رمانس ایرانی از نظر ساختار و محتوا با توجه به رویکرد نورتروپ فرای

فهرست مطالب

پیشگفتار.. 1

فصل اول کلیات.. 3

بیان مساله.. 4

هدفهای تحقیق.. 5

سوالات یا فرضیه های تحقیق.. 6

فصل دوم:.. 8

رمانس.. 8

فصل سوم:.. 23

آرا و نظرات نورتوپ فرای.. 23

نظریۀ میتوس.. 34

میتوس بهار: کمدی.. 42

میتوس پاییز: تراژدی.. 48

میتوس زمستان: طنز و هزل.. 53

فصل چهارم:.. 57

فرای و رمانس.. 57

کلیات.. 58

دعوت.. 64

ردّ دعوت.. 65

امداد غیبی.. 66

عبور از نخستین آستان.. 67

شکم نهنگ.. 68

آیین تشرف.. 68

جادۀ آزمونها.. 69

زن در نقش وسوسهگر.. 71

آشتی و یگانگی با پدر.. 72

خدایگان.. 74

برکت نهایی.. 75

بازگشت.. 76

نتیجه.. 78

فصل پنجم:.. 79

بررسی نمونهای.. 79

شروعقصه.. 80

مطابقت الگو و داستان.. 88

منابع.. 91

نمایشنامه.. 94

داستانی میان همین کتابهای ساده.. 94

پیشگفتار

همیشه در زندگی دقایق و لحظاتی هست که آدم از فکر کردن به آن­ها لذت می­برد، ساده­ترش این­که قند در دل آدم آب می­شود. قبولی دانشگاه هم برای من همین طور بود. اما این موضوع شروع راهی بود که آن­قدر هم که می­گفتند ساده نبود. زیاد شنیده بودم که کارشناسی­ارشد که چیزی نیست، چشم بهم می­زنی تمام شده، مدرکت را گرفته­ای. شاید آن­ها قدرت دیگری داشته­اند یا چراغ جادویی در جیب! برای من که این­طور نبود. پایان­نامه خود بدل شد به جاده­ای که گذشتن از آن خود شد هفت­خوان. از انتخاب موضوع و پذیرفته شدن آن که گذشتم تازه رسیدم به جمع­آوری منابع. مراحل تحقیق و پژوهش هر روز سخت­تر می­شد و در میان مشکلات یکی پس از دیگری رخ می­نمود. مشکلات پایان دادن به این مقطع تحصیلی خود کم نبودکه به ناگاه دست روزگار برگ دیگری ورق زد و مشکلات فردی بدل به قوزی شد روی قوز دیگر.

گله­گذاری دردی را دوا نمی­کند و همین بس که اکنون این رساله آمادۀ دفاع شد. اما مساله جالب برای من تداخل زندگی شخصی­ام با موضوع پایان نامه­ام بود. در میان گرفتاری­های شخصی رفتن به سراغ رمانس، احساس دوگانه و غریبی در من ایجاد می­کرد. خواندن قصۀ شهسواران و عیاران و سفر با آن­ها به دنیای خیال و گشت و گذار در سرزمین­های ناشناخته لحظاتی پر از خوشی و سبک و بالی در دلم ایجاد می­کرد. روزها به کاری خشک و تکراری مبتلا بودن و شب­ها از قصه­ای به قصۀ دیگر سرک کشیدن؛ حدیث تمام این روزها و ماه­های من بود.

فرای که جهان را به تمامی بر گردۀ اسطوره­ها می­داند، همدمی شده بود برای دمی آرامش. از آن سو تنگی وقت و زمان خود بدل به اسطوره­ای شده بود برای تحویل پایان­نامه. این اسطوره اژدها پیکر هر روزِ روز با شمایلی جدید روبروی من می­ایستاد و نمی­گذاشت لحظه­ای را به آسایش سپری کنم. انگار برگه­های تقویم نامراد در مسابقات دو سرعت شرکت کرده­اند و برای گذشتن از خط پایان انقضاء پیاپی از هم سبقت می­گرفتند.

هول­آورتر از این اژدها، کمبود منابع مطالعاتی و تحقیقی بود. انگار همه این گونۀ ادبی را به فراموشی سپرده­اند. شاید چون پایش زیادی در تخیل است و همه در تخیل خود این سرزمین عجایب را بدون مکث و درنگی پیموده بودند. منابع فارسی، بسیار کم بودند و اگر بودند بی­جان. منابع لاتین نیز با آن­که کم نبودند، اما در دست و اختیار نبودند.

باری قرار بر گله­گذاری نبود و قرار این بود تا پایان این پایان­نامه لحظۀ خوشی باشد، شاید شبیه به اودیسه زمانی که پای بر سرزمین خود گذاشت.

در این جا جا دارد از استاد گرانقدر جناب آقای بالازاده بخاطر راهنمایی­ها صبر و تحمل و سعۀ صدری که در این مدت در مقابل کاستی­های من از خود نشان دادند تشکر بی­پایان داشته باشم. امید که تلاش کوچکم باری از دوش ایشان بردارد.

فصل اول کلیات

کلیات طرح

 برای هر تحقیق و پژوهش به نقشه­ای کلی و هدفمند نیاز است. این مساله باعث می­شود تا کمتر از مسیر اصلی حرکت انحراف ایجاد شود و پژوهش جهتی صحیح­تر بیابد. بر همین اساس این فصل تدوین شده است؛ رسیدن به نقشۀ پژوهش.

بیان مساله

هر روزه با حجم انبوهی از تولیدات دراماتیک روبروییم که مخاطبین خود را مسحور و به صندلی­ سالن­های مختلف-چه سینما و چه تئاتر- میخ­کوب می­کنند. اما در این میان اتفاق عجیب رخ می­دهد، جهان منطقی و عقلانی شده امروز، به شکل بسیار ساده به آثاری هجوم می­برند که ریشه اصلی­شان در تخیل است. جایی که انگار دنیای ماشینی شده چنان به آن تاخته که مخاطب برای یافتن خود حتی برای یک لحظه راهی نمی­یابد جز این. البته نباید فراموش کرد که این داستان­ها در تمام طول تاریخ برای نوع بشر جذاب بوده است و شاید بتوان گفت انسان امروز، تنها کمی به اصل نگریسته و به این سمت متمایل گردیده است.

بخش قابل توجه­ای­ از این تولیدات اقتباسی هستند، یعنی منبع اصلی آن­ها جایی دیگر و در اکثر مواقع ادبیات است. هر ساله نشست­ها و سخنرانی­ها و مقالات بسیاری در باب توجه به منابع بومی اقتباس می­شود و محتوای بسیاری از آن­ها بر لزوم روز افزون این امر تاکید می­کنند. اما مساله اصلی در این است که کتابی را از گنجینۀ غنی ادبیات انتخاب کنیم و سپس با الگوهایی مشخص دست به اقتباس بزنیم. شاید از موارد مهمی که کمتر مورد توجه قرار گرفته است، گونه­شناسی این داستان­ها برای اقتباس است.

با توجه به این نکته، شناخت گونه­های ادبیات از اهمیت ویژه­ای برخوردار می­شود. سوال مهمی که ذهن هنرمند مطرح می­شود این است که در میان انواع گونه­های ادبی کدام یک زمینه مناسب­تری در اختیار وی می­گذارد؟ رمانس می­تواند یکی از جواب­های این سوال باشد اما چگونه؟

شناخت رمانس و ویژگی­های آن ما را یاری می­کند تا بهتر بتوانیم این مساله را روشن سازیم. در این میان فرای از نظزیه­پردازانی است که الگوهای ساختاری برای گونه­های متفاوت ادبی ارائه می­کند، لذا می­توان از دریچۀ او به این جهان نگاهی تازه انداخت.

هدف­های تحقیق

هدف از پایان­نامه پیش­رو رسیدن به الگوی ساختاری مناسب در رمانس است. مطابقت آرای فرای با رمانس ایرانی هدف دیگر این نوشته خواهد بود. در واقع تلاش بر این است تا با توجه به نظریات فرای الگویی قابل انعطاف در محدودۀ رمانس در تاریخ ادبیات ایران ارائه شود.

اهمیت موضوع تحقیق و دلایل انتخاب آن

چنانچه بتوانیم به ساختار یک نوع روایی و ادبی بر اساس تفکر خودمان دست پیدا کنیم، فهم متون کلاسیک خود را آسان کرده­ایم. وقتی قصه­ای از شاهنامه یا هزار و یک شب و یا مثنوی را می خوانیم، هنوز نمی­توانیم با توجه به نظریه ژانر و یا بوطیقای ادبی آنها را ساختاربندی کنیم. در حالی که اگر ساختار و جزئیات رمانس ایرانی را بشناسیم، به راحتی می­توانیم آنها را با دسته بندی کردن، تجزیه و تحلیل کنیم. بدین ترتیب استفاده از این متون در نظام­های روایی دیگر همچون سینما، تئاتر و رمان بسیار محتمل خواهد شد. چون در اصل الگوی فهم آنها را داریم. همان طور که اشاره شد در فرهنگ غربی همین شناخت موجب اقتباس درست آثار کلاسیک ادبی در آثار مدرن می شود. "بتمن" و "سوپرمن" اسطوره شهسوار رمانس حماسی را در قالبی امروزین بیان می کند

تحلیل ژئوپلیتیک جنوب شرقی ایران با تاکید بر مهاجرت اتباع خارجی

جدول 2-1: میزان وابستگی ژئوپلیتیک ایران 28

جدول 3-1: شاخص بعد خانوار به تفکیک کل کشور 63

جدول 3-2: جمیت بر حسب جنس و گروه سنی63

جدول 3-3: مساحت استان بر حسب وضعیت اراضی66

جدول 3-4: برخی شاخص های اقتصادی اجتماعی . 68

جدول 4-1: تعداد عملیات خرابکارانه و تروریستی 76

جدول4-2 : منابع چالش زا و مهمترین دلایل اهمیت ایران و افغانستان 80

جدول 4-3: استان های دارای بیشترین تعداد خارجی 82

جدول 4-4: بازگشت مهاجران افغانی از ایران به کشور خود طی سالهای 2010-200296

فهرست نمودارها و تصاویر

نمودار: 3-1: حداقل و حاکثر دما در شهرستانهای استان سیستان و بلوچستان .......................................................................69

نمودار 4-1: بیشترین اتباع افغانی موجود به تفکیک استانهای کشور....................................................................................83

نمودار 4-2: بیشترین اتباع عراقی موجود به تفکیک استانهای کشور....................................................................................83

نمودار 4-3: بیشترین اتباع پاکستانی موجود به تفکیک استانهای کشور...............................................................................83

نمودار 4-4: عوامل خارجی دخیل در ناامنی جنوب شرق ایران..........................................................................................88

تصویر 5-1: تصاویری از مهاجران غیر قانونی...........................................................................................................110-109

چکیده:

ورود غیر قانونی اتباع بیگانه از مرزهای شرقی به شهرهای مختلف کشورمان به خصوص اتباع افغانی و پاکستانی از دیرباز بعنوان یکی از معضلات جامعه ایرانی مطرح بوده و این مسئله در طول سال های گذشته از منظر آسیب های اجتماعی همچون تکدی گری، زاغه نشینی و بزهکاری از سوی صاحب نظران و کارشناسان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

جمهوری اسلامی ایران در منطقه ای از جهان واقع شده که مدام در سیطره قدرت های بزرگ جهانی قرار داشته است و مرزهای این کشور به شدت متأثر از این مناسبات جهانی بوده است. ناهمگونی های مرزهای کشور در ابعاد مختلف به گونه ای است که کمتر منطقه ای از مرز در برابر نوع خاصی از پدیده های مختلف ناامنی و ناهنجاری قرار گرفته است .

منطقه سیستان و بلوچستان 1100 کیلومتر مرز با کشورهای پاکستان و افغانستان و 300 کیلومتر مرز آبی با دریای عمان دارد و به دلیل قرار گرفتن در موقعیت راهبردی و ترانزیتی از اهمیت فراوان برخوردار است لذا

این تحقیق در صدد است تا ضمن پرداختن به اهمیت ژئوپولیتیک ایران و منطقه جنوب شرق کشور به بررسی مسائل فرهنگی ،اجتماعی و امنیتی به وجود آمده در نتیجه ورود غیر قانونی اتباع خارجی در کشور و بررسی پدیده های مختلف ناامنی و ناهنجاری و انواع گوناگون تهدیدات خارجی و داخلیبپردازد .

با توجه به اهمیت مطالب و به روز بودن آنها و ملاحظات مرتبط با متغیرها و گزاره های دخیل در روند تحقیق و ابعاد گسترده مسائل امنیتی- سیاسی میان ایران ، افغانستان و پاکستان از چهارچوب روش توصیفی استفاده شده است.

