بررسی اثر سه شیوه تمرینی همزمان بر شاخص های آنتروپومتریک و سلامتی مردان میان سال

فهرست

فصل اول طرح پژوهش

1–1مقدمه ...2

1-بیان مساله...3

3-1ضرورت اهمیت پژوهش.......5

1 –4 اهداف پژوهش .....6

1 – 4 –1 هدف کلی .......6

1– 4 -2اهداف جزئی....7

1– 5پیش فرض های پژوهش .........7

1– 6 فرضیه های پژوهش........7

1– 7روش پژوهش ........8

1– 8 متغیرهای پژوهش .....................................................................................................................8

1– 8 -1 متغیرهای مستقل .................................................................................................................8

1– 8 – 2 متغیرهای وابسته.................................................................................................................8

1-9 محدودیت های پژوهش .............................................................................................................9

1 – 9 – 1 محدودیت های قابل کنترل پژوهش...........................................................................................................9

1– 9 -2 محدودیت های غیر قابل کنترل پژوهش .............................................................................9

1– 10تعریف واژه های......................................................................................................................9

1 –10 -1 تمرین مقاومتی ...........................................................................................................................................9

1– 10 –2تمرینات هوازی .................................................................................................................9

1-10-2تمرینات ترکیبی..................................................................................................................10

فصل دوم مبانی نظری و پیشینه پژوهش

مقدمه...............................................................................................................................................12

2– 1 تمرینات مقاومتی.....................................................................................................................13

2– 2 – 1 متغیرهای تمرین مقاومتی .................................................................................................13

2– 2 -2 شدت تمرین......................................................................................................................14

2– 2 – 3سرعت انجام حرکت .......................................................................................................14

2– 2 –4تعداد ست ها ....................................................................................................................15

2– 2 – 5 وقفه های استراحتی ........................................................................................................15

2– 3تمرینات هوازی ......................................................................................................................16

2– 3 -1 عوامل موثر بر توان هوازی................................................................................................17

2-3 -2شیوه تمرین ........................................................................................................................17

2– 3– 3 وراثت..............................................................................................................................17

2– 3 –4 وضعیت تمرین ...............................................................................................................18

2–3 – 5 جنسیت.............................................................................................................................18

2– 3 –6 اندازه و ترکیب بدن..........................................................................................................18

2– 3– 7 سن ..................................................................................................................................18

2-4انواع تمرین هوازی....................................................................................................................19

2-4-1تمرین تداومی.......................................................................................................................19

2-4-2جاگینگ................................................................................................................................19

2-4-3 فارتلک................................................................................................................................19

2-4-4 تمرین متناوب......................................................................................................................20

2-4-5 تمرینات دایره ای ................................................................................................................20

2-5 تمرینات موازی(ترکیبی)...........................................................................................................20

2– 6خصوصیات سالمندی .............................................................................................................21

2 – 6-1 تاثیر ورزش مقاومتی بر سالمندان......................................................................................21

2– 6 – 2 تاثیر ورزش هوازی بر سالمندان......................................................................................22

2– 7پیشینه تحقیق ..........................................................................................................................22

 فصل سوم روش پژوهش

 3-1 مقدمه.........................................................................................................29

3– 2 طرح پژوهش.....................................................................................................................29

3– 3 جامعه آماری......................................................................................................................30

3-4 متغییرهای تحقیق وابزارهای اندازه گیری.............................................................................30

3-4-1 متغییرهای تحقیق.....................................................................................................................................30

3-4-2 ابزارهای اندازه گیری...............................................................................................................................30

3–5نمونه آماری و نحوه گزینش آزمودنی ها............................................................................. 31

3–6اندازه گیری مقدماتی............................................................................................................31

3–6– 1 اندازه گیری قد.......................................................................................................................................31

3–6– 2 اندازه گیری وزن...........................................................................................................31

3–6–3محاسبه شاخص توده بدنی (BMI)..................................................................................31

3–6–4 محاسبه حداکثر اکسیژن مصرفی (VO₂MAX) ..............................................................32

