بررسی نقش تأثیر پرورش گل و گیاه در توسعه گردشگری شهر محلات

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده... 1

مقدمه.... 2

فصل اول : کلیات تحقیق

عنوان صفحه

1-1 بیان مسئله .... 5

1-2 ضرورت و اهمیت تحقیق..7

1-3 اهداف تحقیق . 10

1-4 سئوالات تحقیق ............................. 11

1 ـ 5 فرضیه ی تحقیق ........................... 11

1ـ 6 جامعه آماری تحقیق .............................................................................................11

1 ـ 7 روش تحقیق و مراحل آن .................... 12

1 ـ 7 ـ1 روش تحقیق ........................... 12

1 ـ 7 ـ 2 مراحل تحقیق ......................... 12

1 ـ 7 ـ 2 ـ 1 مرحله ی جمع آوری اطلاعات ......... 12

1 ـ 8 محدوده ی مورد مطالعه .................... 12

1 ـ 9 محدودیت ها و موانع تحقیق ............... 14

1ـ 10 واژه ها و مفاهیم ....................... 14

فصل دوم : مبانی نظری - تکنیک های تحقیق - پیشینه ی تحقیق

عنوان صفحه

2ـ1 گردشگری .................................. 19

2 ـ 2 اکوتوریسم .............................. 21

2ـ 3 اکوتوریسم و توسعه شهری.................... 25

2 ـ 4 اشکال مختلف اکو توریسم در نواحی شهری..... 31

2 ـ 4 ـ 1 توریسم مردم شناسی ( از دیدگاه اکوتوریسم ) (Anthropology of Tourism ).................................... 32

2ـ 4 ـ 2 توریسم دامنه نوردی ( Domain Tourism Trekking ) .............................34

2 ـ 4 ـ 3 توریسم کوهنوردی و غارگردی ( Mountaineering and Tourism Ghargrdy )............................................. 35

2 ـ 4 ـ 4 توریسم ورزش های ساحلی و آبی ( Coastal Tourism and water Sport ).......36

2 ـ 4 ـ 5 توریسم بیابانگردی ( Desert Tourism ).............................. ................................39

2 ـ 4 ـ 6 توریسم طبیعت درمانی ( Nature Tourism and Health ).............................. ................................40

2 ـ 5 پیشینه ی تحقیق ................. ................43

فصل سوم :ویژگی های محیطی _ اجتماعی _ اقتصادی _ کالبدی شهر محلات

عنوان صفحه

3 ـ 1 مطالعات ساختار طبیعی ناحیه مورد مطالعه....52

3 ـ 1 ـ 1 موقعیت جغرافیایی شهر محلات ..................................................................... 52

3 ـ 1 ـ 2 بررسی ویژ گی های طبیعی شهر محلات ......................................................... 53

3 ـ 1 ـ 3 زمین شناسی ................................................................................................... 53

3 ـ 1 ـ 4 توپوگرافی........................ .......56

3 ـ 1 ـ 5 اقلیم ( آب و هوا ) ............. .......58

3 ـ 1 ـ 6 درجه حرارت ...................... .......58

3 ـ 1 ـ 7 ریزش های جوی ( بارندگی ) ........ ......60

3 ـ 1 ـ 8 رطوبت نسبی ...................... .......61

3 ـ 1 ـ9 منابع آب ـ هیدرولوژی.................................................................................... 63

3 ـ 1 ـ 10 خاک ........................................................................................................... 65

3 ـ 2 مطالعات ساختار اجتماعی ـ فرهنگی و سیاسی ناحیه مورد مطالعه ............................. 67

3 ـ 2 ـ 1 وجه تسمیه و سوابق تاریخی ........................................................................... 67

3 ـ 2 ـ 2 تعداد و تراکم جمعیت............. ........67

3 ـ 2 ـ 3 ساخت جنسی و سنی جمعیت ......................................................................... 68

3 ـ 2 ـ 4 تعداد و بعد خانوار............... .......69

3 ـ 2 ـ 5 سواد ............................ ......70

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل نمونه های آماری مختلف

عنوان صفحه

4 ـ 1 یافته های حاصل از ویژگی های نمونه های آماری ...74

4 ـ 1 ـ 1 خصوصیات فردی پاسخگویان..................................................................................................... 74

4 ـ 1 ـ 1 ـ 1 وضعیت سنی پاسخگویان ......................................................................... 75

4 ـ 1 ـ 1 ـ 2 وضعیت سواد پاسخگویان........................................................................ 76

4 ـ 1 ـ 1 ـ 3 وضعیت تأهل پاسخگویان ........................................................................ 78

4 ـ 1 ـ 1 ـ 4 بررسی دیدگاه گردشگران ......................................................................... 78

4 ـ 1 ـ 1 ـ 5 رسانه های ارتباط جمعی ............................................................................79

4 ـ 1 ـ 1 ـ 6 آداب و رسوم و سنت های مردم ............................................................... 81

4 ـ 1 ـ 1 ـ 7 ویژگی های معماری ................................................................................. 82