واژگان کلیدی : مرز، ژئوپلیتک ، اتباع خارجی ، تهدیدات

مقدمه

مرزهای سیاسی کشور مهمترین عامل تشخیص و جدایی یک واحد متشکل سیاسی از واحدهای دیگر است. در درون همین خطوط مرزی است که وحدت یک مجموعه سیاسی به نام کشور شکل می گیرد. مرز مؤلفه ای از هویت دولت مدرن است که امروزه مورد توجه دولتهای جدید قرار گرفته است، در نظامهای سیاسی قدیم مسائل مرزی منحصر به سر حدات و حل آنها سهل و سریع بوده است. لیکن امروزه چالشهای مرزی به واحدهای سیاسی اطلاق می گردد و حل و فصل آنها چندان ساده نیست. علت این پیچیدگی را می توان در کارکردهای مرز جستجو نمود. کارشناسان و متخصصان ژئوپلتیک در خصوص نقش و کارکردهای مرز نظرات متفاوت و تکمیل کننده ای ارائه کرده اند. تحدید حدود منطقه ای اعمال قدرت حکومت، اثبات حقوقی یا فیزیکی یک دولت بر یک قلمرو خاص، ایجاد حد نهایی کنترل و حاکمیت هر دولت بر قلمرو و مردم خود ،از جمله کارکردهایی هستند که به مرز نسبت داده شده و مؤید این مطلب است که مرز حائز نقش و کارکردهای متفاوت در مقوله های سیاسی ،اجتماعی و نظامی است .

قتصادی،سیاسی،فرهنگیونظامی خوددرنظرمیگیرد.این حقیقت غیر قابل انکار است که کشور ایران در طی تاریخ با تغییر در مرزهای سیاسی یا قدرتمند شده و یا دچار ضعف و انحطاط گردیده است.

خصوصاً اینکه جمهوری اسلامی ایران در منطقه ای از جهان واقع شده که مدام در سیطره قدرت های بزرگ جهانی قرار داشته است و مرزهای این کشور به شدت متأثر از این مناسبات جهانی بوده است. ناهمگونی های مرزهای کشور در ابعاد مختلف به گونه ای است که کمتر منطقه ای از مرز در برابر نوع خاصی از پدیده های مختلف ناامنی و ناهنجاری قرار گرفته است و انواع گوناگون تهدیدات خارجی و داخلی نیز به شکلی این ناهنجاری ها را تحت تأثیر قرار داده و بعضاً در مقاطعی به آن دامن زده اند.

فصــل اول

(کلیات تحقیق)

1-1-بیان مسئله

کشورهای واقع در یک حوزه ی جغرافیایی به حکم مؤلفه هایی همچون جغرافیا،تاریخ، اقتصادوفرهنگ برهمدیگرتاثیرمیگذارند و از هم تاثیرمیپذیرند. نگاه عمیق به تحولات جمهوری اسلامی ایران وافغانستان نشان میدهدکه این دوکشوربه علت همسایگی،مسایل تاریخی،فرهنگی، زبانی و دینی از یکدیگر متأثر می شوند. به عنوان مثال جنگ داخلی در افغانستان به بی ثباتی در مرزهای ایران و ورود مهاجرین افغان به ایران انجامید. در همین حال، وقوع انقلاب اسلامی در ایران آثار اولیه خود را بر افغانستان به نمایش گذاشت و لذا ایران به یکی ازحامیان نیروهای جهادی در افغانستان تبدیل شد. اشغال افغانستان به وسیله شوروی، رقابت شرق و غرب در این کشور، جنگ و جهاد داخلی، کشتار شیعیان و آواره شدن میلیون ها نفر، مواد مخدر، مسئله هیرمند و . . . از جمله مسائلی هستند که ایران از آنها تأثیر پذیرفته و دربعضی مواقع برای تأمین امنیت و منافع خود به ناچار درگیر تحولات ومسائل افغانستان شده است. علاوه برموارد فوق، ظهور و سقوط طالبان تحت تأثیرآمریکا و تحولات افغانستان پس از 11 سپتامبر 2001، باعث اهمیت بیشترتحولات این کشور در ارتباط با امنیت ملی ایران شده است.

محیط استراتژیک ایران چنان است که افغانستان به یکی از مهم‌ترین حلقه‌های این محیط تبدیل شده است. امروزه عدم وجودصلح وامنیت درافغانستان،وجودسیاستهای اشغالگرانه آمریکاو خصوصاً سیاستهای پنهان برخی کشورها به منظور انتقال مواد مخدر و باندهای قاچاق اسلحه و گروههای خرابکارانه به ایران مواردی است که همواره ایجاد ثبات امنیتی منطقه را به مخاطره افکنده است.مهمترین منابع تنش زای سیاسی- امنیتی در روابط ایران و افغانستان را می توان در مؤلفه های فعالیت اشرار و قاچاقچیان مواد مخدر در داخل و آنسوی مرزها،فعالیت گروه های تروریستی که اقدامات منفی سیاسی و ضد امنیتی مرتکب می شوند،حضور مهاجرین افغان و تبعات ناشی از این حضور،قاچاق و جرائم خشن، جستجو کرد.با حمله آمریکا به افغانستان و اشغال نظامی آن کشور‏، مناطق پیرامونی ایران تغییراتی را پذیرا شد و حوزه نفوذ سنتی ایران را محدود و در تنگنای شدید قرار داد. حضور آمریکا درافغانستان و در پاکستان (به طور غیرمستقیم و بر مبنای همکاری) موجب کاهش قدرت مانور ایران در افغانستان و گسترش حوزه ژئوپلیتیکی آمریکا شد. اتمی شدن پاکستان و ظهور یک قدرت هسته‌ای در همسایگی ایران و همکاری استراتژیک این کشور با آمریکا در منطقه به ویژه در افغانستان و اختلال در شکل‌گیری روابط راهبردی ایران، روسیه، چین و هند و معرفی افغانستان به عنوان یک رقیب ژئوپلیتیکی برای ایران از جمله مؤلفه‌های بسیار مهمی است که میزان آسیب‌پذیری ایران را در این حوزه ژئوپلیتیکی بطور فزاینده‌ای بالا برده است(یونسیان، 1380: 57).با توجه به این مطالب می‌توان ادعا کرد که بخش قابل توجهی از مؤلفه‌های تأثیرگذاردر تأمین امنیت داخلی کشور به نوعی متأثر از متغیرهای خارج از مرزهای سرزمینی است لذا هر گونه آسیب‌پذیری در روابط کشور با همسایگان زمینه نقصان در امنیت داخلی و امنیت ملی را فراهم می‌نماید.

1-2-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

ورود غیر قانونی اتباع بیگانه از مرزهای شرقی به شهرهای مختلف کشورمان به خصوص اتباع افغانی و پاکستانی از دیرباز بعنوان یکی از معضلات جامعه ایرانی مطرح بوده و این مسئله در طول سال های گذشته از منظر آسیب های اجتماعی همچون تکدی گری، زاغه نشینی و بزهکاری از سوی صاحب نظران و کارشناسان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

بسیاری از اتباع همسایگان شرقی کشورمان به دلائل مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی از جمله وقوع جنگ، خشکسالی، سیل در طول سال های گذشته به ایران رفت و آمد داشته و در برخی از مناطق کشور به خصوص مناطق شرقی، جنوب شرق و همچنین پایتخت حضوری پر رنگ و در سایر مناطق ایران نیز کم و بیش حضور دارند.
جمهوری اسلامی ایران نیز در طول سالیان گذشته همواره با فراهم آوردن امکانات اقامت و اشتغال قانونی اتباع افغانی و پاکستانی نسبت به تحقق و رعایت حقوق بین الملل اسلامی و حق همسایگی پایبند بوده است.
اما جدای از بهره مندی بسیاری از کارفرمایان، صاحبان صنایع و مشاغل مختلف کشورمان از نیروی کار ارزان مهاجرین همسایگان شرقی به خصوص افاغنه، این مهاجرت های غیرقانونی و افسارگسیخته هزینه های اقتصادی و اجتماعی فراوانی را به جامعه ایرانی تحمیل کرده است.جدول شماره 1 نشان می دهد که 1392 کیلومتر مرز مشترک ما با دو کشور شرقی می تواند مهم باشد . تمام آنچه که در این زمینه بیان شد نشان از ضرورت یافتن این امر که بایستی چاره ایی را برای حل و یا حتی المقدور کاهش اثرات مخرب این پدیده در کشور اندیشید را اثبات می کند .

جدول شماره 1- 1: طول مرزهای ایران

ردیف	نام	کیلومتر
1	مرزهای آبی	2700
2	عراق	1609
3	ترکمنستان	1204
4	پاکستان	978
5	افغانستان	954
6	آذربایجان	767
7	ترکیه	486
8	ارمنستان	40

ماخذ: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح

1-3- اهداف تحقیق

- بررسی به وجود آمدن مسائل فرهنگی ،اجتماعی و امنیتی در نتیجه ورود غیر قانونی اتباع خارجی در کشور

- پدیده های مختلف ناامنی و ناهنجاری به وجود آمده و انواع گوناگون تهدیدات خارجی و داخلی

- بررسی مهمترین منابع تنش زای سیاسی- امنیتی در روابط بین ایران و افغانستان

1-4 – سوال تحقیق:

1-4-1- مهمترین سوال مورد بررسی که دلیل انجام این پژوهش بوده عبارت است از :

آیا ورود اتباع خارجی از سمت مرزهای جنوب شرق ایران از لحاظ جغرافیای سیاسی تاثیری بر روابط

بین دو کشور و نیز مسائل منطقه ایی گذاشته است؟

1-5-فرضیه های تحقیق

1-5-1- فرضیه های تحقیق به شرح زیر اند:

الف) به وجود آمدن قوانین سخت مهاجر پذیری در ایران می تواند موجب کاهش ورود اتباع خارجی به کشور شود .

ب ) ایجاد صلح و امنیت در داخل افغانستان و نیز به وجود آمدن حکومتی قدرتمند و با ثبات سیاسی و اقتصادی موجب کاهش مهاجران می شود .

1-6- محدوده مورد مطالعه

استان سیستان و بلوچستان با وسعتی حدود 181785 کیلومتر مربع پهناورترین استان کشور می باشد که در جنوب خاوری ایران واقع است و بیش از 11 درصد وسعت کشور را در بر میگیرد . این استان با قرار گرفتن در بین 25 درجه و 3 دقیقه تا 31 درجه و 27 دقیقه عرض شمالی از خط استوا و 58 درجه و 50 دقیقه تا 63 درجه و 21 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ ، از نظر جمعیتی از کم تراکم ترین استان های کشور است . این استان از دو منطقه سیستان و بلوچستان تشکیل می شود و از شمال به استان خراسان جنوبی و کشور افغانستان ، از شرق به کشورهای پاکستان و افغانستان ، از جنوب به دریای عمان و از مغرب به استانهای کرمان و هرمزگان محدود می شود . سیستان و بلوچستان 1100 کیلومتر مرز با کشورهای پاکستان و افغانستان و 300 کیلومتر مرز آبی با دریای عمان دارد و به دلیل قرار گرفتن در موقعیت راهبردی و ترانزیتی از اهمیت فراوان برخوردار است . مرزهای سیاسی امروزی در بخش جنوب شرقی و شرقی ایران بیشتر در دوران سلطنت پادشاهان قاجار شکل گرفته اند .

نقشه شماره 1- 1: نمایی کلی ازمرز مشترک با همسایگان در چهار جهت جغرافیایی

نقشه شماره 1-2: تقسیمات سیاسی شهرستان های استان در جوار دو کشور همسایه

1-7- بهره وران

با توجه به عنوان پایان نامه سازمان ها و ارگانهایی که می توانند از این تحقیق بهره گیرند عبارتند از:

نیروی انتظامی، فرمانداری، وزارت امور خارجه.

1-8- مشکلات تحقیق

- دور بودن محقق از منطقه مورد بررسی و به روز نبوده اطلاعات کتابخانه ایی در این زمینه

- نبود تصاویر و اطلاعات دقیق و به روز از محل ورود اتباع غیر قانونی از مرزهای شرقی و جنوب شرقی

1-9-- مفاهیم و واژگان پژوهش

1-9-1 - ژئوپلیتیک

- مجتهدزاده ، ژئوپلیتیک را مطالعه اثر گذاری عوامل جغرافیایی بر تصمیم گیری های سیاسی صاحبان قدرت می داند ،به عبارتی مطالعه روابط همکاری یا رقابتی میان قدرت ها را بر اساس امکاناتی که محیط جغرافیایی در اختیار هر یک می گذارد یا امکاناتی که هر یک از قدرت ها در رقابت با دیگری می توانند از محیط دریافت کنند می داند. (مجتهدزاده، 1381، 5)

- دکتر دره میر حیدر جدید ترین تعریفی که از ژئوپلیتیک ارائه کرده است بدین شرح است: «ژئوپلیتیک شیوة قرائت و نگارش سیاست بین الملل توسط صاحبان قدرت و اندیشه و تأثیر آنها بر تصمیم گیری های سیاسی در سطح ملی و منطقه ای است» (میر حیدر، 1377: 22).

- جفری پارکرژئوپلیتیک را ارزیابی فضایی روابط بین الملل تعریف می کند (Karabulut, 2005: 29). ژنرال فرانسوی، پیرگالوا، نویسندة اثری با عنوان ژئوپلیتیک راههای رسیدن به قدرت، منتشر در سال 1990، ژئوپلیتیک را چنین تعریف می کند: ژئوپلیتیک یعنی مطالعة نحوة ارتباط بین هدایت سیاسی یک قدرت با برد بین المللی و چهارچوب جغرافیایی عملکرد آن.» (عزتی، 1379: 5).

1-9-2- امنیت

امنیت برای یک کشور عبارت است از داشتن یا بدست آوردن اطمینان نسبت به سلامت «موجودیت» و «مالکیت» نسبت به موقعیت و نسبت به آن چه زیر چتر «منافع ملی» قرار می گیرد. (مجتهدزاده، 1381، 124).

