مقایسه ابعاد سلامت عمومی دانش آموزان پسر سال سوم هنرستان تربیت بدنی با گروه همسال در یک رشته منتخب نظری شهر شیراز

 چکیده

 مقایسه­ ابعاد سلامت عمومی دانش­آموزان پسر سال سوم هنرستان تربیت بدنی با گروه همسال در یک رشته منتخب نظری شهر شیراز

 در این پژوهش ابعاد سلامت عمومی دانش آموزان پسر سال سوم هنرستان تربیت بدنی با گروه همسال در یک رشته منتخب نظری در شهر شیراز مورد مقایسه قرار گرفتند. آزمودنی­های این تحقیق را 137 نفر از دانش­آموزان سال سوم رشته تجربی و 56 نفر از هنرجویان سال سوم هنرستان تربیت بدنی تشکیل دادند. از پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ28) گُلدبرگ (1972) شامل ابعاد: "نشانه­های جسمانی، اضطراب و بی خوابی، افسردگی و اختلال در عملکرد اجتماعی" به منظور ابزار در پژوهش حاضر استفاده شد. تحلیل آماری تی مستقل اجرا شده در تمامی ابعاد ذکر شده در دو گروه تفاوت­های معناداری را نشان داد. به نحوی که نتایج دال بر آن بود که دانش­آموزان هنرستان تربیت­بدنی از سلامت عمومی کلی بهتری نسبت به سایر دانش­آموزان مورد مطالعه در پژوهش برخوردار بودند. نتایج پژوهش حاضر تأکیدی مجدد بر اهمیت نقش فعالیت­بدنی به ویژه در قالب فعالیت­های رسمی و سازمان­دار بر سلامت عمومی نوجوانان و جوانان می­باشد.

 کلیدواژه ها: سلامت عمومی، هنرستان تربیت بدنی، نشانه­های جسمانی، اضطراب، افسردگی، اختلال در عملکرد اجتماعی، دانش­آموزان

 فهرست مطالب

 عنوان صفحه

 فصل اول: مقدمه

1-1- کلیات... 2

1-2 بیان مسأله.. 6

1-3 ضرورت و اهمیت پژوهش.. 9

1-4 اهداف پژوهش.. 11

1-4-1- هدف کلی.. 11

1-4-2 اهداف جزئی.. 11

1-5 پرسش­های پژوهش.. 12

1-6 تعریف مفهومی متغیرها.. 12

1-6-1 سلامت عمومی.. 12

1-6-2 تربیت بدنی.. 13

1-6-3 خرده مقیاس­های سلامت روان.. 13

 فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

2-1 مقدمه.. 16

2-2 مبانی نظری.. 16

2-2-1 تعاریف سلامت عمومی.. 16

عنوان صفحه

 2-2-2 تاریخچه مختصری بر سلامت عمومی.. 17

2-2-3 شاخص های سلامت عمومی.. 18

2-2-4 دیدگاه مکاتب مختلف روانشناسی درباره ی سلامت عمومی 19

2-2-5 رابطه ورزش با سلامت عمومی.. 28

2-2-6 اهدف ایجاد سلامت عمومی.. 28

2-2-7 سلامت عمومی در ورزشکاران.. 29

2-2-8 تأثیر ورزش در شخصیت.. 30

2-2-9 تأثیر ورزش در اخلاق و رعایت حقوق دیگران.. 31

2-2-10 تأثیر ورزش بر فرهنگ.. 32

2-3 پژوهش­های پیشین.. 33

2-4 جمع­بندی و نتیجه­گیری.. 36

فصل سوم: روش­شناسی پژوهش

3-1 مقدمه.. 39

3-2 طرح پژوهش.. 39

3-3 متغیرهای تحقیق.. 40

3-3-1 متغیر مستقل.. 40

3-3-2 متغیر وابسته.. 40

3-3-3 متغیرهای کنترل.. 40

3-3-4 متغیرهای غیر قابل کنترل.. 40

3-4 جامعه آماری، مشارکت کنندگان و روش انتخاب آنها 40

3-5 ابزار پژوهش.. 41

3-6 روش اجرا...... 45

عنوان صفحه

3-7 تعریف عملیاتی متغیرها.. 45

3-8 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات (به تفکیک پرسش­های پژوهش) 46

