فور کیا

تحلیل پیامدهای توسعه گردشگری در شهر لاهیجان با تاکید بر جنبه های

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده1

مقدمه2

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- بیان مسئله4

1-2- ضرورت انجام تحقیق 5

1-3- سوال تحقیق5

1-4- فرضیات تحقیق5

1-5- اهداف تحقیق5

1-6- روش تحقیق 6

1-7- روش گردآوری اطلاعات 6

1-8- ابزار گردآوری اطلاعات6

1-9- روش تجزیه تحلیل داده­ها6

1-10- سوابق تحقیق7

فصل دوم: مبانی نظری

2-1-گردشگری11

2-2- محیط زیست 12

2-3- پیامدهای توسعه گردشگری 13

2-4- مزایای عمده صنعت توریسم 13

2-5- عوارض عمده صنعت توریسم 14

فصل سوم: مواد و روش­ها

3-1- موقعیت جغرافیایی استان گیلان17

3-2- موقعیت شهرستان لاهیجان18

3-3- ویژگی­های طبیعی شهرستان لاهیجان20

3-3-1- زمین شناسی20

3-3-2- وضع توپوگرافی و شیب 21

 

فهرست مطالب

عنوان صفحه

3-3-3- آب و هوا24

3-3-4- منابع آب و نحوه تأمین آب شهر28

3-3-5- جنس خاک 31

3-3-6- پوشش گیاهی31

3-4- ویژگی­های جمعیتی و اجتماعی 32

3-4-1- جمعیت 32

3-4-2- ساختار اقتصادی و اجتماعی33

3-4-3- ساختار صنعتی38

3-4-5- راه­ها41

3-5- محلات شهر لاهیجان43

3-6- آثار تاریخی، موزه­ها و اماکن مذهبی و گردشگری43

3-7- شیوه ارزیابی EIA و ماتریس ICOLD58

3-8- نقش ICOLD60

3-9- روش ICOLD61

فصل چهارم: یافته های تحقیق

4-1- تحلیل محیط اقتصادی – اجتماعی – فرهنگی، بیولوژیکی و فیزیکی67

4-2-معیاردهی و عدددهی به فعالیت­ها و محیط­های اقتصادی- اجتماعی- فرهنگی، بیولوژیکی و فیزیکی 98

4-3- تعداد اثرات مثبت و منفی فعالیت­ها و محیط­های سه گانه115

فصل پنجم: نتیجه­گیری و پیشنهادات

5-1- نتیجه­گیری119

5-2- راهکارها و پیشنهادات120

منابع121

چکیده انگلیسی122

 

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول شماره 3-1 : وضع جوی شهرستان لاهیجان در سال 1382 24

جدول شماره 3-2 : وضع جوی شهرستان لاهیجان در سال 1386 25

جدول شماره 3-3 : وضع جوی شهرستان لاهیجان بر حسب ماه سال138227

جدول شماره 3-4 : وضع جوی شهرستان لاهیجان بر حسب ماه سال 138628

جدول شماره 3-5 : روند تغییرات جمعیت در سال های 1385-133532

جدول شماره 3-6 : دسته بندی گروههای عمده فعالیت در قالب بخش های سه گانه اقتصادی38

جدول شماره 3-7 : طول راه های غیر روستایی و روستایی شهرستان لاهیجان به کیلومتر در سال 138742

جدول شماره 3-8 : معیارهای اثرات در روش آیکولد83

جدول شماره 4-1 : فروش برق به تفکیک تعرفه های مختلف در استان و شهرستان در سال 138584

جدول شماره 4-2 : آمار بازدید کنندگان از موزه چای در طی سال های 1391-138890

جدول شماره 4-3 : ماتریس شناسایی اثرات اقتصادی-اجتماعی-فرهنگی شهر لاهیجان99

جدول شماره 4-4 : ماتریس شناسایی اثرات بیولوژیکی شهر لاهیجان102

جدول شماره 4-5 : ماتریس شناسایی اثرات فیزیکی شهر لاهیجان105

جدول شماره 4-6 : ماتریس عدد دهی شده اثرات اقتصادی-اجتماعی-فرهنگی شهر لاهیجان107

جدول شماره 4-7 : ماتریس عدد دهی شده اثرات بیولوژیکی شهر لاهیجان110

جدول شماره 4-8 : ماتریس عدد دهی شده اثرات فیزیکی شهر لاهیجان113

جدول شماره 4-9 : بیشترین اثرات مثبت ومنفی فعالیت های محیط اقتصادی-اجتماعی-فرهنگی115

جدول شماره 4-10 : بیشترین اثرات مثبت ومنفی پارامترهای محیطی محیط اقتصادی-اجتماعی-فرهنگی115

