یک روش بهینه‌سازی پارامترهای پایدارسازهای سیستم قدرت تک ماشینه با استفاده از الگوریتم اصلاح شده جستجوی هارمونیword93

فهرست مطالب

عنوان	صفحه
چکیده	1
فصل اول:مقدمه .........	2
1-1- پیشگفتار ..............	3
1-2- نوسانات فرکانس پایین و ناپایداری سیگنال کوچک ....	4
1-3- بهبود پایداری سیگنال کوچک با استفاده از تجهیزات کنترلی ..........	5
1-4- اهداف پروژه ......	5
1-5- سرفصل‌های پایان‌نامه .......	6
فصل دوم: مروری بر ادبیات گذشته و مدل سازی سیستم ....	7
2-1- مقدمه .....	8
2-2- فرضیات و تعریف‌های اساسی	9
2-3- طبقه‌بندی پایداری سیستم قدرت .......................................................................	9
2-3-1- پایداری زاویه روتور ................................................................................	10
2-4- روش‌های بهبود پایداری سیگنال کوچک ...........................................................	12
2-4-1- پایدارساز سیستم قدرت ............................................................................	12
2-4-1-1- روش‌های خطی طراحی پایدارساز ..................................................	13
2-4-1-2- روش‌های غیرخطی طراحی پایدارساز.............................................	15
2-5- مدل سازی سیتم قدرت .....................................................................................	18
2-5-1- ژنراتور سنکرون و اجزاء آن .....................................................................	18
2-5-2- محاسبه ضرایب مدل هفرون فیلیپس ........................................................	23
2-5-3- مدل فضای حالت .....................................................................................	23
2-5-3-1- مدل فضای حالت سیستم تک ماشین ..............................................	23
2-6- مدل بار ..............................................................................................................	24
2-7- پایدارساز سیستم قدرت ........................................................................	24
2-8- الگوریتم جستجوی هارمونی ..............................................................................	26
2-8-1- مقدمه .......................................................................................................	26
2-8-2- ساختارروشحل .................................................................................	29
2-8-2-1-تعییناولیهمسئلهوپارامترهای ......................................................	29
2-8-2-2- تعییناولیهحافظههارمونی ...........................................................	31
2-8-2-3-تولیدهارمونیجدیدبراساسبداهه‌نوازی ..................................	31
2-8-2-4- بروزرسانیحافظههارمونی .........................................................	32
2-8-2-5- بررسیناحیهتوقف ......................................................................	32
2-8-3- الگوریتمجستجویهارمونیبهبودیافته .....................................	32
2-9- نتیجه‌گیری ..........................................................................................................	34
فصل سوم: معرفی روش پیشنهادی...........................................................................	35
3-1- مقدمه .................................................................................................................	36
3-2- شماتیک کلی روش‌ پیشنهادی ............................................................................	36
3-3- تحلیل مدال ........................................................................................................	38
3-4- توابع هدف برای بهینه سازی پارامترهای پایدارساز ...........................................	39
3-4-1- تابع هدف پیشنهادی ..................................................................................	42
3-5- تعیین پارامترهای اولیه الگوریتم..........................................................................	43
3-6- قیود تمامی توابع هدف ......................................................................................	43
3-7- مفروضات مسئله ................................................................................................	44
3-8- معرفی سیستم مورد مطالعه ................................................................................	44
3-9- ابزار شبیه سازی .................................................................................................	44
3-10- نتیجه گیری ......................................................................................................	45
فصل چهارم: شبیه سازی و مطالعات عددی .............................................................	46
4-1- مقدمه .................................................................................................................	47
4-2- تحلیل پایداری سیگنال کوچک سیستم تک ماشین بدون پایدارساز ..................	47
4-3- تحلیل پایداری سیگنال کوچک سیستم تک ماشین با حضور پایدارساز ............	51
4-4- تنظیم پارامترهای سیستم قدرت 4 ماشینه .........................................................	58
4-5- نتیجه‌گیری ..........................................................................................................	64
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادها .........................................................................	65
5-1- نتیجه‌گیری ..........................................................................................................	66
5-2- پیشنهادات برای ادامه کار ...................................................................................	66
فهرست مراجع ................................................................................................................	68
چکیده به زبان انگلیسی ...........................................................................................	71

 فهرست جدول ها

صفحه	عنوان
43	جدول 3-1- ویژگی‌های چهار تابع هدف
44	جدول 3-2- مشخصات ژنراتور
48	جدول 4-1- مشخصات مقادیر ویژه سیستم
51	جدول 4-2- پارامترهای تنظیم شده پایدارساز به کمک الگوریتم جستجوی هارمونی بهبود یافته
57	جدول 4-3- پارامترهای پایدارساز حاصل از الگوریتم‌های مختلف
59	جدول 4-4- مقادیر ویژه سیستم 4ماشین-دو ناحیه ای بدون حضور پایدارساز
59	جدول 4-5- نتایج حاصل از الگوریتم جستجوی هارمونی برای پایدارسازها

فهرست شکل‌ها

عنوان	صفحه
شکل 2-1- تقسیم‌بندی پایداری سیستم قدرت	10
شکل 2-2- انواع پایدارسازهای سیستم قدرت	13
شکل 2-3- بلوک دیاگرام مدل گذرای ماشین سنکرون	18
شکل 2-4- مدل و تحریک ژنراتور سنکرون	19
شکل 2-5- سیستم تک ماشین متصل به شین بی‌نهایت	20
شکل 2-6- بلوک دیاگرام مربوط به مدل هفرون- فیلیپس	21
شکل 2-7- تابع تبدیل مدل	26
شکل 2-9-تشابهالگوریتمجستجویهماهنگیوبداهه‌سراییموزیک	29
شکل 2-10- دیاگرام الگوریتم جستجوی هارمونی	30
شکل 2-11- تغییرات پارامترهای و در الگوریتم	33
شکل 3-1- شماتیک روش پیشنهادی	37
شکل 3-2- ناحیه همگرایی چهار تابع هدف	40
شکل 3-3- سیستم تک ماشینه متصل به شین بی نهایت	45
شکل 4-1- مقادیر ویژه سیستم تک ماشین بدون حضورها در سیستم	48
شکل 4-2- تغییرات دامنه ولتاژ در شین متصل به ژنراتور	49
شکل 4-3- تغییرات زاویه روتور ژنراتور	50
شکل 4-4- تغییرات سرعت ژنراتور	50
شکل 4-5- مقادیر ویژه سیستم در حضور پایدارساز(*: مقادیر ویژه پایدار)	52
شکل 4-6- تغییرات ولتاژ شین متصل به ژنراتور در حضور پایدارساز پس از وقوع خطا سه فاز	53
شکل 4-7- تغییرات سرعت ژنراتور پس از وقوع خطای سه فاز در حضور پایدارساز	53
شکل 4-8- مقادیر ویژه سیستم در سناریو سوم(*: مقادیر ویژه پایدار، o: مقادیر ویژه با پایداری مرزی)	54
شکل 4-9- تغییرات ولتاژ شین متصل به ژنراتور در سناریو سوم	55
شکل 4-10- تغییرات سرعت ژنراتور در سناریو سوم	55
شکل 4-11- مقادیر ویژه سیستم در سناریو سوم (*: مقادیر ویژه پایدار)	56
شکل 4-12- تغییرات ولتاژ شین متصل به ژنراتور در سناریو سوم در حضور پایدارساز	56
شکل 4-13- تغییرات سرعت ژنراتور در سناریو سوم در حضور پایدارساز	57
شکل 4-14- تغییرات ولتاژ شین متصل به ژنراتور- مقایسه نتایج حاصل از دو الگوریتم جستجوی هارمونی و جستجوی هارمونی بهبود یافته	66
شکل 4-15- نمودار تک‌خطی سیستم 4 ماشین- دو ناحیه‌ای	58
شکل 4-16- تغییرات ولتاژ شین شماره 3 بدون حضور پایدارساز	60
شکل 4-17- تغییرات سرعت ژنراتورها پس از وقوع خطا در شین 3	60
شکل 4-18- تغییرات ولتاژ شین شماره 3 در حضور پایدارساز	61
شکل 4-19- تغییرات سرعت ژنراتورها پس از وقوع خطا در شین 3 در حضور پایدارسازها	61
شکل 4-20- تغییرات ولتاژ در شین 3 پس از وقوع خطا	63
شکل 4-21- تغییرات سرعت ژنراتور اول پس از وقوع خطای سه فاز در سیستم	63

چکیده

پایدارساز سیستم قدرت به منظور بهبود میرایی سیسم قدرت در حین اغتشاشات فرکانس پایین به سیستم تحریک افزوده می‌شود. برای سیستم‌های قدرت با ابعاد بزرگ که شامل تعداد زیادی از ژنراتورهای متصل به هم می‌باشد، تنظیم پارامترهای پایدارساز سیستم قدرت، به دلیل وجود مدهای نوسانی متعدد با میرایی کم، فرایندی پیچیده و سخت خواهد بود و از آنجا که تغییرات پیوسته بار باعث تغییر در مدهای نوسانی و میزان میرایی آن‌ها می‌گردد، این امر تنظیم پارامترهای را دشوارتر خواهد نمود. در طول چند دهة اخیر روش های متعددی شامل روش های خطی و کلاسیک و روش های غیرخطی مبتنی بر الگوریتمهای هوشمند و فراابتکاری در فرایند تنظیم پارامترهای پایدارساز بکار گرفته شده است اما تاکنون در این مطالعات از الگوریتم جستجوی هارمونی استفاده نشده است. بررسی دینامیکی سیستم تک ماشینه متصل به شین بی‌نهایت، از این جهت حائز اهمیت است که یک نمونه کوچک از رفتار کل سیستم قدرت بوده و امکان تصمیم‌گیری و ارائه الگوریتم‌های جامع را برای کل سیستم قدرت فراهم می‌آورد. در مطالعات دینامیکی سیستم تک ماشینه سعی می‌گردد تنظیم پارامترهای پایدارساز سیستم قدرت به ازای یک نقطه غالب در سیستم صورت پذیرفته که میرایی مدهای بحرانی به ازای آن نقطه حداکثر بوده و درصدی از خطا به ازای نقاط کار دیگر پذیرفته می‌شود. در حقیقت پایدارساز سیستم قدرت به منظور بهبود وضعیت دینامیکی و پایداری سیگنال کوچک سیستم بر روی ژنراتورها نصب می‌گردد. برای بررسی اغتشاشات فرکانس پایین در سیستم قدرت نیاز به یک مدل دقیق و جامع از سیستم وجود خواهد داشت که رفتار دینامیکی سیستم، ژنراتور و اجزاء آن را به خوبی نشان دهد. از این رو در این پایان‌نامه در ابتدا به کمک خطی‌سازی معادلات دیفرانسیلی و استفاده از بیان فضای حالت سیستم، مدل دینامیکی سیستم بدست آمده است. سپس روشی برای طراحی پایدارساز سیستم قدرت و تنظیم پارامترهای آن مبتنی بر الگوریتم جستجوی هارمونی ارائه شده است. نتایج شبیه سازی نشان می دهد که الگوریتم جستجوی هارمونی اصلاح شده در تنظیم پارامترهای پایدارساز سیستم قدرت تک ماشینه، کارایی تقریباً بهتری نسبت به سایر روشهای موجود دارد.

کلیدواژه: پایدارساز سیستم قدرت، الگوریتم جستجوی هارمونی، سیستم قدرت، پایداری سیگنال کوچک، سیستم قدرت تک ماشین، معادلات فضای حالت.

فصل اول: مقدمه

1-1- پیشگفتار

در اواخر دهه 1950 تمامی واحدهای جدیدی که به سیستم قدرت اضافه می‌شدند، مجهز به تنظیم‌کننده اتوماتیک ولتاژ بودند. با پیشرفت روز به روز صنعت برق، زمانیکه این نیروگاه‌ها سهم بزرگی از ظرفیت تولیدی را شامل شدند، مشاهده شد که عملکرد تنظیم‌کننده ولتاژ تأثیر زیان‌آوری برای پایداری دینامیکی (پایداری سیگنال کوچک) سیستم قدرت دارد. نوسانات با دامنه کم و فرکانس پایین معمولاً برای بازه‌ی زمانی زیادی ادامه داشته و در برخی حالات می‌تواند موجب ایجاد محدودیت در ظرفیت انتقال توان در سیستم قدرت گردد. پایدارسازهای سیستم قدرت[1] به منظور کمک به میرایی این نوسانات با مدولاسیون بر روی سیستم تحریک ساخته شدند. هنر و علم تنظیم پایدارسازهای سیستم قدرت در 40 سال گذشته که اولین پایدارسازها به طور گسترده بر روی شبکه آمریکا نصب شد تا به امروز، به تدریج پیشرفت کرده است. این پیشرفت شامل استفاده از روش‌های تنظیم مختلف، سیگنال‌های ورودی متفاوت و همچنین یادگیری در مورد چگونگی رفتار و برخورد با مد پیچشی شفت توربین-ژنراتور می‌باشد [1].

پایدارسازهای سیستم قدرت به سیستم تحریک به منظور بهبود میرایی سیستم قدرت در حین نوسانات فرکانس پایین افزوده می‌شود. روش‌های متعددی برای طراحی پایدارسازها مورد استفاده قرار گرفته است. تنظیم یک سیستم کنترل ثانویه برای تحریک به منظور پایداری مدهای نوسانی سیستم، هدف اصلی اکثر مطالعات در سال‌های اخیر بوده است. به طور کلی دو روش پایه‌ای به طور موفق برای تنظیم پارامترهای پایدارساز سیستم قدرت مورد استفاده قرار گرفته است، یکی روش جبران فاز و دیگری روش مکان هندسی ریشه. مرسوم‌ترین روش مورد استفاده برای در مطالعات ساختار، شامل یک فیلتر پاکساز و یک بلوک دیاگرام پس‌فاز-پیش‌فاز می‌باشد. از جمله سیگنال‌های ورودی برای می‌توان به ولتاژ ترمینال، سرعت روتور، توان افزایشی و توان الکتریکی اشاره کرد. همچنین ترکیب خطی این سیگنال‌ها نیز به عنوان سیگنال ورودی در مطالعات گذشته مورد استفاده قرار گرفته است. جبران فاز شامل تنظیم پایدارساز به منظور جبران پس‌فاز ایجاد شده بین ژنراتور، سیستم تحریک و سیستم قدرت می‌باشد، به طوریکه مسیر پایدارساز موجب ایجاد تغییرات در گشتاور می‌گردد که این تغییرات با تغییرات سرعت هم‌فاز می‌باشند [2] و [3]. این روش یک روش مستقیم و قابل فهم می‌باشد که به عملاً به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. طراحی چنین هایی نیازمند تنظیم چند پارامتر برای هر ژنراتور می‌باشد. این پارامترها به طور کلی شامل بهره ثابت، ثابت زمانی مدار فیلتر پاکساز، و ثابت‌های زمانی مربوط به بلوک دیاگرام پیش‌فاز پایدارساز می‌باشد. برخی از روش‌های ترتیبی یا همزمان تنظیم این پارامترها در [4] و [5] معرفی شده‌اند. همچنین روش‌های فوق در سیستم‌های عملی مورد استفاده قرار گرفته و نتایج رضایت بخشی برای میرایی نوسانات مدهای محلی بدست آمده است. هر چند ممکن است، نتایج بدست آمده بهترین نتایج ممکن نباشند. بنابراین برای حصول به بهترین نتیجه ممکن، محدودیت‌ها و فرض‌هایی را در روند طراحی پایدارساز در نظر می‌گیرند تا در حد امکان بتوان به پاسخ بهینه سراسری دست یافت [6].

ترکیب با مکان هندسی ریشه، شامل جابجایی مقادیر ویژه مرتبط با مدهای نوسانی سیستم قدرت، با تنظیم کردن قطب‌ها و صفرهای پایدارساز، بر روی صفحه موهومی خواهد بود [7]. این روش به دلیل ارتباط مستقیم با ویژگی‌های حلقه بسته سیستم در مقابل ساختار حلقه باز روش‌های جبران فاز، یک دیدگاهِ اضافه نسبت به عملکرد سیستم ارائه می‌دهد. اما اعمال این روش بسیار پیچیده خواهد بود، به خصوص اعمال این روش برای معادلات میدان دشوار می‌باشد. علاوه بر این، عملکرد این پایدارسازها با تغییر شرایط بهره‌برداری سیستم به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.

