصاره بهار نارنج را بر آنزیم کاتالاز، پروتئین کربونیل و ظرفیت آنتی اکسیدانی کل و تغییرات این فاکتورها را در طی دورهی تیپر مورد توجه قرار دادهاند و هنوز ابعاد مختلف تاثیر آن بر افراد بدرستی روشن نشده است. بنابراین پژوهش حاضر در نظر دارد تا تاثیر تمرینات ورزشی و عصاره بهار نارنج را بر آنزیم کاتالاز، پروتئین کربونیل و ظرفیت آنتی اکسیدانی تام و تغییرات این فاکتورها را در طی دورهی تیپر در مردان واترپلو را مورد مطالعه قرار دهد. به همین دلیل این مطالعه به دنبال یافتن پاسخ این سوال که:
مکمل عصاره بهارنارنج چه تاثیری بر فعالیت آنزیم کاتالاز، غلظت پروتئین کربونیل شده و ظرفیت آنتی اکسیدانی تام دارد؟
تمریناتورزشیسنگینمانندتمریناتومسابقاتیکه ورزشکارانسطوححرفهای بهویژهشناگرانانجام میدهند، اکسیژنمصرفیوتولیدرادیکالهای آزادداخلسلولیرابه طورقابلتوجهیافزایش میدهد.
درنتیجه، ممکناست درهموستازاکسیدانی - آنتیاکسیدانیعدمتعادلبهوجود آید
(مک را و همکاران[19]، 2006). بنابراین، درصورتیکهتولیدرادیکالهای آزاداز توانمقابلهسیستمدفاعآنتیاکسیدانیاندوژنزفراتررود، فشاراکسایشیایجاد میشود. دراثرآسیبهای اکسایشی لیپیدها و پروتئینها، محصولاتیازقبیلمالون دیآلدهید (MDA) و پروتئین کربونیل تولید میشودکهبهعنوانشاخصآسیبچربیو اکسیداسیون پروتئین شناخته میشوند. بنابراین، ورزششدید میتواندزیانبارباشدوپراکسیداسیون لیپیدی و اکسیداسیون پروتئینراافزایشدهد (بلومر و همکاران[20]، 2006). تحقیقاتیکهاثرفعالیتورزشیرابرشاخصهای فشار اکسایشیوشاخصهای آسیببافتیبررسیکردهاند نتایج متفاوتیراگزارشکردهاند (گونازل و همکاران[21]، 2007). بااینکهنتایجمتناقض تحقیقاتممکناستدلایلمتعددیداشتهباشد، امابهنظر میرسدسطوحاولیهدفاعآنتیاکسیدانییکیازعواملاصلی باشد. باتوجهبهاینکه (Reactive Oxygen Species) ROS درپاسخبهورزشتولید میشودوبهایجادآسیباکسایشی (ماستالودیس و همکاران، 2001) وآسیبعضلاتاسکلتی (کنون و همکاران[22]، 2000) منجر میشود، اینامکان وجودداردکهمکملهای آنتیاکسیدانیباتقویتدفاع آنتیاکسیدانیبدنازفشاراکسایشیناشیازورزش، التهاب وآسیبعضلانیجلوگیریکنند. مکملهای آنتیاکسیدانی متعددیبرایمحافظتسلولازرادیکالهای آزادمعرفی شدهاند، مانند: ویتامینهای E، C ، کاروتنوئیدها وفلاونوئیدها (پاکر و همکاران، 1991). بنابراین، استفادهازمکملهای آنتیاکسیدانیدرکسانی کهظرفیتآنتیاکسیدانیپایینیدارندیادرتمریناتشدید شرکت میکنندوازاینطریقدفاعآنتیاکسیدانیآنها ضعیفشدهاست، میتواندآسیباکسایشیناشیازورزش رادرخونوعضلاتاسکلتیآنها بهتعویقاندازد (آشتن و همکاران[23]، 1991) و از اینطریقفشاراکسایشیراکاهشدهد (نیمن و همکاران[24]، 2002، کایکونن و همکاران[25]، 1998). ماستالودیس و همکاران[26] (2006) تأثیرمصرف مکملهای آنتیاکسیدانیرابرشاخصهای آسیبعضلانی دردوندگانفوقماراتونبررسیکردندونشاندادندکه شاخصهای پلاسماییآسیبعضلانیدراثرورزش استقامتیافزایش مییابدوتحتتأثیرمکملهای آنتیاکسیدانیقرار نمیگیرد (نیمن و همکاران، 2002). سیستم دفاعی بدن برای مقابله با اکسیدانها فعالیتهای آنتی اکسیدانی بافتها را افزایش میدهد که مطالعات نشان داده این افزایش کافی نبوده و با توجه به این روند استفاده از مکملهای آنتی اکسیدانی نیاز و باعث مصرف ورزشکاران شده است. امروزه به سبب عوارض جانبی آنتی اکسیدانهای سنتتیک، تمایل به استفاده از آنتی اکسیدانهای طبیعی به ویژه با منشأ گیاهی افزایش یافته است. مطالعات محدودی اثر بهارنارنج را به عنوان ماده موثر اصلی آن بر آنزیمها مورد بررسی قرار دادهاند و با نتایج بدست آمده عصاره بهارنارنج به عنوان گیاهی با اثرات آنتی اکسیدانی شناخته شده است. به همین دلیل بر آن شدیم با بررسی عصاره بهارنارنج در جهت کاهش فشار اکسیداتیو فعالیت بدنی و تقویت سیستم دفاعی آنتی اکسیدانی در ورزش از طریق رژیم غذایی، از بروز آسیبهای حاصله پیشگیری یا از شدت آن بکاهیم و اثرات آن را همزمان با دورهی تیپر بر فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانی مطالعه نماییم.
[1]. Lijuan et al
[2]. Powers & Hamilton
[3]. Joshi
[4]. Dhein
[5]. Fleming
[6]. Carmeli et al
[7]. Tokmakidis & Volaklis
[8]. Lippi et al
[9]. Thompson et al
[10]. Sacheck et al
[11]. Fatouros et al
[12]. Adams & Best
[13]. White et al
[14]. Teixeira et al
[15]. Watson et al
[16]. Watson et al
[17]. Adriane
[18]. Laurent
[19]. MacRae et al
[20]. Bloomer et al
[21]. Guzel et al
[22]. Cannon et al
[23]. Ashton et al
[24]. Nieman et al
[25]. Kaikkonen et al
[26]. Mastaloudis et al