جدول شماره 4-11: بیشترین اثرات مثبت و منفی فعالیت های محیط بیولوژیکی116

جدول شماره 4-12 : بیشترین اثرات مثبت و منفی پارامترهای محیطی محیط بیولوژیکی116

جدول شماره 4-13 : بیشترین اثرات مثبت و منفی فعالیت های محیط فیزیکی116

جدول شماره 4 -14 : بیشترین اثرات مثبت و منفی پارامترهای محیطی محیط فیزیکی117

جدول شماره 4-15 : مجموع تعداد اثرات مثبت و منفی محیط های سه گانه117

 

 

فهرست اشکال

عنوان صفحه

شکل شماره 3-1 : نقشه موقعیت شهرستان لاهیجان در استان گیلان18

شکل شماره 3-2 : نقشه تقسیمات سیاسی شهرستان لاهیجان20

شکل شماره 3-3 : نقشه جایگاه فضایی شهرستان لاهیجان نسبت بهم بادی ورودی و دسترسی ها42

 چکیده

به دلیل افزایش جمعت و فشاری که به تبع آن بر منابع طبیعی و محیط زیست وارد می شود٬ گردشگری نیز می تواند اثرات مطلوب و نامطلوبی بر محیط زیست بر جای گذارد. شهر لاهیجان به دلیل اینکه یکی از توریست پذیر ترین شهرهای استان گیلان است و دارای پتانسیل های مطلوب طبیعی و انسان ساخت می باشد می تواند در گسترش توریست در استان موثر باشد. هدف از این تحقیق این است که پیامدهای زیست محیطی گردشگری در شهر لاهیجان است که با استفاده از مدل ICOLD انجام می شود. روش تحقیق ترکیبی توصیفی-تحلیلی و مدل ماتریس ICOLD است. نتایج نشان می دهد که آموزش گردشگران نقش مثبت و مهمی در کاهش اثرات منفی توسعه گردشگری دارد و نیز تردد خودروهای گردشگران بیشترین اثر منفی توسعه گردشگری است و نیز توسعه توریسم و درآمدزا بودن و اشتغال­زایی و کاهش بیکاری از پارامترهای مثبت محیطی و هزینه بر بودن و افزایش ترافیک بیشترین اثر منفی توسعه گردشگری است.

واژگان کلیدی: پیامدهای توسعه گردشگری٬ زیست محیطی٬ شهر لاهیجان٬ ماتریس ICOLD

 

مقدمه :

به دلیل اینکه شهر لاهیجان یکی از مهمترین شهرهای گردشگری استان گیلان می باشد و نقش مهمی در توسعه گردشگری استان به شمار می آید، از اینرو آگاهی از اثراتی که وروود و حضور گردشگر بر محیط طبیعی و انسان ساخت شهر می گذارد مهم می باشد. که اگر به اثرات حضور گردشگر و فعالیتهای انجام شده بر محیط های اقتصادی-اجتماعی-فرهنگی و محیط بیولوژیکی و محیط فیزیکی همانگونه که در این تحقیق بررسی شده است، در ارتباط با هم مورد بررسی و تحلیل قرار گیرند باعث می گردد که از اثرات مثبت ورود گردشگران به منطقه سود برده شود و از اثرات منفی آن کاسته شود.

پرسش اصلی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت این بوده که ورود و تردد گردشگران به شهر لاهیجان برای جوامع بومی مثبت است یا منفی؟

هدف اصلی از این تحقیق این بود که عوامل اثر گذار روی توسعه گردشگری با توجه به وضع موجود و امکانات در دسترس و فعالیت های انجام شده شناسایی شوند و همچنین پیامدهای زیست محیطی حضور گردشگران ارزیابی شود و نیز بتوان با شناسایی اثرات مثبت و منفی، در جهت کاهش اثرات منفی و تقویت آثار مثبت گردشگری به یک راهبرد عملی مناسب رسید.

آنچنانکه در کتب و مقاله های زیادی افراد زیادی سعی در شناسایی و تحلیل پیامدهای زیست محیطی توسعه گردشگری در مناطق مختلف پرداخته اند و این شناسایی اثرات زیست محیطی را برای توسعه گردشگری و کاستن از اثرات منفی و تقویت آثار مثبت آن در جهت استفاده از گردشگری به عنوان یکی از راههای توسعه مهم دانسته اند.از جمله مسعود منوری که در کتاب ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح های گردشگری و طبیعت گردی خود این اثرات را در دو سطح مرحله احداث تاسیسات و امکانات مورد نیاز گردشگری و در سطح بهره برداری از این امکانات و خدمات نشان داده است. و یا اسماعیل کهرم که در کتاب اکوتوریسم خود به مواردی از پیامدهای مثبت و منفی گردشگری از لحاظ زیست محیطی اشاره کرده است. و یا ابتهال زندی که در مقاله ای با عنوان آثار و پیامدهای زیست محیطی توسعه گردشگری به اثرات توسعه گردشگری روی پارامترهای زیست محیطی تحقیق نموده است و ... . و به این دلایل است که بررسی اثرات و پیامدهای زیست محیطی گردشگری مهم و مورد نیاز توسعه پایدار توریسم در منطقه می باشد.

