بررسی تاثیر شش هفته تمرین و سه هفته بی تمرینی برظرفیت هوازی و بی هوازی داوران فوتسال ساری

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده ..... 1

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1. مقدمه ..... 3

2-1. بیان مساله ..... 4

3-1. اهمیت و ضرورت پژوهش..... 6

4-1. اهداف پژوهش.... 7

1-4-1. هدف کلی...... 7

2-4-1. اهداف جزیی......................... 7

5-1. سوال های پژوهش........................... 7

6-1. فرضیه های پژوهش.......................... 7

7-1. متغیرهای پژوهش........................... 7

8-1. محدوده های پژوهش......................... 8

9-1. تعاریف واژه ها و اصطلاحات ................ 8

1-9-1. تعاریف مفهومی(نظری)................. 8

2-9-1. تعاریف عملیاتی(عملی)................ 8

فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش

1-2. مقدمه.................................... 10

2-2. قسمت اول: مبانی نظری پژوهش............... 11

1-2-2. تاریخچه ورزش........................... 11

2-2-2. اهداف تربیت بدنی در جوامع گذشته و امروز12

3-2-2. اهداف تربیت بدنی در جامعه اسلامی........ 13

4-2-2. اهداف تربیت بدنی و ورزش................ 14

5-2-2. ورزش و رشته های مختلف ورزشی............ 15

6-2-2. انواع ورزش............................. 15

7-2-2. اصول بنیادی تمرین...................... 16

8-2-2. انواع برنامه های تمرینی................ 18

9-2-2. تمرین مقاومتی.......................... 18

10-2-2. تمرین تناوبی.......................... 18

11-2-2. تمرین تداومی.......................... 19

12-2-2. تمرین تداومی با شدت زیاد.............. 19

13-2-2. تمرین آهسته در مسافت طولانی ........... 20

14-2-2. تمرین فارتلک.......................... 21

15-2-2. تمرین دایره ای........................ 21

16-2-2. پدید آمدن ورزش های هوازی و غیر هوازی 22

17-2-2. شناخت فعالیت های هوازی و غیر هوازی 23

18-2-2. سازگاری با تمرینات هوازی.............. 23

19-2-2. سازگاری های عضلانی..................... 24

20-2-2. انواع تار عضلانی....................... 24

21-2-2. فراهمی مویرگ.......................... 25

22-2-2. ذخیره مبوگلوبین....................... 25

23-2-2. عمل میتوکندری......................... 26

24-2-2. آنزیم های اکسایشی..................... 26

25-2-2. سازگاری های موثر در منابع انرژی 27

26-2-2. کربوهیدرات برای انرژی................. 27

27-2-2. چربی برای انرژی....................... 27

28-2-2. تمرینات دستگاه هوازی.................. 28

29-2-2. حجم تمرین............................. 29

30-2-2. شدت تمرین............................. 29

31-2-2. تمرین تناوبی.......................... 30

32-2-2. سازگاری با تمرینات بی هوازی........... 30

33-2-2. سازگاری های دستگاه ATP-Pcr............ 31

34-2-2. سازگاری دستگاه گلیکولیتیک............. 31

35-2-2. سایر سازگاری ها با تمرینات بی هوازی 32

36-2-2. تمرین بیش از حد....................... 33

37-2-2. حجم تمرین............................. 34

38-2-2. شدت تمرین............................. 35

39-2-2. بیش تمرین............................. 36

40-2-2. اثرات بیش تمرین....................... 37

41-2-2. دستگاه های عصبی خودکار و بیش تمرین 38

42-2-2. پاسخ های هورمونی نسبت به بیش تمرین 39

43-2-2. سیستم ایمنی و بیش تمرین............... 39

44-2-2. کاهش تدریجی تمرین برای رسیدن به اوج عملکرد 40

45-2-2. بی تمرینی............................. 41

46-2-2. انواع فعالیت های ورزشی................ 42

47-2-2. تمرینات هوازی......................... 42

48-2-2. ورزش های بی هوازی..................... 43

49-2-2. طبقه بندی مهارت های ورزشی............. 43

50-2-2. ورزش و رشته های مختلف ورزشی........... 44

51-2-2. رشته های ورزشی مرکب................... 45

52-2-2. ورزش های توپی......................... 45

53-2-2. فوتسال................................ 45