1-9-3-مهاجرت

مهاجرت عبارت‌است از جابه‌جایی مردم از مکانی به مکانی دیگر برای کار یا زندگی. مردم معمولاً به دلیل دور شدن از شرایط یا عوامل نامساعد دورکننده‌ای مانند فقر، کمبود غذا، بلایای طبیعی، جنگ، بیکاری و کمبود امنیت مهاجرت می‌کنند. دلیل دوم می‌تواند شرایط و عوامل مساعد جذب کننده مانند امکانات بهداشتی بیشتر، آموزش بهتر، درآمد بیشتر و مسکن بهتر در مقصد مهاجرت باشد.

1-9-4- مرز طبیعی

مرزها را می توان بر حسب درجه تطابق شان با عوارض طبیعی به دو گروه تقسیم کرد: یکی استفاده از عوارض طبیعی و دوم اینکه استفاده از ابزار ساختگی و مصنوعی مانند پرچین، ستون و سیم خاردار مشخص می شوند. مرزهایی که با استفاده از عوارض طبیعی تعیین می شوند، اصطلاحاً به مرزهای طبیعی موسومند و از قدیم استفاده از این گونه خطوط مرزی، میان کشورها مرسوم بوده است. دلیل اصلی گزینش عوارض طبیعی به عنوان مرز این بود که کار تعیین حدود و علامت گذاری آسان تر انجام می شد.استفاده از عوارض طبیعی در تعیین مرزها برای آسان شدن کار و بر اثر تصمیم دولت ها صورت می گیرد. نقش خطوط مرزی، جدا کردن قلمرو دو دولت مجاور و کنترل ارتباط میان ملت هاست. (کشوردوست، 1389، 23)

1-9-5- مرز سیاسی

مرزبه معنای مانع وحائل است مرزسیاسی نیزهمانطورکه ازنامش پیداست قلمروسیاسی یک حاکمیت ویادولت رامعین میکند،مرز منطبق بر قوانین خاص است ودر برابر انتقال کالا انسان ، و حتی افکار مانع ایجادمیکند، مرزسیاسی در واقع حد نهایی وحاشیه بیرونی ناحیه سیاسی که یک حکومت ویانهاد فروانروا می توانددرآن اعمال اراده سیاسی کند رابصورت رسمی مشخص میکند مرزسیاسی ناحیه تماس د و دولت ویا حکومت سیاسی همجوار است که هرکدام درمرزسیاسی خوداعمال اراده سیاسی رسمی کرده ومی توانند یکدیگر راخنثی کنند.(مجتهدزاده، 1381، 23)

نقشه شماره 1-3: نمایی از تصاویر ماهواره ایی بین مرزایران ، پاکستان و افغانستان

فصــل دوم

(مبانی نظری تحقیق)

2-1-پیشینه تحقیق :

کلیه مطالعاتی )مطالعاتقبلی (که توسط دیگران درباره موضوع انجام گرفته است را اصطلاحاً ادبیات تحقیق می نامند. مطالعه ادبیات تحقیق موجب تدوین چارچوب فکری یا تحلیلی شده و از طریق آن مسأله برای محقق محدود می شود و از دوباره کاری جلوگیری می گردد لذا بر اساس بررسی‌های صورت گرفته در کتب، مقالات ، مجلات و پایان نامه و رسالات نگارش یافته در مقاطع تحصیلات تکمیلی که در ایران تدوین شده می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

- دکتر هادی اعظمی، دکتر محمدجواد رنجکش ، سعید جمال (مقاله1392) بیان داشته اند که ،در عنصر سرزمین یکی از مقولات مهم، مناطق مرزی آن سرزمین است که دولت ها اغلب به این مهم توجه دارند و سرمایه گذاری هایی را جهت حفظ و تقویت حدود و ثغور خود می نمایند. به طور کلی در خصوص چالش های ایران و افغانستان در مرزهای شرقی معتقدند که افغانستان تا آینده ای نامعلوم هم چنان در شمار کشورهای بی ثبات و چالش خیز جهان باقی خواهد ماند. و در واقع تا زمان روی کار آمدن دولتی میانه رو، متمرکز و مورد پذیرش تمامی قبایل شمالی و جنوبی، این کشور صادر کننده انواع چالش و معضلات امنیتی و سیاسی به ایران و دیگر همسایگان خود خواهند بود.

- آرزو غلامی گنجه (مقاله 1393 ماهنامه عصر امروز) او بیان می دارد که در برخی کشورها با توجه به جمعیت و وضعیت عمومی اقتصادی و گاهی سیاسی قوانین بعضاً سخت گیرانه یا برابر با دیگر شهروندان آن کشور وضع می‌شود. در ایران اما شرایط مهاجرانی که وارد کشور می‌شوند و عمدتاً از کشور افغانستان و عراق هستند متفاوت است و سیاست‌های متغیر اعمال می‌شود.بر اساس آمار هم‌اکنون حدود 1 میلیون شهروند افغان به‌صورت قانونی و تقریباً 2 میلیون افغان به شکل غیر‌قانونی در کشور زندگی می‌کنند. علت مهاجرت افغان‌ها برکسی پوشیده نیست. نبود امنیت، شرایط بد اقتصادی، نبود کار، جنگ داخلی و عدم امیدواری به آینده و پیشرفت در این کشور بیشترین دلیل مهاجرت را تشکیل می‌دهد. درواقع این افراد به امید زندگی بهتر و تامین رفاه با دشواری بسیار از مرزها عبور کرده و به کشورهای اروپایی و آسیایی مهاجرت می‌کنند. دلایل مهاجرت هم برای آن‌ها چنان قوی و موجه است که در این راه گاهی جان شان را از دست می‌دهند بی شک همگی نگاهی انسان دوستانه به حقوق ایرانیان در کشورهای دیگر داریم و به آن از دید حقوق بشری نگاه می کنیم و باور داریم که تن و روح انسان با هر تابعیتی شریف است.

- هادی اعظمی ، سید هادی زرقانی ، علی اکبر دبیری ( پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل ، سال اول، 1391) به تحلیل اولویت های منطقه ای و دیدگاههای ژئوپلیتیک در شکل دهی به سازمان منطقه ای پرداخته اند . در این پژوهش با استفاده از ساختار فضایی نظریه سیستم ژئوپلیتیک جهانی ، به بررسی جایگاه کشورهای سازمان همکاری شانگهای و نیز ایران در قلمرو ژئواستراتژیک و مناطق ژئوپلیتک پرداخته شده است .حیات سیاسی – امنیتی ، اقتصادی و فرهنگی و در یک کلام وابستگی ژئوپلیتیک ایران به خاور میانه و خلیج فارس بیش از سایر مناطق است . از آنجائیکه منطقه گرایی به معنای بذل توجه ویژه به یک منطقه جغرافیایی مشخص است که به نظر می رسد بهترین مکان برای تحقق منافع و ایده آلهای کشورهای آن می باشد ،لذا ایران نیز در پیوستن به سازمانهای منطقه ایی باید به هویت جغرافیایی و ژئوپلیتیک خود توجه کند.

2-2-مفاهیم و تعاریف

2-2-1- منطقهومنطقهگرایی

تعاریفمختلفیکهازمنطقهوجودداردبراساسمحوریتیکیازموضوعاتجغرافیا،تاریخو فرهنگمشترک،همکاریسامانیافتهاقتصادی،فرهنگی،سیاسیوامنیتییاامکانشکلگیرییک جامعهمدنیمطرحشدهاندفرهنگاستراتژی،منطقهراسرزمین چندکشورمیداندکهبهعلتپیوندجغرافیایییامنافعمشترکبهیکدیگرمرتبطشدهاند(محمدنژاد ونوروزی، 1378 ،ص( 243 کانتوریواشپیگلمنطقهراحوزهایازکرهخاکیمیدانندکهدر برگیرندهشماریازکشورهاینزدیکبههمازنظرجغرافیاییاستبهگونهایکهآنکشورهادر اصطلاحمنطقه .(Cantori and Spiegel ,1970,4) سیاستخارجیخودروابطمتقابلبرقرارسازنددرجغرافیایسیاسیبهگونهتصادفیاستفادهنمیشود.

منطقهیکفضایجغرافیاییرامیگویندکهاز یکسلسلهپدیدههایمشابهوعواملپیونددهندهاجزایمحیط،همازنظرفیزیکیوهمازدیدمحیط .( انسانی،برخوردارباشد)مجتهدزاده، 1379 ،ص 42 )است. مرادازایناصطلاحدرادبیاتروابط« رژیونالیسم» منطقهگراییمعادلکلمهلاتین ،بینالمللتشکیلاتواجتماعاتیاستکهمرکبازدست کمسهواحدسیاسیباشند.

اصطلاحمزبورهنگامیکاربردداردکهدولتهایواقعدریکمنطقهجغرافیاییکهدارای علایقمشترکهستندازطریقسازمانهایمنطقهایبایکدیگرهمکاریهاینظامی،سیاسیواقتصادی داشتهباشند.بهعبارتدیگرمنطقه گراییعبارتاستازایجادتحولدر یکمنطقهمشخص،ازپراکندگیوچنددستگیبههمگونشدنوهمگرایی،آنهمدریکرشتهاز زمینههاکهمهمترینآنهافرهنگ،امنیت،سیاستهایاقتصادیورژیمهایسیاسیاست. سطح درواقعمنطقهگرایی .(Yalem, 1969, p184). شرطلازماستاماکافینیست« همسانی» مشخصیاز بهمعنایبذلتوجهویژهبهیکمنطقهجغرافیاییمشخصاستکهبهنظرمیرسدبهترینمکانبرای . تحققمنافعوایدهآلهایکشورهایمربوطمیباشد(سیمبر، 1387 ،ص 114)

2-2-2- هویتژئوپلیتیک

منظورازهویتژئوپلیتیکایناستکهیککشوربهچهسیستممنطقهایتعلقدارد. درواقع ویژگیهایجغرافیایی،سیاسی–امنیتی،تاریخی،فرهنگیواقتصادییککشورومیزانوابستگیبه یکمنطقه،هویتجغرافیاییوژئوپلیتیکآنرامشخصمیکند. تعریفهویتژئوپلیتیک،یکیاز موضوعاتمهمسیاستوحکومتاست. درطولدهههایگذشتهحکومتهایمختلفازهویت ژئوپلیتیکبرایحفظقدرتومشروعیتخودنزدملتهاودرروابطباقدرتهایبزرگاستفاده کردهاند. بهعنواننمونه،پاکستانهموارهدرتعیینهویتژئوپلیتیکخوددچارگرفتاریبودهاستو درحالیکهملتپاکستان،نخبگانفرهنگیوروشنفکرانآنبانگاهتوسعهایسعیدراتصال پاکستانبههویتفرهنگی-سیاسیآسیایجنوبیوانرژیوتوسعهاقتصادیداشتهاند،نخبگاناجرایی وحکومتهایپاکستانسعیدارندخودرابههویتخاورمیانهایوجهاناسلاممتصلکنند..( Haqqani, 2004, pp. 92-91)

2-2-3- نظریهسیستمژئوپلیتیکجهانی

نظریهسیستمژئوپلیتیکجهانی جدیدتریننظریهژئوپلیتیکاستکهتوسطسائلبیکوهن ارانهشدهاست. کوهندرقالباینسیستمالگویتوزیعقدرت،روابطقدرتبیناجزاءسیستم،سطح بندیسیستموساختارفضائیسیستمراتوضیحمیدهد)حافظنیا، 1385 ،ص( 240. براساساین است« قارهای» وزمینه« دریایی» نظریه،دوزمینهاصلیجغرافیاییفیزیکی-انسانیکهشاملزمینه حوزههاییرابرایتوسعهساختارهایژئوپلیتیکمتمایزارائهمی دهند. تمدنها،فرهنگهاونهادهای سیاسیکهدراینزمینههاتکاملیافته اند،بهطوراساسیدراقتصادها،فرهنگ ها،سنتهایانسانیو دیدگاههایژئوپلیتیکمتفاوتند. درسلسلهمراتبفضاییساختارجهانیکوهن،حوزهژئواستراتژیک بالاترینسطحبهشمارمیرود. اینحوزههابخشهاییازجهاناستکهبرایدارابودن خصوصیاتو کارکردهایتاثیرگذاردرسطحجهانیبهاندازهکافیبزرگبودهودرخدمتنیازهایاستراتژیک قدرتها،کشورهاومناطقمهمهستند.

مهمترینعاملمتمایزکنندهیکحوزه،درجهشکلگیریآن توسطشرایطبعددریایییابعدقاره ایاست. درجهانکنونی،سهحوزهژئواستراتژیکتکامل یافتهاند: حوزهدریاییتجارتمحورآتلانتیکوپاسفیک،هارتلنداوراسیاییروسیهقارهایوحوزه. دومینسطحازساختارفضائیسیستم - قارهای–دریاییآسیایشرقی)کوهن، 1387 ،صص(84- 85 ژئوپلیتیکجهانشاملمناطقژئوپلیتیکمیباشد. اینمناطقژئوپلیتیکاکثراًزیربخشهاییاز حوزههایژئواستراتژیکدریاییوقارهایهستند،بهشکلیکهقلمروژئواستراتژیکدریاییشامل ششمنطقهژئوپلیتیکاروپا،آمریکایشمالی،آمریکایجنوبی،حوزهکارائیب،حوزهآسیایساحلی (ژاپن،استرالیا،کره( وآفریقایجنوبصحرااستوقلمروژئواستراتژیکقارهایشاملدومنطقه .(Cohen, 1994, p.34) ژئوپلیتیکهارتلند)روسیه( وآسیایشرقی)چینومغولستان( میباشد.

