تحلیل پیامدهای توسعه گردشگری در شهر لاهیجان با تاکید بر جنبه های

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده1

مقدمه2

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- بیان مسئله4

1-2- ضرورت انجام تحقیق 5

1-3- سوال تحقیق5

1-4- فرضیات تحقیق5

1-5- اهداف تحقیق5

1-6- روش تحقیق 6

1-7- روش گردآوری اطلاعات 6

1-8- ابزار گردآوری اطلاعات6

1-9- روش تجزیه تحلیل داده­ها6

1-10- سوابق تحقیق7

فصل دوم: مبانی نظری

2-1-گردشگری11

2-2- محیط زیست 12

2-3- پیامدهای توسعه گردشگری 13

2-4- مزایای عمده صنعت توریسم 13

2-5- عوارض عمده صنعت توریسم 14

فصل سوم: مواد و روش­ها

3-1- موقعیت جغرافیایی استان گیلان17

3-2- موقعیت شهرستان لاهیجان18

3-3- ویژگی­های طبیعی شهرستان لاهیجان20

3-3-1- زمین شناسی20

3-3-2- وضع توپوگرافی و شیب 21

فهرست مطالب

عنوان صفحه

3-3-3- آب و هوا24

3-3-4- منابع آب و نحوه تأمین آب شهر28

3-3-5- جنس خاک 31

3-3-6- پوشش گیاهی31

3-4- ویژگی­های جمعیتی و اجتماعی 32

3-4-1- جمعیت 32

3-4-2- ساختار اقتصادی و اجتماعی33

3-4-3- ساختار صنعتی38

3-4-5- راه­ها41

3-5- محلات شهر لاهیجان43

3-6- آثار تاریخی، موزه­ها و اماکن مذهبی و گردشگری43

3-7- شیوه ارزیابی EIA و ماتریس ICOLD58

3-8- نقش ICOLD60

3-9- روش ICOLD61

فصل چهارم: یافته های تحقیق

4-1- تحلیل محیط اقتصادی – اجتماعی – فرهنگی، بیولوژیکی و فیزیکی67

4-2-معیاردهی و عدددهی به فعالیت­ها و محیط­های اقتصادی- اجتماعی- فرهنگی، بیولوژیکی و فیزیکی 98

4-3- تعداد اثرات مثبت و منفی فعالیت­ها و محیط­های سه گانه115

فصل پنجم: نتیجه­گیری و پیشنهادات

5-1- نتیجه­گیری119

5-2- راهکارها و پیشنهادات120

منابع121

چکیده انگلیسی122

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول شماره 3-1 : وضع جوی شهرستان لاهیجان در سال 1382 24

جدول شماره 3-2 : وضع جوی شهرستان لاهیجان در سال 1386 25

جدول شماره 3-3 : وضع جوی شهرستان لاهیجان بر حسب ماه سال138227

جدول شماره 3-4 : وضع جوی شهرستان لاهیجان بر حسب ماه سال 138628

جدول شماره 3-5 : روند تغییرات جمعیت در سال های 1385-133532

جدول شماره 3-6 : دسته بندی گروههای عمده فعالیت در قالب بخش های سه گانه اقتصادی38

جدول شماره 3-7 : طول راه های غیر روستایی و روستایی شهرستان لاهیجان به کیلومتر در سال 138742

جدول شماره 3-8 : معیارهای اثرات در روش آیکولد83

جدول شماره 4-1 : فروش برق به تفکیک تعرفه های مختلف در استان و شهرستان در سال 138584

جدول شماره 4-2 : آمار بازدید کنندگان از موزه چای در طی سال های 1391-138890

جدول شماره 4-3 : ماتریس شناسایی اثرات اقتصادی-اجتماعی-فرهنگی شهر لاهیجان99

جدول شماره 4-4 : ماتریس شناسایی اثرات بیولوژیکی شهر لاهیجان102

جدول شماره 4-5 : ماتریس شناسایی اثرات فیزیکی شهر لاهیجان105

جدول شماره 4-6 : ماتریس عدد دهی شده اثرات اقتصادی-اجتماعی-فرهنگی شهر لاهیجان107

جدول شماره 4-7 : ماتریس عدد دهی شده اثرات بیولوژیکی شهر لاهیجان110

جدول شماره 4-8 : ماتریس عدد دهی شده اثرات فیزیکی شهر لاهیجان113

جدول شماره 4-9 : بیشترین اثرات مثبت ومنفی فعالیت های محیط اقتصادی-اجتماعی-فرهنگی115

جدول شماره 4-10 : بیشترین اثرات مثبت ومنفی پارامترهای محیطی محیط اقتصادی-اجتماعی-فرهنگی115

جدول شماره 4-11: بیشترین اثرات مثبت و منفی فعالیت های محیط بیولوژیکی116

جدول شماره 4-12 : بیشترین اثرات مثبت و منفی پارامترهای محیطی محیط بیولوژیکی116

جدول شماره 4-13 : بیشترین اثرات مثبت و منفی فعالیت های محیط فیزیکی116

جدول شماره 4 -14 : بیشترین اثرات مثبت و منفی پارامترهای محیطی محیط فیزیکی117

جدول شماره 4-15 : مجموع تعداد اثرات مثبت و منفی محیط های سه گانه117

فهرست اشکال

عنوان صفحه

شکل شماره 3-1 : نقشه موقعیت شهرستان لاهیجان در استان گیلان18

شکل شماره 3-2 : نقشه تقسیمات سیاسی شهرستان لاهیجان20

شکل شماره 3-3 : نقشه جایگاه فضایی شهرستان لاهیجان نسبت بهم بادی ورودی و دسترسی ها42

 چکیده

به دلیل افزایش جمعت و فشاری که به تبع آن بر منابع طبیعی و محیط زیست وارد می شود٬ گردشگری نیز می تواند اثرات مطلوب و نامطلوبی بر محیط زیست بر جای گذارد. شهر لاهیجان به دلیل اینکه یکی از توریست پذیر ترین شهرهای استان گیلان است و دارای پتانسیل های مطلوب طبیعی و انسان ساخت می باشد می تواند در گسترش توریست در استان موثر باشد. هدف از این تحقیق این است که پیامدهای زیست محیطی گردشگری در شهر لاهیجان است که با استفاده از مدل ICOLD انجام می شود. روش تحقیق ترکیبی توصیفی-تحلیلی و مدل ماتریس ICOLD است. نتایج نشان می دهد که آموزش گردشگران نقش مثبت و مهمی در کاهش اثرات منفی توسعه گردشگری دارد و نیز تردد خودروهای گردشگران بیشترین اثر منفی توسعه گردشگری است و نیز توسعه توریسم و درآمدزا بودن و اشتغال­زایی و کاهش بیکاری از پارامترهای مثبت محیطی و هزینه بر بودن و افزایش ترافیک بیشترین اثر منفی توسعه گردشگری است.