در مطالعات صورت گرفته روش‌های ارائه شده معمولاً کارآمد و مناسب برای سیستم‌های تک ماشین متصل به شین بی‌نهایت می‌باشد. همان‌طور که اشاره شد برای تنظیم پارامترهای پایدارساز متصل به یک ژنراتور متصل به شین بی‌نهایت از روش‌های متعددی استفاده شده است، که در این مطالعه از یک روش نو مبتنی بر الگوریتم فراابتکاری جستجوی هارمونی استفاده شده است.

1-2- نوسانات فرکانس پایین و ناپایداری سیگنال کوچک

به دلیل وقوع تجدید ساختار در صنعت برق و بازار برق رقابتی، بهره‌برداران سیستم قدرت سعی بر آن دارند که از تمامی ظرفیت‌های شبکه قدرت (نزدیک به مرزهای آن) بهره‌برداری کنند. از سوی دیگر، با توجه به اینکه سیستم قدرت یک سیستم دینامیک و پویا می‌باشد، شرایط بهره‌برداری و نقاط کار سیستم مدام در حال تغییر می‌باشد. همچنین زمانیکه یک ژنراتور به شبکه متصل می‌گردد، تأثیرات متقابل آن‌ها بر عملکرد یکدیگر می‌تواند موجب اختلال در عملکرد سیستم‌های کنترلی گردد. بنابراین، تنظیم متناسب سیستم‌های کنترلی ژنراتورها با یکدیگر، بسیار مفید خواهد بود. از سوی دیگر، تغییرات ذکر شده موجب وقوع نوسانات فرکانس پایین محلی و بین نا‌حیه‌ای می‌گردد. این نوسانات به طور مداوم در سیستم وجود دارند، اما زمانیکه میزان تغییرات بارها و تولید به نحوی باشد که موجب تغییر مکان مدهای نوسانی سیستم گشته و آن‌ها را به سمت راست محور موهومی منتقل کند، سیستم می‌تواند ناپایدار گردد. از این رو، وقوع سیستمی که بتواند میزان میرایی مدهای نوسانی را افزایش دهد، ضروری به نظر می‌رسد. بنابراین، از سیستم کنترلی به نام پایدارساز سیستم قدرت که میرایی اضافه را به سیستم تحریک اضافه می‌کند، استفاده می‌گردد.ها معمولاً بر روی تمامی ژنراتورها نصب نمی‌گردند، بلکه فقط بر روی ژنراتورهایی قرار می‌گیرد که بتوانند، بیشترین میزان میرایی را در سیستم و بر روی مدهای نوسانی ایجاد نمایند.

1-3- بهبود پایداری سیگنال کوچک با استفاده از تجهیزات کنترلی

همان‌گونه که اشاره شد، اصلی‌ترین سیستم کنترلی که برای بهبود پایداری سیگنال کوچک و افزایش میرایی نوسانات مدهای نوسانی مورد استفاده قرار می‌گیرد، پایدارساز سیستم قدرت می‌باشد. این تجهیز، میرایی اضافی را از طریق جبران پس‌فاز ایجاد شده بین ورودی سرعت و گشتاور خروجی، یا تغییرات سرعت به سیستم اضافه می‌کند. روش‌های متعددی برای طراحی پارامترهای پایدارسازها معرفی گشته است. در این پایان‌نامه از الگوریتم جستجوی هارمونی به منظور طراحی پایدارساز استفاده شده است. تنظیم پارامترهای بر پایداری یا ناپایداری سیگنال کوچک سیستم تأثیر بسیار زیادی دارد، بنابراین چگونگی تنظیم آن‌ها بسیار مهم بوده و نیاز به دقت و شناخت کافی از ساختار و مدل دینامیکی سیستم خواهد داشت. بنابراین، پس از مدل‌سازی دقیق سیستم قدرت، طراحی مطلوب برایها صورت خواهد گرفت.

1-4- اهداف پروژه

مطالعات متفاوتی در زمینه طراحی پایدارساز برای سیستم قدرت صورت گرفته است. در این پایان‌نامه سعی شده است، به بحث طراحی برای سیستم قدرت از منظری دیگر پرداخته شود. اهداف اصلی این پایان‌نامه به شرح زیر می‌باشد:

• مدل‌سازی دینامیکی و دقیق اجزاء سیستم تک ماشین متصل به شین بی‌نهایت به منظور تحلیل پایداری سیگنال کوچک.
• بررسی تنظیم پارامترهای پایدارساز سیستم قدرت با روش مبتنی بر الگوریتم جستجوی هارمونی.
• بررسی تأثیر تنظیمات بدست آمده برایها بر بهبود پایداری سیگنال کوچک.

همان‌طور که اشاره شد هدف اصلی در اینجا تنظیم بهینه پارامترهای پایدارساز سیستم قدرت برای سیستم تک ماشین متصل به شین بی‌نهایت می‌باشد. در این مطالعه سعی شده است در ابتدا یک مدل دینامیکی دقیق برای ژنراتور ارائه گردد. سپس با استفاده از روش مبتنی بر جستجوی هارمونی، پایدارساز سیستم قدرت برای سیستم به منظور بهبود میرایی مدهای نوسانی طراحی می‌گردد.

1-5- سرفصل‌های پایان‌نامه

با توجه به موضوع انتخابی، این پایان‌نامه در پنج فصل ارائه شده است. در فصل دوم، مروری اجمالی بر تعاریف پایداری و پایداری سیگنال کوچک در سیستم قدرت انجام شده و به مطالعات صورت گرفته در زمینه طراحی پایدارسازهای سیستم قدت، پرداخته می‌شود. همچنین چگونگی مدل‌سازی سیستم و اجزاء آن شرح داده می‌شود. در فصل چهارم، روش پیشنهادی بر روی شبکه نمونه پیاده‌سازی شده است تا، کارآمدی روش پیشنهادی مبنی بر طراحی پایدارساز سیستم قدرت برای سیستم قدرت به منظور افزایش میرایی مدهای نوسانی، بررسی گردد.

در نهایت، در فصل پنجم به بیان نتیجه‌گیری و ارائه پیشنهاداتی برای ادامه کار پرداخته شده است.

فصل دوم: مروری بر ادبیات گذشته و مدل سازی سیستم

2-1- مقدمه

تجدید ساختار در صنعت برق و امکان دسترسی آزاد[2] و همچنین به هم پیوستن شبکه‌های قدرت، موجب گسترده‌ شدن سیستم و ایجاد تغییرات زیادی شده است. در بازار برق تجدید ساختار یافته، تولیدکنندگان برق علاقه‌مند به انتقال هر چه بیشتر برق به مصرف‌کننده‌ها از طریق خطوط انتقال می‌باشند.

یکی از موضوعات مهم برنامه‌ریزی برای شبکه‌های برق رقابتی و تجدید ساختار یافته، حداکثرسازی قراردادهای انتقال انرژی از تولیدکنندگان به مصرف‌کنندگان، از طریق خطوط انتقال طولانی می‌باشد که این امر موجب افزایش پیچیدگی شبکه به دلیل اتصالات زیاد می‌شود. این نوع از انتقال‌ انرژی باعث تحمیل محدودیت‌های حرارتی برای تمام تجهیزات انتقال، محدودیت در سطوح ولتاژ و فرکانس، احتمال محدودیت‌های پخش بار و در نتیجه محدودیت حوزه پایداری می‌شود [8].

امروزه، سیستم‌های قدرت تحت شرایط پرتنش مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند، که این امر به دلیل استفاده از حداکثر ظرفیت امکانات سیستم می‌باشد. افزایش رقابت، دست‌یابی آزاد به شبکه انتقال، توسعه سیستم، محدودیت‌های محیطی و ... روند بهره‌برداری از سیستم قدرت را در سال‌های اخیر تحت تأثیر قرار داده‌اند.

حوادث گذشته نشان می‌دهد که اغلب خاموشی‌های سراسری رخ داده در سیستم‌ها به نحوی با یک مشکل پایداری در سیستم در ارتباط بوده است. در اوایل سال 1965 خاموشی شبکه شمال شرق انگلیس و کانادا، در اواخر سال 2003، خاموشی شبکه شمال آمریکا و اروپا، که موجب ضررهای بزرگ اقتصادی، تهدیدات جانی و ناراحتی‌های شدید برای مردم شد، نمونه‌های از این حوادث می‌باشند. این حوادثِ خاموشی، توجه عموم مردم و شرکت‌های رگلاتور، ارگان‌ها و به ویژه مهندسین را به مسئله پایداری و اهمیت قابلیت اطمینان سیستم قدرت جلب کرده است[9].

به منظور طراحی صحیح و بهره‌برداری از سیستم قدرت، نیاز به درک صحیحی از مفهوم پایداری و انواع مختلف ناپایداری در سیستم وجود دارد. در این بخش، مقدمه‌ای در مورد مسئله پایداری در سیستم قدرت، مفاهیم اصلی، تعریف‌ها و طبقه‌بندی آن ارائه شده است. در ادامه نیز مدل کاربردی در مطالعات صورت گرفته در باب پایداری سیگنال کوچک، به منظور تحلیل پایداری سیگنال کوچک سیستم مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. و در انتها در مورد الگوریتم جستجوی هارمونی به صورت مفصل مطالبی ارائه می گردد.

2-2- فرضیات و تعریف‌های اساسی

"توانایی سیستم قدرت، به ازای یک شرایط اولیه داده شده، در بازگرداندن سیستم به شرایط تعادل اولیه یا یک شرایط تعادل جدید، بعد از اینکه یک اغتشاش فیزیکی به سیستم تحمیل می‌شود، به طوریکه هیچ یک از قیود سیستم نقض نگردد، پایداری نامیده می‌شود" [10]. این تعریف به طور کلی برای کل سیستم قدرت صادق است و می‌توان از آن برای مطالعه پایداری یک ژنراتور خاص یا تعداد زیادی از ژنراتورها، یا بررسی پایداری به ازای تغییرات یک بار نقطه‌ای یا بار یک ناحیه خاص استفاده کرد.

براساس شرایط بهره‌برداری سیستم و ساختار شبکه، ناپایداری سیستم قدرت را می‌توان به طرق مختلف نشان داد. مشکل اول این است که یک سیستم می‌تواند به ازای چندین شرایط پایدار و به ازای برخی دیگر ناپایدار باشد. زمانی که پایداری یک سیستم مورد مطالعه قرار می‌گیرد، مهم‌ترین هدف، مطالعه ویژگی‌های آن در حین وقوع اغتشاش می‌باشد. سیستم قدرت یک سیستم غیرخطی است که به طور پیوسته با اغتشاشاتی مانند تغییرات در میزان بارها و تولید مواجه می‌باشد، بنابراین سیستم باید توانایی تطبیق با شرایط جدید را داشته باشد. این اغتشاشات کوچک می‌باشند، اما نمونه‌های شدید آن، مانند خطای اتصال کوتاه، می‌تواند ساختار سیستم را تغییر دهد.

یک سیستم قدرت پایدار است اگر، بعد از وقوع یک اغتشاش در سیستم بتواند به یک نقطه کار جدید یا به نقطه کار اولیه باز گردد. هر چند می‌توان از راه‌های مختلف مانند قطع برخی از ژنراتورها یا بارها موقتاً پایداری سیستم را برقرار کرد.

2-3- طبقه‌بندی پایداری سیستم قدرت

براساس عوامل مختلفی مانند ساختار شبکه، نوع و شدت اغتشاش و نقطه کار، اغتشاشات مختلف در سیستم موجب انواع مختلفی از ناپایداری‌ها می‌شود. به دلیل پیچیدگی سیستم و مشکل پایداری، تحلیل برای یک مسئله مشخص و بر اساس فرضیات معلوم که نشان‌دهنده سطح دقت مورد نیاز برای سیستم و روش مطلوب می‌باشد، انجام می‌گردد [11]. شکل (2-1) تقسیم‌بندی ارائه شده توسط برای انواع پایداری را نشان می‌دهد.

شکل 2-1 تقسیم‌بندی پایداری سیستم قدرت [11]

با توجه به شکل (2-1)، در این پایان‌نامه فقط به پایداری سیگنال کوچک که بخشی از پایداری زاویه روتور می‌باشد، پرداخته خواهد شد. ولی می‌توان اطلاعات جامعی در مورد انواع دیگر پایداری‌ها در [12] بدست آورد.

2-3-1- پایداری زاویه روتور

پایداری زاویه روتور، توانایی ماشین‌های سنکرون یک سیستم قدرت در حفظ سنکرونیزم بعد از وقوع یک اغتشاش در سیستم می‌باشد. به طور اولیه این امر وابسته به توانایی حفظ تعادل بین گشتاور مکانیکی و الکترومغناطیسی هر کدام از ماشین‌ها است. زمانی که ناپایداری در سیستم رخ می‌دهد، به شکل نوسانات در زاویه روتور و افزایش دامنه آن نمایان می‌شود، که می تواند موجب از دست دادن سنکرونیزم ژنراتور نسبت به سایر ژنراتورها می‌گردد. بنابراین، پایداری زاویه روتور، بر نوسانات الکترومکانیکی سیستم تمرکز دارد.

تغییر در گشتاور الکترومغناطیسی یک ماشین سنکرون را می‌توان به دو جزء تقسیم کرد:

- گشتاور سنکرون‌کننده؛ این جزء هم‌فاز تغییرات زاویه روتور می‌باشد.

- گشتاور میراکننده؛ این جزء هم‌فاز با تغییرات سرعت می‌باشد.

پایداری سیستم به تعادل هر دو جزء گشتاور در هر ماشین سنکرون وابسته می‌باشد. در حالتی که گشتاور سنکرون‌کننده نامناسب باشد، ناپایداری غیرنوسانی رخ می‌دهد. کمبود گشتاور میراکننده موجب ناپایداری نوسانی می‌شود.

می‌توان پایداری زاویه روتور را به دو دسته تقسیم کرد:

- اغتشاش کوچک یا پایداری زاویه روتور سیگنال کوچک

- پایداری زاویه روتور اغتشاش بزرگ یا پایداری گذرا

پایداری سیگنال کوچک: در پایداری سیگنال کوچک، هدف بررسی توانایی سیستم در حفظ سنکرونیزم تحت اغتشاشات کوچک می‌باشد. اغتشاشات کوچک، آن‌هایی هستند که به طور پیوسته در سیستم در حال به وقوع پیوستن می‌باشند. این اغتشاشات به اندازه کافی کوچک فرض می‌شوند، تا بتوان معادلات غیرخطی که سیستم را توصیف می‌کنند، به منظور تحلیل سیستم خطی کرد. این پایداری به نقطه کار اولیه سیستم وابسته است. ناپایداری زمانی رخ می‌دهد که زاویه روتور به دلیل کمبود گشتاور سنکرون‌کننده، یا به دلیل گشتاور میراکننده نامطلوب، افزایش می‌یابد. حالت اول را معمولاً با استفاده از تنظیم‌کننده ولتاژ اتوماتیک، می‌توان حل کرد و حالت دوم را نیز می‌توان به کمک تجهیزات کنترلی مانند برطرف کرد. بنابراین، پایداری سیگنال کوچک به کمبود میرایی نوسانات در سیستم مربوط می‌باشد. پایداری زاویه روتور اغتشاش کوچک، به طور کلی می‌تواند محلی یا سراسری باشد [13] و [14]:

- مدهای محلی؛ با نام مد نیروگاهی محلی نوسانات نیز شناخته می‌شوند. این مدها، به این دلیل محلی نامیده شده‌اند، که به نوسانات زاویه روتور یک ژنراتور نسبت به کل سیستم مرتبط می‌باشند. فرکانس این مدها معمولاً بین 1 تا 2 هرتز می‌باشد [15].