54-2-2. قانون زمین فوتسال..................... 46

55-2-2. اهمیت بهداشتی فعالیت های ورزشی هوازی 47

56-2-2. فواید بهداشتی- جسمانی ناشی از فعالیت های ورزشی هوازی48

3-2. قسمت دوم: پیشینه پژوهش................... 51

1-3-2. پیشینه پژوهش های انجام شده در داخل کشور51

2-3-2. پیشینه پژوهش های انجام شده در خارج کشور54

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

1-3. مقدمه.................................... 58

2-3. روش تحقیق................................ 58

3-3. جامعه آماری ............................. 59

4-3. حجم نمونه و روش نمونه گیری............... 59

5-3. روش گردآوری اطلاعات....................... 59

6-3. ابزار پژوهش.............................. 60

7-3. روش تجزیه و تحلیل داده ها................ 61

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

1-4. مقدمه.................................... 62

2-4. تجزیه و تحلیل توصیفی داده ها............. 64

3-4. تجزیه و تحلیل استنباطی داده ها........... 70

فصل پنجم: جمع بندی، نتیجهگیری و پیشنهادها

1-5. خلاصه پژوهش............................... 75

2-5. یافته های پژوهش.......................... 76

3-5. بحث و نتیجه گیری......................... 77

4-5. محدودیت های پژوهش........................ 79

1-4-5. محدودیت های در اختیار پژوهشگر........ 79

2-4-5. محدودیت های خارج از کنترل پژوهشگر 79

5-5. پیشنهاد های پژوهش....................... 80

1-5-5. پیشنهادهایی بر اساس نتایج پژوهش 80

2-5-5. پیشنهادهایی بر اساس تجارت پژوهشگر 80

3-5-5. توصیه به سایر پژوهشگران............. 80

منابع ....................................... 81

پیوست ....................................... 87

 فهرست جدول ها

عنوان صفحه

 جدول 2-1: فواید بهداشتی- جسمانی ناشی از فعالیت های ورزش هوازی.......................... 47

جدول 2-2: فواید بهداشتی- روانی ناشی از فعالیت های ورزش هوازی................................48

جدول 2-3: خلاصه پیشینه های انجام شده.............................................................................. 55

جدول 3-1: طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه های آزمایش . کنترل.............................. 59

جدول 4-1: جدول میانگین و انحراف استاندارد سن آزمودنی ها درگروه ها.......................... 64

جدول 4-2: جدول میانگین و انحراف استاندارد وزن آزمودنی ها درگروه ها......................... 65

جدول 4-3: جدول میانگین و انحراف استاندارد قد آزمودنی ها درگروه ها............................ 66

جدول 4-4تحلیل توصیفی تاثیر شش هفته تمرین و سه هفته بی تمرینی بر VO2max.......67

جدول 4-5: تحلیل توصیفی تاثیر شش هفته تمرین و سه هفته بی تمرینی بر PPO...............68

جدول 4-6: تحلیل توصیفی تاثیر شش هفته تمرین و سه هفته بی تمرینی برMPO..............69

جدول4-7: آزمون K-S جهت بررسی نرمال بودن متغیرهای پژوهش......................................70

جدول 4-8: آزمون لون جهت بررسی برابری واریانس ها در گروه های آزمایش و کنترل.....71

جدول 4-9: آزمون تحلیل کوواریانس جهت بررسی فرضیه 1................................................. 72

جدول 4-10: آزمون تحلیل کوواریانس جهت بررسی فرضیه 2.................................................73

 فهرست نمودارها

عنوان صفحه

 نمودار 4-1: نمودار ستونی میانگین سن آزمودنی ها در گروه ها ......................................64

نمودار 4-2: نمودار ستونی میانگین وزن آزمودنی ها در گروه ها ......................................65

نمودار 4-3: نمودار ستونی میانگین قد آزمودنی ها در گروه ها ........................................66

نمودار 4-4: نمودار س تاثیر شش هفته تمرین و سه هفته بی تمرینی برVO2max.........67

نمودار 4-5: نمودار ستونی تاثیر شش هفته تمرین و سه هفته بی تمرینی بر PPO..............68

نمودار 4-6: نمودار ستونی تاثیر شش هفته تمرین و سه هفته بی تمرینی بر MPO............69