درساختارفضائینظریهسیستمژئوپلیتیکجهانیحوزههاومناطقدیگرینیزوجوددارندکه عبارتنداز:

الف: کمربندهایشکننده

بررسی و مقایسه برخی مهارتهای روانی تیر اندازان نخبه و غیر نخبه

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده تحقیق.... 1

فصل اول: مقدمه و معرفی

1-1- مقدمه.. 3

1-2- بیان مساله... 4

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق... 5

1-4- اهداف تحقیق..... 8

1-4-1- هدف کلی..... 8

1-4-2- اهداف اختصاصی تحقیق............................ 8

1-5- فرضیه های تحقیق.............................. 9

1-6- محدویت­های تحقیق.............................. 9

1-7- تعریف واژه ها و اصطلاحات...................... 10

1-7-1- تعریف مفهومی............................... 10

1-7-2- تعریف عملیاتی.............................. 11

فصل دوم: مروری بر ادبیات پیشینهتحقیق

2-1- مقدمه........................................ 13

2-2- مبانی نظری تحقیق............................. 13

2-2-1- مهارت های روانی............................ 13

2-2-2- انگیزش..................................... 16

2-2-2-1- انگیزش در ورزش........................... 17

2-2-2-2- انگیزش درونی و انگیزش بیرونی............. 18

2-2-3- اعتماد به نفس.............................. 19

2-2-3-1- اعتماد به نفس و تکامل آن................. 20

2-2-3-2- اعتماد به نفس در ورزش.................... 20

2-2-3-3- ابعاد اعتماد به نفس...................... 21

2-2-3-4- تأثیر اعتماد به نفس بر عملکرد ورزشی...... 22

2-2-4- تمرکز...................................... 22

2-2-5- کنترل حالت های روانی....................... 24

2-2-5-1- محدوده بهینه و مطلوب انرژی روانی......... 24

2-2-6- تصویر سازی ذهنی............................ 25

2-2-6-1- انواع تصویر سازی ذهنی.................... 27

2-2-6-2- بیان نظریه ای............................ 28

2-2-7- هدفمندی.................................... 28

2-2-7-1- انواع هدف ها............................. 29

2-2-7-2- اصول تعیین اهداف......................... 30

2-2-7-3- مشکلات رایج در تعیین هدف.................. 31

2-3- پیشینه تحقیق در داخل و خارج.................. 31

2-3-1- تحقیقات انجام شده در داخل.................. 31

2-3-2- تحقیقات انجام شده در خارج.................. 36

2-4- جمع‌بندی ادبیات پیشینه........................ 41

فصل سوم: روش شناسی

3-1- مقدمه........................................ 49

3-2- روش تحقیق.................................... 49

3-3- ابزار گردآوری................................ 49

3-4- جامعه آماری.................................. 50

3-5- روش آماری.................................... 50

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته

4-1- مقدمه........................................ 52

4-2- تجزیه و تحلیل آماری.......................... 57

4-3- تجزیهوتحلیلفرضیههایپژوهش(اطلاعاتاستنباطی).. 63

فرضیهاول......................................... 63

فرضیه دوم......................................... 64

فرضیهسوم......................................... 65

فرضیه چهارم....................................... 66

فرضیهپنجم........................................ 67

فرضیهششم......................................... 68

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1- مقدمه........................................ 70

5-2- خلاصه تحقیق................................... 70

5-3- نتایج........................................ 70

5-4- بحث و نتیجه گیری............................. 71

5-5- پیشنهادهای پژوهشی............................ 78

5-5-1- پیشنهادهای آموزشی.......................... 78

5-5-2- پیشنهادهایی برای تحقیقات بعدی.............. 78

منابع............................................. 80

منابع فارسی....................................... 80

منابع انگلیسی..................................... 84

چکیده انگلیسی..................................... 86

 فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول 4-1- توزیع فراوانی گروه...................... 52

جدول 4-2- نتایج آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن توزیع نمرات....................................... 62

جدول4-3- نتایجآمارتوصیفیوضریبهمبستگی رگرسیون مهارت انگیزش ورزشکاران مرد تیرانداز نخبه و غیر نخبه............ 63

جدول4-4- نتایجآمارتوصیفیوضریبهمبستگی رگرسیون مهارت تمرکز ورزشکاران مرد تیرانداز نخبه و غیر نخبه............ 64

جدول4-5- نتایجآمارتوصیفیوضریبهمبستگی رگرسیون مهارت اعتماد بنفس ورزشکاران مرد تیرانداز نخبه و غیر نخبه............ 65

جدول4-6- نتایجآمارتوصیفیوضریبهمبستگی رگرسیون مهارت تنظیم سطح انرژی ورزشکاران مرد تیرانداز نخبه و غیر نخبه...... 66

جدول4-7- نتایجآمارتوصیفیوضریبهمبستگی رگرسیون مهارت تصویر سازی ورزشکاران مرد تیرانداز نخبه و غیر نخبه............ 67

جدول4-8- نتایجآمارتوصیفیوضریبهمبستگی رگرسیون مهارت هدف گزینی ورزشکاران مرد تیرانداز نخبه و غیر نخبه............ 68

 فهرست نمودارها

عنوان صفحه

نمودار 4-1- فراوانی ورزشکاران نخبه و غیرنخبه بر اساس سابقه فعالیت ورزشی............................................. 53

نمودار 4-2- فراوانی ورزشکاران نخبه و غیرنخبه بر اساس مهارت انگیزش.................................................. 53

نمودار 4-3- فراوانی ورزشکاران نخبه و غیرنخبه بر اساس مهارت اعتماد به نفس............................................ 54

نمودار 4-4- فراوانی ورزشکاران نخبه و غیرنخبه بر اساس مهارت تمرکز.................................................. 54

نمودار 4-5- فراوانی ورزشکاران نخبه و غیرنخبه بر اساس مهارت تنظیم سطح انرژی......................................... 55

نمودار 4-6- فراوانی ورزشکاران نخبه و غیرنخبه بر اساس مهارت تصویرسازی ذهنی.................................... 55

نمودار 4-7- فراوانی ورزشکاران نخبه و غیرنخبه بر اساس مهارت هدف مندی.............................................. 56

نمودار4-8- نتایجآمارتوصیفیوضریبهمبستگی رگرسیون مهارت انگیزش ورزشکاران مرد تیرانداز نخبه و غیر نخبه............ 63

نمودار4-9- نتایجآمارتوصیفیوضریبهمبستگی رگرسیون مهارت تمرکز ورزشکاران مرد تیرانداز نخبه و غیر نخبه............ 64

نمودار4-10- نتایجآمارتوصیفیوضریبهمبستگی رگرسیون مهارت اعتماد بنفس ورزشکاران مرد تیرانداز نخبه و غیر نخبه....... 65

نمودار4-11- نتایجآمارتوصیفیوضریبهمبستگی رگرسیون مهارت تنظیم سطح انرژی ورزشکاران مرد تیرانداز نخبه و غیر نخبه...... 66

نمودار4-12- نتایجآمارتوصیفیوضریبهمبستگی رگرسیون مهارت تصویر سازی ورزشکاران مرد تیرانداز نخبه و غیر نخبه....... 67

نمودار 4-13- نتایجآمارتوصیفیوضریبهمبستگی رگرسیون مهارت هدف گزینی ورزشکاران مرد تیرانداز نخبه و غیر نخبه............ 68

 فهرست شکلها

عنوان صفحه

شکل 2-1- ارتباط بین اعتماد به نفس و عملکرد مهارتی. 19

شکل 2-2- رابطه بین سطح انرژی روانی و سطح عملکرد مهارتی 25

شکل 2-3- رابطه بین سطح دشواری هدف و سطح انگیزش... 30

   چکیده تحقیق :

امروزه بحث مهارتهای روانی در اجرای مهارتهای ورزشی از اهمیت بسزایی بر خوردار می باشد ، در حالی که در گذشته فقط به آمادگی جسمانی ورزشکار می پرداختند و این خلاء ( عدم آموزش و بکار گیری مهارتهایی همچون ، انگیزش ، تمرکز ،اعتماد به نفس ،تنظیم سطح انرژی روانی ، تصویر سازی ذهنی ، هدف گزینی ، .....) با حضور روانشناسان در کنار تیمهای ورزشی پر گردیده و نتایج این تحقیق و تحقیقات گذشته همگی حاکی بر تایید و تاکید در بکارگیری این مهارتها در جهت بهبود ، ارتقاء ،و ثبت رکوردهای جدید را بهمراه داشته است. به همین منظور و اثبات این مسئله ، تحقیق فوق به روش علی- مقایسه ای و بطور تصادفی از ورزشکاران مرد نخبه ( مسابقات لیگ کشور در سال 91 به میزبانی هیات تیراندازی زاهدان ) به تعداد 37 نفر تیر اندازان نخبه در سطح ( ملی ، لیگ برتر ، لیگ دسته یک ) و کلیه ورزشکاران مرد تیر انداز در استان سیستان و بلوچستان که بطور تصادفی 83 نفر از آنها انتخاب گردیدند .

کلیه نمونه ها بطور تصادفی از جامعه در دسترس انتخاب گردیده اند . در این تحقیق از پرسشنامه 60 سوالی وینتر SASI ( انستیتو ورزش استرالیای جنوبی ) استفاده گردیده است که روایی و اعتبار آن قبلا توسط سمندر ، ( 1379 ) مورد تایید قرار گرفته است .

واژه های کلیدی : مدیریت مهارتهای روانی ، تیر اندازان نخبه ، تیراندازان غیر نخبه ، پرسشنامه 60 سوالی وینتر SASI

 فصل اول

 مقدمه و معرفی

 1-1- مقدمه

امروزه پدیده تربیت بدنی و ورزش با استفاده از مفاهیم علمی و نظریات مختلف دانشمندان در خصوص نحوه آمادگی ورزشکاران جهت حضور در مسابقات، تحولی عظیم به وجود آورده است و همواره سعی می کند تا با بهره گیری از روش های علمی صحیح، مقادیر و نسبت های دقیقی از عوامل قابل اندازه گیری در ورزشکاران بدست آورد تا میزان آمادگی آنان را محاسبه نموده و افزایش دهد. یکی از این عوامل مهم، آمادگی روانی می باشد که تأثیر مستقیم و موثری روی آمادگی جسمانی ورزشکاران دارد (فرید، 1386).

اجرای بهینه مهارت های ورزشی به سه فاکتور آمادگی جسمانی، مهارتی و روانی وابسته است. با پیشرفت علم روان شناسی، بحث مهارت های روانی در اجرای مهارت های ورزشی از اهمیت بسزایی برخوردار شده است. قبلاً به اهمیت آماده سازی جسمانی تأکید می شد در حالی که امروزه، روان شناسان بیشتر بر آماده سازی روانی توجه و تأکید می کنند (هالواری[1]، 1997). هم چنین، استفاده از مهارت های روانی پیشرفت قابل ملاحظه ای در عملکرد ورزشکاران حرفه ای المپیک و سطوح دانشگاهی به وجود آورده است (مارتینز[2]، 1987). به عقیده هکر[3] (2000)، اغلب کمبودهای روانی است که ورزشکاران نخبه را از اجرای بهینه در تمرین و مسابقات باز می دارد نه اشتباهات و کمبودهای فیزیکی. برای نخبه شدن ورزشکار چهار عامل اساسی مورد نیاز است: استعداد جسمانی، تلاش سخت، همانند سازی و آمادگی روانی. توانایی های جسمانی و بدنی برای یک ورزشکار نخبه بسیار ضروری و اساسی است ولی کافی نخواهد بود. این توانایی ها بایستی به وسیله تمرینات مناسب و آمادگی ذهنی شکوفا شوند (فرید، 1386). مهارت روانی به ویژگی های ذاتی یا آموخته ورزشکار اطلاق می شود که موفقیت او را ممکن یا محتمل می سازد. روش ها و راهبردهای روانی نیز تمریناتی است که به کسب این مهارت ها منتهی می شود (واعظ موسوی، 1387). مهارت های روانی همچون مهارت های جسمانی آموختنی اند و با توجه به نزدیک و حساس شدن رقابت ها در رشته های ورزشی مختلف، برای پیروز شدن نیاز به آمادگی روانی است، زیرا از این طریق است که ورزشکاران می توانند روحیه خود را برای رقابت های بزرگ حفظ نموده و از این طریق می توانند قابلیت های خود را در صحنه مسابقات ورزشی به اجرا بگذارد.