4 ـ 1 ـ 1 ـ 8 بررسی امکانات رفاهی .............................................................................. 83

4 ـ 1 ـ 1 ـ 9 انتخاب شهر محلات برای گردشگری ......................................................... 87

4 ـ 1 ـ 1 ـ 10نمایشگاه گل و گیاه .................................................................................. 87

4 ـ 1 ـ 1 ـ 11 بررسی سطح کیفی نمایشگاه گل و گیاه زینتی ............................................ 89

4 ـ 1 ـ 1 ـ 12 اشتغالزایی و ایجاد فرصت های شغلی .................................................. 91

4 ـ 1 ـ 1 ـ 13 بازدید دوباره از شهر محلات ................................................................ 92

4 ـ 1 ـ 2 بررسی وضعیت تولید و پرورش گل و گیاهان زینتی در شهر محلات ............... 93

4 ـ 1 ـ 2 ـ 1 مشخصات فردی و حرفه ایی تولیدکنندگان .............................................. 93

4 ـ 1 ـ 2 ـ 1 ـ 1سواد ..............................................................................................................93

4 ـ 1 ـ 2 ـ 2 ـ 1 مقطع تحصیلی .................................................................................. 95

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ـ 1 سن .................................................................................................. 95

4 ـ 1 ـ 2 ـ 2 سابقه کار در تولید گل و گیاهان زینتی ...................................................... 96

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 مشاوره گرفتن در انجام فعالیت های مربوط به تولید گل و گیاهان زینتی...... 97

4 ـ 1 ـ 2 ـ 4 دلائل اشتغال ب تولید گل و گیاهان زینتی ................................................. 98

4 ـ 1 ـ 2 ـ 5 آشنایی با استانداردهای بهداشتی گل و گیاهان زینتی ................................... 99

4 ـ 1 ـ 2 ـ 6 صادرات محصول .................................................................................... 100

4 ـ 1 ـ 2 ـ 7 مشکلات بکارگیری کودها و سموم شیمیایی .............................................. 101

4 ـ 1 ـ 2 ـ 8 بازدید کارشناسان و متخصصان مدیریت جهادکشاورزی از گلخانه ............... 102

4 ـ 1 ـ 2 ـ 9 اطلاع از تحقیقات در زمینه گل و گیاهان زینتی در استان مرکزی .................. 104

4 ـ 1 ـ 2 ـ 10 نتیجه فعالیت مرکز تحقیقات گل و گیاه و تأثیر آن در توسعه کمی و

کیفی تولیدات گل و گیاهان زینتی در استان مرکزی ................................................... 105

4 ـ 1 ـ 2 ـ 11 مشکلات در دریافت وام بانکی ......................................................... 106

4 ـ 1 ـ 2 ـ 12 میزان توجه برنامه ریزان کشور به توسعه تولید گل و گیاهان زینتی ......... 106

4 ـ 1 ـ 2 ـ 13 میزان دسترسی به واریته های بذور و پیازهای مناسب برای کشت ......... 107

4 ـ 1 ـ 2 ـ 14 استفاده از سیستم های جدید برای تجهیز گلخانه ................................. 108

4 ـ 1 ـ 2 ـ 15 مشکلات تولید گل و گیاهان زینتی از نظر گلکاران و تولید کنندگان .......110

4 ـ 1 ـ 2 ـ 16 تولید گل و گیاهان زینتی به عنوان شغل اصلی ..................................... 111

4 ـ 1 ـ 2 ـ 17 وضعیت مالکیت اراضی ..................................................................... 113

4 ـ 1 ـ 2 ـ 18 مسائل و تنگناهای اساسی تولید گل و گیاهان زینتی .............................. 114

4 ـ 1 ـ 2 ـ 19 استاندارد نبودن غالب گلخانه های کشور .............................................. 115

4 ـ 1 ـ 2 ـ 20 گرانی وسائل و تجهیزات گلخانه های استاندارد ..................................... 116

4 ـ 1 ـ 2 ـ 21 ضعف توانائی های علمی و تجربی تولیدکنندگان برای تولید بموقع گل و

گیاهان زینتی از طریق کنترل زمان کشت و متغیرهای محیط گلخانه ............................... 117

4 ـ 1 ـ 2 ـ 22 ضعف مدیریت در تولید گل و گیاهان زینتی ........................................ 119

4 ـ 1 ـ 2 ـ 23 بالا بودن هزینه های تولید نسبت به درآمدهای حاصله ........................... 120

4 ـ 1 ـ 2 ـ 24 ناآگاهی تولیدکنندگان از شیوه های بازایابی نوین ................................... 121

4 ـ 1 ـ 2 ـ 25 نبود استانداردهای آموزشی مناسب برای تولیدکنندگان یه منظور تولید گل

و گیاهان زینتی صادراتی متناسب با سلیقه مردم کشورهای خریدار ............................... 122

4 ـ 1 ـ 2 ـ 26 نبود کارشناسی مستمر برفعالیت های تولیدکنندگان گل و گیاه زینتی ...... 123

