بررسی تاثیر استفاده از سیستم های اتوماسیون اداری بر بهره وری سازمان برق منطقه ای یزد

 فهرست مطالب

عنوان صفحه

فهرست جداول.. ‌ط

فهرست اشکال.. ‌ک

چکیده. 1

1 فصل اول کلیــــات... 2

1-1 مقدمه. 3

1-2 بیان مساله. 4

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق.. 5

1-4 اهداف تحقیق.. 6

1-4-1 اهداف علمی.. 6

1-4-2 اهداف کاربردی.. 6

1-5 فرضیات تحقیق.. 6

1-6 قلمرو تحقیق.. 7

1-6-1 قلمرو زمانی.. 7

1-6-2 قلمرو مکانی.. 7

1-7 روش تحقیق.. 7

1-7-1 ابزار گردآوری اطلاعات... 8

1-7-2 جامعه و نمونه آماری.. 8

1-7-3 روش تجزیه و تحلیل داده ها. 8

1-8 مروری بر فصل های تحقیق.. 9

2 فصل دوم مبانی نظری و پیشینه تحقیق.. 10

2-1 مقدمه. 11

2-2 تعریف بهره وری.. 12

2-3 دیدگاه های مختلف در مورد بهره وری.. 15

2-3-1 بهره وری از دیدگاه سیستمی.. 15

2-3-2 بهره وری از دیدگاه ژاپنی ها. 16

2-3-3 بهره وری از دیدگاه تاریخی.. 17

2-4 عوامل موثر بر بهره وری.. 17

2-5 عناصر تشکیل دهنده بهره وری.. 18

2-5-1 کارایی.. 18

2-5-2 اثربخشی.. 19

2-6 مدل های بهبود بهره وری.. 20

2-6-1 مدل گودوین.. 21

2-6-2 مدل هرشاور و راش.... 21

2-6-3 مدل کوانتان و وتون.. 21

2-7 مفهوم اتوماسیون.. 22

2-8 سیر تکاملی فناوری اداری.. 23

2-9 اتوماسیون اداری.. 24

2-10 زیرسیستم های اتوماسیون اداری.. 25

2-11 تاثیر استفاده از سیستم اتوماسیون اداری.. 26

2-12 پیشینه تحقیق.. 29

2-12-1 مطالعاتخارجی.. 29

2-12-2 مطالعات داخلی.. 29

2-13 مدل مفهومی تحقیق و ارتباط اتوماسیون اداری و بهره وری.. 34

3 فصل سوم روش شناسی تحقیق.. 36

3-1 مقدمه. 37

3-2 روش تحقیق.. 37

3-3 جامعه و نمونه آماری.. 37

3-4 ابزار گردآوری اطلاعات... 38

3-5 فرضیات تحقیق.. 41

3-6 مدل و متغیرهای تحقیق.. 42

3-7 روش تجزیه و تحلیل داده ها. 43

3-7-1 آمار توصیفی.. 43

3-7-2 مدل معادلات ساختاری.. 44

4 فصل چهارم یافته های تحقیق.. 46

4-1 مقدمه. 47

4-2 آمار توصیفی.. 47

4-3 آزمون فرض.... 49

4-3-1 آزمون فرضیه های اصلی.. 50

4-3-2 آزمون فرضیه های فرعی.. 52

5 فصل پنجم بحث و نتیجه گیری.. 55

5-1 نتیجه گیری.. 56

5-1-1 خلاصه آزمون فرض های اصلی.. 57

5-1-2 خلاصه آزمون فرضیه های فرعی.. 57

5-2 محدودیت های تحقیق.. 58

5-2-1 محدودیت مکانی.. 58

5-2-2 محدودیت زمانی.. 58

5-3 پیشنهادات... 58

پیوست... 59

پرسشنامه تحقیق.. 60

خروجی های نرم افزار. 62

آمار توصیفی.. 62

آزمون فرض.... 63

منابع.. 67

Abstract. 70

فهرست جداول

جدول ‏2‑1: برخی از تعاریف بهره وری.. 14

جدول ‏3‑1: دسته بندی سوالات بخش دوم و سوم پرسشنامه. 39

جدول ‏3‑2: ضرایب آلفای کرونباخ برای مولفههای بهرهوری.. 41

جدول ‏4‑1: توزیع فراوانی افراد از نظر جنسیت... 48

جدول ‏4‑2: شاخص های توصیفی سن و سابقه کاری پاسخ دهندگان.. 48

جدول ‏4‑3: شاخص های توصیفی جواب های داده شده به سوالات مربوط به اتوماسیون اداری و مولفه های بهره وری 49