3–6–5محاسبه فشارخون استراحتی و ضربان قلب.......................................................................32

3–6–6 اندازه گیری درصد چربی................................................................................................33

3–6–6-1 اندازه گیری چین پوستی شکمی..................................................................................33

3–6–6– 2 اندازه گیری چین پوستی سینه ای..............................................................................33

3–6–6– 3 اندازه گیری ضخامت چین پوستی ران.......................................................................34

3–7–1 اندازه گیری دور اندام ها..................................................................................................34

3–7–2 اندازه گیری دور کمر ......................................................................................................34

3–7–3 اندازه گیری دور شکم......................................................................................................34

3–7–4اندازه گیری دور باسن .....................................................................................................35

3-8 برنامه تمرینی مقاومتی............................................................................................................35

3-9 برنامه تمرینی هوازی..............................................................................................................37

3-10 برنامه تمرینی ترکیبی...........................................................................................................38

3-11 روش آماری........................................................................................................................40

3-12 آزمون یک تکرار بیشینه.......................................................................................................40

 فصل چهار تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش

4-1مقدمه..........................................................................................................................................42

۴-2 یافته­های توصیفی.....................................................................................................................................42

۴-3 آزمون فرضیه­ها.........................................................................................................................................46

۴-3-1 بررسی توزیع طبیعی داده­ها..................................................................................................................46

۴- 4 بررسی فرضیه ها.....................................................................................................................................49

آزمون فرضیه اول...........................................................................................................................................49

آزمون فرضیه دوم...........................................................................................................................................49

آزمون فرضیه سوم...........................................................................................................................................50

آزمون فرضیه چهارم.......................................................................................................................................50

آزمون فرضیه پنجم...........................................................................................................................................52

آزمون فرضیه ششم..........................................................................................................................................52

آزمون فرضیه هفتم............................................................................................................................................53

آزمون فرضیه هشتم...........................................................................................................................................53

آزمون فرضیه نهم ..............................................................................................................................................55

آزمون فرضیه دهم.............................................................................................................................................55

آزمون فرضیه یازدهم..........................................................................................................................................56

آزمون فرضیه دوازدهم.......................................................................................................................................56

آزمون فرضیه سیزدهم.........................................................................................................................................58

آزمون فرضیه چهاردهم.......................................................................................................................................58

آزمون فرضیه پانزدهم..........................................................................................................................................59

آزمون فرضیه شانزدهم......................................................................................................................................59

آزمون فرضیه هفدهم.........................................................................................................................................62

آزمون فرضیه هجدهم........................................................................................................................................62

آزمون فرضیه نوزدهم.........................................................................................................................................63

آزمون فرضیه بیستم...........................................................................................................................................63

آزمون فرضیه بیست و یکم................................................................................................................................65

آزمون فرضیه بیست و دوم.................................................................................................................................66

آزمون فرضیه بیست وسوم................................................................................................................................66

آزمون فرضیه بیست و چهارم.............................................................................................................................67

آزمون فرضیه بیست و پنجم................................................................................................................................68

آزمون فرضیه بیست و ششم...............................................................................................................................69

آزمون فرضیه بیست و هفتم................................................................................................................................69

آزمون فرضیه بیست و هشتم...............................................................................................................................70

آزمون فرضیه بیست و نهم.................................................................................................................................72

آزمون فرضیه سی...............................................................................................................................................73

آزمون فرضیه سی و یکم....................................................................................................................................74

آزمون فرضیه سی و دوم....................................................................................................................................74

آزمون فرضیه سی و سوم...................................................................................................................................76

آزمون فرضیه سی و چهارم................................................................................................................................77

آزمون فرضیه سی و پنجم..................................................................................................................................78

آزمون فرضیه سی و ششم..................................................................................................................................78

 فصل پنجم بحث و نتیجه گیری

5-1 مقدمه...................................................................................................................81

5 -2 خلاصه پژوهش................................................................................................................................81

