تدوین و الویت بندی استراتژی های ارتقای گردشگری مقصدهای شهری نوظهور مورد مطالعه شهر بوکان

چکیده

در عصر سفرهای بین المللی، کشورها، مناطق، شهرها و مکان­ها به طور مداوم بازارهای نوظهور را جستجو می­کنند و کارشناسان گردشگری، متصدیان تور و آژانس­های مسافرتی به دنبال آگاهی از مقصدهای نوظهور می­باشند. رشد فزایندۀ صنعت گردشگری و به دنبال آن ظهور مقصدهای جدید چالش­هایی به همراه داشته است؛ امروزه رویکرد برنامه­ریزی راهبردی، تقریباً در تمام کشورهای پیشرفته جهان رواج یافته و بر اساس آن انواع طرح­های توسعه گردشگری با اشکال و عناوین مختلف به اجرا گذاشته شده است. هدف این تحقیق تعیین جایگاه شهر بوکان در مدل چرخۀ عمر مقصد باتلر و تعیین نحوه به­کارگیری فرآیند برنامه­ریزی راهبردی در تعیین راهبردهای ارتقای مقصدهای گردشگری با تاکید بر شهر بوکان است. به این منظور در تحقیق حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با مدل راهبردی SWOT و مطالعات میدانی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید شهر بوکان تعیین گردید و کلیه راهبردها با نظرخواهی از خبرگان گردشگری تدوین شد؛ سپس، با استفاده از موقعیت قرارگیری شهر بوکان در ماتریس داخلی و خارجی (IE) نوع راهبرد متناسب با آن انتخاب شد. نتایج حاصل از ترسیم اطلاعات به دست آمده مبین این بود که شهر بوکان در خانه (II) قرار گرفته است؛ بنابراین، برای توسعه آن می­بایست راهبردهای تهاجمی مبتنی بر رشد و توسعه اتخاذ شود. البته باید توجه داشت که به علت نزدیکی موقعیت مقصد به خانه (I) باید نگاهی به راهبردهای محافظه­کارانه نیز داشت. با توجه به نتایج به دست آمده از ماتریس برنامه­ریزی استراتژیک کمی (QSPM) الویت استراتژی­های ناحیه تهاجمی به این ترتیب اعلام گردید: حفظ و زنده ­نگه داشتن آداب و رسوم سنتی، تأسیس موزه، اجرای تورهای گروهی، احداث و توسعۀ مراکز بهداشتی، بهسازی حمل و نقل، تأسیس زیرساخت­ها، بهره­گیری از دانش نیروهای تحصیل کرده، بهره­گیری از حمایت مسئولان جهت توسعه گردشگری، تاکید بر فعالیت­های بازاریابی، بهبود کیفیت خدمات پذیرایی، توسعه گردشگری تجاری و ایجاد زمینه درآمدهای پایدار برای مدیریت شهری. و در نهایت راهکارهایی جهت پیاده­سازی این استراتژی­ها ارائه شده است.

 واژگان کلیدی: برنامه­ریزی راهبردی[1]، راهبردهای ارتقای مقصد[2]، چرخۀ عمر مقصد[3] باتلر، مقصدهای نوظهور[4]، ماتریس SWOT[5]، ماتریس برنامه­ریزی استراتژیک کمی[6]، شهر بوکان[7]

