بررسی رابطه بین هوش معنوی ،رضایت شغلی و تعهد سازمانی در میان کارکنان شرکت دارو پخش تهران

فهرست

 عنوان 1

چکیده 7

فصل اول کلیات تحقیق 8

مقدمه 9

بیان مساله 10

اهمیت وضرورت انجام تحقیق 12

اهداف تحقیق 12

سوالات تحقیق 13

فرضیه های تحقیق 13

محدودیت های تحقیق 14

فصل دوم مبانی نظری وسوابق تحقیق 15

بخش اول رضایت شغلی 16

2-1-1تعریف رضایت شغلی 16

2-1-2تاریخچه رضایت شغلی 16

2-1-3رضایت شغلی وابعادآن 17

2-1-4انواع رضایت شغلی 18

2-1-4-1رضایت درونی 19

2-1-4-2رضایت بیرونی 19

2-1-5نظریه های زیربنایی رضایت شغلی 19

2-1-5-1نظریه های ریزمدل 21

2-1-5-2نظریه های درشت مدل 24

2-1-6نظریه هایرضایت شغلی 26

2-1-6-1نظریه ارزش 26

2-1-6-2نظریه هالند 27

2-1-6-3نظریه بریل 27

2-1-6-4نظریه نقشی 27

2-1-6-5نظریه شغلی کوک وراک 30

2-1-7رضایت شغلی وانگیزش 30

2-1-8عوامل موثربررضایت شغلی 31

2-1-8-1عوامل شغلی 31

بخش دوم تعهدسازمانی 33

2-2-1تعهد 33

2-2-2انواع تعهد 34

2-2-2-1تعهدنسبت به مشتری 34

2-2-2-2تعهدنسبت به سازمان 35

2-2-2-3تعهدنسبت به خود 36

2-2-2-4تعهدنسبت به افرادوگروه کاری 36

2-2-2-5تعهدنسبت به کارووظیفه 37

2-2-3مفهوم تعهدسازمانی 37

2-2-4تعاریف تعهدسازمانی 38

2-2-5دیدگاههای نوین درباره تعهدسازمانی 42

2-2-5-1دیدگاههایی درموردکانونهای تعهدسازمانی 42

2-2-5-2تعهدسازمانی مفهوم یک بعدی یاچندبعدی 43

2-2-5-3الگوهای چند بعدی 44

2-2-6عوامل موثربرتعهدسازمانی 46

2-2-7اجزای تعهدسازمانی 49

2-2-8نتایج وپیامدهای تعهدسازمانی 50

2-2-9شیوه های تقویت تعهدسازمانی 56

2-2-10ارتباط بین هوش معنوی وتعهدسازمانی 57

بخش سوم هوش معنوی 58

معنویت 59

2-3-1تعریف هوش معنوی 60

2-3-2تاریخچه هوش معنوی 62

هوش معنوی ومولفه های آن 64

2-3-3هوش معنوی وهوش شناختی 67

2-3-4هوش معنوی ومفهوم شخصیت 68

2-3-5هوش معنوی ومفهوم توانایی ذهنی 70

2-3-6مفهوم هوش معنوی 71

2-3-7ابعادهوش معنوی 71

نظریه امرام درموردهوش معنوی 72

سوابق وپیشینه تحقیق 75

سوابق تحقیق درایران 75

سوابق تحقیق درخارج ازکشور 77

مدل مفهومی تحقیق 79

فصل سوم روش شناسی تحقیق 79

مقدمه 80

روش ونوع تحقیق 80

روش گردآوری اطلاعات 80

نمونه پژوهش 81

ابزارگردآوری داده ها 82

روش تجزیه وتحلیل اطلاعات 83

فصل چهارم تجزیه وتحلیل داده ها 85

مقدمه 86

الف)توصیف داده ها 87

ب)آزمون فرضیه های تحقیق 105

خلاصه نتایج آزمون فرضیه های تحقیق 112

ج)تحلیل رگرسیون چندمتغیره باروش گام به گام 112

فصل پنجم نتیجه گیری وپیشنهادهای تحقیق 115

مقدمه 116

5-1تبیین نتایج تحقیق 116

5-2پیشنهاد های کاربردی تحقیق 117

5-3پیشنهادهابرای تحقیقات آتی 118

5-4مشکلات ومحدودیت های تحقیق 119

منابع 120

منابع لاتین 124

 چکیده:

هدف از انجام این تحقیق تعیین رابطه بین هوش معنوی ،رضایت شغلی و تعهد سازمانی در میان کارکنان شرکت دارو پخش تهران می باشد. جامعه اماری تحقیق شامل کلیه کارکنان زن و مرد شرکت دارو پخش در شهر تهران بوده است. تعداد کارکنان شرکت دارو پخش در بخش های مختلف این کارخانه 1000 نفر براورد شده است. نمونه گیری صورت نمونه گیری طبقه ای نظام دار انجام شده است . تعداد 132 کارمند مرد و 50 کارمند زن به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. از پرسشنامه های استاندارد هوش معنوی آمرام ، تعهد سازمانی پورتر و رضایت شغلی کراک و راک برای جمع اوری اطلاعات استفاده شده است. از روش های امار توصیفی و استنباطی برای تجزیه و تحلیل داده ها ، استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین هوش معنوی و تعهد سازمانی کارکنان شرکت دارو پخش تهران رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. علاوه بر این یافته های تحقیق نشان داد که بین هوش معنوی و رضایت شغلی کارکنان شرکت دارو پخش تهران رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که بین تعهد سازمانی و رضایت شغلی کارکنان شرکت دارو پخش تهران رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. علاوه بر این یافته ها بیانگر ان بود که بین هوش معنوی و تعهد سازمانی کارکنان شرکت دارو پخش تهران با رضایت شغلی انها رابطه مثبت و معنادار وجود دارد.

کلید واژه ها: تعهد سازمانی ، رضایت شغلی ، هوش معنوی ، مدیریت رفتار سازمانی ، مدیریت منابع انسانی

فصل اول

کلیات تحقیق

مقدمه:

تمامی جوامع برای مهارت ها و رفتارهای خاص ارزش قائل هستند. این که هر جامعه از کدام استعدادها تجلیل می کند، بستگی دارد به اینکه جامعه برای بقا و تداوم خود چه نیازها و خواسته هایی دارد. از نظر غالب مردم داشتن هوش، توانایی سازش موفقیت آمیز با نیازها و خواسته های فرهنگی و محیطی است.

آنچه مسلم است، هوش از جذاب ترین نیروهای روانی است که جلوه های آن در موجودات مختلف به مقادیر متفاوت قابل مشاهده و رویت است. هر چه موجودات ازتکامل بیشتری بهره مند بوده و به همان نسبت از پیچیدگی بیشتری برخوردار باشند، از نظر هوشی نیز پیشرفته تر خواهند بود.

بیش از یکصد سال، بهره هوشی یا هوشبهر^[1](IQ) معیاری برای سنجش هوش فردی محسوب می شد. آزمون بهره هوشی تنها شاخصی بود که نشان دهنده توانایی یادگیری شخص محسوب می شد. این آزمونها در سالهای اخیر مورد بحث و چالش محافل علمی قرار گرفت.اما در سالهای اخیر مفهوم هوش معنوی نیز به عنوان مقوله ای تازه در روان شناسی صنعتی و سازمانی مطرح شده است.

در محیط کار هوش معنوی نقش بارزتری در داشتن عملکرد مطلوب نسبت به سایر قابلیتها از قبیل هوش شناختی یا مهارتهای فنی ایفا می کند؛ بنابراین با پرورش و رشد هوش معنوی و قابلیتهای آن هم سازمان و هم کارکنان از مزایای آن بهره مند می شوند. تحقیقات نشان می دهد اهمیت هوش معنوی در جهت پیشرفت جایگاه سازمانها و افزایش رضایت شغلی کارکنان در حال افزایش است. با استفاده از بهره هوشی می توان پیش بینی کرد چه شغلی مناسب چه فردی است؟ در حالی که با هوش معنوی می توان مسیر پیشرفت، شکست و یا در جا زدن روحیات اخلاقی و عاطفی کارکنان را پیش بینی کرد.(گلمن^[2]،1995)علاوه بر این هوش معنوی در ارتقای سطح تعهد سازمانی کارکنان نیز موثر است ومعمولا رابطه دوسویه ای بین هوش معنوی و تعهد سازمانی کارکنان گزارش می گردد. لذا در این تحقیق به بررسی و مطالعه رابطه بین متغیرهای هوش معنوی ، تعهد سازمانی و رضایت شغلی در میان کارکنان شرکت داروپخش پرداخته می شود.