 

 

فصل اول:

 

کلیات تحقیق

 

1-1 . بیان مسئله :

به دلیل افزایش جمعت و فشاری که به تبع آن بر منابع طبیعی و محیط زیست وارد می شود٬ گردشگری نیز می تواند اثرات مطلوب و نامطلوبی بر محیط زیست بر جای گذارد. بهترین راه حل این است که توسعه گردشگری به صورت پایدار باشد تا هم بتوان از اثرات مثبت آن که برآورده ساختن نیازهای اقتصادی٬ اجتماعی ٬ فرهنگی و بهبود کیفیت زندگی است بهره برد و هم از محیط زیست منطقه حفظ و حراست نمود .

این پیامدها برای استانی مانند استان گیلان که هم دارای خطوط طولانی ساحلی و هم دارای جنگل های وسیع است ودر شمال رشته کوههای البرز قرار دارد و همچنین دارای آب و هوای مطلوبی برای گردشگری است این پیامدها مهم می نماید٬ در صورتیکه گردشگری پیامدهای منفی داشته باشد و موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی گردد و موجب آلوده کردن خاک٬ آب٬ هوا و غیره شود می تواند مانع توسعه شود یعنی محیط نامطلوب خود می تواند از ورود گردشگر جلوگیری کند و برعکس اگر به محیط زیست توجه شود٬ زمینه های مساعد بهره برداری از منابع و توسعه گردشگری و اقتصادی منطقه در آینده نیز تضمین می گردد .

در استان گیلان به دلیل وجود اکوسیستم های مختلف در کنار هم ٬ چه اکوسیستم های طبیعی و چه انسان ساخت ٬ و به طور خاص در شهر لاهیجان که یکی از مراکز عمده جذب گردشگر در این استان می باشد و همچنین اینکه در بسیاری موارد انسانها در جوار یا این اکوسیستم ها ساکن هستند ٬ بر محیط های جغرافیایی خود تاثیر می گذارند و از آن تاثیر نیز می پذیرند٬ اگر به این محیط ها توجه نشود٬ در موارد زیادی این تاثیرات به صورت منفی در خواهد آمد و به صورت تخریب بروز خواهد نمود در حالیکه اگر این آثار و پیامدها مطالعه و بررسی شوند و برای هر یک راهکاری مناسب ارائه گردد زمینه توسعه پایدار را فراهم می آورد .

طرح های گردشگری و طبیعت گردی دارای اثرات و پیامدهای مستقیم وغیر مستقیم زیست محیطی می باشند . توسعه گردشگری هرچند منافع زیادی را برای نواحی توریستی به دنبال دارد لیکن توسعه بدون برنامه ریزی آن موجب ایجاد پیامدهای منفی و پایدار در منابع اکولوژیک این مناطق شده است. گردشگری در رقابت با دیگر اشکال توسعه و فعالیت های انسانی برای بهره برداری از منابع طبیعی ٬ به ویژه آب و زمین قرار می گیرد. استفاده از منابع طبیعی اکثرا به تغییر زیستگاه های اکولوژیکی و کاهش گیاهان و جانوران منتهی می شود.از مشکلات مصرف منابع ٬ بی توجهی جوامع تحت تاثیر ومردم محلی نسبت به منابع طبیعی که اساس موجودیت آنها بر این عوامل استوار است ٬ می باشد. تبدیل و تغییر زمین برای توسعه گردشگری به طور مستقیم باعث از بین رفتن زیستگاههای اکولوژیکی می شود.(منوری1383٬٬ صص41-36 )

 

1-2 . ضرورت انجام تحقیق:

حفظ محیط زیست و توسعه پایدار امر مهمی است که در تمامی محافل علمی و دانشگاهی بر آن تاکید می شود و سازمانهای بین المللی نیز کنفرانس ها و پروتکل های زیادی برگزار کرده اند و یا توصیه های زیای در مورد آن صادر نموده امد.گردشگری گرچه در زمینه های مختلف می تواند مفید باشد مثلا در اشتغالزایی٬ تغییر روحیه افراد و غیره ٬ اما اگر کنترل نشده و بدون برنامه ریزی صورت گیرد آثار منفی زیادی ببار می آورد که یکی از آثار منفی آن در نهایت تخریب محیط زیست می باشد که بنابراین مطالعه در این زمینه ضروری می نماید.