واژگان کلیدی: پیامدهای توسعه گردشگری٬ زیست محیطی٬ شهر لاهیجان٬ ماتریس ICOLD

مقدمه :

به دلیل اینکه شهر لاهیجان یکی از مهمترین شهرهای گردشگری استان گیلان می باشد و نقش مهمی در توسعه گردشگری استان به شمار می آید، از اینرو آگاهی از اثراتی که وروود و حضور گردشگر بر محیط طبیعی و انسان ساخت شهر می گذارد مهم می باشد. که اگر به اثرات حضور گردشگر و فعالیتهای انجام شده بر محیط های اقتصادی-اجتماعی-فرهنگی و محیط بیولوژیکی و محیط فیزیکی همانگونه که در این تحقیق بررسی شده است، در ارتباط با هم مورد بررسی و تحلیل قرار گیرند باعث می گردد که از اثرات مثبت ورود گردشگران به منطقه سود برده شود و از اثرات منفی آن کاسته شود.

پرسش اصلی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت این بوده که ورود و تردد گردشگران به شهر لاهیجان برای جوامع بومی مثبت است یا منفی؟

هدف اصلی از این تحقیق این بود که عوامل اثر گذار روی توسعه گردشگری با توجه به وضع موجود و امکانات در دسترس و فعالیت های انجام شده شناسایی شوند و همچنین پیامدهای زیست محیطی حضور گردشگران ارزیابی شود و نیز بتوان با شناسایی اثرات مثبت و منفی، در جهت کاهش اثرات منفی و تقویت آثار مثبت گردشگری به یک راهبرد عملی مناسب رسید.

آنچنانکه در کتب و مقاله های زیادی افراد زیادی سعی در شناسایی و تحلیل پیامدهای زیست محیطی توسعه گردشگری در مناطق مختلف پرداخته اند و این شناسایی اثرات زیست محیطی را برای توسعه گردشگری و کاستن از اثرات منفی و تقویت آثار مثبت آن در جهت استفاده از گردشگری به عنوان یکی از راههای توسعه مهم دانسته اند.از جمله مسعود منوری که در کتاب ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح های گردشگری و طبیعت گردی خود این اثرات را در دو سطح مرحله احداث تاسیسات و امکانات مورد نیاز گردشگری و در سطح بهره برداری از این امکانات و خدمات نشان داده است. و یا اسماعیل کهرم که در کتاب اکوتوریسم خود به مواردی از پیامدهای مثبت و منفی گردشگری از لحاظ زیست محیطی اشاره کرده است. و یا ابتهال زندی که در مقاله ای با عنوان آثار و پیامدهای زیست محیطی توسعه گردشگری به اثرات توسعه گردشگری روی پارامترهای زیست محیطی تحقیق نموده است و ... . و به این دلایل است که بررسی اثرات و پیامدهای زیست محیطی گردشگری مهم و مورد نیاز توسعه پایدار توریسم در منطقه می باشد.

فصل اول:

کلیات تحقیق

1-1 . بیان مسئله :

به دلیل افزایش جمعت و فشاری که به تبع آن بر منابع طبیعی و محیط زیست وارد می شود٬ گردشگری نیز می تواند اثرات مطلوب و نامطلوبی بر محیط زیست بر جای گذارد. بهترین راه حل این است که توسعه گردشگری به صورت پایدار باشد تا هم بتوان از اثرات مثبت آن که برآورده ساختن نیازهای اقتصادی٬ اجتماعی ٬ فرهنگی و بهبود کیفیت زندگی است بهره برد و هم از محیط زیست منطقه حفظ و حراست نمود .

این پیامدها برای استانی مانند استان گیلان که هم دارای خطوط طولانی ساحلی و هم دارای جنگل های وسیع است ودر شمال رشته کوههای البرز قرار دارد و همچنین دارای آب و هوای مطلوبی برای گردشگری است این پیامدها مهم می نماید٬ در صورتیکه گردشگری پیامدهای منفی داشته باشد و موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی گردد و موجب آلوده کردن خاک٬ آب٬ هوا و غیره شود می تواند مانع توسعه شود یعنی محیط نامطلوب خود می تواند از ورود گردشگر جلوگیری کند و برعکس اگر به محیط زیست توجه شود٬ زمینه های مساعد بهره برداری از منابع و توسعه گردشگری و اقتصادی منطقه در آینده نیز تضمین می گردد .

در استان گیلان به دلیل وجود اکوسیستم های مختلف در کنار هم ٬ چه اکوسیستم های طبیعی و چه انسان ساخت ٬ و به طور خاص در شهر لاهیجان که یکی از مراکز عمده جذب گردشگر در این استان می باشد و همچنین اینکه در بسیاری موارد انسانها در جوار یا این اکوسیستم ها ساکن هستند ٬ بر محیط های جغرافیایی خود تاثیر می گذارند و از آن تاثیر نیز می پذیرند٬ اگر به این محیط ها توجه نشود٬ در موارد زیادی این تاثیرات به صورت منفی در خواهد آمد و به صورت تخریب بروز خواهد نمود در حالیکه اگر این آثار و پیامدها مطالعه و بررسی شوند و برای هر یک راهکاری مناسب ارائه گردد زمینه توسعه پایدار را فراهم می آورد .

طرح های گردشگری و طبیعت گردی دارای اثرات و پیامدهای مستقیم وغیر مستقیم زیست محیطی می باشند . توسعه گردشگری هرچند منافع زیادی را برای نواحی توریستی به دنبال دارد لیکن توسعه بدون برنامه ریزی آن موجب ایجاد پیامدهای منفی و پایدار در منابع اکولوژیک این مناطق شده است. گردشگری در رقابت با دیگر اشکال توسعه و فعالیت های انسانی برای بهره برداری از منابع طبیعی ٬ به ویژه آب و زمین قرار می گیرد. استفاده از منابع طبیعی اکثرا به تغییر زیستگاه های اکولوژیکی و کاهش گیاهان و جانوران منتهی می شود.از مشکلات مصرف منابع ٬ بی توجهی جوامع تحت تاثیر ومردم محلی نسبت به منابع طبیعی که اساس موجودیت آنها بر این عوامل استوار است ٬ می باشد. تبدیل و تغییر زمین برای توسعه گردشگری به طور مستقیم باعث از بین رفتن زیستگاههای اکولوژیکی می شود.(منوری1383٬٬ صص41-36 )

1-2 . ضرورت انجام تحقیق:

حفظ محیط زیست و توسعه پایدار امر مهمی است که در تمامی محافل علمی و دانشگاهی بر آن تاکید می شود و سازمانهای بین المللی نیز کنفرانس ها و پروتکل های زیادی برگزار کرده اند و یا توصیه های زیای در مورد آن صادر نموده امد.گردشگری گرچه در زمینه های مختلف می تواند مفید باشد مثلا در اشتغالزایی٬ تغییر روحیه افراد و غیره ٬ اما اگر کنترل نشده و بدون برنامه ریزی صورت گیرد آثار منفی زیادی ببار می آورد که یکی از آثار منفی آن در نهایت تخریب محیط زیست می باشد که بنابراین مطالعه در این زمینه ضروری می نماید.

