«تاثیر ورزش¬های بومی و محلی بر توسعه گردشگری شهرستان چابهار»

چکیده:

یکی از راهبردهایی­­­­ ­­­­­که اخیراً در اغلب کشورهای جهان مورد توجه قرارگرفته، مدیریت و برنامه‌ریزی برای توسعه گردشگری در مناطق دارای پتانسیل­های لازم برای گسترش این صنعت است. گردشگری ورزشی شاخه­ای از گردشگری است که از دو بخش گردشگری به عنوان بزرگ‌ترین صنعت خدماتی جهان و ورزش به عنوان یکی از صنایع بزرگ و بااهمیت در دنیای کنونی شکل‌گرفته و افراد بسیاری در سرتاسر جهان در آن اشتغال دارند. بندر چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی کشور دارای پتانسیل­های طبیعی، جاذبه­های گردشگری، فرهنگی و تاریخی بسیاری بوده و با داشتن آب و هوای چهار فصل به عنوان یکی از مناطق مطلوب گردشگری ورزشی محسوب می‌شود. لذا هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر ورزش­های بومی و محلی بر توسعه گردشگری در این شهرستان است. در این راستا، تحقیق حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری متشکل از 320 نفر از مدیران و کارشناسان ورزشی شهرستان چابهارند. پرسشنامه­ای طراحی شد و در اختیار افراد نمونه قرار گرفت. نتایج به دست آمده با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده مشخص شد که با گسترش ورزش­های بومی محلی، برگزاری مسابقات ورزشی، برگزاری جشنواره­های بومی و محلی، توسعه زیرساخت­های ورزشی، توسعه زیرساخت­های مکانی و برگزاری همایش­های علمی بر توسعه گردشگری در منطقه چابهار تأثیرگذار هستند.

 فهرست مطالب

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1مقدمه. 11

1-2 بیان مسئله. 15

1-3 اهمیت و ضرورت موضوع. 17

1-4 سوالات و فرضیات تحقیق. 20

1- 5 تعریف واژگان کلیدی.. 21

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق

2-1 مقدمه. 25

2-2 مروریبرمفهومگردشگریوانواعآن. 25

2-2 –1 مفهومگردشگری.. 26

2-2-2 تاریخچه گردشگریدرجهان. 33

2-2-3 انواعگردشگری.. 34

2-2-4 جایگاهگردشگریورزشیدرجهان. 43

2-2-5 نقشورزشوگردشگریورزشیدرتوسعهصنعتگردشگری.. 45

2-2-6 ورزش‌هایبومیوگردشگریورزشی.. 48

2-3 ویژگی‌هایجغرافیاییشهرستانچابهار واهمیتورزش­هایبومیدرآن. 50

2-4 پیشینهتحقیق. 57

فصل سوم: روش­شناسی تحقیق

3-1 مقدمه. 62

3-2 روش تحقیق. 62

3-3 جامعه آماری.. 63

3-4 روش نمونه­گیری و تعیین حجم نمونه. 64

3-5 روش­های جمع­آوری اطلاعات.. 65

3-5-1 مطالعات کتابخانه‌ای.. 65

3-5-2 تحقیقات میدانی.. 66

3-6 ابزار­های گردآوری اطلاعات.. 67

3-6-1 سنجش میزان هماهنگی و پایداری درونی و انتخاب پرسش­های برگزیده67

3-6-2 تعیین ضریب پایایی مقیاس... 68

3-6-3 روایی و پایایی پرسش‌نامه. 68

3-7 روش تجزیه و تحلیل داده­ها69

فصل چهارم: آنالیز آماری و تجزیه و تحلیل داده­ها

4-1 مقدمه. 71

4-2 آمار توصیفی.. 71

4-3 آمار استنباطی.. 80

فصل پنجم: جمع­بندی و نتیجه­گیری

5-1 مقدمه. 91

5-2 خلاصه یافته­های توصیفی.. 92

5-3 خلاصه یافته­های تبیینی.. 94

5-4 نتیجه‌گیری نهایی.. 96

5-5 مقایسه نتایج به دست آمده با سایر پژوهش­های مرتبط.. 96

5-6 محدودیت­های تحقیق. 97

5-7 پیشنهاد‌ها پژوهش... 97

فهرست منابع. 101

 فهرست اشکال

شکل (2-1): طبقه­بندی گردشگری ACE	35
شکل (2-2): بخش از نقشه زمین­شناسی چابهار	51
شکل (4-1): توزیع فراوانی بر حسب جنسیت	72
شکل (4-2): توزیع فراوانی بر حسب سن	73
شکل (4-3): توزیع فراوانی بر حسب تحصیلات	74
شکل (4-4): توزیع فراوانی بر حسب نوع شغل	75
شکل (4-5): توزیع فراوانی بر حسب رشته تحصیلی	76
شکل (4-6): توزیع فراوانی بر حسب نوع دانشگاه	77