 

1-3 . سوال تحقیق :

اثرات تردد و ورود گردشگران به شهر لاهیجان از نظر زیست محیطی مثبت است یا منفی؟

 

1-4 . فرضیه های تحقیق :

1. توسعه گردشگری روی محیط زیست شهر لاهیجان تاثیر منفی دارد .

2 . ترافیک زیاد در سطح شهر منجر به آثار زیست محیطی شدید تری نسبت به دیگر آثار می شود.

 

1 -5 . اهداف تحقیق:

1 . ارزیابی پیامدهای زیست محیطی توسعه گردشگری در شهر لاهیجان .

2 . دستیابی به راهبردهایی مناسب جهت تقویت پیامدهای مثبت گردشگری و کاهش زیانهای ناشی از توسعه .

3 . شناخت عوامل اثرگذار توسعه پایدار در توسعه گردشگری در شهر لاهیجان .

 

1 -6 . روش تحقیق:

تحلیلی - توصیفی

 

1-7 . روش گردآوری اطلاعات:

1 . بررسی اسناد٬منابع و مدارک موجود

2 . جمع آوری داده های مورد نیاز در زمینه گردشگری و محیط زیست

3 . بررسی های میدانی

4 . تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده

5 . تهیه گزارش نهایی

 

1–8 . ابزار گردآوری اطلاعات :

مصاحبه ٬ مشاهده ٬ بانکهای اطلاعاتی ٬ شبکه های کامپیوتری٬ نقشه٬ جداول٬ نمودارها

 

1–9 . روش تجزیه و تحلیل داده ها :

پس از جمع آوری و دسته بندی داده ها٬ با استفاد ه از اصول جغرافیایی و مدل ماتریس ICOLD داده ها تجزیه و تحلیل می شوند.

 

1–10 . سوابق تحقیق :