فهرست مطالب

1-1) مقدمه.. 1

2-1) بیان مسئله2

3-1) اهمیت و ضرورت موضوع4

4-1) سؤالات اصلی و فرعی5

1-4-1) سؤالات اصلی5

2-4-1) سؤالات فرعی6

5-1) اهداف تحقیق6

1-5-1) اهداف اصلی6

2-5-1) اهداف فرعی6

6-1) روش شناسی تحقیق6

1-6-1) روش کلی تحقیق6

2-6-1) روش گردآوری داده­ها و اطلاعات7

3-6-1) روش نمونه گیری و حجم نمونه7

4-6-1) روش تجزیه و تحلیل داده­ها7

7-1) قلمرو تحقیق8

8-1) جامعه آماری8

9-1) چارچوب کلان نظری تحقیق8

10-1) شرح واژه ها و اصطلاحات تحقیق9

11-1) فرایند انجام تحقیق11

2-1) مقدمه13

بخش اول: مفاهیم و ابعاد برنامه­ریزی و مدیریت استراتژیک گردشگری.. 14

2-2) برنامه­ریزی گردشگری14

1-2-2) اهداف برنامه­ریزی گردشگری14

2-2-2) اهمیت برنامه­ریزی گردشگری15

3-2-2) رویکردهای برنامه­ریزی گردشگری16

1-3-2-2)رویکرد سیستمی16

2-3-2-2)رویکرد توسعۀ پایدار24

3-3-2-2)رویکرد برنامه­ریزی جامع24

4-3-2-2) رویکرد راهبردی25

5-3-2-2)رویکرد جامعه محور25

1-3-2) تعریف استراتژی26

2-3-2) برنامه­ریزی استراتژیک27

3-3-2) الگوی جامع مدیریت استراتژیک دیوید30

4-3-2) برنامه­ریزی استراتژیک گردشگری33

1-4-3-2) استراتژی­های توسعه گردشگری34

2-4-3-2)استراتژی­های توسعه محصول34

5-3-2) گام های تدوین استراتژی35

1-5-3-2)تدوین چشم انداز برای جامعه گردشگری35

2-5-3-2)بیانیه مأموریت جامعه گردشگری36

3-5-3-2)اهداف بلند مدت37

4-5-3-2)اهداف عملیاتی/کوتاه مدت38

بخش دوم: گردشگری شهری و استراتژی­های توسعه آن.. 38

4-2) گردشگری شهری38

1-4-2) عناصر گردشگری شهری42

2-4-2)تاریخچه گردشگری شهری43

3-4-2)گردشگری شهری پایدار48

4-4-2) اهمیت مناطق شهری برای اهداف گردشگری50

بخش سوم: چرخه عمر مقصدو استراتژی­های مراحل مختلف چرخۀ عمر مقصد.. 51

5-2) چرخه عمر مقصد51

2-5-2) عناصر مدل چرخه حیات مقصد گردشگری باتلر57

3-5-2) استراتژی­های مراحل مختلف چرخۀ عمر مقصد58

4-5-2) مراحل چرخه حیات شهرها63

1-4-5-2) مرحله ظهور و معرفی شهرها63

2-4-5-2) مرحله رشد شهرها64

3-4-5-2) مرحله­ی بلوغ شهرها65

4-4-5-2) مرحله­ی نزول شهرها66

بخش چهارم: مقصدهای نوظهورو مفاهیم و ویژگی­های آن­ها.. 66

6-2) مقصدهای نوظهور66

1-6-2) مفاهیم و ویژگی­های مقصدهای گردشگری نوظهور67

بخش پنجم: پیشینه تحقیق و مراحل توسعۀ گردشگری در مالزی بر اساس مدل چرخۀ عمر مقصد باتلر.. 71

تحقیقات داخلی71

معرفی یک نمونه خارجی از مقصدهای نوظهور.. 78

مدیریت یک مقصد نوظهور، نمونه موردی ناحیه کورکا، آلبانی (آلبانا کول، 2010):77

بررسی کاربرد چرخۀ عمر و استراتژی­های انتخاب شده در مقصد گردشگری مالزی‌(هوسین، 2014):80

7-2) جمع بندی و نتیجه گیری فصل دوم84

8-2)مدل مفهومی تحقیق89

9-2)آشنایی با شهر بوکان به عنوان مطالعه موردی تحقیق90

3-9-2) تسهیلات و خدمات گردشگری شهر بوکان95

6-9-2- وضعیت اقتصادی شهر بوکان97

7-9-2- وضعیت اجتماعی فرهنگی شهر بوکان98

8-9-2-وضعیت بازار گردشگری شهر بوکان98

10-9-2- موقعیت جغرافیایی شهر بوکان99

1-3) مقدمه102

2-3) نوع و روش تحقیق102

3-3) ابزارها و روش گردآوری اطلاعات103

4-3) جامعه آماری103

5-3) نمونه آماری104

1-5-3) روش نمونه گیری104

2-5-3) حجم نمونه104

6-3) مراحل انجام تحقیق105

1-6-3) گام اول: شناسایی شاخص­های اساسی مدل باتلر طی مراحل مختلف عمر توسعۀ مقصدهای گردشگری105

فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک توسعه مقصدهای گردشگری107

2-6-3)گام دوم: مرحله ورودی108

4-6-3)گام چهارم: مرحله تصمیم­گیری112

7-3) روایی و پایایی114

1-4) مقدمه117

2-4) سوالات تحقیق117

1-2-4) پرسش­های اصلی117

2-2-4) پرسش­های فرعی117

4-4)تحلیل داده‌های جمعیت­ شناختی121

6-4) ماتریس SWOT136

7-4) ماتریس داخلی/خارجی (IE)141

2-5) نتایج تحقیق بر مبنای پاسخگویی به سوال­ها152

1-2-5) در مورد سوال فرعی اول152

2-2-5) در مورد سوال فرعی دوم153

3-2-5) در مورد سوال فرعی سوم156

4-2-5) در مورد سوال اصلی اول157

3-5) پیشنهادات160

5-5) جنبۀ نوآوری تحقیق166

6-5) پیشنهادات تحقیق166

7-5) محدودیت­های تحقیق167

منابع و مأخذ.. 168

 فهرست شکل­ها

 کل شماره 1-2- عناصر سیستم گردشگری (سازمان جهانی گردشگری). 18

شکل شماره 2-2- سیستم گردشگری میل و موریسون (میل و موریسون،2:1985)19

شکل شماره 3-2- سیستم گردشگری گان (گان؛34:2002). 20

شکل شماره 4-2- الگوی سیستم گردشگری لیپر (اقتباس از کوپر و همکاران،5:1998). 22

شکل شماره 5-2- عناصر اساسی مأموریت سازمان. 37

شکل شماره 6-2- استراتژی­های توسعه شهری از طریق گردشگری. 47

شکل شماره 7-2- مدل چرخه حیات مقصد گردشگری باتلر. 53

شکل شماره 8-2- استراتژی تمایز گیلبرت. 62

شکل9-2- مدل مفهومی تحقیق (اقتباس از مدل باتلر، مدل دلبری و جمع­بندی محقق). 89

شکل 1-4- ماتریس داخلی و خارجی مقصد شهری بوکان (IE). 141

 فهرست جداول و نمودارها

 جدول 1-1- چارچوب جامع تدوین استراتژی. 9

نمودار1-1- فرایند انجام تحقیق. 11

نمودار 1-2- عناصر اساسی فرایند مدیریت استراتژیک. 29

نمودار2-2- الگوی جامع مدیریت استراتژیک. 30

جدول 1-2- چرخه عمر مقصد و گزینه­های استراتژیک. 63

جدول 2-2- ویژگی­های مقصدهای نوظهور. 70

جدول 3-2- جمع­بندی پیشینه تحقیقات خارجی. 75

جدول 4-2- جمع­بندی پیشینه تحقیقات داخلی. 76

جدول 5-2- جمع بندی مراحل توسعۀ گردشگری در مالزی. 83

جدول 6-2- شاخص­های مطرح برای بررسی عومل تأثیرگذار بر تدوین استراتژی­های ارتقای مقصدهای شهری نوظهور. 85

جدول 7-2- شاخص­های استخراج شده بر مبنای مبانی نظری تحقیق و یافته­های تحقیق با توجه به ضرورت­های فرهنگی و زمانی موجود به انتخاب پژوهشگر87

جدول 8-2- تعداد و وضعیت تسهیلات و خدمات گردشگری شهر بوکان در سال 139297

جدول1-3- ویژگی­ها و متغیرهای مقصدها طبق مدل چرخه حیات مقصد باتلر، استراتژی­های مناسب، ترکیب و الویت آن­ها. 106

جدول 2-3- مراحل برنامه­ریزی استراتژیک. 108

جدول 3-3- ماتریس تهدیدات، فرصت­ها، نقاط قوت و نقاط ضعف. 111

نمودار 1- 3- ماتریس داخلی و خارجی. 112

جدول1-4- تطبیق ویژگی­ها و متغیرهای مقصد گردشگری مورد مطالعه (شهر بوکان) طبق مدل باتلر. 119

جدول 2-4- نسبت جنس مونث و مذکر پاسخ دهندگان. 122

نمودار 1-4- نمودارمیله ای مربوط به فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان. 122

جدول 3-4- توزیع فراوانی مربوط به سطح تحصیلات پاسخ دهندگان. 123

نمودار 2-4- نمودارمیله ای مربوط به فراوانی سطح تحصیلات پاسخ دهندگان123

جدول 4-4- توزیع فراوانی مربوط به سابقه خدمت پاسخ دهندگان. 124

نمودار 3-4- نمودارمیله ای مربوط به فراوانی سابقه خدمت پاسخ دهندگان124

جدول 5-4- ضرایب اهمیت اجزای محیط خارجی. 125

جدول6-4- بررسی جاذبه­های گردشگری (با ضریب اهمیت12٪). 126

جدول7-4- بررسی تسهیلات و خدمات گردشگری (با ضریب اهمیت19٪). 127

جدول8-4- بررسی زیرساختهای گردشگری و عوامل مدیریت، ساختار و تشکیلات سازمانی‌ (با ضریب اهمیت 26٪). 127