5-3 بحث وبررسی..........................................................................................................................82

5-4 تغییرات آنتروپومتریک.............................................................................................................82

5-4-1 وزن و شاخص توده بدن و نسبت کمر به لگن...................................................................82

5-4-2در صد چربی.......................................................................................................................84

5-4-3وزن بدون چربی ..................................................................................................................85

5-5 تغییرات فیزیولوژیکی ............................................................................................................. 85

5-5-1 فشارخون سیستولی و دیاستولی و ضربان قلب....................................................................85

5-5-2 حداکثر اکسیژن مصرفی........................................................................................................87

5-6پیشنهاد ها..................................................................................................................................87

5-6-1 پیشنهاد کاربردی...................................................................................................................87

5-6-2 پیشنهاد پژوهشی...................................................................................................................88

منابع و ماخذ.....................................................................................................................................88

 تاثیر سه شیوه تمرینی همزمان بر شاخص های آنتروپومتریک وسلامتی مردان میان سال

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر سه شیوه تمرینی همزمان بر شاخص های آنتروپومتریک و سلامتی مردان میان سال بود. به این منظور در پژوهش حاضر 30 مرد میان سال با میانگین سنی (7/5±2/45 سال )در سه گروه [1]هوازی, [2]مقاومتی و[3] ترکیبی قرار گرفتند. برای هر گروه یک برنامه تمرینی 6 هفته ای در نظر گرفت شد، گروه هوازی سه جلسه در هفته و حدودا 60 دقیقه درهر جلسه تمرینات پیاده روی و دویدن را با60 درصد ضربان قلب آغاز و با 75 درصد ضربان قلب به پایان می رساندند. گروه مقاومتی تمرینات خود را در 8 ایستگاه انجام دادند و برای مشخص کردن وزنه تمرینی هر آزمودنی آزمون یک تکرار بیشینه از آزمودنی ها گرفته شد. گروه ترکیبی 30 دقیقه تمرین هوازی و 30 دقیقه تمرین مقاومتی انجام دادند. در آغاز و پایان برنامه تمرینی مشخصات آنتروپومتریک و فیزیولوژیک(قد، وزن، چربی جلدی، فشارخون، ضربان قلب، حداکثر اکسیژن مصرفی) افراد ثبت شد. یافته ها نشان داد که هر سه برنامه تمرینی موجب کاهش معنی داری در وزن مردان میان سال شد، اما در بین سه گروه تفاوت معنی دار نبود. همچنین برنامه های تمرینی هوازی و ترکیبی موجب کاهش شاخص توده بدن شده است، اما در گروه مقاومتی تغیر نداشته است. در اثر هر سه برنامه تمرینی تفاوتی در نسبت کمر به لگن مشاهده نشد. هر سه برنامه تمرینی موجب کاهش توده بدون چربی مردان میان سال شد اما تفاوت بین سه گروه معنی دار نبود. در گروه هوازی و مقاومتی کاهش در صد چربی مشاهده شد، اما در گروه ترکیبی تغییری مشاهده نشد همچنین تغییرات بین سه گروه معنی دار بود. در اثر سه برنامه تمرینی تفاوت معنی داری در فشار خون دیاستولی مشاهده نشد. در گروه های مقاومتی و ترکیبی کاهش فشار خون سیستولی مشاهده شد اما در گروه هوازی تفاوتی مشاهده نشد. هر سه برنامه تمرینی موجب کاهش ضربان قلب مردان میان سال شد. همچنین تفاوت ها بین سه گروه هم معنی دار بود. همچنین بر اثر سه برنامه تمرینی، تفاوتی در حداکثر اکسیژن مصرفی مردان میان سال مشاهده نشد. در نتیجه کلی تاثیر تمرینات در گروه ترکیبی بیشتر از دو گروه دیگر بود.