  • اسماعیل کهرم در کتاب اکوتوریسم به مواردی از پیامدهای مثبت ومنفی حاصل از گردشگری با جنبه زیست محیطی آن پرداخته است .
  • آریان پور در پایان نامه خود با عنوان آسیب شناسی گردشگری ساحلی آسیبهای زیست محیطی آنرا بررسی کرده است.
  • حسین پور بازارمجی در سال 1383 در پایان نامه خود با عنوان بررسی و رتبه بندی جاذبه های گردشگری شهرستان لاهیجان از دیدگاه گردشگران به بررسی جاذبه ها و رتبه بندی جاذبه های طبیعی٬ فرهنگی و فن آوری-تجاری شهرستان لاهیجان و نیز رتبه بندی یازده جاذبه انتخابی از جاذبه های این شهرستان پرداخته است و نیز بررسی اینکه آیا سن و سطح تحصیلات و درآمد گردشگر در دیدگاه و جذب او به این منطقه موثر است یا خیر؟ تا بدین وسیله به سلیقه و علاقه گردشگران این منطقه آشنا شده و نقاط ضعف موجود در این جاذبه ها را رفع و نقاط قوت آنها را تقویت نموده و با تمرکز فعالیت های بازاریابی بر نتایج این تحقیق در جهت جلب و جذب گردشگر موثر واقع شود.
  • حقیقت طلب در سال 1387 در پایان نامه ای با عنوان بررسی توسعه فضایی لاهیجان و اثرات زیست محیطی آن در نیم قرن اخیر به شناخت و بررسی مشکلات و مسائل موجود در شهر لاهیجان و نیز تلاش برای رسیدن به شرایط مطلوب و ارائه الگویی زیست محیطی برای استقرار فضاهای مختلف جغرافیایی در شهر لاهیجان پرداخته است و همچنین ایجاد و بهبود اقتصادی و اجتماعی و زیستی مطلوب که در سال های اخیر به دلیل توسعه شهر و افزایش جمعیت مورد تهدید قرار گرفته است می باشد.
  • خانی و همکاران در سال 1388 در فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیای انسانی به بررسی اثرات گردشگری ساحلی با تکیه بر نظرسنجی از خانوارهای روستایی پرداخته اند.
  • رجبی تربه بردر سال 1389 در پایان نامه خود با عنوان ارزیابی آسیب پذیری زیست محیطی گردشگری سواحل بندر انزلی با استفاده از مدل SWOT و بررسی عوامل بیرونی و درونی میزان حساسیت این ناحیه را شناسایی نموده است و به این نتیجه رسیده است که در سواحل مورد نظر نقاط قوت نسبتا خوبی وجود دارد که می تواند باعث حفظ محیط زیست و به طبع آن باعث افزایش گردشگر شوند و نقاط ضعف هایی نیز وجود دارند که باعث آسیب رساندن به محیط می شوند.
  • رضوانی در کتاب جغرافیا و صنعت توریسم خود به بررسی پیامدهای توسعه گردشگری پرداخته است.
  • زندی در مقاله ای به آثار و پیامدهای زیست محیطی طرح های گردشگری اشاره نموده است .
  • سازمان مسکن و شهرسازی در طرح جامع خود از شهرستان لاهیجان وضع موجودرا بررسی نموده و به تجزیه وتحلیل این شهرستان پرداخته شده است.
  • سمیع اسطلخی در پایان نامه خود قابلیتها و جاذبه های اکوتوریستی شهرستان لاهیجان را بررسی نموده است.
  • شریعت و منوری در کتاب مقدمه ای بر ارزیابی اثرات زیست محیطی به ارائه روشها و مدل هایی برای شناسایی نقاط حساس زیست محیطی پرداخته اند.
  • شفیعی در کتاب جامعه شناسی گردشگری مزایا و معایب عمده صنعت گردشگری را مورد یررسی و ارزیابی قرار داده است.
  • طرحی تحت عنوان نتایج مطالعات طرح توسعه(جامع) گردشگری استان گیلان به درخواست معاونت عمرانی استانداری گیلان توسط شرکت مهندسین مشاور شهرسازی و معماری شمال در پاییز 1382 انجام گرفته که در آن هدف مکان یابی و امکان سنجی بسترهای مستعد توریستی استان بوده است.
  • عباسپور و همکاران در سال 1380 در فصلنامه علوم تکنولوژی محیط زیست در مورد مدیریت حفظ محیط زیست نوار ساحلی جنوبی دریای خزر و سازماندهی اداری آن را مورد بررسی قرار داده اند.
  • عبدالهی در سال 1386 در پایان نامه خود با عنوان آسیب شناسی بخش گردشگری شهرستان لاهیجان به شناسایی آسیب های عمده در بخش گردشگری (عوامل درون زا و برون زا) ٬ شیوه ها و فرصت های رسیدن به تعادل اقتصادی در منطقه را بررسی نموده است.
  • کریمی در پایانامه خود اثرات جغرافیایی و زیست محیطی گردشگری ساحلی و توسعه پایدار آن را بررسی نموده است .
  • محسنی در سال 1388 در مجله علمی پژوهشی فضای جغرافیایی به بررسی کارکردها ٬ چالش ها و راهکارها در زمینه گردشگری پایدار در گیلان پرداخته است.
  • منوری در سال 1383 در کتاب ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح های گردشگری و طبیعت گردی در مورد مراحل و نحوه کارتهیه گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی و سازماندهی و مدیریت زمانبندی آن به بررسی و پژو هش پرداخته است و نیز ارزیابی خود این اثرات را در دو سطح مرحله احداث و بهره برداری نشان داده است.
  • یک طرح تحقیقاتی با عنوان طرح جامع جهانگردی گیلان در دو جلد توسط معاونت پژوهشی دانشگاه تهران و موسسه جغرافیا که کارفرمای آن استانداری گیلان بوده است در سال 1377 تهیه گردیده است. در این طرح به بررسی موقعیت گردشگری استان گیلان و جاذبه های گردشگری شهرستان ها پرداخته شده و پیشنهاداتی در خصوص توسعه گردشگری در استان و شهرستان ها ارائه شده است.
  • یکی از پروژه های تحقیقاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان پروژه امکان سنجی از مراکز فرهنگی استان گیلان بوده است که مجری آن احمد سفردوست آنرا به صورت غیر پایان نامه ای از سال 1378 الی 1379 به پایان رسانیده است که ساختار اصلی این پژوهش بررسی انواع امکانات و خدمات فرهنگی استان تحت پوشش اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی همچون مجتمع های فرهنگی٬ سینماها٬ کتابخانه ها٬ واحدهای پذیرایی٬ مجموعه های تفریحی و توریستی و ... را دربر می گیرد.

 

فصل دوم :

 

مبانی نظری

 

 

2 – 1 . گردشگری:

- تعریف گردشگری (توریسم):

- از نظر علم واژه شناسی ٬ کلمه " Tour " از واژه لاتین " Tornare " و واژه یونانی " Tornos " مشتق شده است که به معنی "چرخ" یا "دایره" و یا " حرکت به دور یک نقطه مرکزی یا یک محور " استفاده می شده است. ویژگی اصلی چنین حرکتی بازگشت به نقطه آغازین حرکت است. بنابراین واژه " Tour " بر یک سفر رفت و برگشتی دلالت می کند. (محمودی میمند ٬ 1390 ٬ ص 17 )