1-3 . سوال تحقیق :

اثرات تردد و ورود گردشگران به شهر لاهیجان از نظر زیست محیطی مثبت است یا منفی؟

1-4 . فرضیه های تحقیق :

1. توسعه گردشگری روی محیط زیست شهر لاهیجان تاثیر منفی دارد .

2 . ترافیک زیاد در سطح شهر منجر به آثار زیست محیطی شدید تری نسبت به دیگر آثار می شود.

1 -5 . اهداف تحقیق:

1 . ارزیابی پیامدهای زیست محیطی توسعه گردشگری در شهر لاهیجان .

2 . دستیابی به راهبردهایی مناسب جهت تقویت پیامدهای مثبت گردشگری و کاهش زیانهای ناشی از توسعه .

3 . شناخت عوامل اثرگذار توسعه پایدار در توسعه گردشگری در شهر لاهیجان .

1 -6 . روش تحقیق:

تحلیلی - توصیفی

1-7 . روش گردآوری اطلاعات:

1 . بررسی اسناد٬منابع و مدارک موجود

2 . جمع آوری داده های مورد نیاز در زمینه گردشگری و محیط زیست

3 . بررسی های میدانی

4 . تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده

5 . تهیه گزارش نهایی

1–8 . ابزار گردآوری اطلاعات :

مصاحبه ٬ مشاهده ٬ بانکهای اطلاعاتی ٬ شبکه های کامپیوتری٬ نقشه٬ جداول٬ نمودارها

1–9 . روش تجزیه و تحلیل داده ها :

پس از جمع آوری و دسته بندی داده ها٬ با استفاد ه از اصول جغرافیایی و مدل ماتریس ICOLD داده ها تجزیه و تحلیل می شوند.

1–10 . سوابق تحقیق :

• اسماعیل کهرم در کتاب اکوتوریسم به مواردی از پیامدهای مثبت ومنفی حاصل از گردشگری با جنبه زیست محیطی آن پرداخته است .
• آریان پور در پایان نامه خود با عنوان آسیب شناسی گردشگری ساحلی آسیبهای زیست محیطی آنرا بررسی کرده است.
• حسین پور بازارمجی در سال 1383 در پایان نامه خود با عنوان بررسی و رتبه بندی جاذبه های گردشگری شهرستان لاهیجان از دیدگاه گردشگران به بررسی جاذبه ها و رتبه بندی جاذبه های طبیعی٬ فرهنگی و فن آوری-تجاری شهرستان لاهیجان و نیز رتبه بندی یازده جاذبه انتخابی از جاذبه های این شهرستان پرداخته است و نیز بررسی اینکه آیا سن و سطح تحصیلات و درآمد گردشگر در دیدگاه و جذب او به این منطقه موثر است یا خیر؟ تا بدین وسیله به سلیقه و علاقه گردشگران این منطقه آشنا شده و نقاط ضعف موجود در این جاذبه ها را رفع و نقاط قوت آنها را تقویت نموده و با تمرکز فعالیت های بازاریابی بر نتایج این تحقیق در جهت جلب و جذب گردشگر موثر واقع شود.
• حقیقت طلب در سال 1387 در پایان نامه ای با عنوان بررسی توسعه فضایی لاهیجان و اثرات زیست محیطی آن در نیم قرن اخیر به شناخت و بررسی مشکلات و مسائل موجود در شهر لاهیجان و نیز تلاش برای رسیدن به شرایط مطلوب و ارائه الگویی زیست محیطی برای استقرار فضاهای مختلف جغرافیایی در شهر لاهیجان پرداخته است و همچنین ایجاد و بهبود اقتصادی و اجتماعی و زیستی مطلوب که در سال های اخیر به دلیل توسعه شهر و افزایش جمعیت مورد تهدید قرار گرفته است می باشد.
• خانی و همکاران در سال 1388 در فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیای انسانی به بررسی اثرات گردشگری ساحلی با تکیه بر نظرسنجی از خانوارهای روستایی پرداخته اند.
• رجبی تربه بردر سال 1389 در پایان نامه خود با عنوان ارزیابی آسیب پذیری زیست محیطی گردشگری سواحل بندر انزلی با استفاده از مدل SWOT و بررسی عوامل بیرونی و درونی میزان حساسیت این ناحیه را شناسایی نموده است و به این نتیجه رسیده است که در سواحل مورد نظر نقاط قوت نسبتا خوبی وجود دارد که می تواند باعث حفظ محیط زیست و به طبع آن باعث افزایش گردشگر شوند و نقاط ضعف هایی نیز وجود دارند که باعث آسیب رساندن به محیط می شوند.
• رضوانی در کتاب جغرافیا و صنعت توریسم خود به بررسی پیامدهای توسعه گردشگری پرداخته است.
• زندی در مقاله ای به آثار و پیامدهای زیست محیطی طرح های گردشگری اشاره نموده است .
• سازمان مسکن و شهرسازی در طرح جامع خود از شهرستان لاهیجان وضع موجودرا بررسی نموده و به تجزیه وتحلیل این شهرستان پرداخته شده است.
• سمیع اسطلخی در پایان نامه خود قابلیتها و جاذبه های اکوتوریستی شهرستان لاهیجان را بررسی نموده است.
• شریعت و منوری در کتاب مقدمه ای بر ارزیابی اثرات زیست محیطی به ارائه روشها و مدل هایی برای شناسایی نقاط حساس زیست محیطی پرداخته اند.
• شفیعی در کتاب جامعه شناسی گردشگری مزایا و معایب عمده صنعت گردشگری را مورد یررسی و ارزیابی قرار داده است.
• طرحی تحت عنوان نتایج مطالعات طرح توسعه(جامع) گردشگری استان گیلان به درخواست معاونت عمرانی استانداری گیلان توسط شرکت مهندسین مشاور شهرسازی و معماری شمال در پاییز 1382 انجام گرفته که در آن هدف مکان یابی و امکان سنجی بسترهای مستعد توریستی استان بوده است.
• عباسپور و همکاران در سال 1380 در فصلنامه علوم تکنولوژی محیط زیست در مورد مدیریت حفظ محیط زیست نوار ساحلی جنوبی دریای خزر و سازماندهی اداری آن را مورد بررسی قرار داده اند.
• عبدالهی در سال 1386 در پایان نامه خود با عنوان آسیب شناسی بخش گردشگری شهرستان لاهیجان به شناسایی آسیب های عمده در بخش گردشگری (عوامل درون زا و برون زا) ٬ شیوه ها و فرصت های رسیدن به تعادل اقتصادی در منطقه را بررسی نموده است.
• کریمی در پایانامه خود اثرات جغرافیایی و زیست محیطی گردشگری ساحلی و توسعه پایدار آن را بررسی نموده است .
• محسنی در سال 1388 در مجله علمی پژوهشی فضای جغرافیایی به بررسی کارکردها ٬ چالش ها و راهکارها در زمینه گردشگری پایدار در گیلان پرداخته است.
• منوری در سال 1383 در کتاب ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح های گردشگری و طبیعت گردی در مورد مراحل و نحوه کارتهیه گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی و سازماندهی و مدیریت زمانبندی آن به بررسی و پژو هش پرداخته است و نیز ارزیابی خود این اثرات را در دو سطح مرحله احداث و بهره برداری نشان داده است.
• یک طرح تحقیقاتی با عنوان طرح جامع جهانگردی گیلان در دو جلد توسط معاونت پژوهشی دانشگاه تهران و موسسه جغرافیا که کارفرمای آن استانداری گیلان بوده است در سال 1377 تهیه گردیده است. در این طرح به بررسی موقعیت گردشگری استان گیلان و جاذبه های گردشگری شهرستان ها پرداخته شده و پیشنهاداتی در خصوص توسعه گردشگری در استان و شهرستان ها ارائه شده است.
• یکی از پروژه های تحقیقاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان پروژه امکان سنجی از مراکز فرهنگی استان گیلان بوده است که مجری آن احمد سفردوست آنرا به صورت غیر پایان نامه ای از سال 1378 الی 1379 به پایان رسانیده است که ساختار اصلی این پژوهش بررسی انواع امکانات و خدمات فرهنگی استان تحت پوشش اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی همچون مجتمع های فرهنگی٬ سینماها٬ کتابخانه ها٬ واحدهای پذیرایی٬ مجموعه های تفریحی و توریستی و ... را دربر می گیرد.