4 ـ 1 ـ 2 ـ 27 ضعف برنامه ریزی در شرکت های تعاونی تولیدکنندگان گل و گیاه

زینتی ....................................................................................................................... 124

4 ـ 1 ـ 2 ـ 28 عدم نظارت کافی بر نهاده های مناسب برای تولید گل های مناسب

صادراتی .................................................................................................................. 125

4 ـ 1 ـ 2 ـ 29 نامناسب بودن بازار داخلی گل و گیاهان زینتی ..................................... 126

4 ـ 1 ـ 2 ـ 30 نبودن اساتید و متخصصین کافی برای آموزش کارشناسان و مروجین گل

و گیاهان زینتی ......................................................................................................... 127

4 ـ 1 ـ 2 ـ 31 ضعف توان مالی تولیدکنندگان برای اصلاح روش های تولید ................. 128

4 ـ 1 ـ 2 ـ 32 تأثیر پرورش گل و گیاه بر رونق گردشگری شهر محلات از نظر تولید

ـ کنندگان و گلکاران ................................................................................................ 129

4 ـ 1 ـ 2 ـ 33 تأثیر پرورش گل و گیاهان زینتی بر اشتغالزائی از نظر گلکاران ............. 130

4 ـ 1 ـ 2 ـ 34 مسائل و تنگناهای تولید گل و گیاهان زینتی از نظر کارشناسان ، مسئولین

ومتخصصین .......................................................................................................... 131

4 ـ 3 جاذبه های گردشگری شهر محلات ................................................................ 132

4 ـ 3 ـ 1 جاذبه های طبیعی ...................................................................................... 133

4 ـ 3 ـ 1 ـ 1 پارک سرچشمه ................................................................................... 133

4 ـ 3 ـ 1 ـ 2 مجتمع گلخانه ایی شهر محلات ............................................................ 135

4 ـ 3 ـ 1 ـ 3 آبگرم محلات ..................................................................................... 136

4 ـ 3 ـ 1 ـ 4 کوچه باغ پولگان ................................................................................. 138

4 ـ 3 ـ 1 ـ 5 چنار 1150 ساله .................................................................................. 139

4 ـ 3 ـ 1 ـ 6 باغ های پرورش گل ............................................................................ 140

4 ـ 3 ـ 1 ـ 7 باغ لاله ها ....................................................................................... 141

4 ـ 3 ـ 2 آثار باستانی ................................................................................................ 143

4 ـ 3 ـ 2 ـ 1 آتشکده آتشکوه .................................................................................... 143

4 ـ 3 ـ 2 ـ 2 قلعه جمشیدی ...................................................................................... 145

4 ـ 3 ـ 2 ـ 3 اتشکده باستانی خورهه .......................................................................... 146

فصل پنجم : آزمون فرضیه ها ، نتیجه گیری و ارئه راهکارها

عنوان صفحه

5 ـ 1 مقدمه ................................................................................................................ 150

5 ـ 2 آزمون فرضیه ها ................................................................................................... 150

5 ـ 2 ـ 1 آزمون فرضیه اول ........................................................................................... 150

5 ـ 2 ـ 2 آزمون فرضیه دوم ........................................................................................... 151

5 ـ 3 نتیجه گیری .......................................................................................................... 152

5 ـ 4 ارائه پیشنهادات و ارائه راهکارها ............................................................................ 153

5 ـ 5 منابع و مأخذ ........................................................................................................ 155

ضمائم ......................................................................................................................... 159

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول( 3 ـ 1 ): مشخصات ایستگاه سینوپتیک خمین.. ...58

جدول( 3 ـ 2) : معدل 5 ساله حداقل درجه حرارت ایستاه سینوپتیک .............................................. 58

جدول (3 ـ 3) : معدل 5 ساله حداکثر درجه حرارت ایستگاه سینوپتیک ............................................ ... 59

جدول( 3-4) : مجموع 5 ساله بارندگی در ایستگاه خمین ( 2005 ـ 2001 )............................................. ...60

جدول(3-5): حداکثر رطوبت نسبی ایستگاه سینوپتیک خمین ( 2005 ـ 2001 )............................................ ..61

جدول (3-6): حداقل رطوبت نسبی ایستگاه سینوپتیک خمین ( 2005 ـ 2001 )............................................ ...62

جدول(3 ـ 7) : تعداد جمعیت شهرستان محلات به تفکیک ..68

جدول (3 ـ 8 ): تعداد و بعد خانوار در شهرستان محلات .69

جدول (3 ـ 9) : وضعیت سواد شهر محلات............ 71

جدول (4-1) : مشخصات جامعه آماری بر اساس جنس افراد پاسخگو 74

جدول (4-2) : مشخصات جامعه آماری بر اساس سن افراد پاسخگو 76

جدول (4-3) : مشخصات و جامعه آماری بر اساس میزان تحصیلات افراد پاسخگو.............................................. 77

جدول (4-4) : مشخصات جامعه آماری بر اساس وضعیت تاهل افراد پاسخگو.............................................. 78