- فعالیت های افرادی که به محل هایی خارج از محیط معمول خود و برای کمتر از یک سال متوالی به منظور تفریح ٬ تجارت و دیگر اهداف سفر و یا در آن محل ها اقامت می کند . (پروفسور ایگلز٬ 1387 ٬ ص 223 )

 

- صنعت گردشگری:

- صنعت گردشگری مجموعه ای از فعالیت ها ٬ خدمات و صنایع مختلفی است که به یک تجربه سفر می انجامد.این صنعت شامل حمل ونقل٬ اقامت٬ تغذیه٬ خرید٬ تفریح و سرگرمی و دیگر خدمات مهمان نوازی است.که در اختیار فرد یا گروه های مختلفی قرار می گیرد که از موطن خود به قصد سفر خارج می شوند .

- صنعت گردشگری کلیه فعالیت هایی که گردشگران در هنگام سفر انجام می دهند و به ایشان مرتبط می شود را در بر می گیرد و این فعالیت ها می تواند برنامه ریزی برای سفر ٬ جابجایی میان مبدا و مقصد ٬ اقامت و پذیرایی و کلیه فعالیت هایی که گردشگر در مقصد انجام می دهد را شامل می شود . (رنجبریان٬ 1388 ٬ ص 11 )

 

- گردشگر:

- به عمل فردی که به مسافرت می رود و در آن مکان که خارج از محیط زندگی وی است برای مدتی کمتر از یک سال جهت تفریح ٬ تجارت و دیگر هدف ها اقامت نماید ٬ گفته می شود . (جهانیان ٬ 1388 ٬ 16 )

- گردشگر٬ کسی است که به منظوری غیر از کار و کسب درآمد برای مدتی بیش از یک شب و کمتر از یک سال به سرزمینی جز محیط متعارف خود پای می گذارد و در آن اقامت می گزیند . صنعت گردشگری آمیزه ای از فعالیت های گوناگون از حمل و نقل و تغذیه تا اقامت و مدیریت رویدادها است که در جهت خدمت رسانی به گردشگران ٬ به صورت زنجیره ای به هم پیوسته ایفای نقش می کنند .

بر اساس تعریف٬ بازدیدکنندگان یک روزه و تفرجگران نیز در تعریف گردشگر وارد شده اند. گردشگری (توریسم) شامل کلیه فعالیت هایی است که گردشگران در هنگام سفر انجام می دهند و به ایشان مرتبط می شود و این می تواند شامل ; برنامه ریزی برای سفر٬ جابجایی میان مبدا ومقصد ٬ اقامت و نظایر آن باشد. (رنجبریان ٬ 1388٬ ص 9)

 

2-2 . محیط زیست:

- محیط زیست مجموعه عوامل فیزیکی٬ بیولوژیکی ٬ اجتماعی- اقتصادی ٬فرهنگی و زیبایی شناختی است که بر افراد و جوامع تاثیر می گذارد و از آنها متاثر می گردد.این مجموعه شکل ٬خصوصیات روابط و بقاء موجودات را تعیین می کند. به عبارت دیگر محیط زیست را می توان به مفهوم اجزاء کره خاکی دانست که شامل موارد زیر می باشد:

1- زمین٬ آب ٬ هوا (شامل تمامی لایه های اتمسفر)

2- تمامی مواد آلی و غیر آلی و موجودات زنده

3- کنش و واکنش های میان سیستم های طبیعی ( تعالی پسند ٬ 85 ٬ ص 40 )

- محیط زیست طبیعی شامل آن چیزی است که در طبیعت وجود دارد مانند جو(اتمسفر) ٬ خاک ٬ توپوگرافی ٬ سنگ ٬ منابع آب ٬ گیاهان ٬ جانوران و سیستم های اکولوژیکی . محیط زیست دیگری نیز وجود دارد که مصنوع انسان است و عوامل انسان ساز را در بر می گیرد که عموما انواع ساختمان ها و توسعه ساختاری هستند همانند مکان های تاریخی و باستانی. (رجبی ٬ 1389 ٬ ص18)

- طبق تعریف مجید عباسپور در محیط زیست عبارتست از : به محیط اطراف که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم با ما در ارتباط می باشد گفته می شود و شامل 3 بخش محیط طبیعی ٬ اجتماعی و انسان می باشد:

1- محیط طبیعی ساخته دست بشر نمی باشد و شامل عوامل جاندار و غیر جاندار می باشد.

2- محیط اجتماعی که همان محیطی است که در آن زندگی می کنیم.