 چکیده

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر شش هفته تمرین و سه هفته بیتمرینی بر ظرفیت هوازی و بی هوازی داوران فوتسال شهرستان ساری، انجام شد. روش پژوهش، شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه های آزمایش و کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه داوران فوتسال شهرستان ساری در سال 1393 به تعداد 30 نفر بود که به شیوه هدفمند و در دسترس و از بین افراد داوطلب، تعداد20نفر از داوران فوتسال انتخاب وبهصورتتصادفیبهدوگروه آزمایش (ده نفر) و کنترل (ده نفر) تقسیم شدند.در گروه آزمایش میانگین سن، وزن و قد به ترتیب برابر 31/2 ± 30/28 سال، 12/3 ± 20/85 کیلوگرم و 20/3 ± 60/182 سانتی متر و در گروه کنترل نیز به ترتیب برابر 49/1 ± 70/28سال، 55/1 ± 80/86 کیلوگرم و 63/2 ± 60/183 سانتی متر بود. آزمون تحلیل کوواریانسنشان داد که شش هفته تمرین،توان هوازی (حداکثر اکسیژنمصرفی (VO2max)) را افزایش و سه هفته بی تمرینی توان هوازی را کاهش داده است.همچنین، شش هفته تمرین، توان بی هوازی (متغیرهای اوجتوانتولیدی (PPO) ومیانگینتوانتولیدی(MPO)) را افزایش و سه هفته بی تمرینی توان بی هوازی را کاهش داده است.

واژگان کلیدی:تمرین، بی تمرینی، توان هوازی، توان بی هوازی.

 فصل اول

کلیات پژوهش

 1-1.مقدمه

تربیت بدنی و ورزش برابر با پیدایش انسان و حیات اوست. طبق قانون طبیعت، هر جانداری در سایه حرکت و جنبش زنده می ماند و انسان نیز مستثنی از این قاعده نیست، بلکه از متحرک ترین جاندارن می باشد. اگر انجام کلیه حرکات اعضای بدن را در سلامت مؤثر بدانیم و هر حرکت را که موجب سلامتی می شود، یک نوع ورزش فرض کنیم باید این امر را بپذیریم که ورزش با حیات بشر توام بوده و برای پیدایش ورزش نمی توان تاریخ دقیقی مشخص کرد. زیرا انسان در بدو تولد، جسم و بدنش مقدم بر شخصیت اوست، لذا برای تامین زندگی خویش نیار به حرکات مختلف اعضای بدن داشته و تا آخرین لحظات زندگی مجبور به انجام حرکات لازم بوده است. بنابراین باید گفت ورزش با انسان خلق شده و با زمان تکمیل خواهد شد. ورزش عبارت است از حرکت های منظم و مکرر بدنی که برای دستیابی به توانایی و ورزیدگی در راستای اهداف گوناگون- که مهم ترین آنها، نشاط و سلامتی بدن است انجام می گیرد(هاشمی نوربخش، 1384) .

ورزش سلامت انسان را تضمین می کند و خطر بسیاری از بیماری های متداول را کاهش می دهد. بی تحرکی یک عامل خطرناک برای توسعه انواع بیماریهاست. فعالیت بدنی هوازی منظم، ظرفیت فرد را برای اجرای ورزش افزایش می دهد و در پیشگیری اولیه و ثانویه بیماریها بالاخص فلبی-عروقی نقش مهمی دارد. بی تحرکی بدنی و مرگ و میر بر اثر بیماری قلبی-عروقی با هم رابطه مستقیمی دارند. ورزش به کنترل چربی غیر طبیعی خون، قند خون و چاقی کمک می کند و ورزش هوازی باعث کاهش فشار خون در افرادی می شود که فشار خون بالا دارند. افراد سالم و همچنین بیماران قلبی -عروقی می توانند عملکرد ورزشی خود را با تمرین بهبود و توسعه دهند(ترکان، 1380).