جدول (4-5) : تاثیر بناهای فرهنگی و تارخی شهر محلات در جذب گردشگر.............................................. 79

جدول (4-6) : تأثیر اطلاع رسانی رسانه ها در تصمیم گردشگران80

جدول (4-7) : تأثیر آداب و رسوم در جذب گردشگر.. 81

جدول (4-8) : ویژگی های خاص معماری در جذب گردشگر82

جدول (4-9) : ویژگی های خاص معماری در جذب گردشگر83

جدول (4-10) : تاثیر امکانات رفاهی در رضایتمندی گردشگران 85

جدول (4-11) : دلایل انتخاب شهر محلات برای گردشگری87

جدول (4-12) : اطلاع گردشگران از برگزاری نمایشگاه های گل و گیاه88

جدول (4-13) : نحوه اشنایی گردشگران با عامل گل و گیاه در شهر محلات.............................................. 89

جدول (4-14) : بررسی سطح کیفی نمایشگاه گل و گیاهان زینتی 90

جدول (4-15) : تأثیر پرورش گل و گیاهان زینتی بر رونق گردشگری شهر محلات.......................................... 91

جدول (4-16) : تأثیر پرورش گل و گیاه بر اشتغالزایی 92

جدول (4-17) : بازدید دوباره گردشگران از شهر محلات93

جدول (4-18) : میزان سواد تولیدکنندگان........ 94

جدول (4-19) مقطع تحصیلی تولیدکنندگان گل و گیاه95

جدول (4-20) : سن تولیدکنندگان گل و گیاه....... 96

جدول (4-21) : میزان سابقه تولیدکنندگان در تولید گل و گیاه 97

جدول (4-22) : مشاوره گلکاران در فعالیت های مربوط به تولید گل و گیاهان زینتی.................................. 98

جدول (4-23) : دلایل اشتغال به کار تولیدکنندگان در تولید گل و گیاه.............................................. 99

جدول (4-24) : آشنایی گلکاران با استانداردهای بهداشتی گل و گیاهان زینتی......................................... 100

جدول (5-25) : زمان صادرات محصول گل و گیاه..... 101

جدول (4-26) : مشکلات بکارگیری کودها و سموم تخصصی102

جدول (4-27) : بازدید کارشناسان جهاد کشاورزی از گلخانه ها103

جدول (4-28) : بازدید کارشناسان جهاد کشاورزی از گلخانه ها103

جدول (4-29) : اطلاع گلکاران از پژوهش های گل و گیاه در استان مرکزی.............................................. 104

جدول (4-30) :تاثیر فعالیت مرکز تحقیقات گل و گیاه در تولیدات گل و گیاه.......................................... 105

جدول (4-31) : مشکلات دریافت تسهیلات بانکی....... 106

جدول (4-32) : توجه برنامه ریزان کشوری به توسعه تولید گل و گیاه.............................................. 107

جدول (4-33) : میزان دسترسی به واریته های مناسب کاشت گل 108

جدول (4-34) : تمایل به استفاده از سیستم های جدید برای تجهیز گلخانه.............................................. 109

جدول (4-35) : دلایل عدم به روز رسانی گلخانه های سطح شهر 110

جدول (4-36) : مشکلات تولید گل و گیاه از نظر تولیدکنندگان 111

جدول (4-37) : تولید گل و گیاه به عنوان شغل اصلی112

جدول (4-38) : شغل دوم تولیدکنندگان گل و گیاه.. 113

جدول (4-39) : وضعیت مالکیت اراضی تولیدکنندگان. 114

جدول (4-40) : میزان آگاهی تولیدکنندگان از دانش روز برای تولید گل و گیاه........................................ 115

جدول (4-41) : میزان استاندارد بودن گلخانه های کشور 116

جدول (4-42) : گرانی تجهیزات گلخانه های استاندارد117

جدول (4-43) : ضعف تولیدکنندگان برای تولید به موقع محصول 118

جدول (4-44) : ضعف مدیریتی در تولید گل و گیاهان زینتی119

جدول (4-45) : بالا بودن هزینه تولید نسبت به درآمد تولید محصول120

جدول (4-46) : ناآگاهی تولید کنندگان از شیوه های بازاریابی نوین.............................................. 121

جدول (4-47) : میزان استانداردهای آموزشی مناسب 122

جدول (4-48) : میزان رضایت از وجود کارشناسی مستمربر فعالیت تولیدکنندگان.................................. 123

جدول (4-49) : وجود کارشناسی مستمر بر فعالیت تولید گنندگان گل و گیاه.......................................... 124

جدول (4-50) : میزان نظارت بر بر نهاده های مناسب 125

جدول (4-51) : میزان مناسب بودن بازار داخلی گل و گیاهان زینتی126

جدول (4-52) : وجو متخصصین برای آموزش کارشناسان گل و گیاه127

جدول (4-53) : میزان توان مالی تولیدکنندگان برای اصلاح روش های تولید.............................................. 128