3- انسان ساخت محیطی است که با توجه به نیازهای انسان ساخته شده است. (آریان پور ٬ 1389 ٬ ص 10)

 

2-3 . پیامدهای توسعه گردشگری :

وابستگی روزافزون دولت ها و جوامع ٬ به صنعت توریسم به طور مداوم ٬ تغییرات و دگرگونی هایی در زمینه های مختلف انسانی و محیط زیست به وجود می آورد. گرچه فعالیت های جهانگردی و نتایج حاصل از آن به همراه جاذبه ها وچشم اندازهای طبیعی و آنچه که ساخته انسان است ٬ برای ایفای نقش فراغتی ٬ تفریحی و فرهنگی اوست و وجود آنها برای جوامع کشورهای مختلف یک امر ضروری است و نبودن آن به عنوان یک نقیصه محسوب می شود ٬ لذا تمرکز شدید اینگونه فعالیت ها در یک منطقه جغرافیایی و عدم توزیع آن در مناطق مختلف از یک سو و بهره برداری بیش از حد از منابع و امکانات توریستی و انتخاب کارکردهای نامطلوب آن و عدم برنامه ریزی های اصولی و متکی بر عدالت اجتماعی در روابط انسان با انسان و انسان با محیط ٬ اثرات زیانبخش و جبران ناپذیری را به بار می آورد. با بیان ناگواری های توریسم و نتایج منفی آن است که برنامه ریزان امر توسعه توریسم را یاری خواهد بخشید که به عیوب آن پی برده و با توجه به مشکلات ناشی از آن و نارسایی ها وکمبودها ٬ با ارائه راه حل های ممکن ٬ خسارات ناشی از توسعه توریسم و اثرات زیانبار آن را به حداقل ممکن کاهش دهند.(رضوانی ٬ 1386 ٬ ص 178 )

پیامد ها و اثرات گردشگری در مناطق با جاذبه های طبیعی می تواند منجر به تغییرات در محیط زیست می گردد. افزایش و توسعه هتل ها و دیگر بناها و تسهیلات توریستی موجب افزایش فاضلاب و در نهایت آلوده کردن آب به دلیل تخلیه فاضلاب تصفیه نشده به منابع آب و خاک به ویژه جریان های سطحی ٬ زیرزمینی و دریایی می شود . (منوری ٬ 1383 ٬ ص 41-36 )

امروزه صنعت گردشگری اهمیت فراوانی برای جوامع توسعه یافته و در حال توسعه دارد. مزایا و معایب صنعت گردشگری که اهمیت و ارزش آن انکارناپذیر است ٬ از چشم اندازهای مختلف می توان ابعاد وزوایای ان را بررسی کرد:

 

2-4 . مزایای عمده صنعت توریسم:

1 . یکی از مزایای این صنعت ٬ فرصت اشتغال نیروی ماهر و غیر ماهر است به دلیل اینکه صنعت گردشگری اصولا صنعت کاربردی است؛

2 . دسترسی به ارز خارجی مورد نیاز برای پرداخت کسر موازنه های ارزی و ایجاد تعادل در قیمت کالاها و ...

3 . افزایش درآمد ها که به طور کلی گردشگری یکی از نیروهای محرکه افزایش درآمد ملی و درنتیجه درآمد سرانه مردم است؛

4 . افزایش درآمد ناخالص ملی؛

5 . موجب توسعه زیرساخت های بنیادی می شود که این امر به نوبه خود منجر به گسترش معاملات بازرگانی و تشویق صنایع محلی خواهد شد؛

6 . فعالیت های بخش اقتصادی جامعه را تنوع می بخشد؛

7 . فرایند نوگرایی راتسهیل می کند؛

8 . به گردشگران امکان آشنایی با مناطق یا کشورهای کمتر شناخته شده را می دهد؛

9 . تصویری واقعی از کشور ٬ فرهنگ و تمدن کشور میزبان را انعکاس می دهد؛

10 . تسهیلات تفریحی و جهانگردی را برای مردم محلی فراهم می کند؛

11 . حفاظت و بهبود محیط زیست را ایجاب می کند؛

12 . باعث رشد و گسترش و توسعه کشور و منطقه خواهد شد.

 

2-5 . عوارض عمده صنعت توریسم:

1 . موجب افزایش تقاضا می شود و انتظارات مردم را دامن می زند که باید به آنها پاسخ داده شود؛

2 . مشکلات اجتماعی مثل فساد ٬ بی بند و باری را افزایش می دهد؛

3 . افزایش سریع قیمت زمین٬ کالا و خدمات را موجب می شود؛

4 . نظم فعالیت های جامعه میزبان را در فصول خاصی به هم می ریزد؛

5 . محیط و منابع طبیعی را تباه می کند؛

5 . نقدینگی را از توسعه اقتصادی به بخش های دیگر منتقل می سازد. بخش هایی که چندان در اولویت نباشند؛

7 . گاهی اتلاف منبع در آن به حدی است که منافع اقتصادی نمی تواند آن را جبران کند؛

8 . نتیجه جهانگردی همواره درمان همه دردها و مشکلات جامعه نیست و حتی توسعه بیش از حد آن ممکن است آلودگی محیط زیست و سایر مشکلات طبیعی و زیر بنایی را در پی داشته باشد.مثل تراکم ماشین و اتوبوس ٬ آلودگی هوا ٬ پارکینگ های نامناسب ٬ گاهی به صنایع دستی محلی جنبه بازاری داده ٬ به ارزش فرهنگی و هنری لطمه وارد می کند.