1-2- بیان مساله

امروزه روانشناسی ورزشی در کشورهای پیشرفته جایگاه ویژه ای پیدا کرده است و بیش از هر زمان دیگر در عرصه ورزش بکار می رود، به طوری که در بسیاری از دانشگاه ها به عنوان رشته ای مستقل تدریس می شود و موضوع تحقیقات فراوان قرار گرفته است، همچنین اکثر قهرمانان تیم های ورزشی از این طریق برای رسیدن به آمادگی روانی بهره می جویند (قدیری، 1384). روان شناسی ورزشی از روش های ارزیابی روان شناختی و راهبردهای مداخله ای برای کمک به افراد جهت نیل به عملکرد ورزشی بهتر استفاده می کند. بنابر این، با تجزیه و تحلیل رفتار انسان در رشته های مختلف ورزشی ارتباط مستقیم دارد و به جنبه های ذهنی اجرا تمرکز می نماید. این رشته، به بررسی تأثیر عوامل ذهنی بر عملکرد ورزشی می پردازد و بر این موضوع که افکار و احساسات افراد اثر عمیقی بر عملکرد آنها دارد، صحه می گذارد (آقا علی نژاد، 1376). بر طبق پژوهش های کاکس[4] (1995) ورزشکارانی که تمرین های مهارت های شناختی داشته اند در مسابقه ها از تمرکز بهتر، اعتماد به نفس و کارایی ذهنی بالاتری برخوردار بوده اند و در عوض اضطراب و استرس آنان کمتر شده، هیجانات کاذب کاهش یافته و نتیجه بهتری را کسب کرده اند، پس بدون تردید، به دست آوردن اوج عملکرد ورزشی، بدون برخورداری از مهارت های روانی میسر نخواهد بود و گام مهم در این مسیر، ارزیابی مهارت های روان شناختی و شخصیت ورزشکاران است (آق باشلی، 1384). از آنجایی که روش های بدنسازی و شیوه های تمرین مهارت، تکامل اعجاب انگیزی یافته است، فاصله بین قهرمانان به چند هزارم ثانیه و چند میلی متر کاهش پیدا کرده است (وینتر، 1379). اغلب ورزشکاران و مربیان و حتی تماشاگران ورزشی مسابقاتی را به خاطر دارند که در آن ها با وجود آمادگی جسمانی و فنی، ضعف آمادگی روانی مانع موفقیت ورزشکار یا تیم بوده است. فقدان انگیزه و تمرکز کافی، ضعف اعتماد به نفس، استرس و اضطراب مانع عملکرد مطلوب ورزشکار می شود. بیشتر مربیان بر این باورند که دست کم 50 در صد ورزش، ذهنی یا روانی است و در ورزش هایی مانند گلف، تنیس و اسکیت هنری، این میزان به 80 تا 90 در صد می رسد (واعظ موسوی، 1387). به نظر می رسد تفاوت عملکرد قهرمانان بیش از هر زمان دیگر، به آمادگی روانی آنها مربوط باشد، چنانچه واعظ موسوی (1387) اظهار می دارد وقتی یک بازیکن بسکتبال در تمرین، همه پنالتی ها را گل می کند اما در مسابقه متزلزل است و نمی تواند نتیجه بگیرد چاره آن تمرین جسمانی و فنی نیست، بلکه او به تمرین مهارت های روانی نیاز دارد (واعظ موسوی، 1387). به علاوه، نتایج تحقیقات متعدد نشان داده است ورزشکارانی که از آمادگی روانی برخوردارند در مسابقات موفق ترند و وظایف مشخص شان را در قالب ورزش های تیمی و انفرادی به خوبی انجام می دهند و مهارت های روانی به آنها اجازه می دهد تا در شرایط مسابقه از اعتماد به نفس لازم جهت اجرای عملکرد مطلوب برخوردار شوند.

[1]. Halvary

[2]. Martinz

[3]. Hacker

[4]. Cox

بکارگیری فوم نشاسته حاوی اسانس روغنی گیاهی برای جلوگیری از رشد کپک و بهبود ماندگاری نان بسته بندی شده

عنوان

بکارگیری فوم نشاسته حاوی اسانس روغنی گیاهی برای جلوگیری از رشد کپک و بهبود ماندگاری نان بسته بندی شده

فهرست مطالب

عنوان............................................... صفحه

چکیده.................................................. 1

فصل اول: کلیات......................................... 2

-1-1مقدمه............................................... 2

1-2- بیان مسئله........................................ 3

1-2-1- مشکل وجود کپک در نان............................ 4

1-2-2- تکنیک های متداول کنترل کپک و محدودیت های آنها... 5

1-3- ضرورت انجام تحقیق................................. 6

1-4- فرضیه های پژوهش................................... 9

1-5- اهداف پژوهش....................................... 9

1-6- تعریف اصطلاحات..................................... 9

فصل دوم :ادبیات و پژوهش های پیشین..................... 10

2-1- تاریخچه صنعت نان در جهان و ایران................. 10

2-2- انواع نان........................................ 11

2-3- تعریف و اهمیتنان................................. 13

2-4- ارزش تغذیه‎ای آرد و نان........................... 14

-5-2علت ضایعات نان..................................... 16

-1-5-2بیاتینان......................................... 16

-2-5-2آلودگی میکروبی نان................................ 17

- 1-2-5-2فساد باکتریایی.................................. 18

-2-2-5-2 فساد مخمر...................................... 18

-3-2-5-2فساد کپکی....................................... 19

-4-2-5-2 مایکوتوکسین ها................................. 21

-6-2بسته بندی.......................................... 22

2-7- اهداف بسته بندی.................................. 23

2-8- بسته بندی نان................................... 24

2-9- روش های بسته بندی............................... 25

2-10- بسته بندی فعال.................................. 25

2-11- بسته بندی ضدمیکروبی............................. 27

2-12- روشهای جلوگیری از رشد میکروارگانیسمها........... 28

2-13- ضدمیکروبهای طبیعی............................... 29

2-14- تاریخچه استفاده از ادویه ها و اسانس ها.......... 32

2-15- کاربردهای رایج اسانس ها......................... 33

2-16- مشخصات گیاه دارچین( تیره برگ بو )............... 33

2-17- ویژگی و اثرات دارویی دارچین..................... 35

2-18- ترکیب اسانس گیاه دارچین......................... 36

2-19- نشاسته.......................................... 40

2-19-1- نشاسته اصلاح نشده............................. 41

2-19-2- نشاسته اصلاح شده............................... 42

-220- فوم نشاسته....................................... 43

2-21- پودر فوم نشاسته................................. 43

2-22- خصوصیات و کاربردهای فوم نشاسته.................. 44

2-23- میکروذرات فوم نشاسته............................ 45

فصل سوم : مواد و روش ها............................... 46

3-1- مواد............................................. 46

3-2- تجهیزات........................................... 47

3-3- روش انجام تحقیق.................................. 48

3-3-1- استخراج اسانس دارچین.......................... 48

3-3-2- تهیه فوم های میکروسلولی نشاسته................. 49

3-3-3- تصویربرداری میکرگراف های الکترونی فوم نشاسته... 51

3-3-4- روش تهیه نان باگت.............................. 51

-5-3-3 تهیه ساشه از فوم های نشاسته..................... 52

3-4- آزمایشهای انجام شده.............................. 53

3-4-1- شمارش تعداد کپک و مخمر ........................ 53

3-4-2- آزمون حسی...................................... 56

3-5- روش آنالیز آماری................................. 57

فصل چهارم : نتایج و بحث............................... 58

-1-4 میکروگراف های تصویربرداری الکترونی (SEM) از نشاسته ذرت با آمیلوز بالا............................................ 58

4-2- رندمان استحصال اسانس............................. 61

4-3- تعیین غلظت مناسب افزودن اسانس دارچین در نان حجیم. 61

4-4- نتایج............................................ 63

4-4-1- نتایج اثر غلظت اسانس دارچین بر میزان کپک و مخمر نان در طول زمان.............................................. 63

4-4-2- بررسی نتایج خواص ارگانولپتیک................... 64

4-4-2-1- نتایج اثر زمان و غلظت اسانس دارچین برمقبولیت بوی نان64

4-4-2-2- نتایج اثر زمان و غلظت اسانس دارچین بر مقبولیت طعم ومزه ی نان................................................. 66

4-4-2-3- نتایج اثر زمان و غلظت اسانس دارچین بر مقبولیت بافت نان...................................................... 67

4-4-2-4- نتایج اثر زمان و غلظت اسانس دارچین بر مقبولیت رنگ نان...................................................... 69

4-4-2-5- نتایج اثر زمان و غلظت اسانس دارچین بر مقبولیت کلی نان...................................................... 70

4-5-بحث.............................................. 72

4-5-1- بررسی اثر غلظت اسانس دارچین بر میزان کپک و مخمر نان در طول زمان.............................................. 72

4-5-2- بررسی نتایج آزمون حسی.......................... 75

4-5-2-1- بررسی اثر زمان و غلظت اسانس دارچین بر مقبولیت بوی نان...................................................... 75

4-5-2-2- بررسی اثر زمان و غلظت اسانس دارچین بر مقبولیت طعم و مزه نان................................................... 76

4-5-2-3- بررسی اثر زمان و غلظت اسانس دارچین بر مقبولیت بافت نان...................................................... 76

4-5-2-4- بررسی اثر زمان و غلظت اسانس دارچین بر مقبولیت رنگ نان...................................................... 76

4-5-2-5- بررسی اثر زمان و غلظت اسانس دارچین بر مقبولیت کلی نان...................................................... 76

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات..................... 78

5-1- نتیجه گیری کلی................................... 78

5-2- پیشنهادات........................................ 80

فهرست منابع........................................... 81

پیوست الف............................................. 89

پیوست ب............................................... 94

چکیده لاتین............................................ 97

فهرست اشکال

عنوان............................................... صفحه

2-1- جاذب رطوبت....................................... 26

2-2- تله اکسیژن....................................... 27

2-3- تله اتیلن........................................ 27

2-4- بسته بندی ضد میکروبی............................. 27

2-5- شمایی از ساقه دارچین و پودر حاصل از آن........... 34

2-6 – شمایی از برگ و میوه دارچین...................... 34

2-7- فرمول شیمیایی سینامالدئید........................ 37

3-1- نمایی از دستگاه کلونجر........................... 48

3-2- استخراج اسانس دارچین............................. 48

3-3- اسانس روغنی دارچین............................... 49

3-4- قراردادن نشاسته ژلاتینه درون اتانول 70 و 100 درجه. 50

3-5- قراردادن فوم ها در آون خلاء....................... 50

3-6- پودر فوم نشاسته.................................. 51

3-7- افزودن اسانس دارچین به پودر فوم نشاسته........... 53

3-8- قراردادن ساشه ها در بسته های نان................. 53

3-9- مرحله انجام کشت میکروبی.......................... 55

3-10- قراردادن پلیت ها در انکوباتور................... 55

3-11- شمارش کلنی ها................................... 55

4-1- میکروگراف های تصویر برداری الکترونی از نشاسته ذرت با آمیلوز بالا................................................... 59

4-2- میکروگراف هایتصویر برداری الکترونی(SEM) نشاسته گندم(k،g)، نشاسته ذرت ( l، h) و نشاسته ذرت با آمیلوز بالا(m، i) در میزان بزرگنمایی g-i: 100 µm ، k-m: 10 µm......................... 60

فهرست نمودارها

عنوان....................................... ........صفحه

4-1- تغییرات کپک و مخمر به صورت تابعی از زمان و غلظت اسانس دارچین حاصل از آزمون اندازه گیری های مکرر.......................................................................................................................................... 64

4-2- تغییرات مقبولیت بو به صورت تابعی از زمان و غلظت اسانس دارچین حاصل از آزمون اندازه گیری های مکرر.................................................................................................................................................... 65

4-3- تغییرات مقبولیت طعم و مزه به صورت تابعی از زمان و غلظت اسانس دارچین حاصل از آزمون اندازه گیری های مکرر................................................................................................................................ 67

4-4- تغییرات مقبولیت بافت به صورت تابعی از زمان و غلظت اسانس دارچین حاصل از آزمون اندازه گیری های مکرر.......................................................................................................................................... 68

4-5- تغییرات مقبولیت رنگ به صورت تابعی از زمان و غلظت اسانس دارچین حاصل از آزمون اندازه گیری های مکرر...........................................................................................................................................70

4-6- تغییرات مقبولیت کلی به صورت تابعی از زمان و غلظت اسانس دارچین حاصل از آزمون اندازه گیری های مکرر.......................................................................................................................................... 71

چکیده:

در سالهای اخیر توجه ویژه‎ای در زمینه استفاده از مواد نگهدارنده طبیعی در غذا به وجود آمده است که از جمله مهمترین آنها استفاده از اسانسهای گیاهی می‎باشد. فوم های نشاسته تهیه شده از نشاسته ذرت با آمیلوز بالا برای کپسوله کردن مواد شیمیایی، مایعات و جامداتی چون ترکیبات طعم دهنده، دارویی و اسانس ها بکار می روند. فوم ها توانایی به دام انداختن مواد فعال و متعاقباً خروج فعالیت را دارند. روغن دارچین جذب میکروذرات فوم نشاسته شده و به عنوان یک عامل ضد میکروبی عمل می کنند. این بررسی جهت ارزیابی بکارگیری فوم نشاسته حاوی اسانس روغنی گیاهی برای جلوگیری از رشد کپک و بهبود ماندگاری نان بسته بندی شده طراحی و اجرا شد. بدین منظور اسانس دارچین با روش تقطیر با آب استخراج و حداقل غلظت ممانعت کننده آن تعیین گردید و سپس گروه های 250 گرمی نان حجیم داخل کیسه های پلاستیکی پلی پروپیلنی تهیه شد. به این بسته ها مقادیر مختلف اسانس دارچین(500، 750، 1000و 1500ppm) همراه با 1 گرم پودر فوم نشاسته درون کاغذ صافی استریل اضافه گردید. نمونه شاهد نیز بسته های حاوی نشاسته و بدون افزودن اسانس بودند. سپس نمونه های شاهد و تیمار را هر سه روز به مدت 15 روز از نظر آلودگی قارچی و ویژگی‎های حسی با سه بار تکرار مورد ارزیابی گرفت. نتایج آزمون چند طرفه و بین گروهی حاصل از آزمون های مکرر نشان داد که بین گروه های شاهد و گروه های مختلف دارای اسانس دارچین از لحاظ بار میکروبی اختلاف آماری معناداری(P< 0/05) وجود دارد. در گروه های دارای اسانس بار میکروبی افزایش کمتری نشان داد و با افزایش غلظت اسانس دارچین، میزان رشد کپک و مخمر کاهش یافت. و نتایج بدست آمده از ارزیابی حسی مشخص نمود که اثر زمان و غلظت اسانس دارچین بر مقبولیت کلی نان اختلاف آماری معناداری(P< 0/05) وجود دارد. می توان نتیجه گرفت که با بکارگیری فوم نشاسته حاوی اسانس روغنی دارچین در بسته بندی نان حجیم در دمای معمولی(25 درجه سانتیگراد)، روند فساد نان حجیم را از 3 روز به 6 روز به تعویق انداخت و به عنوان یک نگهدارنده طبیعی و ضد قارچی مناسب دربسته بندی نان حجیم مورد استفاده قرارگیرد.