جدول (4-54) : تأثیر پرورش گل و گیاه بر رونق گردشگری 129

جدول (4-55) : تأثیر پرورش گل و گیاه بر اشتغال زایی 130

جدول (4-56) : مسائل تولید گل و گیاه از نظر کارشناسان و مسئولین.............................................. 131

فهرست نقشه ها

عنوان صفحه

نقشه 1ـ 1 موقعیت جغرافیایی شهر محلات در کشور ، استان و شهر............................................ .....13

نقشه 3 ـ 1 نقشه زمین شناسی محلات ........................................................................... 55

نقشه 3 ـ 2 نقشه توپوگرافی شهر محلات........... ... 57

نقشه 3 ـ 3 نقشه آب و هیدرولوژی ................................................................................ 64

نقشه 3 ـ 4 نقشه خاک .................................................................................................... 66

فهرستنمودارها

عنوان صفحه

نمودار (3 ـ 1) : معدل 5 ساله حداقل درجه حرارت ایستگاه سینوپتیک .............................................. 59

نمودار (3 ـ 2) : معدل 5 ساله حداکثر درجه حرارت ایستگاه سینوپتیک .............................................. 60

نمودار (3-3) : مجموع 5 ساله بارندگی در ایستگاه خمین ( 2005 ـ 2001 )............................................. 61

نمودار (3-4) : حداکثر رطوبت نسبی ایستگاه سینوپتیک خمین ( 2005 ـ 2001 )......................................... 62

نمودار ( 3-5) : حداقل رطوبت نسبی ایستگاهه سینوپتیک خمین ( 2005 ـ 2001 )......................................... 63

نمودار (3 ـ 6) : تعداد جمعیت شهرستان محلات..... 68

نمودار(3 ـ 7) : تعداد خانوار در شهر محلات...... 70

نمودار (3 ـ 8) : بعد خانوار درشهر محلات ....... 70

نمودار (3 ـ 9) : جمعیت باسواد شهر محلات........ 71

نمودار (3 ـ10) : درصد باسواد شهر محلات......... 72

نمودار (4ـ1) : مشخصات جامعه اماری براساس جنس افراد پاسخگو 75

نمودار (4ـ2) : مشخصات جامعه آماری بر اساس سن افراد پاسخگو 76

نمودار (4ـ3) : مشخصات و جامعه آماری بر اساس میزان تحصیلات افراد پاسخگو........................................ 77

نمودار (4ـ4) : مشخصات جامعه آماری بر اساس وضعیت تاهل افراد پاسخگو.............................................. 78

نمودار (4-5) : تاثیر بناهای فرهنگی و تارخی شهر محلات در جذب گردشگر.............................................. 79

نمودار (4-6) : تأثیر اطلاع رسانی رسانه های ارتباط جمعی در تصمیم گردشگران...................................... 80

نمودار (4-7) : تأثیر آداب و رسوم در جذب گردشگر81

نمودار (4-8) : ویژگی های خاص معماری در جذب گردشگر 82

نمودار (4-9) : ویژگی های خاص معماری در جذب گردشگر 83

نمودار (4-10) : تاثیر امکانات رفاهی در رضایتمندی گردشگران 86

نمودار (4-11) : دلایل انتخاب شهر محلات برای گردشگری 87

نمودار (4-12) : اطلاع گردشگران از برگزاری نمایشگاه های گل و گیاه.............................................. 88

نمودار (4-13) : نحوه اشنایی گردشگران با عامل گل و گیاه در شهر محلات.............................................. 89

نمودار (4-14) : بررسی سطح کیفی نمایشگاه گل و گیاهان زینتی 90

نمودار (4-15) : تأثیر پرورش گل و گیاهان زینتی بر رونق گردشگری شهر محلات.......................................... 91

نمودار (4-16) : تأثیر پرورش گل و گیاه بر اشتغالزایی 92

نمودار (4-17) : بازدید دوباره گردشگران از شهر محلات 93

نمودار (4-18) : میزان سواد تولیدکنندگان....... 94

نمودار (4-19) : مقطع تحصیلی تولیدکنندگان گل و گیاه 95

نمودار (4-20) : سن تولیدکنندگان گل و گیاه..... 96

نمودار (4-21) : میزان سابقه کار تولیدکنندگان در تولید گل و گیاه.............................................. 97

نمودار (4-22) : مشاوره گلکاران در فعالیت های مربوط به تولید گل و گیاهان زینتی.................................. 98

نمودار (4-23) : دلایل اشتغال به کار تولیدکنندگان در تولید گل و گیاه.............................................. 99

نمودار (4-24) : آشنایی گلکاران با استانداردهای بهداشتی گل و گیاهان زینتی......................................... 100

نمودار (4-25) :زمان صادرات محصول گل و گیاه.... 101

نمودار (4-26) : مشکلات بکارگیری کودها و سموم تخصصی 102

نمودار (4-27) : بازدید کارشناسان جهاد کشاورزی از گلخانه ها 103

نمودار (4-28) : بازدید کارشناسان جهاد کشاورزی از گلخانه ها 104

نمودار (4-29) : اطلاع گلکاران از پژوهش های گل و گیاه در استان مرکزی.............................................. 104