بیان مساله:

ازجمله عواملی که در بقای سازمان ها مورد توجه مدیران و مسئولین قرار می گیرد ، عامل نیروی انسانی است . از دیدگاه کلی ، موفقیت هرسازمان بستگی به تلاش و رضایت شغلی کارکنان آن سازمان دارد(ایران نژاد ودیگران ،1388). رضایت شغلی در ساده ترین تعریف عبارت است از احساس عاطفی مثبتی که درنتیجه انجام کار در فرد ایجاد می شود. به عبارت دیگر رضایت شغلی احساسات و نگرش های مثبتی است که افراد به شغل خود دارند . اگر افراد از شغل خود راضی باشند ، این وضعیت موجب می شود با انگیزه و علاقه بیشتری به انجام وظایف خود همت گمارند . لذا بسیاری از محققان معتقدند رضایت شغلی به شدت با عوامل روانی ارتباط دارد (مهدوی،1389) .

سازمان هایی که بتوانند عوامل موثر بر افزایش رضایت شغلی را بشناسند ، با به کارگیری سیاست ها و روشهای مطمئن موجب بالا رفتن کیفیت و کمیت کارپرسنل خود شده و درنهایت منجر به افزایش کارایی، بهره وری و موفقیت های شغلی خواهند شد(مقیمی،1387).

مفهوم رضایت شغلی ، موضوعی مهم و با ارزش در مدیریت منابع انسانی به شمار می رود. رضایت شغلی مجموعه احساس هایی است که هرفرد در مورد شغل خود دارد. زوهار و مارشال(2010) به این نتیجه رسیدند که ویژگی های شغلی مانند فشارهای زمانی ، اهمیت کار ، خود مختاری ، روشنی و تنوع کارها و ویژگی های فردی مانند راه های مقابله ، حمایت اجتماعی و تجربه کاری بر رضایت شغلی کارکنان تاثیر می گذارد. علاوه بر این مانوس (2000) اعتقاد دارد که عامل معنویت و برخورداری از هوش معنوی می تواند به طور مستقیم بر رضایت شغلی کارکنان تاثیر بگذارد. با استفاده از هوش معنوی به حل مشکلات با توجه به جایگاه، معنا و ارزش آن مشکلات می پردازیم. هوشی که قادریم توسط آن به کارها و فعالیت هایمان معنا و مفهوم بخشیده و با استفاده از آن بر معنای عملکردمان آگاه شویم و دریابیم که کدامیک از اعمال و رفتارهایمان از اعتبار بیشتری برخوردارند و کدام مسیر در زندگی مان بالاتر و عالی تر است تا آن را الگو و اسوه زندگی خود سازیم. هوش معنوی مفاهیم معنویت و هوش را درون یک سازه جدید ترکیب می کند و به انسان این فرصت را می دهد که در مقابل واقعیت های مادی ومعنوی حساس باشد و تعالی را هر روز در لابه لای اشیاء، مکان ها، ارتباطات و نقش ها دنبال کند.( فاراد ، 2004)

عامل هوش معنوی می تواند موجب ارتقای رضایت شغلی کارکنان گردد. علاوه بر این جنیا و پورهویت (2006) معتقدند هوش معنوی می تواند موجب افزایش تعهد سازمانی کارکنان نیز گردد. تعهد سازمانی عبارت از نگرش‌های مثبت یا منفی افراد نسبت به کل سازمان (نه شغل ) است که در آن مشغول به کارند. در تعهد سازمانی شخص نسبت به سازمان احساس وفاداری قوی دارد و از طریق آن سازمان خود را مورد شناسایی قرار می دهد(می یر ، 2000)