جدول ‏4‑4: نتایج حاصل از برآورد مدل مربوط به فرضیه های اصلی.. 50

جدول ‏4‑5: نتایج حاصل از برآورد مدل مربوط به فرضیه های فرعی.. 52

فهرست اشکال

شکل ‏2‑1: برآبند کارایی و اثربخشی.. 20

شکل ‏2‑2:زیر سیستم های اتوماسیون اداری.. 26

شکل ‏2‑3: نمای ساده ای از مدل مفهومی تحقیق.. 35

شکل ‏3‑1: مدل مفهومی تحقیق.. 43

شکل ‏4‑1: نمودار مسیر مربوط به فرضیه های اصلی.. 50

شکل ‏4‑2: مدل نهایی مربوط به فرضیه های اصلی پس از اصلاح بر اساس شاخص های بهبود مدل.. 51

شکل ‏4‑3:نمودار مسیر مربوط به فرضه های فرعی.. 52

شکل ‏4‑4: مدل نهایی مربوط به فرضیه های فرعی پس از اصلاح بر اساس شاخص های بهبود مدل.. 53

 چکیده

  یکی از عواملی که نقش مهمی در افزایش بهره­وری ایفا می­کند، فن­آوری اطلاعات است. از عمده دلایل کاربرد تکنولوژی اطلاعاتی در محیط­های اداری، افزایش بهره­وری کسانی است که در این ادارات کار می­کنند. اتوماسیون اداری، ایده نویین است که عمر آن در ایران به بیش از یک دهه نمی­رسد. سیستم اتوماسیون اداری، مشتمل بر تمام سیستم­های الکترونیکی رسمی و غیررسمی بوده که به برقراری ارتباط اطلاعاتی بین اشخاص در داخل و خارج موسسه مربوط می­شود.

در این مطالعه­ی پیمایشی، تاثیر استفاده از سیستم­های اتوماسیون اداری بر بهره­وری سازمانی و مولفه­های تشکیل­دهنده­ی آن (کارایی و اثربخشی) مورد ارزیابی قرار می­گیرد.. جامعه­ی آماری تحقیق سازمان برق منطقه­ای یزد است که با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی ساده، 100 نفر به عنوان نمونه­ی آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه­­ای سه بخشی بود. پس از جمع­آوری اطلاعات تجزیه و تحلیل نهایی با استفاده از نرم­افزارهایSPSS 16 و Amos 20 انجام شد.

ضریب مسیر برآورد شده نشان می­دهند که استفاده از سیستم اتوماسیون اداری بر بهره­وری سازمان برق منطقه­ای یزد، تاثیر مثبت و معناداری داشته است. علاوه بر این، تاثیر استفاده از چنین سیستم­هایی بر مولفه­ی کارایی بهره­وری نیز تایید شد. با این حال سیستم­های مذکور بر مولفه­ی اثربخشی بهره­وری تاثیر معناداری نداشته است. از بین متغیرهای جمعیت­شناختی، تنها سن افراد، تاثیر معناداری را بر بهره­وری سازمانی نشان داد. این رابطه بین سن و مولفه­ی کارایی نیز مشاهده شد.

 1 فصل اول کلیــــات

 1-1 مقدمه

درسال­هایاولیهقرنبیستویکم،رویدادهاییکهازاهمیتتاریخیبهسزاییبرخوردار بوده­اند،چشم­اندازاجتماعیزندگیانسانرادگرگونساخته­اند. یافتنمنابعرشدوتوسعه کشورها،بهعنوانیکیازمهمترینمباحثموردتوجهاقتصاددانانوسیاستگذارانمطرحبوده است .درهمینراستاانقلابفناوریاطلاعاتوارتباطات[1]،باهدفشکل­دهیمجددبنیانمادیجامعه باسرعتیشتاباندرحالپیشرویاست (ماتولا، 2006).