فصل دوم :

مبانی نظری

2 – 1 . گردشگری:

- تعریف گردشگری (توریسم):

- از نظر علم واژه شناسی ٬ کلمه " Tour " از واژه لاتین " Tornare " و واژه یونانی " Tornos " مشتق شده است که به معنی "چرخ" یا "دایره" و یا " حرکت به دور یک نقطه مرکزی یا یک محور " استفاده می شده است. ویژگی اصلی چنین حرکتی بازگشت به نقطه آغازین حرکت است. بنابراین واژه " Tour " بر یک سفر رفت و برگشتی دلالت می کند. (محمودی میمند ٬ 1390 ٬ ص 17 )

- فعالیت های افرادی که به محل هایی خارج از محیط معمول خود و برای کمتر از یک سال متوالی به منظور تفریح ٬ تجارت و دیگر اهداف سفر و یا در آن محل ها اقامت می کند . (پروفسور ایگلز٬ 1387 ٬ ص 223 )

- صنعت گردشگری:

- صنعت گردشگری مجموعه ای از فعالیت ها ٬ خدمات و صنایع مختلفی است که به یک تجربه سفر می انجامد.این صنعت شامل حمل ونقل٬ اقامت٬ تغذیه٬ خرید٬ تفریح و سرگرمی و دیگر خدمات مهمان نوازی است.که در اختیار فرد یا گروه های مختلفی قرار می گیرد که از موطن خود به قصد سفر خارج می شوند .

- صنعت گردشگری کلیه فعالیت هایی که گردشگران در هنگام سفر انجام می دهند و به ایشان مرتبط می شود را در بر می گیرد و این فعالیت ها می تواند برنامه ریزی برای سفر ٬ جابجایی میان مبدا و مقصد ٬ اقامت و پذیرایی و کلیه فعالیت هایی که گردشگر در مقصد انجام می دهد را شامل می شود . (رنجبریان٬ 1388 ٬ ص 11 )

- گردشگر:

- به عمل فردی که به مسافرت می رود و در آن مکان که خارج از محیط زندگی وی است برای مدتی کمتر از یک سال جهت تفریح ٬ تجارت و دیگر هدف ها اقامت نماید ٬ گفته می شود . (جهانیان ٬ 1388 ٬ 16 )

- گردشگر٬ کسی است که به منظوری غیر از کار و کسب درآمد برای مدتی بیش از یک شب و کمتر از یک سال به سرزمینی جز محیط متعارف خود پای می گذارد و در آن اقامت می گزیند . صنعت گردشگری آمیزه ای از فعالیت های گوناگون از حمل و نقل و تغذیه تا اقامت و مدیریت رویدادها است که در جهت خدمت رسانی به گردشگران ٬ به صورت زنجیره ای به هم پیوسته ایفای نقش می کنند .

بر اساس تعریف٬ بازدیدکنندگان یک روزه و تفرجگران نیز در تعریف گردشگر وارد شده اند. گردشگری (توریسم) شامل کلیه فعالیت هایی است که گردشگران در هنگام سفر انجام می دهند و به ایشان مرتبط می شود و این می تواند شامل ; برنامه ریزی برای سفر٬ جابجایی میان مبدا ومقصد ٬ اقامت و نظایر آن باشد. (رنجبریان ٬ 1388٬ ص 9)

2-2 . محیط زیست:

- محیط زیست مجموعه عوامل فیزیکی٬ بیولوژیکی ٬ اجتماعی- اقتصادی ٬فرهنگی و زیبایی شناختی است که بر افراد و جوامع تاثیر می گذارد و از آنها متاثر می گردد.این مجموعه شکل ٬خصوصیات روابط و بقاء موجودات را تعیین می کند. به عبارت دیگر محیط زیست را می توان به مفهوم اجزاء کره خاکی دانست که شامل موارد زیر می باشد:

1- زمین٬ آب ٬ هوا (شامل تمامی لایه های اتمسفر)

2- تمامی مواد آلی و غیر آلی و موجودات زنده

3- کنش و واکنش های میان سیستم های طبیعی ( تعالی پسند ٬ 85 ٬ ص 40 )

- محیط زیست طبیعی شامل آن چیزی است که در طبیعت وجود دارد مانند جو(اتمسفر) ٬ خاک ٬ توپوگرافی ٬ سنگ ٬ منابع آب ٬ گیاهان ٬ جانوران و سیستم های اکولوژیکی . محیط زیست دیگری نیز وجود دارد که مصنوع انسان است و عوامل انسان ساز را در بر می گیرد که عموما انواع ساختمان ها و توسعه ساختاری هستند همانند مکان های تاریخی و باستانی. (رجبی ٬ 1389 ٬ ص18)

- طبق تعریف مجید عباسپور در محیط زیست عبارتست از : به محیط اطراف که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم با ما در ارتباط می باشد گفته می شود و شامل 3 بخش محیط طبیعی ٬ اجتماعی و انسان می باشد:

1- محیط طبیعی ساخته دست بشر نمی باشد و شامل عوامل جاندار و غیر جاندار می باشد.