- مدهای بین‌ناحیه‌ای؛ این مدها ناشی از تعامل بین گروهی از ژنراتورها می‌باشد که می‌توانند از هم خیلی دور بوده و در حال نوسان نسبت به یکدیگر باشند. اغلب زمانی که در یک سیستم سطح بارگذاری تغییر می‌کند، پایداری این مدها تحت تأثیر قرار می‌گیرد. محدوده فرکانسی نوسانات آن‌ها بین 1/0 تا 7/0 هرتز می‌باشد[15].

- مدهای کنترلی؛ مربوط به واحدهای تولیدی و سایر کنترل‌کننده‌ها مانند مبدل‌های یا جبرانگرهای استاتیکیمی‌باشند.

- مدهای پیچشی. مربوط به تعامل بین اجزاء چرخان سیستم مکانیکی ژنراتور و المان‌های سیستم قدرت مانند کنترل تحریک‌کننده، کنترل سرعت گاورنر و کنترل‌کننده می‌باشد.

بازه زمانی مورد نظر در مطالعه این پایداری در حدود 10 تا 20 ثانیه پس از وقوع اغتشاش می‌باشد.

روش‌های متعددی به منظور تحلیل پایداری سیگنال کوچک سیستم ارائه شده است، که مرسوم‌ترین آن‌ها، روش تحلیل مدال می‌باشد. در تحلیل مدال، تمامی مقادیر ویژه سیستم مورد مطالعه قرار می‌گیرد. در یک سیستم قدرت واقعی تعداد این مقادیر ویژه بسیار زیاد بوده و به طبع تحلیل آن‌ها با روش مدال، بسیار دشوار و حتی گاهی غیرممکن خواهد بود. از این رو، در برخی مطالعات از روش‌های کاهش مرتبه سیستم استفاده می‌شود. در این روش‌ها، ابتدا از ابعاد سیستم و میزان پیچیدگی‌های آن کاسته شده و سپس تحلیل مدال بر روی آن سیستم، پیاده‌سازی می‌گردد. در برخی دیگر از مطالعات، برای اجرای الگوریتم تحلیل مقادیر ویژه به طور کامل و بدون استفاده از روش‌های کاهش مرتبه سیستم، از دو گروه مختلف از روش‌ها، استفاده می‌کنند. یک گروه عبارتند از روش‌های تکرار توان [16]، توان معکوس [17] و [18]، که بر پایه تکرار بردار تکین استوار می‌باشند. گروه دیگر، شامل روش‌های [19] و [20]، می‌باشند.

هر چند استفاده از روش‌های کاهش مرتبه، سرعت تحلیل مقادیر ویژه سیستم را افزایش داده و موجب همگرایی سریع‌تر به پاسخ می‌شوند، اما به دلیل کاهش مرتبه سیستم و استفاده از برخی تقریب‌ها و ساده‌سازی‌ها در سیستم، ممکن است خطاهای در نتایج بدست آمده ایجاد گردد. از سوی دیگر، روش‌های تحلیلی، پاسخ دقیقی از مقادیر ویژه سیستم در اختیار قرار می‌دهند، اما به دلیل ابعاد بزرگ سیستم، امکان عدم همگرایی وجود خواهد داشت. مطالعات در زمینه بهبود روش‌های تحلیل پایداری سیگنال کوچک سیستم، همچنان به طور گسترده در حال انجام می‌باشد.

2-4- روش­های بهبود پایداری سیگنال کوچک

2-4-1- پایدارساز سیستم قدرت[3]

یکی از دلایل اصلی ناپایداری سیستم قدرت نوسان‌های فرکانس پایین می‌باشند. بنابراین، روش‌های مختلفی برای میرایی نوسانات فرکانس پایین ارائه شده است. یک کنترل‌کننده بسیار مؤثر که یک سیگنال ثانویه را به کنترل‌کننده تحریک اضافه می‌کند، پایدارساز سیستم قدرت می‌باشد.

به طور معمول سیگنال‌های سرعت، فرکانس و تغییرات توان به عنوان ورودی پایدارساز سیستم قدرت مورد استفاده قرار می‌گیرد.ها به طور کلی می‌توانند به صورت تک باند (آنالوگ یا دیجیتال) باشند، و یا به صورت چند باند مورد استفاده قرار گیرند. ساختار کلی انواع ها و روش‌های طراحی آن‌ها در شکل (2-2) آورده شده است. در این فصل، سعی می‌شود مروری بر مطالعات گذشته در زمینه روش‌های مرسوم طراحیها صورت گیرد. همان‌طور که در شکل (2-2) مشاهده می‌شود های معمول به دو دسته آنالوگ و دیجیتال تقسیم می‌گردند. که در این مطالعه فقط به های آنالوگ پرداخته می‌شود. از سوی دیگر، پارامترهایهای آنالوگ با استفاده از دو روش خطی و غیرخطی تنظیم می‌گردند. در ادامه مروری بر روش‌های تنظیم و طراحی پارامترهای های آنالوگ خواهیم داشت.

شکل 2-2- انواع پایدارسازهای سیستم قدرت

همان‌طور که اشاره شد، طراحی پایدارساز سیستم قدرت با استفاده از روش‌های طراحی خطی و غیر خطی امکان‌پذیر می‌باشد. در ابتدا مروری بر روش‌های خطی طراحی صورت می‌گیرد.

2-4-1-1- روش‌های خطی طراحی پایدارساز

روش‌های مختلفی در مطالعات گذشته در زمینه طراحیها مبتنی بر روش‌های خطی صورت گرفته است که از جمله آن‌ها می‌توان به روش‌های زیر اشاره کرد:

روش مکان‌یابی قطب‌ها: کنترل‌کننده‌هایی که به کمک روش‌های پایدارسازی همزمان بدست می‌آیند در مقایسه با کنترل‌کننده‌های تطبیق‌پذیر دارای بهره‌ی ثابتی هستند. این دلیل موجب شد تا و همکاران در [21] روش مکان‌یابی قطب‌ها را به منظور طراحی کنترل‌کننده‌های غیرقابل سوئیچ برای سیستم با شرایط بهره‌برداری و کار مختلف استفاده کنند. در این روش، یک مجموعه از بهره‌ها به طور جداگانه طراحی می‌گردد. سپس، یک روش ویژه مبتنی بر مکان هندسی ریشه‌ها به منظور تنظیم بهره‌ها استفاده شده و فقط مدهای غالب در طراحی کنترل‌کننده استفاده می‌شوند. پایدارساز طراحی شده با این روش در مقایسه با طراحی‌های قبلی عملکرد بهتری را نشان می‌دهند، به ویژه اگر یک ژنراتور از سیستم خارج گردد.

از طرف دیگر، روش اصلاح شده مکان‌یابی قطب برای طراحی پایدارساز توسط و در [22] معرفی شده است. در این روش، ضرایب مشارکت به منظور انتخاب محل و تعدادها در سیستم چند ماشین استفاده شده است.

روش جابجایی قطب: مطالعات قبلی در مورد پایدارسازهای تطبیقی مربوط به سیستم تک ماشین متصل به شین بی‌نهایت بود. و در [23] نتایج بدست آمده را برای یک سیستم قدرت چند ماشین بسط داده‌اند. روش جابجایی قطب، که با روش تخصیص قطب متفاوت است و الگوریتم حداقل واریانس به منظور تنظیم پارامترهای پایدارساز بهبود داده شده‌اند. با تخمین پیوسته رابطه ورودی و خروجی سیستم به کمک ورودی‌ها و خروجی‌های اندازه‌گیری شده، مقدار بهره در پایدارساز تطبیقی به طور زمان حقیقی بدست می‌آید. علاوه بر این، جابجایی قسمت حقیقی قطب‌های مختلط سیستم حلقه بسته به هر مکان دلخواه روشی است که در [24] معرفی شده است.

تنظیم‌کننده خطی دوجمله‌ای[4]: بهره‌برداران سیستم قدرت تمایل دارند که سیگنال‌های کنترلی ورودی ژنراتورها و توربین‌ها از نیروگاه خود تأمین گردد تا سیگنال‌ها دقت کافی و مناسبی داشته باشند. در [25] یک روش بر پایه خطی‌سازی معادلات دیفرانسیل به منظور تنظیم پایدارسازها معرفی شده است. این پایدارسازها، اطلاعات مربوط به باس ثانویه ترانسفورماتور را به عنوان سیگنال ورودی دریافت کرده و باس ثانویه را به جای باس بی‌نهایت به عنوان باس مرجع در نظر می‌گیرد. از این رو، روش نیازمند اندازه‌گیری دقیق اطلاعات می‌باشد که در بسیاری از حالت نه عملی و نه اقتصادی است.

کنترل بهینه خطی: تئوری کنترل بهینه خطی در [26] به منظور طراحی کنترل‌کننده فیدبک خروجی معرفی شده است. تنظیمات بدست آمده تحت محدوده وسیعی از شرایط بهره‌برداری مختلف بررسی شده و نتایج مطلوبی را بدست داده است.

تئوری فیدبک کمی[5]: و همکاران در [27] با تنظیم دوبارهها سعی کردند که عملکرد پایدارسازهای معمول، محدوده وسیعی از شرایط بهره‌برداری سیستم را پوشش دهد. آن‌ها در این مطالعه عدم‌قطعیت پارامتریک را در مدل سیگنال کوچک سیستم در نظر گرفته و از تئوری فیدبک کمی استفاده شده نموده‌اند. علاوه بر این، یک پایدارساز سیستم قدرت که با استفاده از روش تئوری فیدبک کمی به خوبی تنظیم شده است، در [28] معرفی شده است.

تحلیل حساسیت مقادیر ویژه: در [29]، مشارکت پایدارساز سیستم قدرت و ادوات به کمک یک معادله درجه دوم حساسیت مقادیر ویژه بدست آمده است. تابع هدف به کمک دو روش یکی روش و دیگری روش الگوریتم ژنتیک در شرایط بهره‌برداری متعدد حل شده است. با در نظر گرفتن شرایط بهره‌برداری چندگانه، یک روش احتمالاتی برای طراحی یک پایدارساز قوی در [30] ارائه شده است که در آن، دو نوع مختلف از شاخص حساسیت احتمالاتی برای تنظیم پارامترهایها معرفی شده است.

روش مشخصه : و در [31] روشی بر پایه مشخصه ارائه کرده‌اند که در آن به دنبال اطمینان از میرایی مناسب مدهای بین‌ناحیه‌ای، محلی و مد تحریک‌کننده می‌باشند.

تمامی روش‌های معرفی شده فوق، روش‌های تحلیلی و خطی می‌باشند که در آن‌ها به کمک روابط ریاضی، بلوک دیاگرام‌های موجود برقرار بین ورودی‌ها و خروجی‌های مسئله، پارامترهای پایدارسازها تنظیم می‌گردند. در بخش بعدی روش‌های غیرخطی که در مقالات برای تنظیم پایدارسازها مورد استفاده قرار گرفته‌اند، مرور می‌گردند.

2-4-1-2- روش‌های غیرخطی طراحی پایدارساز

به منظور بهبود گشتاور میرایی اعمال شده توسطها، محققین روش‌های غیرخطی متعددی را برای تنظیم پارامترهای مورد استفاده قرار داده‌اند. که در ادامه به طور اجمالی به آن‌ها پرداخته شده است.

روش‌های کنترلی تطبیق‌پذیر: به دلیل ساختار ثابت پارامترهایها در روش‌های سنتی، روش‌های تطبیق‌پذیر به منظور جبران کمبود میزان انطباق در شرایط بهره‌برداری مختلف، به طور گسترده در برخی از مطالعات مورد استفاده قرار گرفته است. روش‌های کنترلی تطبیق‌پذیر خود به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند. یکی روش‌های کنترلی تطبیق‌پذیر اتوماتیک که از جمله آن می‌توان به روش حداقل واریانس چند متغیره[6] در [32] و روش کنترلی مدل مرجع[7]در [33] اشاره کرد. دسته دوم روش‌های مبتنی بر ساختار خود تنظیمی[8] می‌باشند که نمونه‌هایی از این روش در [34] و [35] آورده شده است.

روش‌های بهینه‌سازی و کنترل هوشمند: به طور کلی روش‌های هوشمند و فراابتکاری متعددی وجود دارد که در روند طراحی پایدارساز سیستم قدرت مورد استفاده قرار گرفته‌اند که از جمله آن‌ها عبارتند از:

الگوریتم ژنتیک؛ الگوریتم ژنیتک مستقل از پیچیدگی ضریب عملکرد می‌باشد. بنابراین می‌توان تابع هدف و محدوده‌های بهینه‌سازی را تعیین کرد. به این دلیل، محققین از این الگوریتم برای تنظیم هماهنگ چندین پایدارساز در شرایط بهره‌برداری مختلف استفاده کرده‌اند [36] و [37].

الگوریتم انبوه ذرات؛ بر خلاف سایر روش‌های فراابتکاری،از لحاظ ساختار پیاده‌سازی ایده ساده‌تری دارد، بنابراین به راحتی می‌توان آن را پیاده‌سازی کرد. علاوه بر این، این روش دارای انعطاف‌پذیری مناسبی می‌باشد که رسیدن به شرایط بهینه سراسری را تضمین می‌کند. این الگوریتم برای طراحی در [38] مورد استفاده قرار گرفته است.

شبکه‌های عصبی؛ دو دلیل اصلی برای استفاده از روش شبکه‌های عصبی برای طراحی پایدارسازهای سیستم قدرت وجود دارد. یکی سرعت پردازش بالای این روش و دیگری توانایی الگوریتم شبکه‌های عصبی در دنبال کردن فضای مسئله از ورودی به خروجی مطلوب می‌باشد. از این روش برای تنظیم پارامترهای ها به صورت آنلاین استفاده می‌گردد. از جمله مطالعات انجام شده می‌توان به مقاله و همکاران در [39] اشاره کرد که روش تطبیق‌پذیر بر پایه شبکه‌های عصبی برای تنظیمها معرفی شده است. در مطالعات مختلف، الگوریتم‌های متفاوت شبکه‌های عصبی مورد استفاده قرار گرفته‌اند تا بهترین الگوریتم برای آموزش شبکه‌های عصبی بدست آورده شود.

منطق فازی؛ کنترل‌کننده‌های منطق فازی، کنترل‌کننده‌های بدون مدل می‌باشند. در حقیقت، در این روش نیاز به مدل ریاضی دقیق از سیستم کنترل وجود ندارند. مقاله [40] مزایا و معایب کلی استفاده از منطق فازی در تنظیم پارامترهای را به طور جامع توضیح داده است. در این روش نیز در مقالات مختلف از الگوریتم‌های مختلف حاکم بر منطق فازی بهره برده شده است.

روش پاسخ فرکانسی؛ پاسخ فرکانسی سیستم به طور قابل توجهی از تغییر شرایط بهره‌برداری تأثیر نمی‌پذیرد. در [41] یک سیستم چند ماشین با استفاده از روش‌های ماتریس بهره‌برداری برای تحلیل پاسخ فرکانسی سیستم مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین در مطالعه‌ای دیگر [42]، سیستم تک ماشین متصل به شین بی‌نهایت با استفاده از روش‌های کاهش مرتبه برای هدفی مشابه مورد استفاده قرار گرفته است. پاسخ فرکانسی برای طراحی پارامتری ضروری می‌باشند، زیرا این نمودار بدون توجه به شرایط بهره‌برداری سیستم، مقداری ثابت متناسب با ژنراتور متصل به آن می‌باشد. علاوه بر این، روش‌های تحلیل مختلفی مانند روش تحلیل و تحلیل مدال به طور همزمان با پاسخ فرکانسی سیستم به منظور تنظیم پارامترهای مورد استفاده قرار گرفته است.