فناوریاطلاعاتوارتباطاتازنقشدوگانه­ایدراقتصادبرخورداراست: نهادهبرایصنایعاستفادهکنندهوستاندهبرایاستفاده کنندگانفناوری.انقلابفناوریباشاخصهایبهبودسریعکیفیتتجهیزاتونرم­افزاربههمراه کاهشبسیارزیادقیمتهاهمراهمی­باشد (پاجولا، 2002).

باگسترشروزافزونارتباطاتو پیدایششکل­هایمختلفجریاناتارتباطی،شبکه­هایارتباطیدرتمامیامورزندگیافرادسایه افکندهاست. اطلاعاتیکیازمنابعباارزشواصلیمدیرانیکسازماناست؛همانطورکه منابعانسانی،مواداولیهومنابعمالیدرروندتولیدنقشوارزشخاصیدارند،درعصراطلاعات وارتباطات،اطلاعاتنیزدارایارزشویژه­ایهستند.دراینراستابایستیسسیتم­هاییرابرپاکردتابتواننداطلاعاتراتولیدوآنهارامدیریتکنند. هدفنهاییچنین سیستم­هاییکسباطمینانازصحت،اعتبارورواییاطلاعاتدردسترسدرزمانموردنیازوبه شکلقابلاستفادهاست. سیستم­هایاطلاعاتی،کهبهعنوانمنبعیارزشمندمحسوبمیشوند، تواناییمدیرانوکارکنانراافزایشدادهوامکانتحققاثربخشاهدافسازمانرابابهره­وری بالاموجبمی­گردندیکیازپرکاربردترینانواعسیستم­هایاطلاعاتیکه مدیرانرادرکنترلگردشاطلاعاتدرسازمانیاریمیدهد،سیستماتوماسیوناداری[2] است. اتوماسیوناداری،مشتملبرتمامسیستم­های الکترونیکرسمیوغیررسمیبودهکهبه برقراری ارتباط اطلاعات بین اشخاص در داخل و خارج موسسه و بالعکس مربوط می شود (رای و کالمر، 1995).

با توجه به اهمیت روزافزون استفاده از سیستم­های اتوماسیون اداری، در این پایان نامه تاثیر استفاده از سیستم­های مذکور بر بهره­وری سازمان برق منطقه­ای یزد بررسی می­شود.

1-2 بیان مساله

گسترش جمعیت و بوجود آمدن زندگی اجتماعی از جمله عواملی است که سبب ایجاد و توسعه پدیده­ای به نام سازمان می­گردند، سازمانها در ابتدا ساده بودند و کلیه عملیات آنها بصورت حضوری (رودررو) انجام می شد ولی به تدریج با افزایش شهرها و مهاجرت روستائیان به شهرها و همچنین پیچیده شدن زندگی اجتماعی، سازمانها کامل شدند و این تکامل در قرن 21 شدت بیشتری یافته است، بطوریکه قابل مقایسه با سازمانهای ابتدایی نیستند. با عمومیت یافتن سریع دسترسی به کامپیوترها و تکنولوژی­های نوین و رسانه های پیشرفته هیچ کشوری نمی­تواند قرن 21 را بدون زیر ساخت الکترونیکی اداره کند (National science and Technology Council, 1999).

مراحل انجام عملیات در بسیاری از سازمانها به گونه ای است که فعالیت­هایی که قبلاً در طی چند روز انجام می شد، امروز در چند دقیقه و حتی در چند ثانیه همراه با کیفیت بهتر صورت می­گیرند و این نشان دهنده تاثیر فناوری در سازمانهاست، به این ترتیب انجام عملیات با حداقل زمان و هزینه و حداکثر سرعت و دقت به همراه تکنولوژی امن، توجه همه سازمانها را به خود جلب کرده است تا از این طریق یکپارچگی و نظم سازمانها و امکان تبادل اطلاعات فراهم گردد. از عوامل اساسی در توانمندی سازمان در برابر دیگر سازمانها، انجام عملیات با سرعت و دقت بالا می باشد، همچنین برای بقاء و پیشرفت نیاز به فناوری دارند که سیستم­های اتوماسیون اداری (OAS) می توانند از طریق ایجاد تکنولوژی های نوین این هدف را تحقق بخشند.