 فهرست جداول

جدول (2-1): تقسیم‌بندی گردشگری کوهن	42
جدول (4-1): توزیع فراوانی بر حسب جنسیت	71
جدول (4-2): توزیع فراوانی بر حسب سن	72
جدول (4-3): توزیع فراوانی بر حسب تحصیلات	73
جدول (4-4): توزیع فراوانی بر حسب نوع شغل	74
جدول (4-5): توزیع فراوانی بر حسب رشته تحصیلی	75
جدول (4-6): توزیع فراوانی بر حسب نوع دانشگاه	76
جدول (4-7): توزیع فراوانی بر حسب سوالات اصلی تأثیر ورزش­های بومی بر گردشگری	77
جدول (4-8): آماره توصیفی فرضیه 1	80
جدول (4-9): آزمون فرض t تک نمونه­ای برای فرضیه 1	81
جدول (4-10): آماره توصیفی فرضیه 2	82
جدول (4-11): آزمون فرض t تک نمونه­ای برای فرضیه 2	83
جدول (4-12): آماره توصیفی فرضیه 3	84
جدول (4-13): آزمون فرض t تک نمونه­ای برای فرضیه 3	84
جدول (4-14): آماره توصیفی فرضیه 4	85
جدول (4-15): آزمون فرض t تک نمونه­ای برای فرضیه 4	85
جدول (4-16): آماره توصیفی فرضیه 5	86
جدول (4-17): آزمون فرض t تک نمونه­ای برای فرضیه 5	87
جدول (4-18): آماره توصیفی فرضیه 6	88
جدول (4-19): آزمون فرض t تک نمونه­ای برای فرضیه 6	88

فصل اول:

کلیات تحقیق

-1 مقدمه

پدیده نوین گردشگری که بر خاسته از افزایش اوقات فراغت است «به تدریج در تمامی جوامع جهان رسوخ کرده و از جنبه­های گوناگون» آثار بسیار مثبت به بار آورده است. امروزه بهترین بخش از اوقات فراغت افراد در جامعه­های گوناگون به گردشگری اختصاص یافته است. از این رو در جنبه­های گوناگون زندگی بشریت معاصر تأثیر فراوان می‌گذارد. گردشگری اقتصاد جهانی را کاملا تحت تاثیر قرار داده است و منبعی مهم برای شکوفایی اقتصاد کشورهای در حال توسعه و برقرارکننده توازن مالی در اقتصاد بین‌الملل کشورهای فقیر و غنی است و زندگی اجتماعی را با ایجاد مشاغل گوناگون و ارتقای سطح درآمد طبقات وسیعی از مردم را تغییر می‌دهد. از این رو،صنعت گردشگری یکی از بزرگ‌ترین صنایع در دنیا است (یعقوب زاده، 1388 ). تأثیر گردشگری بر سیاست/ فرهنگ/آداب و رسوم و خلاصه همه جنبه­ها و مظاهر فرهنگی و معنوی گردشگران و مردم مناطق مورد بازدید بسیار قابل توجه است (کچبیان، 1390).

اصولاً توسعه اقتصادی در هر کشوری نیازمند سرمایه‌گذاری در بخش­ها و فعالیت­های مختلف اقتصادی آن کشور است و بدون سرمایه‌گذاری در طرح­های زیربنایی و روبنایی، نمی­توان انتظار گسترش اشتغال، تولید و رفاه اقتصادی را داشت (شاکری و همکاران،1385). گردشگری امروز یکی از اقتصادی‌ترین فعالیت­ها در چرخه ملی کشورها، به خصوص از جهت اشتغال و ارزآوری و رونق مناطق مختلف تلقی می‌شود که علاوه بر آن دارای مزایای ارتباطی، سیاسی، فرهنگی تأثیرات بین­الملل خاصی است. به همین دلیل اغلب کشورهای جهان که دارای میراث فرهنگی غنی و نیز مناطق طبیعی هستند و از این فعالیت به منزله ابزاری راهبردی در توسعه اقتصادی استفاده می‌کنند (اسدی و همکاران، 1389).