 فصل اول

طرح پژوهش

 1– 1 مقدمه

از پیامدهای افزایش سن کاهش فعالیت روزانه و خو گرفتن با سبک زندگی غیرفعال است.گزارش های علمی آشکار می کند که سبک زندگی کم تحرک به منزله عامل مستقل تهدیدکننده مشکلات مزمن بهداشتی و کاهش کیفیت زندگی از جمله بیماری های قلبی ـ عروقی، سندرم متابولیک دیابت، بیماری های اسکلتی ـ عضلانی و برخی سرطان ها ستدر این میان پدیده اضافه وزن وچاقی از مهم ترین دغدغه های مرتبط با حوزه بهداشت وسلامتی درجوامع بشری است (1،12).

میان سالی با کاهش ظرفیت قلبی ـ تنفسی،عضلانی، نورولوژیک و سوخت سازی مشخص می شود. این روند توانایی انجام فعالیت های روزانه مثل راه رفتن، بالا رفتن از پله و .... را محدود می کند (13). کاهش عملکرد قلبی ـ عروقی ناشی از افزایش سن با تغییرات آناتومیکی و نورولوژیکی مشخص می شود که پیامد آن کاهش ظرفیت قلبی و در نتیجه کاهش ظرفیت فعالیت ورزشی هوازی است. از اوایل سالمندی ظرفیت فعالیت هوازی معادل 7 تا 10 درصد روبه کاهش می گذارد(13). درمقایسه باکاهش ظرفیت قلبی ـ تنفسی کاهش توان قدرت عضلانی وابسته به آن تاثیر برجسته ای برعملکرد روزانه دارد. کاهش قدرت عضلانی وابسته به سن زودتر رخ می دهد و مقدار آن در اندام های تحتانی بیشتر از اندام های فوقانی است (13 ، 14).

طبق شواهد علمی، گسترش فعالیت هایی مانند دوچرخه سواری، شنا و دویدن با افزایش سن کاهش می یابد و در مقابلگرایش به پیاده روی که شایع ترین شکل فعالیت بدنی و با کم ترین موانع در هر مکان و زمان قابل اجراء است بیشتر مورد توجه قرارمی گیرد .مطالعات در این بخش نشان دهنده تاثیر الگوی پیاده روی برفاکتورهای آنتروپومتریک از جمله بهبود ترکیب بدن هستند (1،12).

امروزه در اهداف سلامتی افزودن تمرینات مقاومتی به تمرینات استقامتی رو به افزایش است و به این دلیل است که ورزش مقاومتی کلیدی برای کنترل وزن و سلامت عمومی به حساب می آید ( 17). اوج توده بدون چربی در دهه چهارم زندگی به دنبال افزایش سن کاهش می یابد . این کاهش در توده عضلانی همراه با ضعف، ناتوانی و عوارض است. در مقابل، وزن بدن افزایش می یابد. تا سن 60 سالگی و پس از آن 60 درصد جمعیت با کاهش وزن بدون چربی رو به رو هستند. بنابراین انباشت توده چربی در میان سالی رخ می دهد (11). نکته مهم پیری ثبات سیستم عصبی وعضلانی وحفظ ظرفیت برای انطباق در پاسخ به محرک های برنامه تمرینی است .این به خوبی اثبات شده است که افراد درمسن ممکن است افزایش قدرت عضلانی (نیروی حداکثر) از طریق برنامه های تکمیلی مقاومتی و رژیم حمایت شود. بنابراین در افراد مسن انجام برنامه های تمرینی مقاومتی با برای مبارزه با کاهش قابل توجه در قدرت عضلانی برای بهبود و حفظ قابلیت عملکرد کوتاهی شده است (25). قدرت عضلانی انسان که می توان به عنوان ظرفیت تولید حداکثر نیروی یک فرد تعریف می شود، بین دهه دوم و سومکاهش آهسته و نامحسوس را نشان می دهد، در50 سالگی وپس ازآن قدرت شروع به کاهش می کند مقدار این کاهشتا 60 سالگی حدود 12 درصد تا 15 درصد و پس از آن با شدت بیشتر ادامه می یابد (26).