جدول9-4- بررسی عوامل اجتماعی فرهنگی، موقعیتی و اقتصادی (با ضریب اهمیت 43٪). 128

جدول 10-4- ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE). 129

جدول11-4- ضرایب اهمیت اجزای محیط داخلی. 130

جدول 12-4- بررسی جاذبه­های گردشگری (با ضریب اهمیت 18٪). 131

جدول 13-4- بررسی تسهیلات و خدمات گردشگری (با ضریب اهمیت20٪). 131

جدول 14-4- بررسی زیرساخت­های گردشگری (با ضریب اهمیت 24٪). 132

جدول 15-4- بررسی عوامل مدیریت، ساختار و تشکیلات سازمانی (با ضریب اهمیت 12٪). 133

جدول 16-4- بررسی عوامل اجتماعی- فرهنگی و بازار‌ (با ضریب اهمیت 26٪)133

جدول 17-4- ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE). 135

جدول 18-4- ماتریس SWOT. 140

جدول 19-4- استراتژی‌های انتخاب شده. 142

جدول 20-4- ماتریس برنامه­ریزی استراتژیک کمی (QSPM) شهر بوکان. 145

جدول 21-4- الویت بندی استراتژی­های ناحیه تهاجمی. 149

جدول 1-5- راهکارهای حفظ و زنده نگه داشتن آداب و رسوم سنتی. 161

جدول 2-5- راهکارهای تأسیس موزه و گالری های هنری و مردم شناسی جهت معرفی فرهنگ و آداب و رسوم غنی به گردشگران. 161

جدول 3-5- راهکارهای اجرای تورهای گروهی گردشگری شهری و بازدید از مراکز خرید. 161

جدول 4-5- راهکارهای احداث و توسعۀ مراکز بهداشتی و درمانی. 162

جدول 5-5- راهکارهای بهسازی حمل و نقل و ایجاد راههای ارتباطی. 162

جدول 6-5- راهکارهای تأسیس زیرساخت­های تأمین آب و برق جهت توسعه گردشگری162

جدول 7-5- راهکارهای بهره­گیری از دانش نیروهای تحصیل کرده و متخصص جهت مدیریت واحدهای اقامتی. 162

جدول 8-5- راهکارهای بهره­گیری از حمایت مسئولان در زمینه حفظ و مرمت آثار تاریخی و ایجاد بستری مناسب برای توسعه گردشگری. 163

جدول 9-5- راهکارهای تاکید بر فعالیت های بازاریابی جهت هویت بخشی و معرفی بناهای تاریخی و باستانی. 163

جدول 10-5- راهکارهای بهبود کیفیت خدمات پذیرایی بین راهی با توجه به موقعیت ارتباطی ویژه شهر بوکان. 164

جدول 11-5- راهکارهای توسعه گردشگری تجاری با جذب سرمایه­گذاری­های بخش خصوصی. 164

جدول 12-5- راهکارهای ایجاد زمینه درآمدهای پایدار برای مدیریت شهری (شهرداری و شورای شهر). 164

 فصل اول

کلیات تحقیق

-1) مقدمه

در عصر سفرهای بین المللی،کشورها، شهرها و مکان­های گردشگری به طور مداوم بازارهای نوظهور را جستجو می­کنند. همانطورکه کارشناسان گردشگری، متصدیان تور و آژانس­های مسافرتی به دنبال کسب آگاهی از مقصدهای نوظهور می­باشند (کیم^[8] و پردو^[9]،۲۰۱۱).رشد فزایندۀ صنعت گردشگری و به دنبال آن ظهور مقصدهای جدید چالش­هایی به همراه داشته است؛ نیازها و انتظارات به سرعت در حال تغییر گردشگران، ظهور انواع جدید گردشگری، حساسیت نسبت به مسائل محیطی و جهانی منجر به این امر گردیده که مدیران در یک فضای به شدت رقابتی به سمت مدیریت دانش محور و توسعۀ اندیشیده شده گرایش پیدا کنند. در نتیجه ضرورت طراحی برنامه­های منظم، مدیریت هدفمند، تربیت نیروی انسانی کارآمد و جذب سرمایه­های بیشتر به این صنعت بیش از پیش احساس می­شود. گردشگری در چارچوب الگوهای فضایی خاصی عمل می­کند که یکی از این الگوهای فضایی، گردشگری شهری است. نواحی شهری به علت آنکه جاذبه­های تاریخی و فرهنگی بسیاری دارند غالباً مقصدهای گردشگری مهمی محسوب می­گردند. شهرها معمولاً جاذبه­های متنوع و بزرگی شامل موزه­ها، بناهای یادبود، تئاترها، استادیوم­های ورزشی، پارک­ها، شهربازی، مراکز خرید، مناطقی با معماری تاریخی و مکان­هایی مربوط به حوادث مهم با افراد مشهور دارا بوده که این خود گردشگران بسیاری را جذب می­کند (تیموتی^[10]،63:1995). از این رو اهمیت مطالعۀ راهبردهای توسعه مقصدهای شهری نوظهور غیر قابل انکار است.