به اعتقاد زوها و مارشال (2010) برخورداری از تعهد سازمانی بالا می تواند موجب موجب نظم در کار گردد و به کارکنان فرصت دهد که با علاقه مندی بیشتری به خدمات خود به مراجعان بپردازند. این موضوع خود می تواند سبب افزایش سطح رضایت مدیران از کارکرد و عملکرد کارکنان گردد. در واقع رضایت از پرسنل تابعی از عوامل و فاکتورهای مختلف است که می توان از ان جمله به رضایت از کارکرد ، رفتار و اخلاق ، نظم ، همکاری با پرسنل ، دقت در کار و نظایر ان در میان کارکنان اشاره نمود. شرکت دارو پخش به دلیل گستردگی کار و تنوع محصولات و نیز تعداد کارکنان بزرگ ترین واحد تولیدی دارو در کشور به شمار می رود. نظر به اینکه داروها در تامین سلامت بیماران جامعه نقش ممتازی دارند لذا بایستی سعی شود تا این داروها به شیوه ای صحیح و با کیفیت تولید گردد. تولید با کیفیت در یک واحد صنعتی مرهون و مدیون انگیزش و تعهد سازمانی و رضایت شغلی بالای کارکنان ان مجموعه به شمار می رود. لذا اگر شرکت دارو پخش بتواند برخوردار ازکارکنانی گردد که دارای روحیه کار و تلاش بالایی بوده واز رضایت شغلی بالایی برخوردار باشند ، می توان امیدوار بود که محصولات تولیدی نیز از دره بالایی از کیفیت برخوردار باشند. در این میان احساسات معنوی و نگرشهای مذهبی کارکنان بر این موضوع تاثیر گذار می باشند. با توجه به این مهم لازم است تادر قالب تحقیقی علمی و منسجم به بررسی رابطه بین هوش معنوی ،رضایت شغلی و تعهد سازمانی در میان کارکنان شرکت دارو پخش تهران پرداخته شود.دراین تحقیق به بررسی رابطه بین هوش معنوی رضایت شغلی وتعهدسازمانی درمیان کارکنان شرکت داروپخش پرداخته می شود.

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:

ضرورت خاص انجام این تحقیق از آنجا نشات می گیرد که با بررسی های به عمل آمده مشخص شد که تاکنون کمتر پژوهشی به بررسی رابطه بین سه متغیر هوش معنوی ، تعهد سازمانی و رضایت شغلی پرداخته شده است و این پژوهش را می توان در شرکت دارو پخش به عنوان نخستین تحقیق در این زمینه به شمار اورد. از سوی دیگر با انجام این تحقیق می توان امیدوار بود که بخشی از خلا و فقر تئوریک موجود در این زمینه برطرف گردد. همچنین یافته های این تحقیق می تواند به بومی نمودن نتایج و کاربردی تر شدن موضوع مورد مطالعه در کشورمان کمک نماید. ازآنجاکه در شرکت دارو پخش مشکلاتی همچون کاهش تعهد سازمانی ، و افت رضایت شغلی در بین برخی کارکنان به چشم می خورد این موضوع سبب پایین آمدن راندمان و بهره وری کارکنان، ترک سازمان ونارضایتی کارکنان وهمچنین مدیران شده که درنظرسنجی های داخلی شرکت واطلاعات بهره وری ونیروی انسانی به دست آمده ،لازم است که در این تحقیق این مهم مورد مطالعه قرار گیرند.

اهداف تحقیق:

هدف کلی و علمی این تحقیق تعیین رابطه بین هوش معنوی ،رضایت شغلی و تعهد سازمانی در میان کارکنان شرکت دارو پخش تهران می باشد.

اهداف ویژه:

1- تعیین رابطه بین هوش معنوی و تعهد سازمانی کارکنان شرکت دارو پخش تهران .

2- تعیین رابطه بین هوش معنوی و رضایت شغلی کارکنان شرکت دارو پخش تهران .

3- تعیین رابطه بین تعهد سازمانی و رضایت شغلی کارکنان شرکت دارو پخش تهران .

4- تعیین رابطه بین هوش معنوی و تعهد سازمانی کارکنان شرکت دارو پخش تهران با رضایت شغلی انها .

سوالات تحقیق:

1- ایا بین هوش معنوی و تعهد سازمانی کارکنان شرکت دارو پخش تهران رابطه معنادار وجود دارد؟

2- ایا بین هوش معنوی و رضایت شغلی کارکنان شرکت دارو پخش تهران رابطه معنادار وجود دارد؟

3- ایا بین تعهد سازمانی و رضایت شغلی کارکنان شرکت دارو پخش تهران رابطه معنادار وجود دارد؟

4- ایا بین هوش معنوی و تعهد سازمانی کارکنان شرکت دارو پخش تهران با رضایت شغلی انها رابطه معنادار وجود دارد؟

فرضیه های تحقیق:

1- بین هوش معنوی و تعهد سازمانی کارکنان شرکت دارو پخش تهران رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

2- بین هوش معنوی و رضایت شغلی کارکنان شرکت دارو پخش تهران رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

3- بین تعهد سازمانی و رضایت شغلی کارکنان شرکت دارو پخش تهران رابطهمثبت و معناداری وجود دارد.