 1-2بیان مساله

یکی از جدیدترین مشکلاتی که جامعه جهانی را نگران کرده چگونگی تامین مراقبت های بهداشتی(تندرستی) افراد سالمند است (16). پیشرفت صنعت، فعالیت جسمانی را درطی چندین سال اخیر به حداقل رسانده که معضلات فراوانی نیز به همراه داشته است. یکی از این مشکلات چاقی و کاهش کارایی قلبی ـ عروقی و تنفسی می باشد که امروزه بسیاری از افراد با آن دست به گریبان هستند (18).

آگاهی از روش های مختلف تمرینی به ویژه در دستگاه های حیاتی بدن مانند قلب و تنفس و سازگاری فیزیولوژیکی در این دستگاه ها، همچنین عوامل موثر بر این سازگاری از جمله مواردی اند که مربیان و ورزشکاران باید در طراحی برنامه های تمرینی به آنها توجه داشته باشند. مطالعات متعددی نشان می دهند میان انواع تمرینات ورزشی و اعضای دستگاه قلبی ـ عروقی سازگاری وجود دارد (19). پژوهش های مبتنی بر مطالعات همه گیر شناسی نشان داده اند عواملی چون مصرف غذاهای پرچرب، شاخص توده بدن بالا و بالا بودن سن، چاقی، سیگار وسطح فعالیت بدنی با پرفشاری خون مرتبط اند وانجام فعالیت های بدنی مستمربا لیپید خون، کاهش کمر درد و همچنین آثار مثبت روانی مرتبط است (3).

در گذشته اعتقاد بر این بود که فقط تمرینات ورزشی در سنین جوانی به بالا رفتن استقامت دوران پیری کمک می کند در حالی که تحقیقات اخیر نشان می دهد ورزش برای هر فردی در هر سنی مفید است (32). اگر چه توانایی جسمانی با افزایش سن کاهش می یابد اما می توان با انجام فعالیت جسمانی و تمرین مداوم پسرفت و رکود فیزیولوژیک را تا 50% کاهش داد (11). تمرین همچنین باعث حفظ و تقویت قدرت وتوده عضلانی، ثبات و تعادل می شود(11).مطالعه رود[4] در سال 1993و نورحبشی در سال 1386 نشان داد که افراد فعال ازنظر چربی جلدی نسبت به همتایانی کم تحرک خود برتری دارند (8).

باسک[5] و همکارانش با مطالعه بر روی مردان 35 – 25 سال نتیجه گرفتند که فعالیت بدنی منظم باعث کاهش چربی بدنی افراد می شود. معصومی در مطالعه خود به این نتیجه رسید که برنامه تمرینی منتخب، تاثیرمعنی داری بر ظرفیت های فیزیولوژیک وکاهش درصدچربی بدن و وزن چربی دارد ولی تاثیر آن بر وزن بدون چربی معنی دار نبود. نتایج مطالعه اسکینر[6] در سال 2005 تفاوت معنی داری از نظر فشار خون، ضربان قلب درزمان استراحت و بازیافت نشانداد در ضمن چربی زیر پوستی با 5 روز تمرین در هفته کاهش یافته بود (18).

السیفر[7] و همکاران (2002) شیوع چاقی را درمردان عربستان 9/29درصد گزارش کردند.پیش داد 1996 بالا بودن شیوع چاقی بویژه اضافه وزن و پایین بودن سطح فعالیت بدنی با شدت متوسط را برای 5 روز یا بیشتر روزهای هفته یا دسته کم 20 دقیقه فعالیت ورزشی سنگین را برای 3 روز یا بیشتر روزهای هفته سفارش می کند. این عامل با توجه به رابطه معکوس سطح فعالیت بدنی و شاخص توده بدن قابل توجه است. پیش داد ( 1996) گزارش کرد شاخص توده بدن مردان ایرانی با کاهش فعالیت بدنی افزایش می یابد (3).

 [1] resistance training

[2] endurance training

[3] combine training

[4] Rode

[5] Bassuk

[6] Skinner

[7] Alsafir