فعالیت بدنی، استخوان ها، عضله ها و مفاصل را سالم می سازد و خطر تشکیل توده سرطانی را کاهش می دهد. میلیون ها انسان در جهان از بیماری رنج می برند، در حالی که فعالیت بدنی منظم می تواند تا حدودی از بیماری جاوگیری کند و آن را بهبود بخشد.هر ورزشکار برای دستیابی به اهداف خود نیازمند به تمرین است، خواه این ورزشکار یک دونده سرعتی، شناگر استقامتی، وزنه بردار، سوار کار و یا هر رشته ورزشی که باشد محتاج بهره گیری از سازگاری های فیزیولوژیک حاصله از تمرین است. علاوه بر این، انطباق روحی- روانی که بر اثر تمرین کسب می شود نیز قابل توجه است. با توجه به اهمیت تمرین در ورزش این پژوهش قصد دارد به بررسی تاثیرشش هفته تمرین و سه هفته بی تمرینی بر ظرفیت هوازی و بی هوازی داوران فوتسال بپردازد.

 2-1.بیان مساله

پیشرفت دانش فیزیولوژی ورزشی، توجه ویژه در امر توسعه و گسترش نیمرخ های فیزیولوژیک بدن پدید آورده است. چنین نیمرخ های فیزیولوژیک، درک بهتر و کاربرد واقع بینانه ی ورزش قهرمانی را فراهم ساخته است. بدین منظور پژوهشگران و مربیان مجرب، با تکیه بر آگاهی به دست آمده از متغیرهای فیزیولوژیکی، ورزشکاران را در صحنه های تمرین یا رقابت های ورزشی به روشنی هدایت می کنند. امروزه بررسی سطح آمادگی و قابلیت های فیزیولوژیکی، ورزشکاران برای برنامه ریزی و ارتقاء کمی و کیفی عملکرد ورزشی ضروری است. مربیان و ورزشکاران همواره به دنبال به کارگیری بهترین شیوه ی تمرینی هستند که از پشتوانه علمی برخوردار باشد تا بتوانند به نتایج و پیروزی های ارزنده ای دست یابند(برگر، 2006).

مربیان و متخصصین علم ورزش در تلاش برای یافتن راه هایی برای افزایش کارایی برنامه های تمرینی در یک بازه زمانی محدود بر اجرای ورزشکاران هستند. مخصوصاً در رشته های ورزشی مانند فوتبال که ظرفیت هوازی، تنها بخشی از برنامه تمرینی و مسابقه را شامل می شود. موفقیت در عملکرد ورزشی با عوامل متعددی در ارتباط است که تمرین یک بخش اصلی آن محسوب می شود(گایینی، 1386). هر چند تمرین با اهداف مختلف جسمانی، تکنیکی و تاکتیکی انجام می گیرد ولی در رشته های استقامتی بویژه در دو و میدانی نقش عوامل جسمانی و فیزیولوژیکی بسیار برجسته است(اسمیت و همکاران، 2003). به هر حال مطالعات جدیدتر نشان می دهد عملکرد استقامتی ورزشکاران، با توجه به نوع تمرین علاوه بر توان هوازی بیشینه از عواملی همچون کارآیی حرکتی، سازگاری های عصبی عضلانی، توان بی هوازی، سازگاری های سیستم آندوکراین، آستانه لاکتات و توانایی به تاخیر انداختن آن تاثیر می پذیرد. بنابراین شاید استفاده از تمرینات مقاومتی بویژه بصورت تناوبی در کنار تمرینات متداول استقامتی به علت افزایش ظرفیت بی هوازی و بهبود کارآیی حرکتی بتواند به ورزشکاران استقامتی کمک کند (آقاعلی نژاد، 1382).

از آن جایی که هدف ورزشکاران از شرکت در برنامه های تمرینی، بهبود عملکرد است، تعیین مهمترین ویژگی های فیزیولوژیکی در عملکرد استقامتی و چگونگی تاثیر انواع تمرینات بر این ویژگیها در جهت ارائه برنامههای تمرینی مناسب از اهمیت و کاربرد خاصی برای مربیان و ورزشکاران برخوردار است. الیاکیم و همکاران در سال 2002 به این نکته اشاره کردند که ورزشکاران رشته های توانی به علت توجه بیش از اندازه بر تمرینات قدرتی، انفجاری و توانی، ممکن است دچار کاهش متغیرهای موثر در آمادگی هوازی گردند. ایشان همچنین پس از بررسی قهرمانان المپیکی، کاهش مقادیرHDL خون ورزشکاران رشته های توانی و بی هوازی نظیر کشتی و وزنه برداری را نسبت به ورزشکاران رشته های هوازی مانند دو و میدانی نشان دادند. علاوه بر این، تحقیقات زیادی اثر فعالیت های مختلف ورزشی هوازی را بر مقادیر چربی ها و لیپوپروتئین های خونی مورد بررسی قرار داده اند و نتایج مختلفی بدست آورده اند. با وجود توافق کلی در مورد تاثیرات سودمند تمرینات ورزشی منظم هوازی بر نیم رخ چربی و لیپوپروتئین خون افراد سالم و نتایج مفید تمرینات هوازی بر HDL و LDL خون افراد، نتایج مشخص و قابل قبولی در مورد فواید یا تاثیرات تمرینات کوتاه مدت و یا بلند مدت بی هوازی بر متابولیسم چربی و لیپوپروتئینهای خون وجود ندارد(رشید لمیر و همکاران، 1389).