واژه های کلیدی: بسته بندی فعال، اسانس دارچین، فوم نشاسته، فعالیت ضد قارچی، نان

فصل اول

کلیات

-1-1مقدمه

نان یکی از محبوب‏ترین محصولات غذایی است. این محبویت به دلیل خصوصیات حسی و تغذیه‏ای برتر بوده که به طور روزمرهمصرف می‏شود.کلاً عمر ماندگاری نان به ‏وسیله چندین فرآیند تخریبی شامل رشد قارچی، افت رطوبت و بیات شدن محدود شدهاست.60% فساد نانبه کپک‏ها(گونه پنیسیلیوم و آسپرژیلوس‏ نایجر) نسبت داده می‏شود. مخمرها فقط 15% فساد را تشکیل می‏دهند. علاوه بر رشد مرئی آنها، قارچ‏ها مسئول پیشرفت طعم نامطبوع، تولید مایکوتوکسین‏ها و نیز ترکیبات آلرژی‏زا می‏باشند. این ترکیبات می‏توانند حتی قبل از رشد کپک نیز قابل مشاهده باشند (Nielsen و همکاران،2000).

اگرچه کپک‏ها در طی پخت تخریب می‏شوند اما آلودگی ثانویه در طول خنک شدن و بسته بندیاتفاق افتاده و مشکلات فوق اتفاق می‏افتد. سیستم بسته بندی می‏تواند به عنوان بخشی کاربردی درخطوط تولید مواد غذایی برای بهبود ایمنی مواد غذایی و افزایش اقتصادی ماندگاری آن در‏نظر گرفته شود.عملکردهای حفاظت‏کنندگی بسته بندی می‏تواند به دو دستة فعال و غیر فعال گروه‏بندی شود. وقتی بستهبندی بخشی از فرایند آماده‏سازی و سیستم نگهداری باشد، باعث حفاظت غیرفعال در مقابل نیروهای مکانیکی، آلودگی میکروبی و نیز انتقال جرم و حرارت می‏شود. از طرف دیگر وقتی بسته بندی شامل یکبخش ترکیب شده‏ای از فرایندهای نگهداری مواد غذایی باشد به عنوان عنصری لازم‏الاجرا در نظرگرفته شود، دارای یک نقش فعال می‏باشد. مثال های متداول سیستم های فعال شامل سیستم‏های جذب اکسیژن و بسته‏بندی ضد میکروبی می‏باشد. در چند دهه‏ی اخیر، افزودن عوامل ضد میکروبی همچون اسیدهای آلی، ترکیبات غیرآلی، آنزیم‏ها و ادویه به مواد بسته بندی برای بسته‏بندی فعال به طور گسترده مورد بررسی قرار گرفته است. برای بسته بندی ضد میکروبی، عوامل ضدعفونی‏کننده می‎توانند با افزودن ساشه[1]‏(کیسه های پلاستیکی کوچک) یا پد‏ که حامل عوامل گاز یا بخار هستند، پوشاندن عوامل روی سطح داخلی بسته بندی، جادادن عامل داخل ماتریکس پلیمری، و یا وارد کردن مستقیم عامل به داخل فضای بالای بسته بندی با سیستم بسته بندی همساز و ترکیب شود. عوامل ضدمیکروبی وقتی تولید شده یا خارج می‏شوند،رشد میکروبی داخل بسته‏بندی و یا روی سطوح محصول غذایی که در آن بیشترین آلودگی و فساد اتفاق می‎افتد را متوقف کرده یا به تعویق می‏اندازد. محافظت و محدود کردن[2] دو مورد از مهمترین نقش‏های بسته بندیاست. توانایی حفاظت و نگهداری محصول بستگی به پایداری مادة بسته‏بندینسبت به عوامل محیطیهمچون گرما، رطوبت و قرارگیری در معرض ترکیبات شیمیایی دارد. بسته بندی فعال عبارت است از نوعی بسته بندیکه در آن ترکیبات کمکی در فضای داخلی آن، در ساختار ماده بسته بندی و یا فضای بالای بسته بندی برای ارتقاء عملکرد سیستمبسته بندی گنجانده شده است. شکلی از بسته بندی فعال عبارت است از افزودن یک عامل ضدمیکروبی در داخل ساختار بسته‏بندی همراه با اجازه خروج آن به داخلمحصول در یک حالت کنترل شده که به توقف تکثیر میکروارگانیسم‏ها در طول نگهداری منجر می‏شود (Netramaiو همکاران، 2012).

1-2- بیان مسئله

درسالهایاخیر، مواردزیادیازفسادموادغذاییوبیماریهایبامنشاءغذاییناشیازرشدمیکروارگانیسمهادرسراسرجهانگزارششدهاست(Mead و همکاران، 1999).

تلاشهایزیادیماننداستفادهازموادشیمیاییسنتزیجهتکنترلرشدمیکروبیوکاهششیوعمسمومیتهایغذاییوفسادصورتپذیرفتهاست. درهرحال،بهدلیلاثراتسوءاینترکیباتمصرفکنندگاننگرانبودهولذانیازبهموادایمنتربرایجلوگیریوکنترلمیکروارگانیسم هایبیماریزایموادغذاییوجوددارد(Shan و همکاران، 2007). لذاگرایشزیادیجهتاستفادهازانواعجدیدترکیباتضدمیکروبیطبیعیمانندعصارهیادویههاوگیاهانبراینگهداریموادغذاییوجوددارد.تعدادیازادویههاوترکیباتگیاهیکهامروزهاستفادهمیشوندبهدلیلفعالیتضدمیکروبیواثراتداروییونیزکیفیتعطروطعمارزشمندهستند. ترکیبعصارههایبیشترگونههایگیاهیدرسالهایاخیرشناساییشدهوتلاشبرایشناساییاجزایزیستفعالآنهابرایمقاصدداروییمختلفوعمل آوریموادغذاییشتابگرفتهاست.فعالیتهایضدمیکروبیعصارههایگیاهی،اساسکاربردهایمختلفیمانندنگهداریموادغذاییخاموفرآوریشده،کاربردهایداروسازی،طبسنتیودرمانطبیعیراتشکیلمی‎دهند(Lis-Balchin, 1997 و Smith, 1998 ).

1-2-1- مشکل وجود کپک در نان

نان دراشکال و اندازه های مختلف یک محصول غذایی تجاری عمده‎ی جهانی می‎باشد و می‎تواند توسط کپکهای زیادی فاسد گردد که دراین میان گونه های پنی سیلیوم از همه متداولتر است. در انگلستان، مصرف سالانه نان حدود 5/41 کیلوگرم به ازای هر نفرمی‎باشد، نان در انگلستان بافت روشنی دارد واغلب منحصراً از آرد گندم تهیه شده و تخمیر مخمری دارد. در کشورهای دیگر نظیر آلمان، دانمارک، سوئد و بسیاری از کشورهای اروپای شرقی، نان چاودار که از طریق پروسه های تخمیری خمیرترش و با یکpH پایین تهیه شده است، محبوب می‎باشد.در دیگر نقاط جهان نان های غیرخمیرمایه‎ای (تخمیرنشده) رایج است. نان یک محصول به شدت فساد پذیر می‎باشد.سه حالت متداولتر فساد نان عبارتست از: بیاتی، افت رطوبت و فساد میکروبی.دلیل اینکه چرا کپک ها ارگانیسم های فسادزای مهمی در نان هستند این است که این شبکه غذایی یک مقدار رطوبت نسبتاً بالا و فعالیت آبی^[3]97/0- 94/0 با pH حدود 6 دارد. این خصوصیات نان برای رشد و تکثیر هر کپک آلوده کننده‎ی نان در طول تولید یا بعد از آن مناسب می‎باشد. نانی که بیشترین آلودگی رانسبت به فساد کپکی دارد نانی است که قطعه قطعه شده، این نوع محصول سطوح برش داده شده‎ی مرطوبی برای رشد کپک فراهم می سازد، و پوشانده شدن نان از افت رطوبت جلوگیری کرده و از اینرو یک محیط مرطوبی را در اطراف قرص نان ایجاد می سازد. بیش از90 % آلودگی نان با کپک ها درطول خنک کردن، برش دادن یا عملیات بسته بندی اتفاق می‎افتد. قبل از این مرحله، برنامه های حرارت دهی یا به عبارتی عملیات پختن بکار می‎رود که اکثر آلوده کننده ها را حذف می‎کند. از اینرو آلودگی غالباً اسپورهای قارچی هستند که ناشی از محیط نانوایی، غبار آرد و از محیط بیرونی وارد می‎شوند. انواع کپک های رشته ای مختلف که در فساد کپکی نان شرکت دارند شامل پنی سیلیوم، گونه آسپرژیلوس،گونه های کلادوسپوریوم، موکورها و نورواسپورها می‎باشد. تحمل محدوده وسیعی از شرایط محیطی و عادت رشد میسلیومی غالب آنها، به آنها این توانایی را می‎دهد تا در محصولات غذایی تشکیل کلنی داده و سریعاً یکسری آنزیم بوجود می‎آورند که بدین وسیله از ماتریکس ماده غذایی استفاده می‎کنند(Legan وهمکاران،1993).

1-2-2- تکنیک های متداول کنترل کپک و محدودیت های آنها

کنترل فسادکپک در محصولات نانی به طرق مختلفی می‎تواند صورت پذیرد. به طور کلی این روش عبارتنداز: محدودکردن دسترسی کپک فسادزا به محصول، غیرفعال سازی موادقارچی، بازداشتن وتوقف رشد قارچی با این وجود اگرقارچ به محصول دسترسی پیدا کند، هدف تبدیل به کنترل فعالیت و رشد آن روی خود ماده غذایی می‎شود‏‏‏‏‏‏. برای غیرفعال سازی یا توقف رشد قارچی درموادغذایی، برخی معیارهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی را می‎توان در نظر گرفت. متداولترین راه جلوگیری یا کنترل رشد کپک در محصولات غذایی استفاده از عوامل ضدقارچی می‎باشد. عوامل ضدقارچی مواد شیمیایی هستند که وقتی به ماده غذایی افزوده می‎گردند از فسادمواد غذایی توسط کپک ها پیشگیری کرده یا به تاخیر می‎اندازند. (Smidو Gorris، 1999).

Cinnamomum Zeylanicumکه به عنوان دارچین شناخته می‎شود‏‏‏‏‏‏ گیاه بومی سریلانکا[4]است. اسانس دارچین توسط محققین زیادی به عنوان منبع مناسب از ترکیبات ضد قارچی و باکتریایی شناخته شده است(Linوهمکاران،2005). میکروذرات فوم نشاسته می‎تواند با یک مایع غیرآبی مثل یک یا چند روغن اسانسی پوشانده شود. روغن های اسانسی که به عنوان روغن های گیاهی اتری نیز شناخته شده‎اند مواد طبیعی هستند که در بسیاری از درختان، گل ها، گیاهان معطر[5] یافت شده‎اند.روغن های اسانسی در قسمت های مختلف گیاه مثل برگ‎ها، دانه‎ها، گل ها و پوسته ی گیاه وجود دارند و به گیاه عطر و بوی خاص خودش را می‎دهد.روغنهای اسانسی استخراج شده معمولاً به شکل تغلیظ شده، مایعات هیدروفوبیکی که حاوی ترکیبات آروماتیک فرار گیاه هستند، تولید می‎شوند. روغن های اسانسی استخراج شده طیف وسیعی از کاربردهای درمانی و غیره را برای استفاده انسانی ارائه می‎کنند.روغن دارچین جذب میکروذرات فوم نشاسته می‎شوند و به عنوان یک عاملضد میکروبی عمل می‎کنند(Guenther 1950).

1-3- ضرورت انجام تحقیق

در بسیاری از کشورهای آسیایی و آفریقایی، بیش از80 درصد نیازغذایی مردم از غلات تامین می‏شود. سهم غلات در تامین نیازغذایی اروپاییان 45 تا 55 درصد و در ایالات متحده آمریکا تقریبا 20 تا 30 درصد است که عمده‏ترین غلات مورداستفاده ذرت، برنج و گندم می‏باشند(عزیزی،1390).