4- بین هوش معنوی و تعهد سازمانی کارکنان شرکت دارو پخش تهران با رضایت شغلی انها رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

[1]Intelligence quotient

[2]Golman

بررسی ارتباط بین رضایت شغلی و تعهد سازمانی پرستاران مرکز آموزشی درمانی شهید محمدی بندرعباس

 فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه. 1

1-2- بیان مساله. 3

1-3- بیان ضرورت و اهمیت تحقیق. 5

1-4- اهداف تحقیق. 7

1-5- فرضیه های تحقیق. 8

1-6- تعریف واژه ها و اصطلاح ها8

فصل دوم : ادبیات تحقیق

2-1-مقدمه

2-2- رضایت شغلی

2-3- تعریف شغل. 11

2-4- اهمیت کارکردن ازدیدگاه فردی و اجتماعی.. 12

2-5- عوامل مؤثردر انتخاب شغل. 13

2-6- تعریف رضایت شغلی.. 14

2-7- روشهای ارزیابی رضایت شغلی.. 15

2-8- عوامل موثر بررضایت شغلی.. 18

2-9- روابط انسانی و رضایت شغلی.. 22

عنوان صفحه

2-10- کیفیت زندگی کاری.. 24

2-11- ویژگیهای شخصی وخشنودی شغلی.. 25

2-12- افزایش رضایت شغلی.. 25

2-13- پیامدهای رضایت شغلی و عدم رضایت شغلی.. 27

2-14- رضایت شغلی و عملکرد. 27

2-15- تأثیر رضایت شغلی بر سازمان. 28

2-16- تحول مطالعات پیرامون رضایت شغلی.. 28

2-17- برخی ازنظریه های موجود در خصوص رضایت شغلی.. 29

2-18-تعاریف تعهد سازمانی.. 33

2-19- دیدگاههای متفاوت درباره تعهد سازمانی.. 35

2-20- انواع تعهد. 37

2-21- انواع تعهد سازمانی.. 37

2-22- اهمیت تعهد سازمانی.. 38

2-23- جوانب تعهد سازمانی.. 38

2-24- حوزه های تعهد سازمانی.. 39

2-25- نظریه های تعهد سازمانی.. 45

2-26- توسعه منابع انسانی.. 52

2-27- استقرار نظام مدیریت عملکرد. 53

عنوان صفحه

2-28- رضایت شغلی و بهره­وری.. 53

2-29- نقش تعهد در بهره­وری کارکنان. 54

2-30- نتایج برخی پژوهش ها درارتباط با موضوع تحقیق. 55

2-30-1- مروری بر مطالعات داخلی

2-30-2- مروری بر مطالعات خارجی

فصل سوم :روش تحقیق

3-1- مقدمه

3-2- روش پژوهش... 62

3-3- جامعه آماری پژوهش... 62

3-4- نمونه آماری وروش نمونه گیری.. 62

3-5- ابزارگردآوری اطلاعات.. 64

3-6- روایی وپایایی ابزار. 64

3-7- روش تجزیه وتحلیل اطلاعات.. 65

3-8- ملاحظات اخلاقی.. 65

فصل چهارم : نتایج پژوهش

4-1- مقدمه

4-2- داده های توصیفی ..................................................................................................................................67

4-3-یافته های توصیفی

عنوان صفحه

4-4-یافته های ا ستنباطی................................................................................................................................68

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

5-1- مقدمه

5-2-خلاصه یافته ها و نتایج...........................................................................................................................69

5-3-تحلیل نتایج پژوهش...............................................................................................................................71

5-4-بحث و نتیجه گیری................................................................................................................................72

5-5-محدودیتهای حقیق.................................................................................................................................73

5-6-پیشنهادات کاربردی.................................................................................................................................74

5-7-پیشنهادات پژوهشی................................................................................................................................75

فهرست منابع فارسی..........................................................................................................................................76

فهرست منابع انگلیسی.......................................................................................................................................77

پیوستها

چکیده انگلیسی

طرح روی جلد انگلیسی

پرسشنامه

 فهرست جداول

جداول صفحه

4-1- توزیع فراوانی کادر درمانی شرکت کننده در مطالعه به تفکیک بخش محل خدمت..

4-2- توزیع فراوانی کادر درمانی شرکت کننده در مطالعه به تفکیک جنسیت..