نمودار (4-30) : تاثیر فعالیت مرکز تحقیقات گل و گیاه در تولیدات گل و گیاه........................................ 105

نمودار (4-31) : مشکلات دریافت تسهیلات بانکی..... 106

نمودار (5-32) : توجه برنامه ریزان کشوری به توسعه تولید گل و گیاه.............................................. 107

نمودار (4-33) : میزان دسترسی به واریته های مناسب کاشت گل108

نمودار (4-34) : تمایل به استفاده از سیستم های جدید برای تجهیز گلخانه........................................ 109

نمودار (4-35) : دلایل عدم به روز رسانی گلخانه های سطح شهر110

نمودار (4-36) : مشکلات تولید گل و گیاه از نظر تولیدکنندگان 111

نمودار (4-37) : تولید گل و گیاه به عنوان شغل اصلی 112

نمودار (4-38) : شغل دوم تولیدکنندگان گل و گیاه113

نمودار (4-39) : وضعیت مالکیت اراضی تولیدکنندگان114

نمودار (4-40) : میزان آگاهی تولیدکنندگان از دانش روز برای تولید گل و گیاه..................................... 115

نمودار (4-41) : میزان استاندارد بودن گلخانه های کشور116

نمودار (4-42) : گرانی تجهیزات گلخانه های استاندارد 117

نمودار (4-43) : ضعف تولیدکنندگان برای تولید به موقع محصول 118

نمودار (4-44) : ضعف مدیریتی در تولید گل و گیاهان زینتی 119

نمودار (4-45) : بالا بودن هزینه تولید نسبت به درآمد تولید محصول.............................................. 120

نمودار (4-46) : ناآگاهی تولید کنندگان از شیوه های بازاریابی نوین.............................................. 121

نمودار (4-47) : میزان استانداردهای آموزشی مناسب 122

نمودار شماره (4-48) : میزان رضایت از وجود کارشناسی مستمربر فعالیت تولیدکنندگان.................................. 123

نمودار (4-49) : وجود کارشناسی مستمر بر فعالیت تولید گنندگان گل و گیاه.......................................... 124

نمودار (4-50) : میزان نظارت بر بر نهاده های مناسب 125

نمودار (4-51) : میزان مناسب بودن بازار داخلی گل و گیاهان زینتی.............................................. 126

نمودار (4-52) : وجو متخصصین برای آموزش کارشناسان گل و گیاه 127

نمودار (4-53) : میزان توان مالی تولیدکنندگان برای اصلاح روش های تولید......................................... 128

نمودار (4-54) : تأثیر پرورش گل و گیاه بر رونق گردشگری 129

نمودار (4-55) : تأثیر پرورش گل و گیاه بر اشتغال زایی 130

نمودار (4-56) : مسائل تولید گل و گیاه از نظر کارشناسان و مسئولین.............................................. 131

فهرست عکسها

عنوان صفحه

عکس 1 سرچشمه محلات........................... 134

عکس 2 سرچشمه محلات............................ 134

عکس 3 مجتمع گلخانه ایی...................... 135

عکس 4 نمونه ایی از گلخانه گل ................ 137

عکس 5 مجتمع آبگرم محلات ...................... 137

عکس 7 کوچه باغ پولگان ....................... 138

عکس 8 کوچه باغ پولگان ....................... 139

عکس 9 چنار 1150 ساله ......................... 139

عکس 10 گلخانه کاکتوس ........................ 140

عکس 11 گلخانه تخصصی کاکتوس .................. 140

عکس 12 گلخانه تخصصی گل های آپارتمانی ........ 141

عکس 13 باغ لاله ها ........................................ 142

عکس 14 باغ لاله ها ................................................................................................................ 142

عکس 15 آتشکده آتشکوه ........................................................................................... 144

عکس 16 آتشکده آتشکوه ............................................................................................ 145

عکس 17 قلعه جمشیدیه .............................................................................................. 146

عکس 18 سرستون های سنگی خورهه ........................................................................... 147

عکس 19 نمونه ایی از تخریب زیست محیطی گردشگران .............................................. 148