سهم بالای نان در رژیم‏ غذایی ملل مختلف، به آن اهمیتی استراتژیک می‏بخشد. مصرف سرانه نان در ایران در مقایسه با کشورهای عضو اتحادیه اروپا(حدود68 کیلوگرم)، بسیار بالاتر و در حدود162 کیلوگرم است. بر اساس بررسی‏های انستیتو تحقیقات تغذیه‏ای و صنایع غذایی کشور، در دوره زمانی1379-80، تهران در مقایسه با دیگر شهرها و استان‏های کشور، کمترین مصرف روزانه را با میانگین368 گرم و ایلام بیش‏ترین مصرف روزانه نان را با 580 گرم داشته است (رجب زاده.1389

1 Sachet

[2] Protection & Containment

[3] Water activity

[4]Seri lanka

[5] Plants-herbs

ردگیری نقطه توان بیشینه با بکارگیری تشخیص پارامتر برخط برای توربین بادی با ژنراتور مغناطیس دائمWORD

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فهرست جدول‌ها‌د

فهرست شکل‌‌ها‌ه

فصل 1- مقدمه 1

1-1- پیشگفتار1

1-2- تاریخچه 2

1-2-1- توربین بادی 2

1-2-2- توربین‌های بادی در ایران.. 3

1-3- بررسی کارهای انجام شده4

فصل 2- مروری بر تحقیقات انجام شده در زمینه ردیابی حداکثر توان در سیستمهای تبدیل انرژی باد به انرژی الکتریکی 7

2-1- مقدمه 8

2-2- مشکلات و موانع جدید. 9

2-3- توربینبادیچگونهکارمیکند. 10

2-4- اجزاء اصلی توربینهای بادی.. 12

2-5- انواع ژنراتورهای مورد استفاده در نیروگاههای بادی.. 15

2-6- توربینهای بادی با ژنراتور القایی تغذیه دوگانه (DFIG)16

2-7- مدل دینامیکی توربین باد(DFIG)17

2-1- روش کنترل نسبت سرعت قله (TSR). 19

2-2- کنترل گشتاور بهینه. 20

2-3- کنترل فیدبک سیگنال توان.. 22

2-4- کنترل اغتشاش و مشاهده. 22

2-5- کنترل کننده منطق فازی.. 27

2-6- روش Hill Climb Searching (HCS). 30

2-7- استفاده از روشهای کنترل غیر خطی بدون سنسور. 34

3- نتیجه گیری.. 35

فصل 3- مدل ریاضی ژنراتور سنکرون مغناطیس دائم (PMSG). 36

3-1- ساختمان و مدل ریاضی PMSG.. 37

3-2- کنترل سرعت PMSG.. 40

3-3- کنترل گشتاور PMSG.. 41

فصل 4- شناسایی پارامتر. 43

4-1- مقدمه 43

4-2- تعریف مسأله کمترین مربعات خطا43

4-2-1- کمترین مربعات خطا به روش گوس-نیوتن (GN)45

4-2-2- کمترین مربعات خطا به روش لیونبرگر-مارکوارت (LM)48

فصل 5- کنترل MPPT با بکارگیری سرعت دورانی بهینه. 49

5-1- مقدمه 49

5-2- پیکره بندی سیستم مبدل.. 49

5-2-1- توربین بادی 50

5-3- کنترل MPPT با بکارگیری سرعت دورانی بهینه. 51

5-3-1- مدل PMSG 52

5-4- پیکره بندی سیستم تبدیل توان.. 53

5-5- ارتباط بین شعاع پرههای توربین R، و سرعت دورانی مطلوب . 55

5-6- بکارگیری روش LM برای شناسایی R (شعاع پرههای توربین)57

فصل 6- شبیه سازی 59

فصل 7- نتیجه گیری و پیشنهادات... 67

7-1- نتیجه گیری.. 67

7-2- پیشنهادات 67

فهرست مراجع.. 69

فهرست جدول‌ها

عنوان صفحه

جدول 1: تبدیل مبناهای dq و abc به یکدیگر از طریق تبدیل پارک... 53

جدول 2: ارزیابی مقادیر ، برای Rهای مشخص در مقابل تغییرات سرعت باد... 56

جدول 3: مقادیر ضرایب a و b در مقابل R.. 56

جدول 4: مشخصات بلوک PMSG بکار رفته در شبیه سازی.. 61

فهرست شکل‌‌ها

عنوان صفحه

شکل ‏1‑1: مزرعه بادی در نزدیکی منجیل.. 4

شکل ‏2‑1: نیروگاه بادی 100 مگاواتی منجیل.. 9

شکل ‏2‑2: روند رشد توان تولیدی توربینهای بادی.. 10

شکل ‏2‑3: نیروی باد برای آبکشی از چاه و توربین بادی با محور قائم و دوپره قابل برگشت... 11

شکل ‏2‑4: توربین بادی با محور افقی.. 11

شکل ‏2‑5: ساختمان توربین بادی [9]14

شکل ‏2‑6: توربین بادی سرعت متغیر با ژنراتور القایی تغذیه دوگانه. 16

شکل ‏2‑7: بلوک دیاگرام مربوط به کنترلرهای توان اکتیو و زاویه ایگام DFIG.. 17

شکل ‏2‑8: منحنیهای توان باد. 18

شکل ‏3‑1: محورهای d-q و برای ماشین سنکرون قطب برجسته. 38

شکل ‏3‑2: مدار معادل PMSG در مبنای محورهای d-q. 39

شکل ‏3‑3: تغییرات اندوکتانس فاز در مقابل چرخش رتور (قطب برجسته)40

شکل ‏3‑4: سیستم کنترل سرعت PMSG با ولتاژ مرجع.. 41

شکل ‏3‑5: سیستم کنترل سرعت PMSG با جریان مرجع.. 41

شکل ‏3‑6: کنترل گشتاور الکترومغناطیسی در PMSG.. 42

شکل ‏4‑1: روش گوس-نیوتن خارج خط(Off-line) برای مسأله کمترین مربعات خطا46

شکل ‏4‑2: روش گوس-نیوتن خارج خط(On-line) برای مسأله کمترین مربعات خطا47

شکل ‏5‑1: سیستم تبدیل انرژی بادی با PMSG.. 49

شکل ‏5‑2: مشخصهی توان توربین بادی.. 51

شکل ‏5‑3: سیستم کنترل زاویه پرههای توربین بادی.. 51

شکل ‏5‑4: سیستم کنترل سرعت در PMSG.. 53

شکل ‏5‑5: مشخصه توان توربین بادی.. 55

شکل ‏5‑6: مقادیر a و تقریب a در مقابل تغییرات R.. 57

شکل ‏6‑1: مشخصات بار سه فاز روی پایانه PMSG.. 60

شکل ‏6‑2: توربین بادی با ژنراتور مغناطیس دائم همراه زیرسیستمهای کنترل و شناسایی پارامتر R.. 60

شکل ‏6‑3: تغییرات سرعت باد. 64

شکل ‏6‑4: ردگیری سرعت دورانی بهینه مرتبط با توان بیشینه. 64

شکل ‏6‑5: ردگیری توان بیشینه. 64

شکل ‏6‑6: روند شناسایی پارامتر R.. 65

شکل ‏6‑7: ردگیری گشتاور بیشینه بخوبی صورت نگرفته است... 65

شکل ‏6‑8: ردگیری سرعت... 66

فصل 1- مقدمه

1-1- پیشگفتار

استفاده از سوخت­های فسیلی و منابع بازیافت ناپذیر انرژی نظیر زغال سنگ و نفت، باعث شده که در سال­های اخیر با مسأله آلودگی هوا روبرو شویم. امروزه سیستم­های تبدیل انرژی باد (WECS)[1] به عنوان یک جایگزین مناسب برای سوخت­های فسیلی مورد توجه هستند.

به همین دلیل بهره ­برداری پایدار و کارآمد از انرژی باد و بدنبال آن بررسی سیستم­های مبدل انرژی باد به عنوان یک موضوع مهم مورد مطالعه قرار گرفته اند. این سیستم­های مبدل عمدتا شامل توربین­های بادی با سرعت متغیر (VSWT)[2] هستند. اگرچه سیسم­های توربین بادی با سرعت متغیر معمولا بر پایه ژنراتورهای القایی با تغذیه دوگانه (DFIGs)[3] هستند، با این حال کاربرد ژنراتورهای سنکرون مغناطیس دائم، (PMSGs)[4] در سال­های اخیر مورد توجه قرار گرفته است[7-1]. سیستم­های مبدل انرژی باد کنونی با PMSGبطور کلی از یک سیستم تبدیل AC-DC-ACاستفاده می­کنند. در این سیستم­ها، WECSنیازی به سنکرون کردن سرعت دورانی خود با فرکانس شبکه قدرت ندارد. به علاوه، به دلیل سرعت دورانی پایین PMSGمی­توان از جعبه دنده توربین هم صرف نظر کرد. به وضوح مشخص شده است که برای هر سرعت معین از باد، یک سرعت دورانی مربوط به ژنراتور وجود دارد که در آن، توربین بادی بیشترین توان را به ژنراتور تحویل می­دهد. این سرعت دورانی را سرعت بهینه می­نامیم. در توربین­های بادی سرعت متغیر(VSWTs)، ردگیری نقطه توان بیشینه (MPPT)، با تنظیم سرعت دورانی ژنراتور روی سرعت بهینه بدست می­آید.

1-2- تاریخچه

1-2-1- توربین بادی

اولین کاربرد‌های انرژی باد به استفاده در توربین‌های چرخان در آسیاب‌های بادی برمی‌گردد. نخستین آسیاب‌های بادی، از آسیاب‌های بادی معروف هلندی، که تصویر آن‌ها در ذهن بسیاری از ما ثبت شده است،کاملا متفاوت بود. تعداد پره‌های این آسیاب‌ها به ۱۲ عدد می‌رسید و پره‌ها از بالای یک دیرک عمودی، همانند بادبان‌های یک کشتی که از فراز دکل و بازوی افقی دکل آویزانند، آویخته شده بود. شاید بتوان شکل کلی این آسیاب‌ها را با چرخ و فلک‌های شهربازی‌های امروزی مقایسه کرد که محور اصلی آن‌ها در مرکز یک دایره روی زمین نصب شده است و اتاقک‌های چرخ و فلک همیشه فاصله ثابتی از سطح زمین دارند. این نوع طراحی برای آسیاب‌های بادی، شاید از بادبان‌های یک کشتی، یا از چرخ‌های دعای بودایی‌های آسیایی، که با نیروی باد می‌چرخید، الهام گرفته شده باشد. استفاده از انرژی باد پیشینه دراز مدتی داشته و به حدود سده ۲ پیش از میلاد در ایران باستان باز می‌گردد. برای نخستین بار، ایرانیان موفق شدند با استفاده از نیروی باد، دلو (دولاب) یا چرخ چاه را به گردش درآورده و آب را از چاه‌ها به سطح مزارع برسانند.نخستین ماشینی که با استفاده از نیروی باد به حرکت درآمد، چرخ بادی هرون بود؛ ولی نخستین آسیاب بادی عملی، در سده ۷ میلادی در سیستان ساخته شد. پیدایش آسیاب‌های بادی در اروپا مربوط به سده‌های میانه است. نخستین مورد ثبت‌شده در مورد استفاده از آسیاب‌هاب بادی در انگلستان مربوط به سده‌های ۱۱ و ۱۲ میلادی است.

نخستین توربین بادی با کاربرد تولید برق، یک ماشین شارژ باتری بود که در ژوئیه ۱۸۸۷ توسط یک مهندس اسکاتلندی به نام جیمز بلایث ساخته شد. چند ماه بعد، مخترع آمریکایی چارلز فرانسیس براش نخستین توربین باد خودکار را برای تولید برق در کلیولند در اوهایو ساخت. در سال ۱۹۰۸، ۷۲ توربین بادی با کاربرد تولید برق (بین ۵ تا ۲۵ کیلووات) در آمریکا فعال بودند. در دهه ۱۹۳۰، توربین‌های بادی کوچک برای تولید برق مورد نیاز مزارع در آمریکا، که هنوز سامانه سراسری توزیع برق راه‌اندازی نشده بود، بسیار متداول بودند. در پاییز سال ۱۹۴۱، نخستین توربین بادی در کلاس مگاوات در ورمونت راه‌اندازی شد. نخستین توربین بادی متصل به شبکه برق در بریتانیا در سال ۱۹۵۱ در جزایر اورکنی ساخته شد.

در سال ۲۰۰۶ برای اولین بار در اتحادیه اروپا رشد تولید برق از انرژی‌های نو بیش از رشد تولید برق از منابع فسیلی بود. از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۶ شمسی، ظرفیت تولید برق بادی جهان از ۱۸۰۰۰ مگاوات به ۹۲۰۰۰ مگاوات افزایش یافته است. از سال ۲۰۰۰ تاکنون این صنعت سالانه ۲۵٪ رشد کرده و هر سه سال دو برابر شده است و این در شرایطی است که رشد اقتصاد جهانی از یک تا دو درصد در سال بیشتر نیست [8].