4-3- توزیع فراوانی کادر درمانی شرکت کننده در مطالعه به تفکیک سنوات خدمت..

4-4- توزیع فراوانی کادر درمانی شرکت کننده در مطالعه به تفکیک تحصیلات..

4-5- توزیع فراوانی کادر درمانی شرکت کننده در مطالعه به تفکیک سمت..

4-6- توزیع فراوانی کادر درمانی شرکت کننده در مطالعه به تفکیک نوع استخدام.

4-7- توزیع فراوانی کادر درمانی شرکت کننده در مطالعه به تفکیک وضعیت مسکن..

4-8- توزیع فراوانی کادر درمانی شرکت کننده در مطالعه به تفکیک تاهل.

4-9- توزیع فراوانی تعهد سازمانی

4-10- توزیع فراوانی رضایت شغلی

4-11- توصیف تعهد سازمانی پرستاران.

4-12- توصیف مولفه های رضایت شغلی..

4-13- شاخص های آماری نمرات کسب شده از پرسشنامه تعهد سازمانی

4-14- شاخص های آماری نمرات کسب شده از پرسشنامه رضایت شغلی..

4-15- رابطه بین تعهد مستمر و رضایت شغلی

4-16- رابطه بین تعهد عاطفی و رضایت شغلی..

4-17- رابطه بین تعهد هنجاری و رضایت شغلی..

4-18- رابطه بین تعهد سازمانی و رضایت شغلی..

 جداول صفحه

4-19- ارتباط رضایت شغلی و مولفه های آن با بخش محل خدمت..

4-20- ارتباط بین تعهد سازمانی و مولفه های آن با بخش محل خدمت..

4-21- ارتباط رضایت شغلی و مولفه های آن با سمت..

4-22- ارتباط تعهد سازمانی و مولفه های آن با سمت..

4-23- ارتباط رضایت شغلی و مولفه های آن با سنوات خدمت..

4-24- ارتباط تعهد سازمانی و مولفه های آن با سنوات خدمت..

4-25- ارتباط رضایت شغلی و مولفه های آن با نوع استخدام.

4-26- ارتباط تعهد سازمانی و مولفه های آن با نوع استخدام.

4-27- ارتباط رضایت شغلی و مولفه های آن با وضعیت مسکن..

4-28- ارتباط تعهد سازمانی و مولفه های آن با وضعیت مسکن..

4-29- ارتباط بین تعهد سازمانی و مولفه های آن با جنسیت..

4-30- ارتباط بین رضایت شغلی و مولفه های آن با جنسیت..

4-31- ارتباط بین رضایت شغلی و مولفه های آن با مقطع تحصیلی

4-32- ارتباط بین تعهد سازمانی و مولفه های آن با مقطع تحصیلی..

4-33- ارتباط بین رضایت شغلی و مولفه های آن با وضعیت تاهل.

4-34- ارتباط بین تعهد سازمانی و مولفه های آن با وضعیت تاهل.

4-35- ارتباط بین تعهد سازمانی و مولفه های آن با شغل فعلی..

4-36- ارتباط بین رضایت شغلی و مولفه های آن با شغل فعلی..

 فهرست شکل ها

شکل صفحه

شکل 2-1- رابطه عوامل انسانی و رضایت شغلی

شکل 2-2- عوامل ضروری ، عوامل همبسته و پیامدهای تعهد سازمانی..

شکل 2-3- عوامل موثر و نتایج ناشی از تعهد سازمانی..

شکل 2-4- عوامل موثر بر افزایش تعهد سازمانی..

 چکیده :

پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین رضایت شغلی و تعهد سازمانی پرستاران شاغل در مرکز آموزشی و درمانی شهید محمدی بندرعباس صورت گرفته است. جامعه آماری این تحقیق را تمامی پرستاران وکادر درمانی که دارای مدرک تحصیلی فوق دیپلم به بالاتر می باشند ، تشکیل می دهند و حجم نمونه مورد پژوهش تعداد 163 نفر می باشد که به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شده اند .