از سوی دیگر، از آن جا که منابع یک کشور محدود است، افزایش بهره­وری به عنوان یک ضرورت اساسی برای ارتقای استاندارد زندگی یک ملت اهمیت پیدا می کند. در جهان امروز با توجه به محدودیت عوامل مختلف تولید، نیاز به بهره­وری (چه در کشورهای پیشرفته و چه در کشورهای در حال توسعه) امری حیاتی و ضروری است. در همین راستا، یکی از مهمترین اهداف هر سازمان، ارتقای سطح بهره­وری آن است. آن چه در سازمان ها مزیت زقابتی ایجاد می کند، بهره­وری و ترکیب موثر منابع موجود در سازمان است. بهبود اثر بخش بهره­وری همانند سایر مولفه ها و فرایندهای نرم افزاری سازمانی از الزامات کار سازمانی است (نوروزیان­قره­تکان و همکاران، 1390).

طی سالیان اخیر استفاده و بهره گیری از سیستمهای اتوماسیون اداری کشور ما را فرا گرفته است و بسیاری از سازمانها، تمایل زیادی برای بهره­گیری و استفاده از این سیستم ها را از خود نشان می­دهند و حتی مبالغ زیادی را جهت راه اندازی و بکارگیری این سیستم ها پرداخت می­نمایند، به همین جهت بحث سیستم­های اتوماسیون اداری که نوعی از سیستم­های اطلاعاتی است روز به روز اهمیت بیشتری می یابد.

با توجه به اهمیت موضوع در این تحقیق تاثیر سیستم­های اتوماسیون اداری را بر بهره­وری سازمان برق منطقه­ای یزد بررسی می­کنیم. به این ترتیب مهمترین سوالی که در این پایان­نامه به دنبال پاسخگویی به آن هستیم، عبارتست از:

«آیا از دیدگاه کارکنان سازمان برق منطقه­ای یزد، بین میزان استفاده از سیستم­های اتوماسیون اداری و بهره­وری سازمان ارتباط معناداری وجود دارد؟»

-3 اهمیت و ضرورت تحقیق

قرن بیست و یکم عصر جدیدی از انقلاب فناوری و عرصه نوآوری خواهد بود و در این میان فناوری اطلاعات به نحوی گوی سبقت را از سایر صنایع ربوده و در واقع جلوتر از همه وارد قرن بیست و یکم شده است. همگرایی قدرتمند رایانه و فناوری­های اطلاعات و ارتباطات موجب شکل­گیری مدل­های جدیدی از کسب و کار شده­اند. با آغاز عصر فراصنعتی و ورود به قرن بیست و یکم، کار کردن با داده­ها و اطلاعات لازمه کسب موفقیت است (صحراگردجهرمی، 1384).

به علت گسترش بیش از حد پیچیدگی کارها، سازمانها در سالهای اخیر توجه زیادی به فناوری دارند. پیچیدگی موجود کارها در سازمانها ناشی از عوامل اقتصادی، رقابت جهانی، پیشرفت­های فناوری و فشردگی زمان است. در همین راستا یکی از روش­هایی که تحولاتی در سازمان­های کشور پدید می آورد بکارگیری سیستم­های اتوماسیون اداری می­باشد تا از این طریق به اثر بخشی کارها در سازمانها کمک گردد. بدین ترتیب شاهد پیشرفت روزافزون و سریع بکارگیری کامپیوتر و ابزارهای گوناگون جهت یکپارچه کردن عملیات هستیم، همچنین رشد روز افزون وسایل ارتباطی سبب تاثیر بسیار زیادی بر توانمندی سازمانها شده است.

[1]Information and Communication Technology (ICT)

[2]Automations Systems Office