مشاهده می‌شود که استفاده ازها به منظور بهبود پایداری دینامیکی سیستم قدرت، در طی دو دهه‌ی گذشته پیشرفت چشم‌گیری داشته است و روش‌های متعددی بر پایه تئوری کنترل مدرن به منظور طراحی استفاده شده است، که شامل طراحی با پارامترهای بهینه، تطبیق‌پذیر، ساختار متغیر و کنترل هوشمند می‌باشد. بهینه‌سازی‌های صورت گرفته بر پایه روش‌های تحلیلی بسیار زمان‌بر بوده و حتی امکان عدم همگرایی نیز وجود دارد. بنابراین، از الگوریتم‌های فراابتکاری به منظور بهینه‌سازی پارامترهایها استفاده شده است. دلایل اصلی تمایل بهره‌برداران به استفاده از این روش‌ها، ویژگی خاص آن‌ها در تنظیم مداوم و پیوسته ها با تغییر شرایط بهره‌برداری سیستم می‌باشد. زیرا، اولاً سیستم قدرت یک سیستم دینامیک بوده و میزان بار و تولید در آن به طور پیوسته در حال تغییر می‌باشد. ثانیاً، پاسخگویی سیستم کنترلی که یک سیستم الکترومکانیکی می‌باشد دارای یک ثابت زمانی نسبتاً بزرگی می‌باشد که پاسخگویی سرعت تغییرات دینامیکی سیستم نمی‌باشد. در چنین شرایطی، به منظور تعیین نقطه بهینه و تنظیم بهینه پارامترهای پایدارساز سیستم قدرت استفاده از الگوریتم‌های فراابتکاری می‌تواند کمک شایانی بکند.

با توجه به روش‌های استفاده شده به منظور تنظیم پارامترهای پایدارساز سیستم قدرت، مشاهده می‌گردد که از روش جستجوی هارمونی بدین منظور بهره گرفته نشده است. از این رو، در این پایان‌نامه سعی می‌گردد به کمک الگوریتم جستجوی هارمونی پارامترهای پایدارساز سیستم قدرت به طور بهینه به منظور بهبود پایداری سیگنال کوچک سیستم قدرت مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.

[1] PSS : Power System Stabilizer

[2] Open Access

[3] Power System Stabilizer

[4] Linear Quadratic Regulator (LQR)

[5] Quantitive Feedback Theory

[6] GMMV : Generalized Multivariable Minimum Variance

[7] MRAC : Model Reference Adaptive Control

[8] Self tuning

شناسایی سازه های مرتبط با تغییرات پرداخت از جیب بیمه شدگان خدمات پزشکی در ایران از نگاه بیمه گر دولتی

چکیده :

مقدمه :امروزهنبودمحافظتمالیدرسلامتبهعنوانبیماری نظامهایسلامتشناختهشدهاست؛روشنتریننشانهآناین استکهخانوارهانهتنهاازباربیماریبلکهازبارناشیاز نابودیوفقراقتصادی بهعبارتیدیگرمواجههبا هزینههای کمرشکنوفقرناشیازتأمینمالیسلامتخودنیز رنجمیبرند. مطالعات کمی فراوانی در ایران جهت شناخت میزان پرداخت از جیب و عوامل مرتبط با ایجاد هزینه کمرشکن درسطح خانوار انجام گرفته است اما درسطح سیاستگذاری مطالعه منسجمی صورت نپذیرفته است در مطالعه حاضرسعی ما بر این است تا سازه های مرتبط باتغییر پرداخت از جیب ازمنظر بیمه گر راشناسایی نمائیم تا بدین طریق نقشه راه حل این مشکل مشخص گردد.

روش کار :مطالعه حاضر از نوع کیفی می باشد که به صورت پدیده شناسی انجام گرفته است .نمونه گیری بصورت هدفمند و سهمیه ای انجام گردید . بدین ترتیب که مدیر مالی سازمان بیمه خدمات درمانی نیروهای مسلح مربوط هر استان انتخاب گردید .حجم نمونه 30 نفر می باشد که شامل 24 استان کشور و 6 نفر نیز در ستاد تهران انتخاب شدند .داده ها بوسیله پرسشنامه باز و مصاحبه عمیق طراحی شده جمع آوری گرد .در این مطالعه مرحله تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار MAXQDA2007 انجام گردید.

یافته ها :یافته های این مطالعه در دو بخش عوامل افزاینده و کاهنده پرداخت از جیب ، سازه های مرتبط را استخراج نموده است . ضعف سیستم های نظارت بر درمان ، اختلاف زیاد تعرفه بخش دولتی با خصوصی،پوشش ناکافی بیمه ، پاسخگو نبودن مراکز دولتی به نیازها و انتظارات بیماران و ضعف سیستم اطلاع رسانی و مشاوره سازمان های بیمه بعنوان عوامل افزاینده پرداخت از جیب مطرح گریده است و به منظور کاهش پرداخت از جیب باید به توسعه منابع بیمه و پوشش مورد تعهد،توسعه رویکرد سلامت محوری در سازمان های بیمه گر،تقویت نظارت بر مراکز درمانی و بیمه شدگان و توسعه سیستم های اطلاع رسانی و مشاوره درمان توجه شود.

بحث و نتیجه گیری : به منظور کاهش پرداخت از جیب بیمه شدگان صرفا تمرکز بر افزایش بودجه بخش سلامت در قالب افزایش تعرفه ها صحیح نمی باشد بلکه به تمامی سیستم های سلامت از جمله نظام تولید منابع ، نظام ارائه خدمات ، نظام مصرف خدمات ، نظام نظارت و کنترل باید در کنار نظام تامین مالی توجه گردد.

فهرست مطالب : شماره صفحه

فصل اول: معرفی پژوهش ................6

- مقدمه............7

- بیان مساله، اهمیت و ضرورت انجام پژوهش..........7

- اهداف پژوهش:

- هدف کلی.................11

- اهداف فرعی11

- هدف کاربردی...................11

- سوالات پژوهشی.....................12

فصل دوم: مبانی نظری پژوهش و مروری بر مطالعات پیشین.........................13

فصل سوم: روش پژوهش.............................40

- مقدمه.......................................................41

- نوع پژوهش.......................................41

- جامعه پژوهش......................42

- روش نمونه گیری و حجم نمونه............42

- ابزار و روش گردآوری داده ها............42

- روایی و پایایی ابزار ..................42

- روش تجزیه و تحلیل داده ها.................44

- مکان پژوهش.................................................................................................................................................................................................46

- زمان پژوهش..................................................................................................................................................................................................46

- محدودیت های پژوهش.................................................................................................................................................................................46

- ملاحظات اخلاقی...........................................................................................................................................................................................47

- تعاریف واژه ها...........................................................................................................................................................................................47

فصل چهارم: یافته ها.................................................................................................................................................................................................52

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری............................................................................................................................................................................73

- بحث..........................................................................................................................................................................................................74

- نتیجه گیری...............................................................................................................................................................................................79

منابع...........................82

پیوست............................................................92

 فصل اول:

معرفی پژوهش

مقدمه و بیان مسئله:

سلامتبهعنوانیکیازپیششرطهایاصلینظامهایرفاه اجتماعیشناختهشدهاست . علاوهبرداشتنشیوهزندگیسالم، مردمبرایارتقاوبازگرداندنسلامتخوددرصورتبیماری مجبوربهاستفادهازخدماتسلامتوبهعبارتیخریدآن خدماتمیباشند (1). براساسنوعنظامسلامتبهرهمندیاز اینخدماتفشارهایمالی متفاوتیرابرمردمدرجوامعمختلف تحمیلمینماید،اینهزینههاباعث ایجادمشکلاتمالیبرایخانوارهاگردیدهوممکناستآنانرا دامفقراندازد ( 2).

سازمانجهانیبهداشت[1]شاخصانصافدرمشارکتمالی[2]را برایتعریفتوزیعبارپرداختهایسلامتدرجامعهمعرفی کردهاستکهمیتواندبینصفرویکتغییرکند؛صفربیانگر حداکثربیانصافیویکبیانگرکاملترینشکلانصافاست(3)

هدفبسیاریازکشورهایجهانایناستکهنظامتأمینمالی سلامتخودرابهگونهایطراحیکنندکهمردمرادربرابر هزینههایتأمینسلامتیمحافظتکند(4) دربسیاریازکشورهایدرحالتوسعهتنهابخشیازمردمدر برابرخطرمالیناشیازنیازبهخدماتسلامتیمحافظتمیشوند (5) کهمهمتریندلیلآنعدموجودتعهددردولتمردان، کمبودمنابعمالیبرایپوششتمامجمعیتونبودتواناییمدیریتیبرای مدیریتصندوقهایبیمهایاست. (6) امروزهنبودمحافظتمالیدرسلامتبهعنوانبیماری نظامهایسلامتشناختهشدهاست؛روشنتریننشانهآناین استکهخانوارهانهتنهاازباربیماریبلکهازبارناشیاز نابودیوفقراقتصادی(7) بهعبارتیدیگرمواجههبا هزینههای کمرشکن[3]وفقرناشیازتأمینمالیسلامتخودنیز رنجمیبرند، بیماری می تواند تاثیر اقتصادی قابل توجهی بر روی یک خانواده داشته باشد، به عنوان یک تاثیر می تواند باعث کاهش مداوم سرمایه ، بدهکار شدن و کاهش مخارج ضروری را به دنبال داشته باشد(8).

براساسنوعنظامسلامتبهرهمندیاز اینخدماتفشارهایمالیمتفاوتیرابرمردمدرجوامعمختلفتحمیلمینماید؛هزینههایاقتصادیمرتبطبابیماریرادردو گروهعمدهمیتوانقرارداد : هزینههایخدماتبهکاررفته جهتتشخیصودرمانبیماریوکاهشدرآمدناشیازافت بازدهیوظرفیتکاریفردبیمار . درهرحالاینهزینههاباعث ایجادمشکلاتمالیبرایخانوارهاگردیدهوممکناستآنانرا دامفقراندازد طیدههگذشتهتوجهبسیاریبرای تحلیلوفهمعملکردنظامسلامتدردستیابیبهاینهدف انجامشدهاست . تحلیلنتیجهمشارکتمالیخانواردرنظام سلامترامیتوانبهوسیلهدورویکردانجامداد : رویکرد درآمدیورویکردبارمالی . دررویکرددرآمدیتغییردرتوزیع درآمدبرحسبپرداختهایمالیخانواربراینظامسلامت بررسیمیشودکهبراساستغییردرتعدادخانوارهاییکهبه علتپرداختهایسلامتبهزیرخطفقرراندهشده اند،سنجیده میشود. دررویکرددوم،پرداختهایسلامتازنظرتأثیرآنیا تجاربپریشان کنندهناشیازآنبرخانواربررسیمیشود،مانند محاسبهشاخصانصافدرمشارکتمالیودرصدخانوارهای مواجهباپرداختهایکمرشکن(9)

بنابراینتشخیصبهموقعاینبیماریبهوسیله سنجشوپایشمیزانهزینههایکمرشکندرنظامسلامتو شناختعواملیکهیکخانواررادرمعرضخطرمواجهبااین هزینههاقرارمیدهد،سیاستگذاراننظامهای سلامترادرانتخابسیاستهایپیشگیرانهوشیوههایدرمانیجهتاین بیمارییاریخواهدرساند.خدمات بهداشتی ممکن است بار هزینه کاهنده را بر خانواده ها ، بخصوص در کشورهای در حال توسعه تحمیل کند (10و11).

علیرغمتمامیتلاشهاییکهدراین حوزهانجامشدهاست،هنوزهممشاهدهمیشودکهتأمینمالی خدماتسلامتدرکشورهایدرحالتوسعهباتسلطوغلبه پرداختهایمستقیمازجیبوکمبودنسبیسازوکارهای پیشپرداختمانندمالیاتوبیمهسلامتصورتمیگیرد .متأسفانهیکیازنتایجناگواراینشیوهتأمینمالی،تحمیل هزینه هایسنگینویابهاصطلاحکمرشکنهنگاممواجهه خانوارهابابیماریاست .(12)

بحثپیرامونچگونگیوترکیبتأمینمالیخدماتسلامت،هموارهیکیازچالشهایاساسیپیشرویبرنامهریزانو سیاستگذاراننظامسلامت،بهویژهدرکشورهایدرحال توسعهبودهاست(13)

توجهبهحجمپرداختهای مستقیموازجیبخانوارهاومتعاقبآنبروزهزینه های کمرشکنخدماتسلامت،دوعاملمهمیهستدکههمواره بایددرمحاسباتمربوطبهبرنامهریزیوسیاستگذاریخدمات سلامتموردتوجهقرارگیرند(14,15)درمتوناقتصادسلامت هزینه هایکمرشکنخدماتسلامترابهصورت : "مقدار مخارجصرفشدهبرایخدماتسلامتیکهازسطحمعینیاز درآمد(هزینه هایمصرفیخانوار)بیشترشود" تعریفمیکنند(16) طبقتعریفسازمانبهداشتجهانیاگرهزینههای خدماتسلامتیاز 40 % درآمد(توانپرداختخانوار)بیشترشود کمرشکنتلقیمیشود(1)

صرفبخشیعظیمیازمنابعخانواربرایدریافتخدمات سلامتمیتواندسطحاستانداردزندگیرادرکوتاهمدتو بلندمدتتهدیدکند،آنچنانکهدرکوتاهمدتخانواربایداز مصارفجاریسایرکالاوخدماتچشمپوشیکندودر بلندمدتنیزعواقبیمانندفروشوحراجداراییها،اتمام پس اندازویاانباشتبدهیدرانتظارخانوارمی باشد(17)

برخیاز تبعاتحاکمبودنشرایطغیرعادلانهدرنظامسلامتبه شرحزیراست :

1- خانوارهابهخصوصاقشارآسیب پذیر،بهواسطه تأمینمالیدستیابیبهخدماتدرمانیبارنجوزحمت فراوانمواجهشدهودرازایتأمیناینهزینهها،از مخارجضروریدیگرخودمی کاهند. اینموضوع باعث تنزلشرایطرفاهیخانوارخواهدشد.

2- بارمالیهزینه هایسلامتبهسببتقلیلپس انداز وتخصیصکمتردرآمدخانواربهسایرمصارفبه خصوصاقلامیکهنظیرخوراکمناسبویاتحصیل وآموزشکهبهمثابهانباشتسرمایهانسانیبه خصوصبرایفرزندانخانوارهاتأثیرغیرقابلانکاری دارد،توانتولیدخانوارهارابهعنوانکلیدیترین عاملدرفرایندتولیدملیکاهشمیدهد.

3- امکانداردگروهیازخانوارهابهخاطرعدمتوانایی پرداختهزینه هایدرمان،ازپیگیریدرمانصرف نظر کنند،کهاینباعثتنزلسطحسلامتوبهداشت خانوارهاوجامعهخواهدشد. برخیخانوارهایکمدرآمد کهدرحول وحوش حداقلخطفقرزندگیمیکند،توانمعیشتیودرآمد وداراییهایخودرابهدلیل تأمیناجباریمخارج درمانیازدستمی دهندوباهزینه هایکمرشکن سلامت روبرو میگردندوبدینسبببهکامفقرفرومیروند (18).

بهعنوانمثال،براساس گزارشسازمانجهانیبهداشتدرسال 2008 ،سالانهحدود 100 میلیوننفردردنیابهدلیلهزینه هایبهداشتیدرمانیزیرخط فقرمیروند(19).

ایرانباجمعیتبیشاز۷۰میلیوننفردرسال۱۳۷۷،کشوری بادرآمدمتوسطاستکهویژگیهاییهمچوننابرابریاجتماعیو تحولاپیدمیولوژیکپیچیدهدارد (20) بنابراینجمعیتاینکشور ازنظردسترسیبهخدماتسلامت،بهگروههایمختلفی تقسیمبندیمیشوند. گروهیازافرادکهدرشرکتهایدولتیو پولدارفعالیتدارندوعضوصندوقهایبیمهایثروتمندهستندو سایرگروههاکهعضوصندوقهاییهستندکهازنظرمالیوضعیت خوبینداشتهوپایداریمالیچندانیندارندوبهصورتپرداختاز جیب،هزینه هایبهداشتیدرمانیخودرامیپردازند(21) .