این بررسی به روش توصیفی از نوع همبستگی صورت گرفته و جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه رضایت شغلی JDI (اسمیت ،کندال و هالین) و پرسشنامه تعهد سازمانی (آلن و مایر) بهره گرفته شده و برای تجزیه و تحلیل داد ها از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون ، آنالیز واریانس یکطرفه وآزمون T مستقل و برای انجام پردازش اطلاعات از نرم افزار آماری SPSS استفاده شده است و نتایج حاصل به شرح ذیل می باشد : تعهد مستمر با ابعاد رضایت شغلی(ماهیت کار ، فرصت های رشد و همکاران ) دارای رابطه معنی داری بوده اما با ابعاد پرداخت ها و سرپرستان رابطه معنی داری وجود ندارد . تعهد عاطفی با ابعاد رضایت شغلی(ماهیت کار ، سرپرستان ، فرصت های رشد و پرداخت ها ) با اطمینان 99 درصد دارای رابطه معنی دار ی بوده اما با مولفه همکاران رابطه معنی داری ندارد . تعهد هنجاری با ابعاد رضایت شغلی (ماهیت کار ، سرپرستان و همکاران ) با اطمینان 99 درصد دارای رابطه معنی دار بوده اما با ابعاد فرصت های رشد و پرداخت ها رابطه معنی داری وجود ندارد .همچنین تعهد سازمانی کل با ابعاد رضایت شغلی (ماهیت کار ، سرپرستان ، همکاران و فرصت های رشد ) دارای رابطه معنی دار بوده ولی با مولفه پرداخت ها رابطه معنی داری ندارد . بر اساس نتایج حاصله وضعیت رضایت شغلی پرستاران در محدوده متوسط و بالا ولی وضعیت وفاداری و تعهد سازمانی پرستاران در محدوه متوسط رو به بالا بود. همچنین رضایت شغلی با مولفه های فردی سنوات خدمت ، نوع استخدام ، وضعیت مسکن و مقطع تحصیلی پرستاران دارای رابطه معنی داری بوده اما با مولفه های نوع بخش محل خدمت ،سمت ،جنسیت ، وضعیت تاهل و شغل فعلی پرستاران رابطه معنی داری ندارد .تعهد عاطفی نیز با مولفه های فردی ، سنوات خدمت ، نوع استخدام ، جنسیت و تعهد مستمر با مولفه سنوات خدمت پرستاران رابطه معنی داری را نشان داد .

واژه های کلیدی :

رضایت شغلی ، تعهد سازمانی ، پرستاران ، بیمارستان

 
 فصل اول :

 کلیات

-1- مقدمه

به اعتقاد بسیاری از دانشمندان علوم رفتاری، سازمان ها وجه انکار ناپذیر دنیای نوین امروز را تشکیل می دهند. ماهیت جوامع توسط سازمان ها شکل گرفته و آنها نیز به نوبه خود به وسیله دنیای پیرامون و روابط موجود در آن شکل می گیرند. گرچه سازمان ها به شکل های مختلف و بر پایه هدف های گوناگون تاسیس و سازمان دهی می شوند، اما بدون تردید تمامی آنها بر پایه تلاشهای روانی و جسمانی نیروی انسانی که ارکان اصلی آن به حساب می آید، اداره و هدایت می گردند (هومن، 1381).

در سال های اخیر به نیروی انسانی سازمان ها توجه بسیار شده و بدین منظور گام های مؤثری نیز در جهت نهادینه کردن این حرکتها آغاز گردیده است که باید از زوایای مختلف به آن نگاه کرد و ارتباط آنها را با هم کشف نمود، چرا که عواملی مانند عدم ارتباط مؤثر مدیر با کارکنان، عدم ارزشیابی صحیح، کاهش حقوق، عدم رشد، ارتقا و غنای شغلی می تواند این محیط را از حالت تعاون و تعادل خارج سازد. به عبارت دیگر تا زمانی که نیروی انسانی از رضایت، انگیزش و تعهد شغلی قابل قبول برخوردار نباشد، سایر فعالیتهای سازمان نتیجه و ثمره لازم را نخواهد داشت(عموزاده، 1386).

کارایی و توسعه هر سازمان تا حد زیادی به کاربرد صحیح نیروی انسانی بستگی دارد. هر قدر که شرکت ها و سازمانها بزرگتر می شوند طبیعتا" به مشکلات این نیروی عظیم نیز افزوده می شود (اسماعیلی، 1380).