 2-1) بیان مسئله

امروزه مردم با وجود ناامنی شغلی، نسبت به گذشته سخت­تر کار می­کنند اوقات فراغت فشرده­تر شده و مردم چندین مسافرت کوتاه را به یک تعطیلات طولانی ترجیح می­دهند. بنابراین مردم مقصدهای گردشگری را می­خواهند که به راحتی و به سرعت قابل دسترسی باشد؛ این شرایط برای مقصدهای نزدیک و قابل دسترسی، بسیار سودمند بوده و باعث توسعه گردشگریشهری شده است (نوربخش و اکبرپور سراسکانرود،1389).شهرها به عنوان مقصد گردشگری، دارای عملکرد چند منظوره هستند؛ آن­ها به عنوان دروازه ورودی به کشور، مراکز اقامتی و مبدأ سفر به روستاها و مقصدهای مجاور خود هستند. علاوه بر این، شهرها فقط مقصدهایی که در آن­ها جمعیتی با فعالیت­های اقتصادی، زندگی فرهنگی و تحت کنترل نیروهای سیاسی کنار هم جمع می­شوند نمی­باشند، بلکه نقش مهمی را به عنوان مراکز فعالیت گردشگری بر عهده دارند. بنابراین، باید به جای گردشگری در شهرها، مفهوم "گردشگری شهری" مورد بررسی قرار گیرد (رهنمایی،1387).

یکی از مهم­ترین مقصدهایی که روند­های گردشگری جهان را در دهه­­های گذشته تحت تاثیر قرار داده است، مراکز شهری است. رشد سفرهای کوتاه مدت این مقصدها را به یکی از اصلی­ترین مراکز گردشگری دنیا تبدیل نموده است (کوپر^[11] و همکاران،145:1998).

بایستی توجه داشت که، در این نقاط اگر گردشگری در راستای اهداف و برنامه­های توسعه پایدار حرکت ننماید شکلی از توسعه بی­­برنامه­ گردشگری رخ خواهد داد که باعث تخریب محیط طبیعی و انسانی این شهرها می­گردد.

یک مقصد گردشگری نوظهور یک منطقه ژئوپولیتکی^[12] است که گردشگری را به عنوان ابزار توسعه اقتصادی اجتماعی پذیرفته است و جامعه به پتانسیل­های گردشگری به عنوان اهرمی برای افزایش رفاه اقتصادی اجتماعی می­نگرد (ایسو و ایبیتو،2010).با توجه به اینکه هر مقصد چرخه­ای با ویژگی­ها و مراحل منحصر به فرد دارد با استنباط از مدل باتلر بعضی مفروضات اساسی در مورد مقصدهای نوظهور ایجاد می­شود؛ دریک مقصد گردشگری نوظهور در سمت عرضه، گردشگری از طرف دولت و جامعه محلی به عنوان ابزار توسعه اقتصادی پذیرفته شده است و استراتژی­هایی برای تحقق این دیدگاه (توسعه و طراحی محصول) معرفی می­شود اما در سمت تقاضا بازار، آگاهی کمی از مقصد دارد و این تصور در مورد مقصد وجود دارد که فاقد محصول منحصر به فرد برای جذب گردشگر باشد (باتلر،1980).

مقصدهای گردشگری نوظهور ویژگی­های منحصر به فردی دارند که آنها را از مقصدهای به بلوغ رسیده یا مقصدهای در مرحله افول متمایز می­کند. سازمان­های بازاریابی مقصد(DMO) ^[13] مسئول ایجاد، جذب و حفظ مشتریان ارزشمند هستند (مشتریان: گردشگرانی که به مقصدهای مختلف سفر می­کنند). یکی از راه­های دست­یابی به این عملکرد، استراتژی­های ارتقای موثر مقصدهاست. با توجه به اینکه مقصدهای نوظهور به طور نظری در مراحل اول و دوم چرخه­ی حیات مقصد باتلر می­باشند؛ به نظر می­رسد بر اساس ویژگی­ها و متغیرهای مقصدها طبق مدل چرخه­­ حیات مقصد باتلر، شهر بوکان در مرحله­ی اول و دوم این مدل باشد (طرح جامع شهر بوکان، مهندسین مشاور معماری و شهرسازی آمود، 1392).