سازمانبهداشتجهانیدرسال۲۰۰۰ ایرانرادربین۱۹۱ کشورجهانازنظروضعیتبهداشتیدرمانیدررتبه۹۳وازنظر عدالتدرتأمینمنابعمالیدررتبه۱۱۲جهانرتبهبندیکرد. نتایجسایرمطالعاتهمحاکیازاینبوده کهبهصورتکلی،سالانه۲۹درصد ازافرادیکهازخدمات بستریدربیمارستانهااستفاده میکنند، بهطورکلی 8/1 درصدازکلمردم، بهدلیلبستریدر بیمارستاندچار ورشکستگیمالیشدهیابهورطهفقرسقوط میکنند (22) علاوهبراین،گزارشسازمانبهداشتجهانیدر سال۲۰۰۶همحاکیازاینبودکه۵۰درصدازهزینههای سلامت درکشور ایران ،ازجیبپرداختمیشود (23,24) .

علیرغممطالعاتعلمیزیادیکهدرحوزهخدماتسلامتیو نحوهپرداختهزینه هایآنانجامپذیرفتهاست،هنوزهممیزان شناختمدیران وزارت بهداشت و سازمان های بیمه گرازیکنظامسلامتباویژگیهای مطلوبکهازخانوارهادربرابرهزینههایکمرشکنخدمات سلامتیحمایتمیکند،اندکاستوهنوزاینحوزهبه مطالعاتعلمیتروقویترینیازدارد(25)

امروزهحمایتازخانوارهادربرابرهزینه های کمرشکنخدماتسلامتیبهعنوانیکهدفمطلوبو رضایتبخشخطمشی هاینظامسلامتمورداجماعهمگانی می باشد(26) برای دستیابی به این هدف ضروری است که سیاستگذاران از ریشه های این موضوع شناخت کافی داشته باشند. مطالعات کمی فراوانی در ایران جهت شناخت میزان پرداخت از جیب و عوامل مرتبط با ایجاد هزینه کمرشکن درسطح خانوار انجام گرفته است اما درسطح سیاستگذاری مطالعه منسجمی صورت نپذیرفته است . اقدام صورت گرفته در این حوزه تخصیص برخی از منابع حاصل از هدفمندسازی یارانه ها به حوزه سلامت در برنامه پنج ساله پنجم توسعه کشور می باشد که به دلایل مختلف این تخصیص به طور کامل انجام نگردیده است و معضل بالا بودن پرداخت از جیب خدمات پزشکی در ایران همچنان ادامه دارد.در مطالعه حاضرسعی ما بر این است تا سازه های مرتبط باتغییر پرداخت از جیب ازمنظر بیمه گر راشناسایی نمائیم تا بدین طریق نقشه راه حل این مشکل مشخص گردد.

اهداف پژوهش:

الف-هدف اصلی طرح(General Objective):

شناسایی سازه های تغییرات پرداخت از جیب بیمه شدگان خدمات پزشکی در ایران ازنگاه بیمه گر دولتی

ب-اهداف فرعی((Specific Objectives:

1- شناسایی سازه های کلی مرتبط با افزایش پرداخت از جیب بیمه شدگان خدمات پزشکی

2- شناسایی سازه های کلی مرتبط با کاهش پرداخت از جیب بیمه شدگان خدمات پزشکی

3- شناسایی سازه های مرتبط با تغییرات پرداخت از جیب بیمه شدگان خدمات پزشکی در بخش بستری

4- شناسایی سازه های مرتبط با تغییرات پرداخت از جیب بیمه شدگان خدمات پزشکی در بخش دارو

5- شناسایی سازه های مرتبط با تغییرات پرداخت از جیب بیمه شدگان خدمات پزشکی در بخش دندانپزشکی

6- شناسایی سازه های مرتبط با تغییرات پرداخت از جیب بیمه شدگان خدمات پزشکی در بخش تجهییزات پزشکی

7- شناسایی سازه های مرتبط با تغییرات پرداخت از جیب بیمه شدگان خدمات پزشکی در بخش پاراکلینیک

ج-اهداف کاربردی( :(Applied Objectives

ارائه شواهد جهت بهره برداری در سیاستگذاری و برنامه ریزی جهت دستیابی به اهداف کاهش پرداخت از جیب در برنامه پنج ساله پنجم کشور

د- سؤالات پژوهشی:

1- سازه های کلی مرتبط با افزایش پرداخت از جیب بیمه شدگان خدمات پزشکی چیست؟

2- سازه های کلی مرتبط با کاهش پرداخت از جیب بیمه شدگان خدمات پزشکی چیست؟

3- سازه های مرتبط با تغییرات پرداخت از جیب بیمه شدگان خدمات پزشکی در بخش بستری چیست ؟

4- سازه های مرتبط با تغییرات پرداخت از جیب بیمه شدگان خدمات پزشکی در بخش دارو چیست؟

5- سازه های مرتبط با تغییرات پرداخت از جیب بیمه شدگان خدمات پزشکی در بخش دندانپزشکی چیست ؟

6- سازه های مرتبط با تغییرات پرداخت از جیب بیمه شدگان خدمات پزشکی در بخش تجهییزات پزشکی چیست ؟

7- سازه های مرتبط با تغییرات پرداخت از جیب بیمه شدگان خدمات پزشکی در بخش پاراکلینیک چیست ؟

[1]World health organization

[2]FFCI

[3] catastrophic expenditure

بررسی رابطه بین هوش چند گانه و تفکر انتقادی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده...........................................................................................................1

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1-مقدمه :...................................................................................................2

1-2-عنوان و موضوع تحقیق : ......................................................................... 2

1-3-بیان مساله : ........................................................................................... 2

1-4-اهداف تحقیق : ........................................................................................ 3

1-5-سوال تحقیق : ......................................................................................... 4

1-6-فرضیه‏های تحقیق : ................................................................................ 4

1-7-اهمیت و ضرورت تحقیق : ........................................................................ 5

1-8-قلمرو تحقیق : ........................................................................................ 5

1-9-متغیرهای تحقیق.......................................................................................6

1-9-تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق : .............................................................. 7

1-10-ساختار تحقیق : ................................................................................... 7

فصل دوم : ادبیات تحقیق

2-1-بخش اول : هوش ....................................................................................9

2-1-1-مقدمه :..............................................................................................9

2-1-2-مشکل تعریف هوش : ...........................................................................9

2-1-3-تعریف هوش : ....................................................................................9

2-1-4-هوش و مسئله طبیعت ـ ‏تربیت : ............................................................12

2-1-5-عوامل موثر بر هوش : ..................................................................... 13

2-1-6-انواع آزمونهای هوش : ...................................................................... 13

2-1-7-طبقات هوش : ................................................................................. 14

2-1-8-تاریخچه و نظریه‌های مربوط به هوش : ................................................. 14

2-1-9-انواع هوش از دیدگاه ثرندایک : ............................................................19

2-2-بخش دوم : تفکر انتقادی : .......................................................................23

2-2-1-مقدمه :........................................................................................... 23

2-2-2-اهمیت افکار انسان :...........................................................................24

2-2-3-انوع افکار انسان : .............................................................................24

2-2-4-افکار هدفمند در مقابل افکار بی‌هدف : ....................................................25

2-2-5-عوامل بستر ساز تفکر : ..................................................... ................25

2-2-6-فکر نقاد : ....................................................................................... 27

2-2-7-تعریف تفکر انتقادی : ................. .......................................................28

2-2-8-اهمیت و ضرورتتفکر انتقادی : ..........................................................29

2-2-9-مفهوم تفکر انتقادی :...........................................................................30

2-2-10-مقایسه تفکر عادی و تفکر انتقادی :......................................................30

2-2-11-ویژگی های تفکر انتقادی : ................................................................31

2-2-12-اجزای اصلی تفکر انتقادی :...............................................................32

2-2-13-مهارت تفکر انتقادی : ......................................................................34

2-2-14-تفکر انتقادی در اسلام.......................................................................36

2-3-بخش سوم: پیشینه تحقیق :.......................................................................38

2-3-1-مقدمه :...........................................................................................38

2-3-2-تحقیقات انجام شده در خارج از کشور :........................................................38

2-3-3-تحقیقات انجام شده در داخل کشور : ...........................................................39

فصل سوم: روش تحقیق

3-1-روش تحقیق : ..........................................................................................43

3-2-جامعة و نمونه آماری : .............................................................................43

3-3-تعیین حجم نمونه و روش نمونه گیری :...........................................................44

3-4-ابزار جمع‌آوری اطلاعات :..........................................................................45

3-4-1-پرسشنامه ی هوش چندگانه : ................................................................... 45

3-5-روائی و پایائی ابزار سنجش : ......................................................................45

3-6-روش تجزیه و تحلیل داده‌های آماری...............................................................47

فصل چهارم تجزیه و تحلیل اطلاعات

4-1-بخـش اول: توصـیف آماری سؤالات عمومی پرسشنامه.......................................48

4-2-بخـش دوم: توصـیف آماری متغیرهای تحقیق....................................................51

4-3-آزمون کولموگوروف ـ اسمیرنوف (K - S) برای تعیین طبیعی بودن توزیع نمرات .....................................................................................................................63

4-4-بخـش سوم: تجـزیه و تحلیل استنباطی داده‌های آماری ( آزمون فرضیه‌های تحقیق)............................................................................................................66

فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1-مقدمه : ................................................. ..................................................75

5-2-نتیجه‌گیری : ...................................................... ......................................75

5-3-پیشنهادها : ................................................. .............................................77

5-3-1-پیشنهادها در راستای تحقیق : ................................. ..................................77

5-3-2-پیشنهادها برای محققان آتی : ............................ ........................................78

5-4-محدودیت‌های تحقیق : ................................................................................78

مـنابـع : ........................................................................................................79

منابع فارسی....................................................................................................79

منابع لاتین......................................................................................................81

پیوست ها.....................................................................................................82

پرسشنامه.....................................................................................................82

خروجی اس پی اس اس...................................................................................87

چکیده انگلیسی.............................................................................................131

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول 2-1: مقایسۀ تفکر عادی و تفکر انتقادی از دیدگاه لیپمن :...................................... 30

جداول 3 – 1: تعداد کل واحدها و مراکز تابعه دانشگاه ازاد اسلامی منطقه 13: ................ 44

جدول شماره 4-1: توزیع فراوانی و درصد پاسخ‌های نمونه آماری به سوال جنسیت :........... 48

جدول شماره 4-2: توزیع فراوانی و درصد پاسخ‌های نمونه آماری به سؤال میزان تحصیلا.... 49

جدول شماره 4-3 : توزیع فراوانی و درصد پاسخ‌های نمونه آماری به سؤال سابقه‌ خدمت : ...50

جدول شماره 4- 4 : میانگین،منیم، انحراف معیار و... پاسخ‌های نمونه آماری به هوش چندگانه.... ..................................................................................................................... 51

جدول شماره 4- 5 : میانگین،منیم، انحراف معیار و... پاسخ‌های نمونه آماری به تفکر انتقادی :.... ......................................................................................................................52

جدول شماره 4- 6 : میانگین،منیم، انحراف معیار و... پاسخ‌های نمونه آماری به هوش موسیقیایی :.................................................................................................................... 54

جدول شماره 4- 7 : میانگین،منیم، انحراف معیار و... پاسخ‌های نمونه آماری به هوش حرکتی : ..................................................................................................................... 55

جدول شماره 4- 8 : میانگین،منیم، انحراف معیار و... پاسخ‌های نمونه آماری به هوش منطقی : .................................................................................................................... 56

جدول شماره 4- 9 : میانگین،منیم، انحراف معیار و... پاسخ‌های نمونه آماری به هوش زبانی : .................................................................................................................... 57

جدول شماره 4- 10 : میانگین،منیم، انحراف معیار و... پاسخ‌های نمونه آماری به هوش اجتماعی : .................................................................................................................. 59

جدول شماره 4- 11 : میانگین،منیم، انحراف معیار و... پاسخ‌های نمونه آماری به هوش درون فردی: ............................................................................................................ 60

جدول شماره 4- 12 : میانگین،منیم، انحراف معیار و... پاسخ‌های نمونه آماری به هوش طبیعت گرایی:............................................................................................................ 61

جدول شماره 4- 13 : میانگین،منیم، انحراف معیار و... پاسخ‌های نمونه آماری به هوش فضایی : ..................................................................................................................... 62

جدول 4 - 14، آزمون نرمال بودن داده ها : ............................................................ 64

جدول شماره 4 - 15 : آزمون r برای تعیین همبستگی هوش چندگانه و تفکر انتقادی : ........ 66

جدول شماره 4 - 16 : آزمون r برای تعیین همبستگی هوش موسیقیایی و تفکر انتقادی :...... 67

جدول شماره 4 - 17 : آزمون r برای تعیین همبستگی هوش حرکتی و تفکر انتقادی :.......... 68

جدول شماره 4 - 18 : آزمون r برای تعیین همبستگی هوش منطقی و تفکر انتقادی............. 69

جدول شماره 4 - 19 : آزمون r برای تعیین همبستگی هوش فضایی و تفکر انتقادی :...........70

جدول شماره 4 - 20 : آزمون r برای تعیین همبستگی هوش زبانی و تفکر انتقادی :........... 71

جدول شماره 4 - 21 : آزمون r برای تعیین همبستگی هوش اجتماعی و تفکر انتقادی :....... 72

جدول شماره 4 - 22 : آزمون r برای تعیین همبستگی هوش درون فردی و تفکر انتقادی..... 73

جدول شماره 4 - 23 : آزمون r برای تعیین همبستگی هوش طبیعت‌گرایی و تفکر انتقادی.....74

فهرست نمودارها

عنوان صفحه

نمودار شماره شماره 4‌- 1: درصد پاسخ‌های نمونه آماری به سوال جنسیت :............48

نمودار شماره 4‌- 2: درصد پاسخ‌های نمونه آماری به سؤال میزان تحصیلات :........49

نمودار 4-3، نمودار ستونی سابقه مدیریت پاسخگویان ( به‌سال) : .......................50

نمودار شماره 4- 4: درصد پاسخ‌های نمونه آماری به هوش چندگانه :.....................52

نمودار شماره 4- 5: درصد پاسخ‌های نمونه آماری به تفکر انتقادی :......................53

نمودار شماره 4- 6: درصد پاسخ‌های نمونه آماری به هوش موسیقیایی :.................55

نمودار شماره 4- 7: درصد پاسخ‌های نمونه آماری به هوش حرکتی :.....................56

نمودار شماره 4- 8: درصد پاسخ‌های نمونه آماری به هوش منطقی :.....................57

نمودار شماره 4- 9: درصد پاسخ‌های نمونه آماری به هوش زبانی :......................58

نمودار شماره 4- 10: درصد پاسخ‌های نمونه آماری به هوش اجتماعی :................59

نمودار شماره 4- 11: درصد پاسخ‌های نمونه آماری به هوش درون فردی :............61

نمودار شماره 4- 12: درصد پاسخ‌های نمونه آماری به هوش طبیعت گرایی :.........62

نمودار شماره 4- 13: درصد پاسخ‌های نمونه آماری به هوش فضایی :.................63

چکیده

پژوهش حاضر از نظر روش، پیمایشی و از حیث هدف، کاربردی است. جامعه آماری تحقیق حاضر را مدیران دانشگاه های آزاد اسلامی استان اردبیل تشکیل می دهد. برای تعیین حجم نمونه از جدول مورگان استفاده شده که با سطح اطمینان 95% برابر که حجم نمونه برابر یا 66بدست آمده است. برای نمونه گیری از نمونه ها؛ از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده گردیده گردید.برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز پژوهش به وسیله دو پرسشنامه استاندارد تعدیل شدهپرسشنامه ی هوش چندگانه گاردنر و پرسشنامه ی تفکر انتقادی واتسون_گلاسرانجام می‌گیرد. پایاییبرایپرسشنامه هوش چندگانه برابر با 906/0 و برای پرسشنامه تفکر انتقادی برابر با 832/0 بدست آمده است. به منظور تجزیه و تحلیل داد‌های بدست آمده از پرسشنامه‌های جمع‌آوری شده از روشهای آماری توصیفی و استنباطی استفاده شده است. بدین ترتیب که برای توصیف پاسخ‌های داده شده به سؤالات پرسشنامه‌ی تحقیق از جدول فراوانی و درصد پاسخ‌های مربوط به هر یک از سؤالات استفاده شده است. و همچنین برای نشان‌دادن بعضی از داده‌های آماری بصورت منسجم، از نمودار ستونی استفاده گردیده و در سطح استنباطی برای آزمون فرضیه‌ها از آزمون همبستگی اسپیرمن (r ) استفاده شده است. برای تعیین سطح معنی‌دار بودن r از آماره آزمون t استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان داد که بین هوش چندگانه مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل و تفکر انتقادی آنها رابطه معنی داری وجود دارد. اما در بعد هوش موسقیایی رابطه ای وجود ندارد.