1-2-2- توربین‌های بادی در ایران

در سال ۲۰۰۴ میلادی تنها ۲۵ مگاوات از ۳۳۰۰۰ مگاوات برق تولید شده در ایران با استفاده از انرژی بادی تولید شده بود. در سال ۲۰۰۶ میلادی سهم برق تولید شده در ایران با استفاده از انرژی بادی ۴۵ مگاوات بود (رتبه سی ام در دنیا) که به نسبت سال ۲۰۰۵ رشد چهل درصدی را نشان می‌داد. در سال ۲۰۰۸ میلادی نیروگاه بادی منجیل (در استان گیلان) و بینالود (در استان خراسان رضوی)، ظرفیت ۸۲ مگاوات برق را داشته‌اند. ظرفیت برق بادی در ایران در سال ۲۰۰۹ میلادی ۱۳۰ مگاوات ساعت بوده‌است.

شکل ‏1‑1: مزرعه بادی در نزدیکی منجیل

1-3- بررسی کارهای انجام شده

تاکنون روش­های متعددی برای برای کنترل MPPTروی VSWTهاارائه شده است. در[4و1]، چند روش برای MPPTتوربین بادی با ژنراتور مغناطیس دائم معرفی شده است و سرعت دورانی بهینه به وسیله ضریبی مرتبط با سرعت باد، محاسبه شده است. با این وجود در این مقالات اثر خطای پارامتری در مدل سیستم، اغتشاش در باد و شرایط آب و هوایی لحاظ نشده است. به همین دلیل ممکن است ضرایب تغییر کرده و نقطه سرعت بهینه بدرستی به سیستم کنترل معرفی نشود که نتیجه آن عدم ردگیری نقطه توان بیشینه خواهد بود. برای مقابله با این آثار روش کنترل تطبیقی MPPT، که براساس جستجوی هیل-کلایم[5] است، در [4] ارائه شده است. اما در سیستم­های عملی، زمان این نوع محاسبات زیاد است، بخصوص زمانی که تغییرات سرعت باد زیاد و سریع باشد. این کندی در محاسبات خود باعث انحراف سیستم تبدیل انرژی از نقطه بیشینه توان خواهد شد. در [9] یک روش کنترلی برای MPPTروی یک WECSبر پایه PMSGارائه شده است که از شناسایی پارامتر برخط استفاده می­کند. سیستم WECSتوان الکتریکی خود را از طریق یک مبدل AC-DC-ACبه شبکه سه فاز می­دهد. در این مورد سیستم کنترل شامل دو بخش است. کنترل کننده سمت ژنراتور که گشتاور PMSGرا برای دریافت بیشینه توان از توربین بادی کنترل می­کند و کنترل کننده سمت شبکه قدرت که ولتاژ dcروی پایانه شبکه قدرت را ثابت نگه می­دارد. همچنین ابتدا ارتباط بین توتان بیشینه و سرعت دورانی ژنراتور در سرعت وزش باد­های مختلف بررسی و استخراج می­شود و سپس با بکارگیری شناسایی پارامتر اثر نامطلوب اغتشاشات را بر این رابطه، حذف می­کند. در [10] از کنترل سرعت ژنراتور برای MPPTاستفاده شده است. در این مورد با بکارگیری یک سری پارامتر، سرعت وزش باد را به سرعت دورانی بهینه مرتبط می­کنند. پارامترهای مذکور با شناسایی بدست می­آیند. سرعت دورانی بهینه به یک کنترل کننده سرعت داده شده و مقادیر مطلوب جریان­ها و همچنین ولتاژها برای PMSGمحاسبه می­شود. در نهایت با استفاده از یک مبدل مودولاسیون عرض پالس[6] ولتاژها و جریان­ها به پایانه­های ژنراتور اعمال می­شوند.

ما در این تحقیق فرض کرده­ایم که یکی از پارامترهای سیستم کنترل مرتبط با توربین بادی را بدرستی انتخاب نکرده­ایم. این پارامتر نادرست طی یک فرآیند شناسایی برخط[7] شناسایی و با استفاده از آن سرعت بهینه را بطور تقریبی محاسبه می­کنیم. پارامتر مذکور شعاع پره­های توربین بادی است. ارتباط بین شعاع پره­ها و سرعت دورانی بهینه با بکارگیری روش انطباق منحنی[8] بدست می­آید. روش کار به این صورت است که ابتدا سیستم شناسایی برخط، پارامتر نامعلوم را شناسایی می­کند و سپس با استفاده از پارامتر شناسایی شده، سرعت دورانی بهینه بطور تقریبی محاسبه و وارد سیستم کنترل سرعت ژنراتور مغناطیس دائم می­شود. در فصل 2 سیستم­های تبدیل انرژی باد معرفی خواهد شد. در فصل 3 ژنراتور سنکرون مغناطیس دائم را مورد توجه قرار داده و روابط حاکم بر آن را بررسی می­کنیم. شناسایی پارامتر هم در فصل 4 معرفی می­شود. کنترل MPPT با بکارگیری سرعت دورانی هم در فصل 6 ارائه خواهد شد و در فصل 7 شبیه سازی­های انجام شده را آورده­ایم.

فصل 2- مروری بر تحقیقات انجام شده در زمینه ردیابی حئاکثر توان در سیستم­های تبدیل انرژی باد به انرژی الکتریکی

2-1- مقدمه

لزوم توجه به استفاده از انرژی­های نو در اکثر کشورهای جهان به اثبات رسیده است. بررسی­ها نشان می­دهند که در حال حاضر بیش از 14درصد نیاز جهانی انرژی توسط انرژی­های نو تأمین می­شوند. در میان انواع مختلف انرژی­های نو، تولیدات بادی متداولترین آنها می­باشند. طی سال­های 2005 تا 2009 ظرفیت جهانی نصب شده توربین­های بادی نرخ متوسط رشدی برابر 27درصد در سال را داشته است. همچنین گزارش­ها نشان می­دهند که ظرفیت نصب شده این توربین­ها از 24300 مگاوات در سال 2001 به 203500 مگاوات در سال 2010 افزایش یافته است. در ایالات متحده، تا پایان سال 2009، ظرفیت تولیدات بادی نصب شده حدود 35000 مگاوات برآورد شده است. پیش­بینی می­شود تا پایان سال 2015 و 2020 میزان تولیدات بادی به ترتیب به 300 و 400 گیگاوات خواهد رسید.

شکل ‏2‑1: نیروگاه بادی 100 مگاواتی منجیل

انرژی خورشیدی بیشتر در کشور ژاپن مورد توجه بوده و ظرفیت PV نصب شده تا سال 2010 در این کشور 4.5 گیگاوات برآورد شده است. علاوه بر کشورهای مدرن اروپایی و آمریکای شمالی، کشورهایی مانند چین، کره، هند، نیوزلند، برزیل، ایران، تونس، مصر و مراکش دارای تولیدات حاصل از انرژی­های نو هستند [11].

2-2- مشکلات و موانع جدید

اضافه شدن مقادیر قابل توجهی از انرژی­های نو به سیستم قدرت باعث ایجاد چالش­های اقتصادی، زیست محیطی و تکنولوژیکی جدیدی می­شود که با اضافه شدن انرژی­های نو به شبکه ایجاد شده است می­توان به لزوم تطبیق پذیری آن­ها با الزامات شبکه، خطر ایجاد اضافه بار روی خطوط ارتباطی و نیاز به گسترش شبکه( به علت دوری از مراکز اصلی بار) اشاره نمود. همچنین با توجه به روند رو به افزایش استفاده از انرژی­های نو، به­روز رسانی شبکه نیز ضروری بنظر می­رسد. مهمترین اثرات اتصال مقادیر زیاد انرژی­های نو در کنترل و بهره برداری سیستم عبارتند از :

• ایجاد اضافه بار ناحیه­ای در خطوط انتقال در شرایط کارکرد عادی و غیر عادی

• کاهش ظرفیت خطوط انتقال
• افزایش نیاز برای توازن توان و میزان رزرو
• افزایش میزان تلفات سیستم
• افزایش نیاز شبکه به جبران راکتیو

در حال حاضر با توجه به میزان کنونی نفوذ انرژی­های نو، تاثیرات بیان شده در اکثر مناطق جهان، مقدار قابل توجهی ندارد. ولی با توجه به گسترش سریع این منابع، توجه به موارد بیان شده به خصوص در زمینه­ی کنترل فرکانس ضروری بنظر می­رسد.

شکل ‏2‑2: روند رشد توان تولیدی توربین­های بادی

2-3- توربینبادیچگونهکارمیکند

بطورکلییکمولدانرژیبادیوقتیبوسیلهنیرویبادبحرکتدرمیآید،قدرتبوسیلهروتورآنبهخارجدادهمیشود. دوروشابتداییبرایاستفادهازنیرویبادوجوددارد:

الف)درروشاول (مطابقشکل 2-3) یکچترنجاتتوسطنیرویرانشبادبطورافقیکشیدهمیشودوکابلمتصلبهآن،سطلآبراازچاهبیرونمیکشد .شکل 2-3شماییکتوربینسادهبامحورقائمرانشانمیدهدکهبوسیلهنیرویرانشبادمیچرخدوازمحورقائمآننیروگرفتهمیشود.شایانذکراستدوپرهایکهدرطرفینمحورتوربینقراردارد،بهترتیبهریکمقابلبادقرارگرفتهواخذنیرومی­کندودرهمینزمانپرهدیگردورمحورقائمخود(نهمحورقائمتوربین)90درجهچرخیدهومانعیدرمقابلبادنخواهدبود [11]. درشکلهای2-3،نیرویرانشبادبهپاراشوتونیزبهدوصفحهتوربینبرخوردکردهوقدرتخودرابرایآبکشیازچاهویاگردانیدنتوربینبهمصرفمیرساند.ایننیرویرانشبادهماننیروییاستکههنگامحرکتاتومبیلدربزرگراهبوسیلهبادبهدستانسانکهازپنچرهماشینبیرونباشد،اعمالمیشود .

شکل ‏2‑3: نیروی باد برای آبکشی از چاه و توربین بادی با محور قائم و دوپره قابل برگشت

ب) درروشدوم،بادبواسطهعملآیرودینامیکیکهبالابرنامیدهمیشود،نیرویخودرابهمبدلهایبادیمی­دهد(شکل2-4). نیرویبالابرهماننیروییاستکهدربال­هایهواپیماهنگامپروازبوجودآمدهوسببصعودهواپیمامیشود .بایدبخاطرداشت،رشتههایهواهنگامبرخوردبالبهپرهتوربینبادیکهبهفرممخصوصیساختهشدهاست،هنگامخروجدرقسمتبالاودرقسمتپاییناندکیتغییرمسیردادهسپسبهممیپیوند(شکل2-4).

شکل ‏2‑4: توربین بادی با محور افقی

بهسببفرمپرهتوربین،جریانهواییکهازبالایآنمی­گذرد،مسیرطولانیتریراطیکرده،ودرنتیجهرقیقگشته،رویپرهتولیدمکشمی­کند،عکسآنجریانهواییاستکهاززیرپرهمی­گذردومسیرکمتریدارد،درنتیجهغلیظبودهوبهپرهفشارواردمی­کند.شکل2-4شماییکتوربینبادیافقیرانشانمی­دهد،نیرویبالابرسببچرخشپرههایتوربینمی­گرددوقدرتتولیدمی­کندونیرویرانشکهعمودبرسطحدایرهگردشپرههاست،بوسیلهپرههاوبرجنگهدارندهتوربینخنثیمیشود. پرههایتوربینبادیاصولاطوریطراحیمی­شوندکهنیرویبالابربزرگونیرویرانشکوچکمیباشد،ازطرفیقدرتتوربینبالامیرودوازطرفدیگربعلتپایینبودننیرویرانش،صدمه­ایبهبرجنگهدارندهتوربینواردنمی­شود .درتوریبن­هایبادیبامحورافقی،بادعمودبرسطحچرخشپرههاواردمی­گردد،ازاینرونیرویبادبرتمامپرههابطوریکساناثرمی­کند. ولیدرموردتوربینهایبادیبامحورقائم،چونسطحایجادشدهبوسیلهچرخشپره­هاتقریبایکسطحکرویاستوزوایایپره­هامرتبانسبتبهجهتبادتغییروضعمی­دهند،نیرویرانشمرتباکموزیادمی­شود.

2-4- اجزاء اصلی توربین­های بادی

پرهها[9] : بیشترتوربین­ها2یا3پرهدارند،بادبهپرههابرخوردمیکندوباعثچرخشآن­هامی­شود.

ترمز[10]: بااستفادهازسیستمترمزدیسکیمیتوانتوربینرابصورتهیدرولیکیمتوقفکرد.

بخشکنترل[11] :بخشکنترلتوربینراوقتیسرعتبادبین4تا25متربرثانیهاستبکارمی­اندازدوهنگامیکهسرعتبادبهبالاتراز25متربرثانیهمیرسدآنهارامتوقفمی­کندتوربینهانمیتواننددرسرعت­هایبیشتراز25متربرثانیهبهکارخودادامهدهند. درسرعتبالای30متربرثانیهسقوطبرجهانیزوجوددارد.

[1] Wind Energy Conversion System

[2] Variable Speed Wind Turbine (VSWT)

[3] Doubly-Fed Induction Generators (DFIGs)

[4] Permanent Magnet Synchronous Generators (PMSGs)

[5] Hill Climb Searching

[6] Pulse Width Modulation (PWM)

[7] Online Identification

[8] Curve Fitting

[9] Blades

[10] Brake

[11] Controller