مطالعات مختلف در زمینه رضایت شغلی نشان می دهد که متغیرهای زیادی با رضایت شغلی مرتبط است ، محققان مدتهاست در جستجوی تعیین علل اساسی رضایت از شغل در سازمان و اداره هستند. تاکنون آنها توانسته­اند به رشته­ای از عوامل ثابت و مرتبط با رضایت شغلی دست یابند. این متغیر­ها و علل در چهار گروه قابل طبقه بندی است:

1- عوامل سازمانی 2- عوامل محیطی 3- ماهیت کار 4- عوامل فردی

یکی دیگر از متغیرهایی که می تواند در تحقق اهداف سازمان نقش اساسی ایفا کند تعهد سازمانی است . تعهد سازمانی را می توان به طور اختصار اعتقاد به ارزشها و اهداف سازمان، احساس وفاداری به سازمان، الزام اخلاقی، تمایل قلبی و احساس نیاز به ماندن در سازمان تعریف کرد. که بر پایه دیدگاه آلن و مایر[1] برای آن سه مولفه در نظر گرفته شده است.

1- تعهد عاطفی 2- تعهد هنجاری(تکلیفی) 3- تعهد مستمر

در سالهای آغازین هزاره سوم کشورهای جهان سعی دارند که سهم بیشتری از تجارت جهانی را به خود اختصاص دهند. برای نیل به این هدف باید بتوانند توان رقابت پذیری خود را افزایش دهند و این امر جز از طریق ارتقای بهره­وری امکان پذیر نخواهد بود. بررسی سهم رشد بهره­وری کل عوامل تولید در رشد اقتصادی در کشورهای توسعه یافته یا در حال گذار بیانگر این واقعیت است که در دهه گذشته در این کشورها سعی شده سهم عمده­ای از رشد اقتصادی از طریق رشد شاخص های بهره­وری کل عوامل از جمله نیروی انسانی تامین شود.

در جهان رقابتی امروز که بهره­وری در همه زمینه ها افزایش یافته است، تنها سازمانهایی می توانند در این دنیای پرتلاطم باقی بمانند که به بهترین وجه از منابع خود استفاده نموده و بیشترین بهره­وری را داشته باشند. یکی از منابع مهم سازمان نیروی انسانی است. نظامهای ارزیابی عملکرد، فاقد کارایی لازم در ارتقای بهره­وری نیروی کاری می باشند، لذا نیاز به تغییر جهت از این نوع نظامها به نظامهای نوین مدیریت عملکرد بیش از پیش احساس می گردد. در سالهای اخیر مدیریت عملکرد بعنوان یکی از راهبردهای توسعه و به روزآوری منابع انسانی و در نتیجه بهبود بهره­وری نیروی کار به شمار می رود (افزوده، 1375).

این رویکرد توانسته است مشکلات مدیریتی در رابطه باتعامل نیروهای انسانی با یکدیگر ونیز با سازمان و نحوه ارایه خدمات را بهبود بخشد.

تحقیق حاضر در پی آن است تا به بررسی ارتباط بین رضایت شغلی وتعهد سازمانی پرستاران مرکز آموزشی درمانی شهید محمدی بندرعباس بپردازد. اگرچه به نظر می رسد رضایت شغلی و تعهد سازمانی بر یکدیگر اثر قابل توجهی دارند اما در کشور ما تاکنون به ندرت کندوکاوی قابل بهره­برداری و کاربردی در حوزه سازمان و مدیریت ، در مورد آنها صورت گرفته است به طوریکه با بررسی و شناسائی علت و علل مسائل پرسنلی و ارائه رویکردی نوین ، کاربردی و نتیجه بخش بتواند پاسخگوی نیازهای روز سازمان ها بطور عام و بیمارستان ها به صورت خاص باشد .

-2- بیان مساله

سازمان و سازمان یافتگی جزء جدانشدنی زندگی ماست . ما قبل از تولد و در رحم مادر توسط سازمان هایی مراقبت می شویم، در یک سازمان پزشکی چشم به جهان می گشاییم، در سازمان های متعدد آموزش می بینیم و به موقع در یک سازمان مشغول کار می شویم و همزمان با سازمان های متعدد رابطه و سر کار داریم و نهایتا در یک سازمان با مراسم خاص تشییع و تدفین، صحنه نمایش جهانی را ترک می کنیم. بنابراین افراد بیشتر عمرشان را در سازمان ها یا در رابطه با سازمان ها سپری می کنند و این موضوع نشان دهنده اهمیت جایگاه سازمان ها در دنیای کنونی است (حسین زاده و ناصری، 1386).

[1]Allen & Meyer