واژه های کلیدی:هوش چندگانه،تفکر انتقادی،مدیر.

فصل اول

کلیات تحقیق

1-1-مقدمه

به اعتقاد روانشناسان تربیتی ، هوش کیفیتی است که مسبب موفقیت تحصیلی می‌شود و از این رو یک نوع استعداد تحصیلی به شمار می‌رود. آنها برای توجیه این اعتقاد اشاره می‌کنند که کودکان باهوش نمره‌های بهتری در دروس خود می‌گیرند و پیشرفت تحصیلی چشم گیری نسبت به کودکان کم هوش دارند. مخالفان این دیدگاه معتقدند کیفیت هوش را نمی‌توان به نمره‌ها و پیشرفت تحصیلی محدود کرد، زیرا موفقیت در مشاغل و نوع کاری که فرد قادر به انجام آن است و به گونه کلی پیشرفت در بیشتر موقعیتهای زندگی بستگی به میزان هوش دارد.

از طرفی، یکی از ویژگی های اساسی انسان آگاهی از رفتار خود و برخورداری از نیروی تفکر[1] است . به عبارت دیگر انسان می تواند از رفتار خود اگاه باشد و در برخورد با مسائل و امور متفاوت از نیروی تفکر خود استفاده کند (شریعتمداری، 1379 ). اگر چه علاقه به توسعۀ توانایی های تفکر انتقادی[2] در محافل آموزشی پدیده ای جدید نیست و منشاء چنین علاقه ای به مکتب افلاطون برمی گردد (مایرز، ترجمۀ ابیلی، 1386 ). برای آنکه نسلی پویا و تلاشگر داشته باشیم، باید شیوه های قضاوت دربارۀ جامعه و تفکر در مورد زندگی خویش و دیگران را بیاموزیم.

1-2-عنوان و موضوع تحقیق

عنوان تحقیق ((بررسی رابطه بین هوش چندگانه و تفکر انتقادی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل)) می باشد. موضوع اصلی این تحقیق، بررسی رابطه بین هوش چندگانه با میزان تفکر انتقادی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل است.

1-3-بیان مساله

مدیریت یک سازمان برای انطباق با تغییرات و به منظور بقا و رشد در محیطهای جدید، ویژگیهای خاصی را می طلبد که عموماً مدیران برای پاسخ به آنها با مشکلات بسیاری مواجه می‌شوند. مدیران موفق عصر تغییر و آشوب مدیرانی هستند که هوشمندانه و توانمندانه بتوانند کشتی سازمان را با بهره گیری از انواع هوشها به سر منزل مقصود برسانند.

سازمانها برای اینکه بتوانند در محیط پرتلاطم ورقابتی امروز باقی بمانند، باید خود را به شیوه های تفکر نوین سازمانی مجهزسازند و به طورمستمر خود را بهبود بخشند. در این زمینه یکی از مهمترین مولفه های شخصیتی که می تواند به مدیران و متولیان سازمان کمک کند. هوش چندگانه و تفکر انتقادی است که مدیران با بالا بردن توان و قدرت تفکر انتقادی قادر به حل مسائل جاری خواهند بود (مختاری پور و سیادت، 1384، 20).

امرزه اکثر سازمان‌ها و افراد، هوش و تفکر انتقادی را مزیتی رقابتی و قابلیت استراتژیک می‌دانند. در محیط و بازار جهانی، هوش و تفکر انتقادی بالا اهرم های مورد نیاز رهبران و مدیران تلقی می‌شوند. سازمان‌ها و مدیرانی که ارزش استراتژیک اینها را درک کنند، می‌توانند از تفاوت‌ها و تنوع ها برای ایجاد مزیت رقابتی استفاده کنند. از این‌رو:

- افراد دارای هوش و تفکر انتقادی بالا قادرند اثر قابل توجهی بر راهبردهای مدیریتی مختلف داشته باشند. این افراد جزء دارایی‌های ارزشمند سازمان هستند و به خصوص در زمان بحران ارزش خود را بیشتر نمایان می‌سازند.

- با گسترش فعالیت‌ها، نیاز به قابلیتی که مدیران را دربرخورد با پیچیدگی‌های مختلف محیطی پیش رو یاری رساند، بیش از پیش احساس می‌شود لذا مدیرانی که قادر به درک پیچیدگیهای مدیریتی در کلاس جهانی باشند. به عبارتی دارای هوش چندگانه و قدرت تفکر انتقادی بالا باشند، موفق تر عمل کرده و بهتر میتوانند به اهداف سازمانی برسند (رحمانی و تهران پور، 1388، 40-42).

گاردنر (1983) بیان داشت که هر انسان دارای حداقل از هفت هوش طبیعی برخوردار است. وی این هوشها را تحت عناوین هوش زبانی یا کلامی[3]، هوش موسیقیایی یا موزون[4]، هوش منطقی یا ریاضی[5]، هوش بصیری یا فضایی[6]، هوش بدنی یا جنبشی[7]، هوش درون فردی[8]، هوش میان فردی[9] اعلام کرد. همچنین در سال 1999 هوش طبیعت‌گرایی[10] را هم به هفت هوش دیگر اضافه کرد (حسین نژاد و بالغی زاده، 1381، 44).

با توجه به موضوعات گفته شده در این تحقیق بر آنیم تا رابطه بین هوش چندگانه مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی منطقه13 با میزان تفکر انتقادی آنها را بر اساس نظریه هوش چندگانه گاردنر و تفکز انتقادی تفکر انتقادی واتسون و گلیزر بسنجیم.

1-4-اهداف تحقیق

الف) اهداف کلی

هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی رابطه بین هوش چندگانه مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها است.

ب) اهداف کاربردی

1. بررسی رابطه هوش موسیقیایی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها.

2. بررسی رابطه هوش حرکتی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها.

3. بررسی رابطه هوش منطقی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها.

4. بررسی رابطه هوش فضایی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها.

5. بررسی رابطه هوش زبانی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها.

6. بررسی رابطه هوش اجتماعی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها.

7. بررسی رابطه هوش درون فردی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیلبا میزان تفکر انتقادی آنها.

8. بررسی رابطه هوش طبیعت گرایی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیلبا میزان تفکر انتقادی آنها.

ج) اهداف ویژه تحقیق

1. بررسی رابطه بین هوش چندگانه مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها.

2. ارائه پیشنهادهایی به منظور ارتقای تفکر انتقادی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با تاکید بر هوش چندگانه.

3. بررسی میزان تاثیر هوش چندگانه مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل بر میزان تفکر انتقادی آنها.

4. تعیین ترتیب تأثیر هر یک از ابعاد هوش چندگانه بر میزان تفکر انتقادی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل

1-5-سوال تحقیق

1- میزان تاثیر تحصیلات مدیران بر هوش چندگانه آنها تا چه اندازه می باشد؟

2- میزان تاثیر تحصیلات مدیران بر تفکر انتقادی آنها تا چه اندازه می باشد؟

3- میزان تاثیر سابقه مدیریت مدیران بر هوش چندگانه آنها تا چه اندازه می باشد؟

4- میزان تاثیر سابقه مدیریت مدیران بر تفکر انتقادی آنها تا چه اندازه می باشد؟

1-6-فرضیه های تحقیق

1- بین هوش چندگانه مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها رابطه وجود دارد.

1-1. بین هوش موسیقیایی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها رابطه وجود دارد.

1-2. بین هوش حرکتی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها رابطه وجود دارد.

1-3. بین هوش منطقی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها رابطه وجود دارد.

1-4. بین هوش فضایی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها رابطه وجود دارد.

1-5. بین هوش زبانی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها رابطه وجود دارد.

1-6. بین هوش اجتماعی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها رابطه وجود دارد.

1-7. بین هوش درون فردی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها رابطه وجود دارد.

1-8. بین هوش طبیعت گرایی مدیران دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل با میزان تفکر انتقادی آنها رابطه وجود دارد.

1-7-اهمیت و ضرورت تحقیق

ظهور سازمانهای اجتماعی و گسترش روزافزون آنها یکی از ویژگی های بارز تمدن بشری است از طرفی تنوع و گوناگونی یکی از ویژگیهای بارز در دنیای مدیریت امروز است. بدیهی است هر سازمان برای نیل به اهدافش نیاز به مدیران هوشمند و متفکری را دارد که با استفاده از انواع هوشهای چندگانه خود و بکارگیری مهارت تفکر انتقادی، ضمن بسیج امکانات، سازمانها را به سوی هدف مشخص و معین رهبری و هدایت نماید. با توجه به اهمیت هوش، مخصوصاً هوش چندگانه برای مدیران سازمانها در ایجاد تفکر خلاق، کشف الگوها، تحلیل مشکلات و تأثیرات مثبت و مستقیم این هوش بر عملکرد خود و کارکنان، ضرورت آشنایی آنان با این مفهوم را بیش از پیش طلب می نماید.

به طور کلی اینگونه می توان گفت که بهترین حوزه مناسب برای مقایسه هوش و تفکر محیط کار است زیرا فرد در محیط کارخود علاوه برتوانمندیهای علمی( که از هوش عقلی نتیجه می شود) از سایر قابلیتهای خود نیز استفاده می کند. از این رو، در حوزه توسعه منابع انسانی در سازمانها مفهوم هوش چندگانه و در کنار آن تفکر انتقادی به کار گرفته شده اند تا به سایرمهارتهای فردی، علاوه بر قابلیتهای تخصصی، توجه شود( بابایی و مومنی، 1384).

از طرفی مدیریت و اداره کردن موقعیت رشد و توسعه، نیازمند شایستگی و کفایت است. البته قبل از آن باید توان، قابلیت و بنیه مدیر افزایش یابد. مدیری که از شایستگی و توان هوشی بالایی برخوردار است، می تواند با به کارگیری هریک از انواع هوش چندگانه خود و قدرت تفکر انتقادی و تحلیل آنها، چنان اطمینانی را در کارکنان به وجود آورد که آنها تمام وقت و توان خود را صرف تحقق اهداف سازمان نمایند. در چنین شرایطی است که سازمان به طور مداوم رشد و توسعه می‌یابد و این رشد و توسعه منجر به پیشرفت جامعه و سازمان و شرکت می گردد(صادقی و دیگران، 1385).

[1] Thinking

[2] Critical Thinking

[3]Linguistic

[4]Musical

[5]Logical-Mathematical

[6]Spatial

[7]Bodily-Kinesthetic

[8]Interpersonal

[9]Intrapersonal

[10]Naturalist

ارتباط پایداری مرکزی با عملکرد ورزشی بازیکنان والیبال شهرستان دامغان

 فهرست مطالب

فصل اول. 2

کلیات تحقیق.. 2

1-1 مقدمه. 2

1-2 بیان مسئله. 4

1-3 ضرورت و اهمیت... 5

1-4 اهداف تحقیق.. 7

1-4-1 هدف کلی.. 7

1-4-2-اهداف اختصاصی.. 7

1-5-فرضیه های تحقیق.. 7

1-6محدودیت های تحقیق.. 7

1-6-1 محدودیت های قابل کنترل. 7

1-6-2 محدودیت های غیر قابل کنترل. 7

1-7 متغییر های تحقیق.. 8

1-7-1 متغییر مستقل.. 8

1-7-2 تغییر های وابسته. 8

1-8 تعریف واژه ها8

1-8-1 ثبات مرکزی.. 8

1-8-2 آزمون مک گیل.. 9

1-8-3 توان انفجاری.. 9

1-8-4 چابکی.. 9

1-8-5 دوی سرعت... 9

1-8-6 درازونشست... 9

1-8-7- پرتاب توپ مدیسنبال همراه با درازونشست... 9

2-1 مقدمه. 10

2-2 تعریف استعدادیابی:10

2-3 آینده استعدادهای ورزشی:11

2-4 مزایای استعدادیابی:11

2-5 روشهای استعدادیابی:12

2-6 مرحله استعدادیابی.. 13

2-7 معیارهای استعداد یابی.. 14

2-8 قوانین و مقررات بازی والیبال. 15

2-9پلیومتریک... 16

2-10 آمادگی جسمانی چیست ؟. 17

2-11 امادگی قلبی - تنفسی.. 18

2-12 قدرت عضلانی.. 18

2-13 استقامت عضلانی.. 18

2-14 انعطاف پذیری.. 19

2-15 ترکیب بدن. 19

2-16 اجزایی امادگی جسمانی در ارتباط با مهارت... 20

2-17عضلات مرکزی.. 21

2-17-1 ناحیه ثبات مرکزی.. 21

2-17-2 آناتومی ناحیه مرکزی بدن. 23

2-18 جنبههای عصبی عضلانی ناحیه مرکزی بدن. 31

2-19 اهمیت ناحیه ثبات مرکزی بدن در اجراهای ورزشی.. 33

2-20 تحقیقات انجام شده در داخل کشور. 35

2-21 تحقیقات انجام شده در خارج کشور. 42

فصل سوم. 48

روش پژوهش... 48

3-1مقدمه. 48

3-2-روش و طرح تحقیق.. 48

3-3-ازمودنی های تحقیق.. 48

3-4- جامعه آماری.. 48

3-5-نمونه آماری.. 49

3-6- ابزار جمع اوری اطلاعات... 49

3-7- روش جمع اوری داده ها و مراحل انجام کار. 49

3-7-1-شیوه آزمون مک گیل.. 50

3-7-2 آزمون پرتاب توپ مدیسین بال از حالت نشسته. 50

3-7-3 آزمون اکستنسور تنه. 51

3-7-4 آزمون فلکشن تنه. 52

3-7-5 آزمون فلکسور طرفی تنه. 53

3-7-6 آزمون پرش سارجنت... 54

3-7-7 آزمون 4.9 متر چابکی.. 55

4 -1 مقدمه. 56

4 – 2 نتایج تحقیق.. 56

4 – 3 آزمون فرضیه های پژوهش... 59

فصل پنجم. 65

5 – 1 مقدمه. 65

5 - 2 خلاصه پژوهش... 65

5 – 3 بحث و نتیجه گیری.. 66

5-2 تحقیقات همسو. 66

5-3 همسو. 67

5 -4 جمع بندی.. 72

5 -5 پیشنهادات بر خواسته از تحقیق.. 72

5 - 5 - 1 پیشنهادهای کاربردی.. 72

5 - 5 - 2 پیشنهادهای برای تحقیقات بیشتر. 73

مراجع. 74

 چکیده

ثبات مرکزی توانایی کنترل وضعیت و حرکت تنه روی لگن است که اجازه ی کنترل و انتقال نیرو و حرکت را به بخش های انتهایی در حین فعالیت های ورزشی می دهد که انقباض عضلانی می تواند این ثبات را افزایش دهد . بهبود ثبات مرکزی می تواند علی رغم ارتقا عملکرد ورزشی در جلوگیری از اسیب افزایش قدرت و تعادل هم موثر باشد .این پژوهش به بررسی ارتباط بین ثبات مرکزی و عملکرد ورزشی بازیکنان والیبال پرداخته است . بدین منظور 30 نفر از ورزشکاران والیبالیست شهرستان دامغان با میانگین سنی و وزن و قد به طور داوطلبانه در این تحقیق شرکت کردند . تست های مربوط به ثبات مرکزی ( پروتکل مک گیل) شامل:تحمل عضلات قدامی و خلفی و جانبی تنه و تستهای پرتاب توپ مدیسنبال و درازونشست و تست های مربوط به عملکرد شامل پرش عمودی و 4.9 متر و دوی سرعت 20 متر انجام شد . از ازمون اماری پیرسون با سطح معنی داری 0.05 استفاده شد. با توجه به نتایج ارتباط بین ثبات مرکزی با تستهای عملکردی ارتباط ضعیف تا متوسطی دیده شد . هر چند که ارتباط معنی دار ضعیفی بین تستها ی ثبات مرکزی با تستهای عملکرد (به جزئ دویدن ) یافتیم لذا نمی توانیم با قطعیت راجع به این ارتباط و تاثیر ثبات مرکزی بر عملکرد ورزشی اظهار نظر کنیم و نیازمند انجام تحقیقات بیشتر راجع به این موضوع هستیم .