 چکیده

امروزه گردشگری و به ویژه گردشگری مبتنی بر طبیعت ( اکوتوریسم ) می تواند نقش به سزایی در توسعه اقتصادی و درآمدزایی جوامع انسانی داشته باشد که این امر با توجه به وابستگی های طبیعی و زیست بومی هر کشور متفاوت است . کشور ایران با توجه به موقعیت مداری و نصف النهاری در موقعیتی قرار گرفته است که دارای موقعیت ویژه ایی است ، ایران با توجه به موقعیت دارای موقعیت های جغرافیایی متفاوتی است که می­تواند بیشترین بهره و استفاده را در زمینه اکوتوریسم و طبیعت گردی نماید. شهر محلات با توجه به موقعیت کوهستانی و اقلیم متعادل خود زمینه مناسبی را برای این امر و به خصوص در زمینه پرورش گل و گیاهان زینتی فراهم آورده است . در این پژوهش تلاش شده است تا با مروری بر ادبیات گردشگری طبیعت گردی ، تأثیر پرورش گل و گیاهان زینتی بر توسعه گردشگری شهر محلات بررسی شود . در این پژوهش روش توصیفی ـ تحلیلی مبتنی بر اطلاعات ارائه شده در اسناد و مدارک کتابخانه ایی و نیز روش میدانی که شامل مشاهده وضعیت موجود گردشگری شهر محلات می باشد ، است . نتایج تحقیقات نشان میدهد که شهر محلات با توجه به دارا بودن موقعیت طبیعی و وجود منابع تاریخی و فرهنگی و بخصوص منابع طبیعی توانمندی فراوانی در زمینه گردشگری طبیعت گردی داشته که می تواند با سیاست گذاری های مناسب و مسئولانه گامی مؤثر در زمینه توسعه اقتصادی و گردشگری شهر برداشت .

کلمات کلیدی : اکوتوریسم ، توسعه پایدار ، گل و گیاهان زینتی ، شهر محلات

 مقدمه

قرن بیست و یکم سده بهره گیری از فرصت های تجاری ارزشمند در بخش های خدماتی به ویژه گردشگری است . گردشگری یکی از بزرگترین فعالیت های اقتصادی جهان است . این صنعت در بسیاری از کشورها با رشد سریع تر نسبت به سایر بخش های اقتصادی و با ایجاد فرصت های شغلی جدید ، یک صنعت پیشرو تلقی می شود . وابستگی های توریسم به دارایی های فرهنگی و سلامت طبیعت و محیط زیست نیز اکنون به عنوان یک اصل مهم در رشد و توسعه ی توریسم مطرح شده است (عربی و همکاران , 1387 ، ص 1 ). گفته می شود گردش مالی صنعت گردشگری جهان در این سده از گردش مالی بخش صنعت فراتر خواهد رفت و در چند سال آینده دست کم به دو تریلیون دلار خواهد رسید . در این فرآیند دستیابی کشورهایی که از جاذبه ی وسیع گردشگری برخوردار هستند ، به یک درصد ارزش گردش مالی این صنعت ،سالانه درآمدی حدود 20 میلیارد دلار ایجاد خواهد کرد که برای اقتصادهایی نظیر اقتصاد ایران رقم قابل توجهی است و می تواند تمام فعالیت های اقتصادی را تحت تأثیر قرار دهد . با این وجود برای دستیابی به چنین درامد قابل حصولی می بایست برنامه ریزی جامعی صورت گرفته و سرمایه گذاری های مناسب در زمینه های سخت افزاری و نرم افزاری این صنعت صورت پذیرد ( پیروز و همکاران ، 1387 ) .

ایجاد اشتغال و رشد صادرات غیر نفتی دو موضوع اساسی اقتصاد ایران است که با برنامه ریزی جامع برای بهره برداری بهینه از استعدادها و توانایی های بالقوه اقتصاد کشور در بخش مختلف قابل حصول می باشد . ایران کشوری وسیع با تنوع آب و هوایی است . از چهارده اقلیم شناخته شده در جهان ، ایران دوازده گونه ی آن را در نقاط مختلف کشور داراست ؛ از این رو از استعداد طبیعی برای رویش انواع گیاهان همچون گل ها و گیاهان زینتی برخوردار است ( امیدبیگی ، 1374 ) .

تحقیق حاضر تحت عنوان " بررسی نقش گل و گیاه در توسعه ی گردشگری شهر محلات " با بهره گیری از داده های میدانی و کتابخانه ایی ، مشاهده و مصاحبه در پنج فصل به شرح ذیل انجام شده است :

فصل اول : کلیات تحقیق شامل بیان مسئله ، روش تحقیق ، اهداف تحقیق ، سئوالات تحقیق و ... انجام می شود .

فصل دوم : مبانی نظری که شامل تعاریف ، مفاهیم ، مرور منابع ، ادبیات تحقیق و پیشینه ی تحقیق می شود .

فصل سوم : ویژگی های اجتماعی ، طبیعی ، اقتصادی ، فضایی و کالبدی منطقه ی مورد نظر توضیح داده شده است .

فصل چهارم : پتانسیل ها و ظرفیت های گردشگری منطقه ی مورد مطالعه با استفاده از تجزیه و تحلیل داده ها و یافته های تحقیق است .

فصل پنجم : با استفاده از بحث و نتیجه گیری از آمار توصیفی ، آزمون فرضیه ها و تفسیر و بیان نتایج حاصل از تحقیق به ارائه ی پیشنهادات و راهکارهای اجرایی پرداخته شده است .

این تحقیق دارای تعداد 52 نمودار و تعداد 52 جدول و تعداد 2 نقشه و تعداد 16عکس می باشد که امیدوارم برنامه ریزان شهر محلات از یافته های این پژوهش جهت توسعه پرورش گل و گیاه و استفاده مطلوب نمایند.