به دلیل اینکه استراتژی­های ارتقای سنتی برای ایجاد عکس العمل مناسب در گردشگران در مقصدهای گردشگری نوظهور بدون رویکرد استراتژیک ناکافی است؛ بنابراین مقصدهای نوظهور به استراتژی­های ارتقای خاصی نیاز دارند (ایسو^[14] و ایبیتو^[15]،2010). شهر بوکان به عنوان نمونه موردی این تحقیق در شمال غرب ایران بعد از شهرهای ارومیه و خوی بزرگ­ترین شهر استان آذربایجان­غربی می­باشد. شهر بوکان به دلیل موقعیت هموار و مناسب و شرایط بهتر نسبت به شهرهای همجوار، از جمله مهاجرپذیرترین شهرهای کشورمان محسوب می­شود. شهرستان بوکان در حدود 3000 سال قبل تحت نام ایزیرتو، پایتخت تمدن ماننایان بوده است؛ بوکان هویت تاریخی خود را از قلعه باستانی قلایچی در مجاورت روستای قلایچی در 8 کیلومتری شمال شرقی بوکان به وام گرفته است که بازمانده یکی از مراکز بسیار مهم تمدن (ماناها) در هزاره اول پیش از میلاد مسیح در حوزه شمال غرب ایران است.

شهر بوکان به علت قرارگرفتن برسر راه­های استان­های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و کردستان همواره از نظر تجاری مورد توجه بوده است. امروزه نیز قرار گرفتن این شهر در قلب استان­های مذکور آن را به مرکزی برای ترانزیت مسافران تبدیل کرده است. موقعیت مناسب جغرافیایی بوکان در منطقه و امنیت نسبی آن، این شهر را به عنوان مرکز منطقه جنوب و جنوب غربی دریاچه ارومیه تبدیل کرده است. بنابراین نقش و موقعیت استراتژیک شهر در پیوند با تحولات و تغییرات اقتصادی اجتماعی و سیاسی این منطقه می­تواند به عنوان یکی از فاکتورهای مهم رشد و توسعه این شهر باشد.

کلیه ویژگی­های برشمرده بر اهمیت بوکان به عنوان یک مقصد گردشگری دلالت دارند. این ویژگی­ها خود می­توانند به عنوان پایه ایجاد فعالیت­هایی باشند که ضمن تداوم بخشی و حفاظت از آن­ها، به منبعی ارزشمند برای ایجاد درآمد نیز به کار آیند. در این راستا فعالیت گردشگری شهری در صورت برنامه­ریزی جامع و رعایت ضوابط زیست­محیطی می­تواند نقش مؤثری داشته باشد. بررسی­ها نشان می­دهد مقصدهای نوظهور به دلیل عدم وجود راهبردها و راهکارهای توسعه گردشگری متناسب با مرحله چرخه عمر آن­ها، نقش عمده­ای در عدم موفقیت گردشگری کشور و بالفعل نمودن توان بالقوه بسیاری از این مقصدها و مناطق داشته است.

[1] Strategic planing

[2]Destination Development Strategies

[3]Destination Life Cycle

[4]Emerging Destination

[5]Strength- Weakness- Opportunity- Threats Matrix

[6]Quantitive Strategic Planning Matrix

[7]Bookan city

[8]Kim

[9]Perdue

[10]Timothy

[11]Cooper

.[12]منطقه یک اصطلاح جغرافیایی است که در صورت باردار شدن عناصر و خصیصه­های آن از حیث سیاسی، تغییر ماهیت داده و به منطقه ژئوپلیتیکی تبدیل می­شود. مناطق ژئوپلیتیکی استاتیک نبوده و سرشتی دینامیک و پویا دارند و دینامیسم آن­ها بر پایه «نظریه تحول و تکامل منطقه ژئوپلیتیکی» از مدل نظری خاصی تبعیت می­کند. در این منطقه عوامل طبیعی و انسانی از کارکردهای سیاسی برخوردار است.

[13]Destination Marketing Management

[14]Esu

[15]Ebitu