واژگان کلیدی : ثبات مرکزی عملکرد ورزشی بازیکنان والیبال

  فصل اول

کلیات تحقیق

-1 مقدمه

حرکت و جنبش از ویژگی های حیات انسان است . نیاز به حرکت و فعالیت در طول حیات او همواره با کسب تجارب وکشف روش های جدید همراه بوده است . در روند ورزش قهرمانیو رشد جوانان ورزشکار و مستعد استفاده بهینه از انجام تحقیقات کاربردی در ورزش یکی از مهمترین عوامل محسوب می شود .رشته های ورزشی و بالطبع قهرمانان رشته های ورزشی دارای خصوصیات جسمانی و فیزیولوژیکی مخصوص به خود می باشد پیشرفت روز افزون علوم ورزشی و یافته های نوین و کاربرد انها در گسترش و بهبود وضعیت فیزیولوژیکی و تکنیکی ورزشکاران موجب پیشرفت حیرت انگیز رکورد ها و اجرای حرکات ورزشی گردیده است . (حسینی .1381)

مشاهده و برسی دقیق مبتنی بر اصول علمی در عوامل مختلف تاثیر گذار بر این بازدهی بالای جسمانی و روانی دست اندرکاران علوم ورزشی را بر ان داشته است تا در زمینه های مرتبط با ورزش اصل تحقیق را اولویت قرار داده و تاکید زیادی در خصوص کاربردی بودن مسائل تحقیق داشته باشند . از جمله مسائل مربوط به ورزش قهرمانی موضوع امادگی جسمانی و فیزیولوژیک در بهره برداری بیشتر از توانایی های حرکتی و مهارت های ورزشکاران در رشته های مختلف می با شد .پیشرفت های علوم ورزشی در سال های اخیر بسیار چشمگیر بوده و امادگی جسمانی نیز به عنوان بخش مهم از این پیشرفت ها از تغییر و توسعه دور نبوده است انجام تمرینات خاص برای رسیدن به امادگی مطلوب در رشته های ورزشی اهمیت ویژه ای دارد (حقیقی .1387)

بحث استعداد یابی و پشتوانه سازی برای تیم های ملی یکی از حلقه های مفقود ورزش ماست . استعداد یابی ورزشی فرایندی است که توسط ان خرد سالان بر پایه آزمون های معینی به سمت ورزش هاییکه شانس موفقیت بیشتری دارند سوق داد ه می شوند .(نمازی زاده .مهدی 1382)

استعداد یابی یعنی پیش بینی اجرا از طریق سنجش ویژگی های جسمانی وروانی اجتماعی وهمچنین توانایی های تکنیکی . (چوبینه . سیروس )

رسیدن به نخبگی در ورزش از دیدگاه استعدادیابی فقط به کشف افراد با استعداد در سنین پایین منحصر نیست بلکه هدایت کنترل و ارزیابی پیوسته افراد مستعدنیز بسیار مهم است تا فرایند استعدادیابی به ثمر برسد (رجبی .حمیده.1384)

اثر بخشی فرایند استعدادیابی در گرو پیویتگی و امیختگی و همراهی سه حلقه و مرحله به هم پیوسته شناسایی افراد موثر هدایت افراد موثر حمایت افراد مستعد است (یوسفی .بهرام گودرزی محمود 1382)

با توجه به تمایزی که بین استعداد یابی و پرورش استعداد ها وجود دارد می توان گفت که استعدادیابی گام اول برای پرورش استعدادهاست (قراخانلو رضا . افضل پور اسماعیل 1386)

نظام استعداد یابی مناسب ورزش اغلب به عنوان عامل مهم در موفقیت ورزشی کشورها در سطح رقابت های مهم بین المللی تلقی می شود البته باید اذعان داشت که استعداد یابی جهت دهی و گزینش نهایی رشته ورزشی در ورزشکاران .یک فرایند چند بعدی و پیچیده می باشد .از طرفی هم امروزه شاهد این مساله هستیم که مدیران ورزشی کشور ما موفقیتیا عدم موفقیت ورزشی ورزشکاران در سطح بین المللرا مستقیمامرتبط با استعداد یابی علمی و به موقع ورزشی قلمداد می کنند .

والیبال در سال 1895میلادی مطابق با سال 1274شمسی توسط ویلیام جی مورگان در هولیک ایالت ماساچوست امریکا ابداع شد .در ابتا این ورزش مینتونت نام گذاری شد سپس به والیبال تغییر نام دادند .

والیبال ورزشی تیمی است بین دو تیم بر روی یک زمین مستطیل قائمالزاویه که دارای خطوط مساوی و برابر ویک تور واسط با پهنای 1متر از هم جدا شده اند که هر تیم مجاز به استفاده از 6 بازیکن است که اساس بازی از این قرار است که توپی را با زدن ضربه به میان دو تیم ردو بدل می کنند . هر تیم برای رد و بدل کردن توپ به سوی دیگر تور تنها اجازه سه بار ضربه زدن را دارد و به هنگام برخورد توپ به زمین حریف و یا در اثر خطای یک تیم یک امتیاز به تیم مقابل داده می شود .(ال اسکیتز سر مربی دانشگاه UCLA)

 1-2 بیان مسئله

هر ورزش خاص سازگاریهای متفاوت و ویژه ای را در افراد و در زمان های گوناگون بوجود می اورد یعنی از نظر فزیولوژیکی بازتاب نهایی هر ورزش به خصوصیت های بالقوه ان ورزش خاص بستگی دارد بنابراین در هر ورزش اگاهی از علم بیولوژیکی ورزش و تشریح ویژگی های فعالیت های بدنی برای نیازهای فیزیولوژیکی بدن از اهمیت خاصی برخوردار است .(پارسا .1377)

ورزش والیبال سرشار از حرکات و فنون انفجاری و پر سرعت توام با قدرت است که بطور مکرر و پی در پی توسط هریک از بازیکنان اجرا می شود . این حرکات انفجاری و سریع همراه با حداکثر قدرت و توان عضلانی در کسری از ثانیه انجام می شود که تعداد انها در یک دور رالی بازی بسیار زیاد است

با توجه به اینکه تمام بازیکنان از قامت بلندی در والیبال برخوردار می با شند .قدرت انفجاری و ارتفاع پرش در میزان موفقیت انها بر روی تور موثر است از طرف دیگر بازیکنانی که از پرش خوبی برخوردارنداتلاف انرژی کمتری دارند و ذخیره انرژی انها دیرتر تخلیه شده و در نتیجه کمتر و دیر تر احساس درد می کنندلذا تقویت پرش جزئ لاینفک برنامه های بدنسازی در رشته والیبال است (رستگار 1384)

مسئله قابل تامل این است که عضلات ناحیه مرکزی بدن که رابط اندام فوقانی و تحتانی است می تواند عملکرد این ورزشکاران را تحت تاثیر قزاز دهد و با تقویت ناحیه مرکزی و افزایش آمادگی جسمانی عملکرد آنها را بهبود بخشید.

در رشته والیبال سرعت وقدرت عامل مهمی در کسب موفقیت محسوب می شود .از طرف دیگر داشتن تعادل یکی از جنبه های مهم امادگی جسمانی است که ورزشکاران برای بهبود اجراهای خود از ان سود می برند بطوریکه کمتر ورزشی را می توان نام برد که تعادل در ان نقشی نداشته باشد .

بررسی آمادگی جسمانی پرسنل اداره حفاظت سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی

فهرست مطالب

عنوان صفحه

 چکیده.. 1

فصل اول : مقدمه و معرفی تحقیق..2

1-1- مقدمه....3

1-2- بیان مسئله.....4

1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق.... 6

1-4- اهداف تحقیق.. 8

1-4-1- هدف کلی.. 8

1-4-2- اهداف اختصاصی............................. 8

1-5- فرضیه های تحقیق............................... 8

1- 6- محدودیتهای تحقیق............................. 9

1-6-1- محدوده تحقیق.............................. 9

1-7- تعاریف واژه ها،مفاهیم ومتغیرها............... 10

فصل دوم : مروری بر ادبیات تحقیق................... 16

2-1- مقدمه........................................ 17

2-2- مبانی نظری تحقیق............................. 17

2-2-1-بررسی اثرات فعالیت های بدنی و ورزش......... 17

2-2-2- تجزیه و تحلیل نیازهای تمرین............... 19

2-2-2-1- تحلیل فیزیولوژیکی....................... 19

2-2-2-2- تحلیل بیومکانیکی....................... 19

2-3- پیشینه تحقیق................................. 20

2-3-1- مروری بر تحقیقات انجام شده:............... 20

فصل سوم : روش انجام تحقیق......................... 28

3-1- مقدمه........................................ 29

3-2- روش تحقیق.................................... 29

3-3- جامعه آماری.................................. 29

3-4- نمونه آماری و روش نمونه گیری تحقیق........... 29

3-5- متغیرهای تحقیق............................... 29

3-6- وسایل و ابزار تحقیق.......................... 30

3-7- روش جمع آوری اطلاعات.......................... 30

3-7-1- اندازه گیری قد............................ 31

3-7-2- اندازه گیری وزن........................... 31

3-7-4- اندازه گیری انعطاف پذیری.................. 31

3-7-5- اندازه گیری قدرت عضلانی.................... 32

3-8- روش های آماری تحقیق.......................... 32

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق......... 33

4-1- مقدمه........................................ 34

4-2- توصیف داده ها................................ 34

4-2-1- مشخصات آزمودنی ها........................ 34

4-2-2- توصیف عملکرد هوازی....................... 35

4-2-3-توصیف میزان پرس سینه....................... 36

4-2-4-توصیف میزان پرس پا......................... 37

4-2-5-توصیف میزان انعطاف پذیری................... 38

4-2-6- توصیف میزان شاخص توده بدن................. 39

4-2-7- توصیف نسبت دورکمر به دورباسن.............. 40

4 -3- آزمون فرضیه ها.............................. 41

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری....................... 62

5-1- مقدمه........................................ 63

5-2- خلاصه تحقیق................................... 63

5-3- بحث و بررسی.................................. 67

5-4- پیشنهادات برگرفته از یافته های تحقیق......... 68

الف) پیشنهادات برخاسته از تحقیق................. 68

ب) پیشنهادات برای تحقیقات بعدی.................. 68

فهرست منابع و مآخذ................................ 69

منابع فارسی..................................... 69

منابع لاتین...................................... 70

چکیده انگلیسی..................................... 71

 فهرست جداول

شماره و عنوان صفحه

 جدول (4-2-1) : توصیف آماری ویژگی های آزمودنیها بر حسب شاخص های مرکزی و پراکندگی.................................. 34

جدول(4-2-2) :توصیف آماری میانگین عملکرد هوازی(کیلومتر) درگروه های چهار گانه بر حسب شاخص های مرکزی و پراکندگی........ 35

جدول(4-2-3) : توصیف آماری میانگین پرس سینه( کیلوگرم) درگروه های چهار گانه بر حسب شاخص های مرکزی و پراکندگی........ 36

جدول(4-2-4) :توصیف آماری میانگین پرس پا( کیلوگرم) درگروه های چهار گانه بر حسب شاخص های مرکزی و پراکندگی............. 37

جدول(4-2-5) :توصیف آماری میانگین انعطاف پذیری( سانتیمتر) درگروه های چهار گانه بر حسب شاخص های مرکزی و پراکندگی.... 38

جدول(4-2-6) : توصیف آماری میانگین شاخص توده بدن( کیلوگرم بر مجذور متر) درگروه های چهار گانه بر حسب شاخص های مرکزی و پراکندگی 39

جدول(4-2-7) :توصیف آماری نسبت دور کمر به دور باسن( سانتیمتر) درگروه های چهار گانه بر حسب شاخص های مرکزی و پراکندگی. 40

جدول (4-3-1): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان عملکرد هوازی............................................. 41

جدول (4-3-2): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان عملکرد هوازی............................................. 42

جدول (4-3-3): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان عملکرد هوازی............................................. 42

جدول (4-3-4): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان عملکرد هوازی............................................. 43

جدول( 4-3-5): نتایج تحلیل واریانس بر آمادگی هوازی در گروههای چهارگانه.......................................... 43

جدول (4-3-6) : تحلیل آزمون تقیبی توکی بین مقادیر آمادگی هوازی در گروههای چهار گانه................................. 44

جدول (4-3-7): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان قدرت اندام فوقانی............................................ 45

جدول (4-3-8): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان قدرت اندام فوقانی............................................ 45

جدول (4-3-9): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان قدرت اندام فوقانی............................................ 46

جدول (4-3-10): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان قدرت اندام فوقانی...................................... 47

جدول( 4-3-11): نتایج تحلیل واریانس بر جهت بررسی تفاوت بین میزان قدرت در گروههای سنی چهارگانه...................... 47

جدول (4-3-12): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان قدرت اندام تحتانی...................................... 48

جدول (4-3-13): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان قدرت اندام تحتانی...................................... 48

جدول (4-3-14): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان قدرت اندام تحتانی...................................... 49

جدول (4-3-15): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان قدرت اندام تحتانی...................................... 50

جدول( 4-3-16): نتایج تحلیل واریانس بر میزان قدرت اندام تحتانی در گروههای چهارگانه.................................. 50

جدول (4-3-17) : تحلیل آزمون تقیبی توکی بین مقادیر آمادگی هوازی در گروههای چهار گانه................................. 51

(جدول 4-3-18): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان انعطاف پذیری............................................. 52

(جدول 4-3-19): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان انعطاف پذیری............................................. 53

(جدول 4-3-20): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان انعطاف پذیری............................................. 53

جدول( 4-3-21): نتایج تحلیل واریانس بر انعطاف پذیری در گروههای سه گانه.............................................. 54

جدول (4-3-22) : تحلیل آزمون تعقیبی توکی بین مقادیر انعطاف پذیری در گروههای سه گانه................................ 54

جدول (4-3-23): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان شاخص توده بدنی.............................................. 56

جدول (4-3-24): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان شاخص توده بدنی.............................................. 56

جدول (4-3-25): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان شاخص توده بدنی.............................................. 57

جدول (4-3-26): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان شاخص توده بدنی.............................................. 58

جدول( 4-3-27): نتایج تحلیل واریانس بر شاخص توده بدنی در گروههای چهارگانه.......................................... 58

جدول (4-3-28): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان نسبت دور کمر به دور باسن................................... 59

جدول (4-3-29): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان نسبت دور کمر به دور باسن................................... 60

جدول (4-3-30): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان نسبت دور کمر به دور باسن................................... 60

جدول (4-3-31): شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی میزان نسبت دور کمر به دور باسن................................... 61

جدول( 4-3-32): نتایج تحلیل واریانس بر نسبت دور کمر به دور باسن در گروههای چهارگانه.................................. 61

فهرست نمودارها

شماره و عنوان صفحه

 نمودار (4-2-2) : میانگین عملکرد هوازی آزمودنی ها بر اساس گروه سنی.................................................. 35

نمودار (4-2-3) : میانگین پرس سینه(کیلوگرم) آزمودنی ها بر اساس گروه سنی............................................... 36

نمودار (4-2-4) : میانگین پرس پا(کیلوگرم) آزمودنی ها بر اساس گروه سنی............................................... 37

نمودار (4-2-5) : میانگین انعطاف پذیری(سانتیمتر) آزمودنی ها بر اساس گروه سنی.......................................... 38

نمودار (4-2-6) : میانگین شاخص توده بدنی(کیلوگرم بر مجذور متر) آزمودنی ها بر اساس گروه سنی....................... 39

نمودار (4-2-7) : میانگین عملکرد هوازی آزمودنی ها بر اساس گروه سنی.................................................. 40

چکیده

هدف از انجام این پژوهش، بررسی آمادگی جسمانی پرسنل اداره حفاظت سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی و مقایسه آن با نورمهای استاندارد جهانی بود. جامعه آماری شامل کلیه پرسنل اداره حفاظت سازمان مرکزی بودند و تعداد آنها 87 نفر بود. نسبت میزان دور کمر به دور باسن(WHR)، شاخص توده بدنی(BMI)، تشخیص میزان آمادگی قلبی و عروقی آزمودنی ها(تست کوپر)، رکورد پرس سینه(1RM) و رکورد پرس پا(1RM) و انعطاف پذیری عضلات اندازه گیری شد. برای اندازه گیری به ترتیب از متر نواری جهت اندازه گیری دور باسن و دور کمر و قد آزمودنی ها، وزنه جهت تعیین میزان وزن آزمودنی ها، دویدن به مدت 12 دقیقه دور پیست دو و میدانی جهت اندازه گیری استقامت قلبی و عروقی آزمودنی ها، آزمون بشین و برس به صورت نشسته و با پاهای صاف و خم شدن روی تخته مدرج جهت تعیین انعطاف پذیری آزمودنی ها استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار استنباطی، جهت مقایسه اجزای آمادگی جسمانی در گروههای سنی نیز از تحلیل واریانس یک راهه مستقل استفاده شد. در صورت مشاهده تفاوت معنی دار از آزمون تعقیبی توکی استفاده می شود. سطح معنا داری نیز برای تمام محاسبات (05/0p <) در نظر گرفته شده است.برای تفسیر داده ها نیز از نرم افزار کامپیوتری 15-SPSS، استفاده شد.