2- محیط اجتماعی که همان محیطی است که در آن زندگی می کنیم.

3- انسان ساخت محیطی است که با توجه به نیازهای انسان ساخته شده است. (آریان پور ٬ 1389 ٬ ص 10)

2-3 . پیامدهای توسعه گردشگری :

وابستگی روزافزون دولت ها و جوامع ٬ به صنعت توریسم به طور مداوم ٬ تغییرات و دگرگونی هایی در زمینه های مختلف انسانی و محیط زیست به وجود می آورد. گرچه فعالیت های جهانگردی و نتایج حاصل از آن به همراه جاذبه ها وچشم اندازهای طبیعی و آنچه که ساخته انسان است ٬ برای ایفای نقش فراغتی ٬ تفریحی و فرهنگی اوست و وجود آنها برای جوامع کشورهای مختلف یک امر ضروری است و نبودن آن به عنوان یک نقیصه محسوب می شود ٬ لذا تمرکز شدید اینگونه فعالیت ها در یک منطقه جغرافیایی و عدم توزیع آن در مناطق مختلف از یک سو و بهره برداری بیش از حد از منابع و امکانات توریستی و انتخاب کارکردهای نامطلوب آن و عدم برنامه ریزی های اصولی و متکی بر عدالت اجتماعی در روابط انسان با انسان و انسان با محیط ٬ اثرات زیانبخش و جبران ناپذیری را به بار می آورد. با بیان ناگواری های توریسم و نتایج منفی آن است که برنامه ریزان امر توسعه توریسم را یاری خواهد بخشید که به عیوب آن پی برده و با توجه به مشکلات ناشی از آن و نارسایی ها وکمبودها ٬ با ارائه راه حل های ممکن ٬ خسارات ناشی از توسعه توریسم و اثرات زیانبار آن را به حداقل ممکن کاهش دهند.(رضوانی ٬ 1386 ٬ ص 178 )

پیامد ها و اثرات گردشگری در مناطق با جاذبه های طبیعی می تواند منجر به تغییرات در محیط زیست می گردد. افزایش و توسعه هتل ها و دیگر بناها و تسهیلات توریستی موجب افزایش فاضلاب و در نهایت آلوده کردن آب به دلیل تخلیه فاضلاب تصفیه نشده به منابع آب و خاک به ویژه جریان های سطحی ٬ زیرزمینی و دریایی می شود . (منوری ٬ 1383 ٬ ص 41-36 )

امروزه صنعت گردشگری اهمیت فراوانی برای جوامع توسعه یافته و در حال توسعه دارد. مزایا و معایب صنعت گردشگری که اهمیت و ارزش آن انکارناپذیر است ٬ از چشم اندازهای مختلف می توان ابعاد وزوایای ان را بررسی کرد:

2-4 . مزایای عمده صنعت توریسم:

1 . یکی از مزایای این صنعت ٬ فرصت اشتغال نیروی ماهر و غیر ماهر است به دلیل اینکه صنعت گردشگری اصولا صنعت کاربردی است؛

2 . دسترسی به ارز خارجی مورد نیاز برای پرداخت کسر موازنه های ارزی و ایجاد تعادل در قیمت کالاها و ...

3 . افزایش درآمد ها که به طور کلی گردشگری یکی از نیروهای محرکه افزایش درآمد ملی و درنتیجه درآمد سرانه مردم است؛

4 . افزایش درآمد ناخالص ملی؛

5 . موجب توسعه زیرساخت های بنیادی می شود که این امر به نوبه خود منجر به گسترش معاملات بازرگانی و تشویق صنایع محلی خواهد شد؛

6 . فعالیت های بخش اقتصادی جامعه را تنوع می بخشد؛

7 . فرایند نوگرایی راتسهیل می کند؛

8 . به گردشگران امکان آشنایی با مناطق یا کشورهای کمتر شناخته شده را می دهد؛

9 . تصویری واقعی از کشور ٬ فرهنگ و تمدن کشور میزبان را انعکاس می دهد؛

10 . تسهیلات تفریحی و جهانگردی را برای مردم محلی فراهم می کند؛

11 . حفاظت و بهبود محیط زیست را ایجاب می کند؛

12 . باعث رشد و گسترش و توسعه کشور و منطقه خواهد شد.

2-5 . عوارض عمده صنعت توریسم:

1 . موجب افزایش تقاضا می شود و انتظارات مردم را دامن می زند که باید به آنها پاسخ داده شود؛

2 . مشکلات اجتماعی مثل فساد ٬ بی بند و باری را افزایش می دهد؛

3 . افزایش سریع قیمت زمین٬ کالا و خدمات را موجب می شود؛

4 . نظم فعالیت های جامعه میزبان را در فصول خاصی به هم می ریزد؛

5 . محیط و منابع طبیعی را تباه می کند؛

5 . نقدینگی را از توسعه اقتصادی به بخش های دیگر منتقل می سازد. بخش هایی که چندان در اولویت نباشند؛

7 . گاهی اتلاف منبع در آن به حدی است که منافع اقتصادی نمی تواند آن را جبران کند؛

8 . نتیجه جهانگردی همواره درمان همه دردها و مشکلات جامعه نیست و حتی توسعه بیش از حد آن ممکن است آلودگی محیط زیست و سایر مشکلات طبیعی و زیر بنایی را در پی داشته باشد.مثل تراکم ماشین و اتوبوس ٬ آلودگی هوا ٬ پارکینگ های نامناسب ٬ گاهی به صنایع دستی محلی جنبه بازاری داده ٬ به ارزش فرهنگی و هنری لطمه وارد می کند.