فصل چهارم: یافته­های پژوهش

4-1 مقدمه.. 48

4-2 یافته­های توصیفی.. 48

4-3 یافته­های مرتبط با سوالات پژوهش.. 50

4-3-1 سوال پژوهشی اول.. 50

4-3-2 سوال پژوهشی دوم.. 51

4-3-3 سوال پژوهشی سوم.. 52

4-3-4 سوال پژوهشی چهارم.. 53

4-3-5 سوال پژوهشی پنجم.. 54

فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری

5-1 مقدمه.. 56

5-2 خلاصه پژوهش.. 56

5-3 بحث و نتیجه­گیری.. 57

5-3-1 سوال پژوهشی اول.. 57

5-3-2 سوال پژوهشی دوم.. 58

5-3-3 سوال پژوهشی سوم.. 60

5-3-4 سوال پژوهشی چهارم.. 61

5-3-5 سوال پژوهشی پنجم.. 62

5-4 نتیجه­گیری.. 63

5-5 محدودیت های پژوهش.. 64

عنوان صفحه

 5-6 پیشنهادها.. 64

5-6-1 پیشنهادهای پژوهشی.. 64

5-6-2 پیشنهادهای کاربردی.. 65

 فهرست منابع

منابع فارسی.................................. 66

منابع انگلیسی................................ 69

 پیوست ها

پیوست الف: پرسش­نامه اطلاعات شخصی.............. 72

پیوست ب: پرسش­نامه سلامت عمومی (GHQ28).......... 73

 فهرست جداول

 عنوان صفحه

 جدول 4-1: میانگین و انحراف معیار مولفه­های پرسشنامه سلامت عمومی49

جدول 4-2: نتایج آزمون تی مستقل در نمره سلامت عمومی. 50

جدول 4-3: نتایج آزمون تی مستقل در نمره مولفه نشانه­های جسمانی51

جدول 4-4: نتایج آزمون تی مستقل در نمره مولفه اضطراب و بی­خوابی52

جدول 4-5: نتایج آزمون تی مستقل در نمره مولفه اختلال در عملکرد اجتماعی........................................ 53

جدول 4-6: نتایج آزمون تی مستقل در نمره مولفه افسردگی54

 فهرست جداول

 عنوان صفحه

 نمودار4-1: مقایسه میانگین نمره سلامت عمومی در پسران دانش­آموز هنرستان تربیت بدنی و رشته نظری................ 49

نمودار4-2: مقایسه میانگین نمره سلامت عمومی در پسران دانش­آموز هنرستان تربیت بدنی و رشته نظری................ 50

نمودار4-2: مقایسه میانگین نمره نشانه جسمانی در پسران دانش­آموز هنرستان تربیت بدنی و رشته نظری................ 51

نمودار4-3: مقایسه میانگین نمره اضطراب و بی­خوابی در پسران دانش­آموز هنرستان تربیت بدنی و رشته نظری...... 52

نمودار4-4: مقایسه میانگین نمره عملکرد اجتماعی در پسران دانش­آموز هنرستان تربیت بدنی و رشته نظری................ 53

نمودار4-5: مقایسه میانگین نمره افسردگی در پسران دانش­آموز هنرستان تربیت بدنی و رشته نظری................ 54

 فصل اول

 مقدمه

 1-1- کلیات

 پیشرفت­های شگفت­­آور تکنولوژی در قرن حاضر با ماشینی شدن زندگی توأم شده است. این امر تحرکات و فعالیت­های بدنی را با کاهش چشمگیری همراه ساخته و باعث شده است تا فقر حرکتی، تحلیل شدید قوای جسمانی را به همراه داشته باشد. ضعف جسمانی و روانی ناشی از این بی تحرکی­ها، زندگی انسان­ها را بیش از پیش با تهدید جدی مواجه ساخته است. از این رو، پژوهشگران و محققان برای مقابله با این خطرات، توجه به تربیت بدنی و علوم ورزشی را امری الزامی می­دانند؛ زیرا تأثیر مثبت فعالیت­های بدنی که عمیقاً با طبیعت انسان مناسب است، می­تواند موجبات آرامش اعصاب خسته از زندگی ماشینی را فراهم آورد و از تبدیل اجتماعات امروزی به جوامع رنجور و فرتوت جلوگیری نماید (توسلی، 1388).

"تربیتبدنیوورزش[1]"،مقوله­ایاستکهدرهراجتماعیجایگاهویژه­ایداردونقشآندرشکوفاییاستعدادهایمختلفافرادومتعاقبآنتقویتوافزایشظرفیت­هایاخلاقی،تربیتی،جسمانی،ذهنی،عقلی،مهارتی،عاطفیواجتماعیافرادانکارناپذیراست.تربیتبدنی،بخشتکمیلیتعلیموتربیتاستکهازطریقفعالیت­هایجسمانی[2]وبدنیبهشکوفاییاستعدادهاکمکمی­کندشکوفاییعلمیوآموزشیدانش­آموزانهنگامیمیسراستکهدرزمینه­هایمساعدیازسلامتجسمیوروحی[3]،رشد،نشاطوتحرکفرهنگیوتربیتیاستوارباشد. انجاماینرسالتدرمکانمقدسمدرسهباتنظیمبرنامه­هایآموزشیمتناسبدرحیطه­هایمختلفتربیتیومتناسببانیازهایدانش­آموزانامکانپذیراست (عباس نیا، 1373).