قنبری نیاکی و همکاران(1384)، نشان دادند که افزایش معنادار HDL نشان می دهد که یک جلسه تمرین مقاومتی با 60 درصد یک تکرار بیشینه می تواند موجب بهبودی سلامت قلبی – عروقی و تغییرات در سوخت و ساز لیپوپروتئین پرچگال گردد. جرمی و همکاران(1990)، عدم تغییر معنی دار در سطوح TC ، TG و LDL-C و HDL را بر اثر تمرین مقاومتی دایره ای گزارش کردند. لمورا و همکاران(2000)، به تاثیر روشهای تمرین هوازی، مقاومتی و ترکیبی بر سطوح چربی و لیپوپروتیین سرم پرداختند، نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان داد که غلظت تری گلیسیرید به لیپوپروتیین کم چگال و پر چگال در گروه تمرینات مقاومتی تغییرات معناداری نشان نداد در صورتی که این تغییرات فقط در گروه تمرینات هوازی معنادار بود. بگدانیس و همکاران(2007)، نشان دادند که 4 هفته تمرینات دایره ای خاص بسکتبال علاوه بر افزایش میانگین توان بی هوازی، می تواند موجب افزایش VO2max ورزشکاران نیز گردد. همچنین هف و همکاران(2004)، نشان دادند که برای افزایش VO2max در فوتبالیست ها، تمرینات آنها باید در شدتی معادل 95-90 درصدHRmax آنها باشد که علت افزایش VO2max، را سازگاری های سیستم هوازی نسبت به شدت های زیاد تمرینی دانسته اند.

فوتسال، ورزشی هیجان انگیز و با تحرک است که امروزه توانسته است بین سایر ورزش ها، از جایگاه ویژه ای بهره مند شود. بازیکنان فوتسال با توجه به ماهیت این ورزش و محیطی که بازی در آن انجام می شود، از ویژگی های جسمانی ویژه ای برخوردارند. شناخت این ویژگی ها به طراحان و برنامه ریزان علم تمرین کمک می کند تا با در نظر گرفتن این ویژگی ها، برنامه تمرینی لازم را طراحی کنند. نخستین گام در برنامه نویسی تمرین، آگاهی از نیازهای فیزیولوژیکی هر رشته ورزشی است(پرنو، 1384).

با توجه به ماهیت ورزش فوتسال، این رشته به عنوان یک ورزش گروهی شدید تناوبی، طبقه بندی شده است و داوران فوتسال نیز برای عملکرد بهتر در قضاوت و حضور به موقع در همه صحنه ها نیاز به آمادگی جسمانی بالایی دارند که برای دستیابی به این هدف باید همیشه با انجام ورزش از لحاظ جسمانی در آمادگی کامل باشند به همین منظور پژوهش حاضر در پی بررسی تاثیر شش هفته تمرین و سه هفته بی تمرینی بر ظرفیت هوازی و بی هوازی داوران فوتسال ساری می باشد، لذا سوال اصلی این است که آیا شش هفته تمرین و سه هفته بی تمرینی بر ظرفیت هوازی و بی هوازی داوران فوتسال تاثیر دارد؟

3-1.اهمیت و ضرورت پژوهش

هنگامی که یک ورزشکار و یا غیرورزشکار به هر دلیلی با کاهش و یا قطع فعالیت حرکتی مواجه می شود، تغییرات فیزیولوژیکی وسیعی در بدن او حادث می گردد به طوری که شناخت این تغییرات در جهت به حداقل رساندن مضرات این بی تحرکی برای یک متخصص تربیت بدنی و علوم ورزشی از اهمیت بسزایی برخوردار است(صیدی و رواسی، 1387).