بنا بر این توسعه جهانگردی باید با یک برنامه ریزی و سیاست دقیق تدوین شود ٬ سیاستی که بر اساس ترازنامه و یا به صورت سود و زیان طراحی نشده ٬ بلکه بر اساس ایده آل ها و اصول رفاه و خوشبختی انسان ها بنا شده باشد. بدیهی است مشکلات اجتماعی بدون وجود یک اقتصاد قوی و سیاست توسعه و برنامه ریزی دقیق و مطمئن می تواند موجب رشد این صنعت و حفظ منابع طبیعی و فرهنگی شده ٬ جهانگردان را به خود جلب کند. (شفیعی ٬ 1388 ٬ ص 22-19 )

فصل سوم:

مواد و روشها

3- 1 . موقعیت جغرافیایی استان گیلان:

استان گیلان با مساحتی بالغ بر 14711 کیلومتر مربع در شمال ایران و در جنوب دریای خزر واقع شده است. مرز شمالی آن از مرز آبی تشکیل یافته و در امتداد ساحل دریای خزر از آستارا تا چابکسر ادامه می یابد. مرز غربی و جنوبی آن را خط الراس کوه های تالش و البرز غربی محدود می کند. درازای آن از شمال به جنوب شرقی ٬ 235 کیلومتر وپهنای آن ٬ از 25 تا 105 کیلومتر تغییر می کند.رشته کوه های البرز با ارتفاع متوسط 3000 متر ٬ همانند دیواری در غرب و جنوب گیلان کشیده شده است . این استان ٬ از شمال به دریای خزر و جمهوری آذربایجان ٬ از غرب به استان اردبیل ٬ از جنوب به استان زنجان و قزوین و از شرق به استان مازندران محدود می گردد. بر اساس آخرین تقسیمات کشوری ٬ استان گیلان دارای 50 شهر٬ 43 بخش ٬ 109 دهستان ٬ 2888 آبادی و بر اساس سرشماری سال 1385 ٬ جمعیت آن 2404861 نفر است . شهرستان های استان عبارتند از: آستانه اشرفیه ٬ آستارا ٬ املش ٬ بندر انزلی ٬ تالش ٬ رشت ٬ رودسر ٬ رضوانشهر ٬ رودسر ٬ سیاهکل ٬ شفت ٬ صومعه سرا ٬ فومن٬ لاهیجان ٬ لنگرود و ماسال می باشد.

استان گیلان دارای جاذبه های تاریخی و طبیعی کم نظیری است ٬ جنگل های انبوه ٬ شالیزارهای وسیع ٬ زیستگاه های پرندگان ٬ آبگیرها ٬ رودها و سواحل چشم نواز دریای خزر٬ پارک ها و انواع گیاهان زیبا و کمیاب ٬ از جاذبه های ارزشمند طبیعی این استان به شمار می آیند . صنایع دستی و هنرهای دستی در گیلان از قدمت و تنوع زیادی برخوردار است که می توان به چادرشب بافی ٬ بامبو بافی ٬ نمدمالی٬ منبت ٬ گره چینی ٬ حصیربافی ٬ رشتی دوزی ٬لباس محلی٬ شال بافی ٬ گلیم بافی ٬چموش دوزی ٬ معرق ٬ صنایع دستی چوبی ٬ مروارید بافی اشاره کرد. کشتی گیله مردی و لافند بافی نیز از بازی های بومی این سرزمین می باشد. (کیوانی ٬ 1390 ٬ص 5 )

در شکل شماره 3 – 1 موقعیت شهرستان لاهیجان در استان گیلان آمده است:

مآخذ: شرکت مهندسین مشاورسبز اندیش پایش(ساپ)آذر 1387

شکل شماره3-1: موقعیت شهرستان لاهیجان در استان گیلان

3-2 . موقعیت شهرستان لاهیجان :

3-2-1 . موقعیت ریاضی :

به استناد سالنامه آماری استان گیلان در سال 1386 شهرستان لاهیجان در 37 درجه و 4 دقیقه تا 37 درجه و 23 دقیقه عرض شمالی از خط استوا و 49 درجه و 45 دقیقه تا 50 درجه و 13 دقیقه طول شرقی از نصف انهار مبداء در شرق گیلان واقع شده است.

3-2-2 . موقعیت نسبی:

شهرستان لاهیجان بر سر راه رشت به مازندران واقع شده است و جاده ای که از رشت به طرف شرق گیلان و مازندران عبور می نماید از شمال این شهر عبور می کند. فاصله شهر به خط مستقیم تا دریا حدود 22 کیلومتر است و یکی از نادر شهرهای مهم گیلان در کوهپایه های شمال البرز محسوب می شود که قسمت جنوبی شهر به کوهپایه های البرز تکیه دارد و قسمت شمالی آن در جلگه تقریبا هموار گیلان گسترش یافته است.

شهر لاهیجان دارای دو ناحیه عمده جغرافیایی ٬ جلگه ای و کوهستانی است. در ناحیه جلگه ای ٬ نوار باریک ساحلی و در ناحیه کوهستانی ٬ محدوده های کوهپایه ای ٬ جنگلی و مرتعی در ارتفاعات مختلف به چشم می خورد ٬ که تپه ماهورهای آن را بوته های همیشه سبز چای ٬ در ردیف کاری های منظم هندسی پوشانده است و همراه با معماری زیبا و خانه های ویلایی با سقف های سفالی و رنگ آمیزی سفید ٬ خودنمایی می کند.

3-2-3 . موقعیت سیاسی:

طبق سالنامه آماری استان گیلان در سال 1386 ٬ از نظر تقسیمات کشوری ٬ شهرستان لاهیجان با436.7 کیلومتر مربع وسعت دارای دو بخش به نام های مرکزی و رودبنه و هفت دهستان شامل رودبنه ٬ شیرجوپشت ٬ آهندان ٬ بازکیاگوراب ٬ لفمجان ٬ لیالستان و لیل می باشد.

لاهیجان منطقه ای است که از شمال به دریای خزر ٬ از شرق به لنگرود ٬ از جنوب به دیلمان ٬ از جنوب غربی به سیاهکل و از غرب به آستانه اشرفیه محدود می شود و از سوی دیگر لاهیجان مرکز حکومت های محلی در شرق گیلان بوده است. در شکل 3– 2 نقشه تقسیمات سیاسی شهرستان لاهیجان آمده است:

مآخذ:سالنامه آماری معاونت برنامه ریزی استانداری گیلان٬ 1389

شکل شماره 3-2 : نقشه تقسیمات سیاسی شهرستان لاهیجان

3-3 . ویژگی های طبیعی شهرستان لاهیجان :

3-3-1 . زمین شناسی :

شهر لاهیجان بر روی زون ساختمانی رسوبی گرگان – رشت واقع شده است. این زون شامل مناطقی است که سواحل جنوبی دریای مازندران در ایران را در بر می گیرد و در شمال گسل شمالی البرز قرار گرفته است.بخش اعظم آن به وسیله رسوبات کواترنر پوشیده شده است.حرکات تریاس میانی در بخش غربی این زون ٬ سبب گرانیت زایی در جنوب شهر لاهیجان شده است. این زون در امتداد گسلی که از گرگان تا لاهیجان ادامه می یابد از دوره نئوژن در حال فرونشینی بوده است. در همین حال البرز برعکس در حال بالا آمدن بوده است . درنتیجه پسروی آب دریای خزر و فعالیت رسوبگذاری رودخانه ها منجر به پیدایش جلگه های سواحل جنوبی دریای خزر و از جمله جلگه گیلان که شهر لاهیجان در آن قرار گرفته است.