تغییروتحولاتجهانیمقوله­هایزندگیمعاصر،تربیتبدنیو ورزشراازضروریاتیساخته کهدوریازآناجتناب­ناپذیربهنظرمی­رسدتربیتبدنیبعنوانفرآیندیآموزشیتربیتی شاملکسبوپردازشمهارت­هایحرکتیتوسعهونگهداریآمادگیجسمانیبرایتندرستیو سلامت،کسبدانشعلمیدربارهفعالیت­هایجسمانیوتمرینوتوسعهتصوروذهنیتمثبتاز فعالیت هایجسمانیبهعنوانوسیله­ایبرایبهبوداجراوعملکردانساناستکهنقشمؤثردررشد وتعالیافرادداردبرایاینعلماهدافیبیانگردیدهکهدربرگیرندهنشانه­ها،نیاتونتایجمطلوبی استکهازشرکتدربرنامه­هایتربیتبدنیوورزشحاصلمی­شود.ایناهدافبانیازها، تجاربوعلایقافراددر ارتباطندوتعیینکنندهمقاصدوجهتبرنامه­هاهستند،باتوجهبهاهمیت وتوسعهحیطهعلمتربیت­بدنیوورزشاهدافآنمحدودبهرده­هایجمعیتیخاصینیست بلکهبهتمامرده­هایجمعیتیگسترشیافتهاست (فتحی، 1382).

"دوراننوجوانی[4]"بهعنوانیکیازمراحلبسیارمهموبحرانی فرایندرشدوتحولانسانمحسوبمی­شودوازایندوران بهعنواندورانبحران،طوفان،استرس،دورهزایشدوباره، هویتطلبیوجزآنیادکردهاند(حسینی و همکاران[5]،2003). این دوره همراه با تغییرات برجسته می باشد که شامل عبور شخص از مرحله طفولیت به بزرگسالی است که طیف سنی 20- 11 سال را در بر می­گیرد. با توجه به اینکه سال­های نوجوانی، دوره شکل­گیری ساختار شخصیت فردی و اجتماعی انسان است، بروز نابسامانی­ها و از جمله آسیب­پذیری به اختلالات روانی می­تواند قابلیت­ها و در نهایت آینده و سرنوشت فرد را تحت تأثیر جدی قرار دهد. از این ­رو توجه به نیازهای مادی و معنوی نوجوانان از اهمیت خاصی برخوردار است. دراین راه، شاید نخستین گام، بررسی میزان شیوع اختلالات آسیب­شناسی روانی و شناخت آن­ها در نوجوانان باشد( رابرت و همکاران[6]، 1998).

 بنابراین سلامتافرادواقعدرسنینمدرسهمی­تواندنقشاصلیرادرموفقیتوتوسعهیککشورایفانماید،زیرافرددرمدرسهبهدلیلتعاملبادانش­آموزاندیگرومعلمرفتارهایبهداشتیرافراگرفتهوسبکزندگیخودراشکلمیدهد(لانگ و همکاران[7]، 2000).

سازمانجهانیبهداشت[8](2010) درآخرینتعریفخود،سلامترادارابودنعملکردمناسبدرچهارحیطه"جسمانی[9]"،"روانی[10]"،"اجتماعی[11]"و" معنوی[12]"عنوانمی­کند. پاکیزه[13](2008)اظهارکردکهمفهومسلامتدربرگیرندهمفاهیمیهمچون:احساسخوببودنواطمینانازخودکارآمدی،اتکایبهخود،ظرفیترقابت،تعلقبیننسلیوخودشکوفاییتوانایی هایبالقوهفکری،هیجانیوغیرهاستوفقدانبیماریوعلایمرانیزشاملمی­شود. "سلامتعمومی" بهعنوانیکیازارکانسلامتی،لازمهیکزندگیمفید،موثرورضایت­بخشفردیاستومسئولیتسنجش،ارزیابی،کنترل، درمانوبهبودبخشیدنآنقبلازهرکسبرعهدهمتخصصانعلومرفتاریواجتماعیمی­باشد. مطالعهمسعودزادهوهمکاران[14](2005)نشاندادکه1/39 درصد دانش­آموزانمشکوکبهاختلالروانیمی­باشند. نتایج یک مطالعه نشان داد که اختلالات بهداشت روانی نظیر افسردگی و اضطراب بر روی میلیون­ها نفر از مردم دنیا اثر گذاشته و میزان بیماری و هزینه­های بهداشتی را افزایش داده است. اگر چه چندین روش درمانی نظیر دارو­درمانی و روان­درمانی ظاهراً در معالجه این اختلالات تأثیر داشته ، ولی شواهد اظهار می­دارد که این روش­های درمانی کاربرد چندانی ندارد و فعالیت­های بدنی تأثیر مثبتی روی سلامت و نشاط روحی و روانی دارد. (کوین[15]، 2000) یافته­هایمحققینبیانگرایناستکهورزشبابهبود،شرایطروانیازجمله:حالت­هایاحساسیوخودشناسیارتباطنزدیکیداردوتمریناتبدنیوسیله­ایمناسببرایدستیابیبهشرایطمناسبذهنیو روانیاست (دژآهنگ، 1385).

1-Physical Education and Sport

2-Physical activity

3-Physical and mental health

[4] -Adolescence

2- Hosseini, Moosavi & Reza zadeh

3- Rabert,Cifford, Adram

1- Long

[8]-World Health Organization

3- Physical

4- Mental

5- Social

6- Spiritual

7- Pakizeh

[14] - Masod zadeh& etal

[15]- Kevin