کشور ما ایران دارای فرهنگی بسیار متنوع و تاریخ کهنی است و یکی از غنی‌ترین کشورهای جهان از حیث آثار باستانی در بیش‌ترین دوره­های تاریخی تمدن و فرهنگ بشر و حتی ما قبل تاریخ است. می‌توان با برقراری رابطه بین فرهنگ و گردشگری این گنجینه را به منبع خوبی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کرد زیرا فرهنگ دیرینه کشورمان از مؤلفه‌ها و عناصر متعددی تشکیل‌شده که از جمله آن‌ها می­توان به زبان پارسی، آداب و رسوم و اعیاد ملی، ادبیات و شخصیت­های اسطوره­ای، معماری ایرانی، تنوع قومی و دین اسلام و ادیان و مذاهب مختلف اشاره کرد. این تنوع و گوناگونی که در فرهنگ و تمدن کهن ایرانی دیده می‌شود را می­توان برای کشورمان به لحاظ گردشگری، با برنامه­ریزی و مدیریت صحیح تبدیل به یک سرمایه ارزشمند و جاذبه کرد زیرا از نظر فرهنگی ایران از ظرفیت­های گردشگری بالایی برخوردار است (شمس، امینی، 1388).

با وجود این که کشور ما ایران دارای فرهنگی بسیار متنوع و تاریخ کهنی است و یکی از با قابلیت­ترین کشورهای جهان از حیث صنعت گردشگری است. این موضوع قابل انکار نیست که هم اکنون هیچ‌گونه بسترسازی برای صنعت گردشگری در ایران وجود ندارد. امروز صاحب‌نظران عرصه گردشگری بر این باورند که گردشگران بیش از آنکه به تنوع جاذبه­های تاریخی توجه داشته باشند به مسائل رفاهی و امکانات و تسهیلات موجود در آن کشور می­نگرند. امروزه در کشور­های پیشرو در صنعت گردشگری در کنار هر جاذبه گردشگری طبیعی ده­ها جاذبه غیرطبیعی اعم از تفریحگاه‌های مختلف بازی­ها و ورزش­های محلی و بومی مختلف،شهربازی و غیره ایجاد شده است؛ اما در ایران به وضوح دیده می‌شود که برنامه­ریزی مدون و متقنی برای هدایت جهانگردان وجود ندارد؛ و می­توان اظهار داشت که مشکل اساسی صنعت گردشگری در ایران نبود بسترسازی‌های لازم در این عرصه است. اگرچه ایران مهد جاذبه­های تاریخی، فرهنگی و طبیعی است اما این جاذبه­ها به جاذبه­های گردشگری تبدیل نشده­اند (­کچبیان، 139­).

براساس آخرین گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری، ایران سال 2011 میلادی 30هزار میلیارد ریال درآمد از گردشگران خارجی به دست آورده و در همین زمان، گردشگران ایرانی274هزار و 311میلیارد ریال در ایران خرج کرده‌اند (جام جم،1391). بر اساس گزارش مرکز آمار در سال 1390، مقصد اصلی سفرهای داخلی به استان اصفهان در بهار و تابستان سال 1390 تعداد 2647019نفر بوده است؛ و برابر همین گزارش تعداد سفر و نفر شب اقامت سفرهای انجام‌شده در دو فصل بهار و تابستان به این استان، 7581975نفر شب اقامت است (مرکز آمار،1390).

یکی از راه‌حل‌های ارائه‌شده برای هموار کردن این مسئله می‌تواند گردشگری ورزشی باشد که از تلفیق بخش­هایی از دو صنعت ورزش و گردشگری شکل گرفته است. گردشگری ورزشی در چند دهه اخیر رشد فراوانی داشته است. امروزه صنعت گردشگری پس از صنایع نفت، مواد شیمیایی و خودروسازی در زمره ۴ صنعت برتر درآمدزای دنیا قرار گرفته است و با توجه به سیر صعودی توسعه ارتباطات جهانی، این صنعت از زمینه مساعدی برای پیشرفت هر چه بیشتر برخوردار است (چوپانکاره، 1390). یکی از انواع گردشگری که بسیار مورد علاقه و استفاده مردم دنیا واقع‌شده و طی سال‌های اخیر بین شاخه‌های مختلف گردشگری از بیش‌ترین رشد برخوردار بوده است، توریسم ورزشی است. در یک تعریف کلی مشارکت در حرکت‌های مختلف ورزشی فعال و غیرفعال و سازماندهی عوامل اقتصادی ـ تجاری از کشور مبدا به کشور مقصد و سفرهای پیش آمده در این میان را توریسم ورزشی می‌نامند (جعفری، 1392). همچنین توریست ورزشی به شخصی گفته می‌شود که توسط یک تور ورزشی به عنوان تماشاچی از رشته ورزشی دلخواه خود در مسابقاتی نظیر بازی‌های آسیایی، جهانی و بازی‌های المپیک بازدید می‌کند یا این‌که تمایل دارد در رویدادهای ورزشی مشارکت داشته باشد (پور پلکونی، 1392).