نتایج پژوهش حاضر نشان داد با توجه به لزوم آمادگی جسمانی جهت آزمودنی ها با توجه به ماهیت شغلی و لزوم ورزیدگی این افراد به جهت ضرورت مقابله با حوادث غیر مترقبه و حتی درگیری های فیزیکی در محل کار با نقض کنندگان قوانین دانشگاه، متاسفانه پرسنل این مرکز در مقایسه با نورمهای استاندارد جهانی از آمادگی خوبی برخوردار نبوده و رکوردهای بدست آمده از این افراد گویای این موضوع بود که پرسنل انتظامات سازمان مرکزی دانشگاه دارای اضافه وزن، آمادگی پایین قلبی عروقی و انعطاف پذیری پایین عضلات بدن بوده اند.

واژگان کلیدی: آمادگی جسمانی، پرسنل انتظامات سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی

 فصل اول:

مقدمه و معرفی تحقیق

-1- مقدمه

اهمیت فعالیت بدنی به عنوان بخش مکمل یک زندگی سالم گسترش یافته و شواهد علمی از فواید سلامت بخش تمرین و ورزش در حال افزایش است. بررسی ها نشان می دهند که فعالیت بدنی با تکرار، شدت، مدت مناسب و بر اساس برنامه های منظم، مزایای قابل توجه دارد. حفظ سطح مناسبی از عناصر آمادگی جسمانی مانند استقامت قلب و عروق، قدرت و استقامت عضلانی، ترکیب بدنی و انعطاف پذیری، در کاهش خطر بیماری های قلبی، فشار خون، دیابت، پوکی استخوان، چاقی، و ناراحتی های روانی و افسردگی مؤثر است. کاهش میزان موارد حمله قلبی و حفظ عملکرد مستقل در پیری از مزایای تمرینات منظم است. به علاوه افراد دارای فعالیت جسمانی نسبت به افراد غیر فعال از طول عمر بیشتری برخوردارند. ارتباط بین فعالیتهای جسمانی و سلامتی از یونان باستان تا عصر حاضر پیگیری و بررسی شده است. یاداشت های اولیه ای که فعالیت را به عنوان امری مفید برای سلامتی بیان میکنند، اکنون به عنوان اسنادی معتبر شناخته می شوند. مدارکی وجود دارد که فقدان تمرینات منظم را به عنوان عاملی در ضعف آمادگی جسمانی تایید می کنند. افرادی که فعالیت های فیزیکی نداشته و
بی تحرک هستند، اغلب از فقر حرکتی و شرایط به وجود آمده ناشی از آن رنج می برند. همانطور که تمدن های غربی به سوی ماشینی شدن پیش می روند تلاش فیزیکی اهمیت کمتری به عنوان بخشی از زندگی افراد پیدا میکند. با وجود این نه تنها نیاز به تمرینات منظم کاهش پیدا نکرده است، بلکه این نیاز روز به روز بیشتر نیز می شود. در این شرایط فعالیتهای جسمانی منظم میتواند در بسیاری از روشهای زندگی،سلامتی وتندرستی را افزایش دهد.فعالیتهای جسمانی می تواند ظرفیت فیزیولو‍‍‍ژیکی یعنی قدرت، استقامت و انعطاف پذیری را در انسان توسعه دهد وخطرات ناشی از کم تحرکی را بکاهد. علاوه بر آن تغییرات مثبتی را نیز در سایر عوامل خطر زای این بیماری ها ایجاد می کند.از اینرو ورزش به عنوان جزئی از یک زندگی سالم، روز به روز مشتری بیشتری می یابد و نیاز به ورزش اصولی نیز رو به افزایش است. به همین منظور روشهای تمرینی متنوعی نظیر تمرین هوازی^[1]،
بی هوازی^[2] و ترکیبی^[3] وجود دارد که موجب بهبود آمادگی جسمانی شده و موجب کاهش عوارض ناشی از کم تحرکی می شوند.

در این تحقیق بررسی میزان آمادگی جسمانی پرسنل اداره حفاظت سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی و مقایسه آن با نورمهای استاندارد جهانی، مورد بررسی قرار می گیرد.

 1-2- بیان مسئله

آمادگی جسمانی مجموعه ویژگی های ذاتی و اکتسابی است که توانایی فعالیت بدنی را تعیین می کند و تمرین و آمادگی موجب توسعه همه جانبه استقامت، قدرت، سرعت، انعطاف پذیری و هماهنگی می شود. از طرف دیگر، ورزش و تمرین باید ابعاد روانی و اجتماعی را در بر گیرد که اصولاً در بهبود عملکرد، اجرای ورزش و آمادگی افراد لازم و ضروری است (عنبری ش، مقدسی م، ترکفر ا، رحیمی زاده ا، خادمی ی. آمادگی جسمانی و سلامت عمومی کارمندان مرد. ارمغان دانش. دوره 17، شماره 1، فروردین و اردیبهشت 91. 49-40). آمادگی جسمانی مطلوب نقش مهمی در تندرستی افراد جامعه ایفا می کند، به طوری که در اغلب موارد بیماری ها و ناراحتی های جسمانی و روانی افراد،نتیجةزندگیماشینی،فقرحرکتیوآمادگیجسمانیکمآنهاست(Lawrence, R., Brawley. (2003). “Promoting Physical Activity for Older Adults”. The Challenges for Changing Behavior, Am. J. Prev. Med; 25).نداشتن آگاهیکافیازسطحآمادگیجسمانیوتندرستیافرادمختلفجامعه،امکانبرنامهریزیبرایتوسعةسطحتندرستی افراد،مسئولانوبرنامهریزانکشوررابامشکلمواجهکردهاست (رجبی،حمید. 1384. ارزیابیترکیببدنیوآمادگیقلبی– تنفسیدانشجویاندختروپسرسراسرکشورو تهیهنورمهایملیمربوطه". گزارشپژوهشی،پژوهشکدهتربیتبدنی). همچنیندولتونهادهایمختلفسالانه برایدرمانبیماریهاوناراحتیهایمختلفهزینههایسنگینیرامتقبلمیشوند،کهبایدازطریقارائةراهکارهای مختلفبهویژهتوسعةسطحتندرستیافرادجامعه،ازاینهزینههاکاستهشودتابودجةبیشتریبرایپروژههای عمرانیوپیشگیریفراهمآید (عنبری ش، مقدسی م، ترکفر ا، رحیمی زاده ا، خادمی ی. آمادگی جسمانی و سلامت عمومی کارمندان مرد. ارمغان دانش. دوره 17، شماره 1، فروردین و اردیبهشت 91. 49-40).

بدن انسان برای اینکه بتواند نقش خود را به طور موثر در زندگی ایفا کند باید از آمادگی مطلوبی برخوردار باشد. میزان توانایی و کارایی بدن بستگی به میزان رشد عضلانی و آمادگی آنها دارد. با افزایش سن در بزرگسالی توانایی بدن برای انجام بسیاری از فعالیتها محدود می شود (Jonathan R. Ruiz, Xuemei Sui, (2009). “Muscular Strength and Adiposity as Predictors of Adulthood Cancer Mortality in Men”. American Association for Cancer Research, 18 (5).). اما شواهدی وجود دارد که نشان می دهد ورزشهای مناسب از نظر مقدار و شدت می تواند این محدودیت ها را کاهش دهد.

افرادی که به طور منظم تمرین می کنند در مقایسه با همسالان غیر فعال خود دارای اسکلت قویتر، ماهیچه های قدرتمند تر، مقاومت بیشتر، مفاصل متحرک تر و چربی کمتری هستند (Russell R. Pate, Michael Pratt, Steven N. Blair, William L. Haskell, Caroline A. Macera, et al. Physical Activity and Public Health A Recommendation From the Centers for Disease Control and Prevention and the American College of Sports Medicine. JAMA. 1995;273(5):402-407.).

می توان بهبود گردش خون در بدن و رسیدن اکسیژن به بافتها به ویژه مغز را که ناشی از شرکت در فعالیتهای ورزشی است به حساب تاثیر ورزش مرتب و فواید آن گذاشت (Michelle Ploughman. Exercise is brain food: The effects of physical activity on cognitive function. Developmental Neurorehabilitation, July 2008; 11(3): 236–240).

از دیدگاه آمادگی جسمانی مرتبط با سلامت، صرف نظر از شرایط سنی، توسعه عضلانی و حفظ ترکیب بدن و دستیابی به آمادگی قلبی عروقی که منجر به اکسیژن رسانی کافی به بافت های بدن می شود، برای بهره مندی از تمرینات استقامتی و مقاومتی شیوه های تمرینی مختلفی وجود دارد. بی شک طراحی برنامه های ورزشی با در نظر گرفتن تعداد تکرار، شدت و زمان تمرین، آمادگی جسمانی فرد را بهبود بخشیده و بهترین شرایط بدنسازی را مهیا می کند. همه ما در زندگی به سمت رفتارهایی جذب می‌شویم که برای سلامتی مفیدند و از رفتارهای مخرب دوری می‌کنیم. بنابراین انتخاب مسیر حائز اهمیت است. فرایند حرکت به سمت سلامتی بیشتر از طریق پیشرفت در آمادگی جسمانی، تغذیه خوب، ارتباط مناسب با دیگران، توجه به خود و محیط اطراف حاصل خواهد شد (James Swan, Philip Hyland. A Review of the Beneficial Mental Health Effects of Exercise and Recommendations for Future Research. Psychology & Society, 2012, Vol. 5 (1), 1‐15).

تندرستی به روشی از زندگی اطلاق می‌شود که در آن انسان برای رسیدن به منتهای درجات توانایی خود تلاش می‌کند(James Swan, Philip Hyland. A Review of the Beneficial Mental Health Effects of Exercise and Recommendations for Future Research. Psychology & Society, 2012, Vol. 5 (1), 1‐15).

یکی از مشکلات جوامع امروزی تضعیف آمادگی جسمانی، خصوصا اجزای وابسته به سلامت آن شامل استقامت قلبی عروقی، استقامت عضلانی، قدرت عضلانی و انعطاف پذیری می باشد(میناسیان و، مرندی س م، مجتهدی ح، قاسمی غ. بررسی وضعیت عوامل آمادگی جسمانی مرتبط با تندرستی مردان 65-50 ساله شهر اصفهان و مقایسه آن با هنجارهای موجود. علوم زیستی ورزشی- پاییز 1391. شماره 14، 127-111). این پدیده در افرادی که دارای مشاغل خاص بوده و به صورت شیفت های کاری نامنظم فعالیت می نمایند بسیار شایع تر است. با توجه به دانش موجود سطح آمادگی جسمانی این افراد با افزایش سن کاهش یافته و نه تنها عملکرد شغلی بلکه سلامتی آنها نیز به مخاطره می افتد. از آنجایی که این میزان زوال تابعی از نوع شغل و ویژگیهای آزمودنی ها می باشد، اطلاعات مستندی در خصوص وضعیت آمادگی جسمانی کارکنان اداره حفاظت سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی در اختیار نمی باشد. بر این اساس این مطالعه جهت یافتن پاسخ این سوال که وضعیت اجزای وابسته به سلامت آمادگی جسمانی کارکنان اداره حفاظت سازمان مرکزی چه میزان است و با نورمهای استاندارد چه تفاوتی دارد، طراحی و اجرا خواهد شد. نتایج این مطالعه میتواند اطلاعات سودمندی در خصوص وضعیت آمادگی جسمانی این کارکنان در اختیار مدیران دانشگاه قرار داده تا بر اساس آن برنامه های لازم برای توسعه سلامتی و عملکرد شغلی کارکنان مزبور و حتی پرسنل انتظامات سایر واحدهای دانشگاهی و حتی سایر اداراتی که در کشور دارای پرسنل شیفتی میباشند، طراحی شود.

1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق

تندرستی و یا احساس سالم بودن، توانایی فرد برای زندگی و کار مطلوب را در برگرفته و باعث حضور موثر فرد در جامعه می شود. بی تحرکی شدید در بزرگسالان موجب کاهش عملکرد آنان
می شود و این شباهت زیادی به حالتی دارد که متعاقب افزایش سن دیده می شود (Johan de Jong, Koen A.P.M., (2006). “Six-month effects of the Groningen active living model on physical activity, health and fitness outcomes in sedentary and underactive older adults aged 55–65 , Patient Education and Counseling 62,PP:132-141.). ظاهراً هیچ آستانه مشخصی برای کم شدن کارایی وجود ندارد. کاهش تعداد سلولهای عضلانی به واسطه تقلیل مقدار پروتئین و همچنین اندازه و تعداد تارهای عضلانی است. همچنین با افزایش سن، گرایش کلی بر افزایش چربی در بدن وجود دارد و همراه با افزایش چربی، وزن خالص کاهش می یابد (Loretta DiPietro. Physical Activity in Aging: Changes in Patterns and Their Relationship to Health and Function. Journals of Gerontology: SERIES A, 2001, Vol. 56A (Special Issue II):13–22).

شواهد زیادی موجود است که نشان می دهد درجه نسبی خالص بدن نه فقط از نظر سلامتی ارزشمند است، ظاهراً نقش مهمی در رسیدن به سطح بالای کارایی حرکتی در فعالیت هایی که مستلزم حرکت و انتقال وزن بدن از جایی به جای دیگر است، ایفا می کند. دارا بودن شاخص­های بالایی از تندرستی و قابلیت­های جسمانی، می­تواند نشانه سلامت و توانمندی مطلوب یک جامعه باشد. عدم اطلاع نسبت به خطرات ناشی از کاهش فعالیت بدنی و ناآگاهی از ضرورت داشتن آمادگی بدنی و سلامت جسمی و نقش آن در کارائی اجتماعی و طول عمر مفید، بی­اطلاعی از وضعیت و میزان آمادگی جسمانی مطلوب بر پایه صحیح علمی، عمدتاً دلایلی است که به­طور عمده در طول زندگی، افراد را گرفتار ضعف و بیماری­های مختلف می­نماید. جامعه­ای که سطح آمادگی جسمانی پائینی دارند میزان مرگ و میر بیشتری در آنان مشاهده می­شود (MIN LEE and PATRICK J. SKERRETT. Physical activity and all-cause mortality: what is the dose-response relation?. Med. Sci. Sports Exerc., Vol. 33, No. 6, Suppl., 2001, pp. S459–S471. ).

[1] -Aerobic Exercise

[2]- Anaerobic Exercise

[3]- Combination Exercise