 حمیده عرب

اسفند 1392

 فصل اول

(کلیات تحقیق)

 1-1 بیان مسئله

براساس برآورد سازمان تجارت جهانی در حالی که رشد عمومی صنعت توریسم تا دو دهه ی دیگر به طور میانگین 1/4 در سال پیش بینی می شود ، این تعداد در سال 2010 حدود یک میلیارد نفر در سال و در سال 2020 به 6/1 میلیلرد نفر خواهد رسید . صنعت توریسم بزرگترین محل اشتغال افراد می باشد که حدود دویست میلیون شغل با حدود ده درصد کل مشاغل بطور مستقیم یا غیر مسقیم به آن وابسته است ( آی تی روبوت ) .

گردشگری یکی از بزرگترین فعالیت­های اقتصادی جهان است. این صنعت اکنون در بسیاری از کشورها با رشد سریع تر نسبت به سایر بخش های اقتصادی و با ایجاد فرصت های شغلی جدید ، یک صنعت پیشرو تلقی می­شود. وابستگی توریسم به دارایی­های فرهنگی و سلامت ، طبیعت و محیط زیست نیز اکنون به عنوان یک اصل مهم در رشد و توسعه­ی توریسم مطرح شده است. (آی تی روبوت ) .

یکی از اهداف کشورها ، دستیابی به رشد اقتصادی پایدار است . در این راستا شناخت عوامل موثر بر رشد اقتصادی اهمین ویژه ایی دارد بنابراین ، اهمیت کاهش وابستگیاقتصادی کشور به درآمدهای ارزی حاصل از صدور نفت از یک طرف و جایگاه صادرات و تنگناهای آن در مسائل اقتصادی از طرف دیگر کاملا محسوس است. از جمله کالاهایی که در برخی نقاط ایران قابل تولید است و همچنین ارزآوری بالایی دارد و می تواند به عنوان یکی از کالاهای عمده غیر نفتی در ترکیب صادرات کشور قرار گیرد ، گل و گیاهان زینتی می­باشد ( چیذری و همکاران ، 1385 ، ص2 ). یافته های موجود بیانگر آن است که بیشترین بخش رشد صنعت توریسم به بخش" اکوتوریسم" تعلق داشته و به طور کلی رشد این قسمت بین ده تا سی درصد خواهد بود . حتی براساس برخی برآوردها ، حتی از پنجاه درصد کل سفرهایی که در جهان انجام می شود نیز فراتر خواهد رفت ( آی تی روبوت ) .

ایران کشوری است با وسعت 1648195 کیلومتر مربع و موقعیت استراتژیک با 700 کیلومتر مرز ساحلی در دریای مازندران، بیش از 1800 کیلومتر مرز ساحلی در کنار دریای عمان و خلیج فارس، تنوع اقلیمی، دارا بودن 18 دریاچه، وجود آبگرم های درمانی متعدد و بالاخص تنوع بالای گونه های مختلف گل و گیاهان زینتی عواملی هستند که ایران را در بین 10 کشور نخست جهان از نظر جاذبه های اکوتوریستی قرار می دهد. در این میان نقش گل و گیاهان زینتی ( اعم از درختان، درختچه ها، گلهای فصلی و دائمی و....) در تولید و ایجاد جاذبه های گردشگری و در پی آن توسعه شهری و اجتماعی غیر قابل انکار می­باشد (آی تی روبوت ). شهر محلات با داشتن منابع مختلف اکوتوریسمی مانند آب و هوای مناسب در تمام فصول ، بناها و آثار باستانی متنوع ، مزارع مختلف گلکاری در فصول مختلف در داخل و اطراف شهر ، گلخانه های متعدد تولید گل شاخه بریده و آپارتمانی، آب های گرم معدنی و گونه های متعدد حیات وحش ستری مناسب را در زمینه ی توریسم کشاورزی و اکوتوریسم فراهم کرده و بخصوص در زمینه ی گیاهان زینتی به عنوان کانون اصلی جذب گردشگری و فعالیت های آگروتوریسم مطرح است ( آی تی روبوت ) ؛ که با مدیریت مناسب تر می تواند سهم بیشتری از ارزآوری اکوتوریسم را برای شهر و ساکنان آن فراهم کند. این هدف زمانی محقق می شود که زیر ساخت های مناسب این صنعت نظیر ایجاد مکان های مناسب استراحت و اقامت ، تمیز نگه داشتن فضاهای عمومی ، چاپ نقشه های راهنمای جامع شهر برای تویست ها ، ایجاد نمایشگاه دائمی گل و گیاهان زینتی ( حداقل در فصل بهار و تابستان ) و از همه مهم تر ترویج و آموزش فرهنگ برخورد با توریست در بین مردم از مواردی است این شهر زیبای کوچک را به مکانی مهم جهت جذب توریست تبدیل کند. این موضوع نه تنها برای ارتقای سطح فرهنگی و اقتصادی هر مفید می­باشد ، بلکه با ایجاد زمینه­هایی برای اشتغال افراد ، می­تواند در کاهش بیکاری منطقه نیز مؤثر باشد (آی تی روبوت ) .