بخش اعظم جلگه شرق گیلان از فعالیت رسوبگذاری دلتایی رودخانه سفیدرود ناشی شده است. شهر لاهیجان بر روی رسوبات ساحلی دریایی و نهشته های دریایی کواترنر که نتیجه رسوبگذاری سفیدرود است ٬ بنا شده است. این رسوبات به دلیل جوان بودنشان ( سن این رسوبات پلیستوسن است ) هنوز سخت نشده و فضای خالی آن ٬ محل مناسبی برای ذخیره آب های زیرزمینی محسوب می شود. به ویژه در نزدیکی ارتفاعات که تنوع دانه بندی وجود دارد از نظر نفوذ پذیری و ذخیره آبها اهمیت بیشتری می یابد.با این حال سطح ایستایی آبهای زیر زمینی از دریا به طرف کوهپایه ها از عمق بیشتری برخوردار می گردد. (طرح جامع ٬ 1388 ٬ صص 27-19 )

قرارگیری منطقه در زون تکتونیکی البرز ٬ حرکت صفحه اقیانوسی دریای خزر به زیر ارتفاعات البرز ٬ وجود گسل لاهیجان و شکستگی های ناشی از فعال بودن این گسل در منطقه و ... از جمله عواملی هستند که منطقه را در مقابل زمین لرزه ناپایدار کرده و همواره به عنوان مهمترین تهدید بالقوه منطقه محسوب می شود.همچنین جریان رودخانه های مهم و پر آبی چون سفیدرود ٬ لنگرود ٬ شمرود ٬ دیسوم رود ٬ با دبی لحظه ای بسیار بالا و بستر طغیانی رودخانه های فوق و یا در پای دامنه های پر شیب خطر بروز سیلاب و طغیان رودخانه ها همواره وجود دارد که تخریب روزافزون پوشش گیاهی و منطقه از جمله قطع بی رویه درختان جنگلی به صورت سنتی و یا در قالب طرح های جنگلداری و ... از جمله عوامل مهمی هستند که دوره برگشت سیل را کوتاهتر و احتمال وقوع سیل را در منطقه افزایش می دهند.

ضخامت نسبتا زیاد خاک در سطح دامنه ها ناشی از هوازدگی شیمیایی و نفوذناپذیری لایه های شیلی زیرسطحی و در کنار آن بارندگی نسبتا زیاد ٬ پوشش گیاهی مناسب در جهت بالا بردن نفوذپذیری خاک و فعالیت های انسانی ناشی از زیر کشت بردن سطوح شیبدار ٬ حفر دامنه ها و احداث راه ها وخطوط انتقالی برق ٬ تلفن و ... باعث بروز حرکات دامنه ای از قبیل لغزش ٬ جریان گلی و ... در سطح وسیعی از منطقه شده است و همواره به عنوان یک تهدید در منطقه محسوب می شود. (رجبی ٬ 1389 ٬ ص 49 )

3-3-2 . وضع توپوگرافی و شیب :

تپه شیطان کوه (شیخان کوه)به رغم ایجاد محدودیت فیزیکی برای گسترش شهر ٬ یکنواختی معمول توپوگرافی در شهرهای لاهیجان را بر هم زده و موجب تنوعی زبیا در چشم انداز شده است.به ویژه اینکه این تنوع با پوشش سبز نیز همراه شده است.در جنوب شهر شیب زمین با ملایمت بیشتری همراه است. شمال ٬ شمال شرق و شمال غرب شهر پوشیده از برنج زارها و مزارع مرغوب روستایی است. بنابراین هرگونه گسترش به این سمت ٬ منجر به تخریب زمین های کشاورزی خواهد بود.

شهر لاهیجان از جنوب از ارتفاع حدود 20 متر از سطح دریای آزاد تا ارتفاع حدود 10 متر در شمال گسترش دارد. منحنی میزان 20 متر از جنوب شهر و منحنی میزان 10 متر از شمال شهر لاهیجان عبور می نماید. بدین ترتیب جهت کلی شیب زمین از جنوب به طرف شمال شهر است.

به دلیل ارتفاع گیری زمین به صورت ناگهانی و شیب زیاد زمین و در قسمت جنوب و به ویژه جنوب شرقی شهر لاهیجان ( در این قسمت از شهر تپه 135 متری مشرف به شهر که شیطان کوه نامیده می شود واقع شده است که از سطح شهر در مرکز آن حدود 125 متر بلندتر است) ٬ امکان ساخت و سازهای شهری وجود ندارد و بنابراین شهر امکان گسترش به طرف این تپه را نیافته است.

بلندترین نقطه ارتفاعی در این تپه در شمال " امیرکلایه " و در جنوب " شیخ خانه ور" در شرق شهر لاهیجان به 350 متر می رسد.

به جز نواحی جنوبی ٬ جنوب شرقی و شرق که دارای شیب بالای 5 درصد است ٬ بقیه نواحی شهر در غرب ٬ شمال غرب و شمال شرق از شیب کمتر از 5 درصد برخوردار می باشد. منحنی های تراز در مرکز شهر به صورت خطوط تقریبا افقی در می آیند که به موازات هم از غرب به شرق کشیده می شوند. مفهوم چنین گسترشی آن است که شیب زمین در مرکز شهر به صورت تقریبا یکنواخت از جنوب به شمال است. (طرح جامع ٬ 1388 ٬ صص 25-24)

به طور کلی در سطح شهرستان لاهیجان دو واحد توپوگرافیک قابل تشخیص است:

الف) نواحی پست

ب) نواحی مرتفع و کوهستانی

این دو واحد بر اساس ارتفاع و شیب دامنه ای به چند واحد اکولوژیکی تقسیم می شود:

1-نواحی پست:

اراضی شهرستان لاهیجان در بخش های غربی ٬ شمالی ٬ شمال شرق عمدتا کم ارتفاع و کم شیب می باشد.بخش های شمال شرقی از اراضی ساحلی پست تشکیل شده که باریکه ای است متصل به دریای خزر با ارتفاع زیر صفر و شیب بسیار ملایم بین 1 تا 5 درصد . این قسمت به خاطر خصوصیات طبیعی معمولا جهت گردشگری مناسب است و پوشش درختی آن که باقیمانده از جنگل های بیشه ای سابق می باشد ٬ در مجاورت نیزارها و چند چاله دارای آب مشاهده می گردد. بزرگترین چاله آبی آن تالاب امیرکلایه می باشد که در شمال شرق شهرستان و در نزدیکی دریا قرار دارد. استخرهای زیادی در این محدوده قرار داشته و مکان مناسبی برای زیست جانداران و به ویژه پرندگان بومی و مهاجر می باشد.

یکی دیگر از نواحی پست شهرستان٬ جلگه های حاصلخیزند که زیر کشت برنج وچای می باشد. این بخش سراسر شمال و غرب و بخش هایی از شهرستان را شامل می شود. ارتفاع جلگه ها از زیر صفر تا حدود 1000 مترمتفاوت و شیب اراضی بین 5 تا 10 درصد می باشد.

به طور کلی نواحی پست مناطق جمعیتی مهمی چون رودبنه ٬ بارکوسرا ٬ بازکیاگوراب ٬ لیالستان ٬ سوستان ٬ کلشتاجان ٬ بالا محله پاشاکی و ... را در بر می گیرد و از اینرو پر تراکم ترین بخش جمعیتی شهرستان محسوب می شود.

از طرفی با عبور رودخانه های حشمت رود ٬ لاهیجان رود ٬ شمرود و دیسام پاشاکی از آن و تامین آب کافی جهت امور زراعت و باغداری از مهمترین مراکز تولید محصولات زراعی چون برنج ٬ چای ٬ بامبو و درختان میوه و صنعتی می باشد.

2-نواحی مرتفع :

بخش جنوبی و جنوب شرقی شهرستان مرتفع و کوهستانی است . ارتفاع این قسمت از 100 متر تا حدود 850 متر می باشد. شیب اراضی این بخش زیاد است . برخی نقاط آن بیش از 50 درصد شیب دارند٬ و نقاط کم شیب آن بین 10 تا 15 درصد می باشد. قسمتی از اراضی پوشیده از جنگل است و بخش های پایین دست معمولا به کشت چای اختصاص یافته است . این قسمت جمعیت کمی را در خود جای داده است ولی در لطافت آب و هوای شهرستان به ویژه لاهیجان و تامین منابع آب رودخانه لاهیجان رود از اهمیت زیادی برخوردار است. (رجبی ٬ 1389 ٬ صص 52-51 )

3-3-3 . آب و هوا

- حرارت:

بررسی آمار و اطلاعات وضع دمای شهر لاهیجان در سال 1386 نشان می دهد که متوسط دمای هوای این سال بین 7/3 درجه تا 8/26 درجه در نوسان است.بیشترین درجه حرارت متوسط در سال 1386 مربوط به ماه های مرداد و شهریور بوده است و سردترین ماه های سال دی و بهمن می باشند. در سال 1382 بیشترین درجه حرارت متوسط مربوط به ماه خرداد و سردترین ماه های سال ماه های آذر و دی بوده است.

وضع جوی شهر لاهیجان بر حسب ماه در سال های 1382 و 1386 طبق جداول3-1 و 3 – 2 هستند:

جدول 3-1 : وضع جوی شهر لاهیجان در سال 1382

ماه	دمای هوا (درجه سانتیگراد)
	معدل حداکثر	معدل حداقل	حداکثر مطلق	حداقل مطلق	متوسط
فروردین	13.8	6.4	32	0	16
اردیبهشت	21.4	9.6	29.4	1.8	15.6
خرداد	25.3	16.1	30.4	20.8	25.6
تیر	28.4	19.4	33	16.2	24.6
مرداد	29.7	20	34	14.2	24.1
شهریور	27.1	19.3	33.2	16	24.6
مهر	24.9	16	28.6	13	20.8
آبان	20	11.8	31.6	6	18.8
آذر	15.3	6.6	29	0	14.5
دی	14	5.2	22.4	1	11.7
بهمن	16.8	6	28.6	1	14.8
اسفند	13.7	5.7	33.8	1	17.4

مآخذ: سایت سازمان هواشناسی استان گیلان

جدول3-2 : وضع جوی شهر لاهیجان در سال 1386

ماه	دمای هوا (درجه سانتیگراد)
	معدل حداکثر	معدل حداقل	حداکثر مطلق	حداقل مطلق	متوسط
فروردین	15.3	7.6	29.4	2.2	15.8
اردیبهشت	21.1	11.7	30	8	19
خرداد	29.3	18	33	11	22
تیر	27.6	19.5	32.2	15.2	23.7
مرداد	31.3	21.7	34.8	18.8	26.8
شهریور	30.5	20	34.4	16	25.2
مهر	25.1	14.7	36.4	11.4	23.9
آبان	20.9	11.6	31.2	7	19.1
آذر	14.1	5.8	21.4	-0.8	10.3
دی	6.1	0.2	12.6	-5.2	3.7
بهمن	8.9	1.3	22.6	-3	9.8
اسفند	18.9	4.9	27.6	0.4	14

مآخذ:سایت سازمان هواشناسی استان گیلان

- بارندگی:

شهر لاهیجان در منطقه پر باران واقع شده است. میانگین بارندگی در ماه های مختلف نشان می دهد که در سال 1382 ماه آذر با 297.3 و ماه تیر با کمترین بارندگی یعنی 10.1 می باشد. ودر سال 1386 ماه آذر دارای بیشترین بارندگی با 264.4 میلیمتر و ماه خرداد کمترین بارندگی یعنی 1.8 میلیمتر می باشد.

- تعداد روزهای یخبندان :

روزهای یخبندان در شهر لاهیجان در سال 1382 در ماه های فروردین و آذراست که در ماه فروردین 1 روز و در ماه آذر 4 روز است.و در سال 1386 در ماه های آذر ٬ دی ٬بهمن رخ داده است که در ماه آذر 1 روز ٬ دی 15 روز و بهمن 9 روز گزارش شده است.

- رطوبت نسبی :

شاخص رطوبت نسبی یکی از شاخص های مهم اقلیمی برای هر منطقه است ٬ که در دو ساعت 6:30 و 12:30 در هر ماه در سال 1382 و 1386 اندازه گیری شده است.

- باد :

بادهای فعال در شهر رشت و جلکه مرکزی گیلان که شهر لاهیجان نیز در آن واقع شده را می توان به سه دسته تقسیم نمود. این سه دسته بیش از بادهای دیگر می وزند. باد غربی ٬ باد شمال غربی ٬و باد شمال شرقی باد غربی و شمال غربی به عنوان باد غالب اول بیشتر در ماه های فصل سرد سال یعنی پاییز و زمستان می وزند ولی باد شمال شرقی به عنوان همین بادها در فصل بهار و تابستان غلبه می یابد به علاوه بر بادهای فوق باد محلی گرمیش ( باد گرم ) که نوعی فون به حساب می آید در طول سال به ویژه در فصل پاییز و زمستان چند بار(5 بار) می وزد و به سرعت به دمای هوا می افزاید.این افزایش گاه تا 20 درجه در طول یک شبانه روز است.

جهت این باد از جنوب و از کوه های البرز است . باد محل کوه به دریا و دریا به جلگه که اولی از جنوب به شمال و دومی از شمال به جنوب می وزد تقریبا روزانه است. این بادها در اثر تغییر دمای هوای شبانه روز به روی آب های دریای خزر جلگه گیلان به وجود می آید و در روز از دریا به طرف خشکی و در شب از خشکی به طرف دریا است. این باد نقش مهمی در کوران هوا در ساختمان های این ناحیه بازی می کند.