 

بنا بر این توسعه جهانگردی باید با یک برنامه ریزی و سیاست دقیق تدوین شود ٬ سیاستی که بر اساس ترازنامه و یا به صورت سود و زیان طراحی نشده ٬ بلکه بر اساس ایده آل ها و اصول رفاه و خوشبختی انسان ها بنا شده باشد. بدیهی است مشکلات اجتماعی بدون وجود یک اقتصاد قوی و سیاست توسعه و برنامه ریزی دقیق و مطمئن می تواند موجب رشد این صنعت و حفظ منابع طبیعی و فرهنگی شده ٬ جهانگردان را به خود جلب کند. (شفیعی ٬ 1388 ٬ ص 22-19 )

 

فصل سوم:

 

مواد و روشها

 

3- 1 . موقعیت جغرافیایی استان گیلان:

استان گیلان با مساحتی بالغ بر 14711 کیلومتر مربع در شمال ایران و در جنوب دریای خزر واقع شده است. مرز شمالی آن از مرز آبی تشکیل یافته و در امتداد ساحل دریای خزر از آستارا تا چابکسر ادامه می یابد. مرز غربی و جنوبی آن را خط الراس کوه های تالش و البرز غربی محدود می کند. درازای آن از شمال به جنوب شرقی ٬ 235 کیلومتر وپهنای آن ٬ از 25 تا 105 کیلومتر تغییر می کند.رشته کوه های البرز با ارتفاع متوسط 3000 متر ٬ همانند دیواری در غرب و جنوب گیلان کشیده شده است . این استان ٬ از شمال به دریای خزر و جمهوری آذربایجان ٬ از غرب به استان اردبیل ٬ از جنوب به استان زنجان و قزوین و از شرق به استان مازندران محدود می گردد. بر اساس آخرین تقسیمات کشوری ٬ استان گیلان دارای 50 شهر٬ 43 بخش ٬ 109 دهستان ٬ 2888 آبادی و بر اساس سرشماری سال 1385 ٬ جمعیت آن 2404861 نفر است . شهرستان های استان عبارتند از: آستانه اشرفیه ٬ آستارا ٬ املش ٬ بندر انزلی ٬ تالش ٬ رشت ٬ رودسر ٬ رضوانشهر ٬ رودسر ٬ سیاهکل ٬ شفت ٬ صومعه سرا ٬ فومن٬ لاهیجان ٬ لنگرود و ماسال می باشد.

استان گیلان دارای جاذبه های تاریخی و طبیعی کم نظیری است ٬ جنگل های انبوه ٬ شالیزارهای وسیع ٬ زیستگاه های پرندگان ٬ آبگیرها ٬ رودها و سواحل چشم نواز دریای خزر٬ پارک ها و انواع گیاهان زیبا و کمیاب ٬ از جاذبه های ارزشمند طبیعی این استان به شمار می آیند . صنایع دستی و هنرهای دستی در گیلان از قدمت و تنوع زیادی برخوردار است که می توان به چادرشب بافی ٬ بامبو بافی ٬ نمدمالی٬ منبت ٬ گره چینی ٬ حصیربافی ٬ رشتی دوزی ٬لباس محلی٬ شال بافی ٬ گلیم بافی ٬چموش دوزی ٬ معرق ٬ صنایع دستی چوبی ٬ مروارید بافی اشاره کرد. کشتی گیله مردی و لافند بافی نیز از بازی های بومی این سرزمین می باشد. (کیوانی ٬ 1390 ٬ص 5 )

در شکل شماره 3 – 1 موقعیت شهرستان لاهیجان در استان گیلان آمده است:

 

مآخذ: شرکت مهندسین مشاورسبز اندیش پایش(ساپ)آذر 1387

 

شکل شماره3-1: موقعیت شهرستان لاهیجان در استان گیلان

 

3-2 . موقعیت شهرستان لاهیجان :

 

3-2-1 . موقعیت ریاضی :

به استناد سالنامه آماری استان گیلان در سال 1386 شهرستان لاهیجان در 37 درجه و 4 دقیقه تا 37 درجه و 23 دقیقه عرض شمالی از خط استوا و 49 درجه و 45 دقیقه تا 50 درجه و 13 دقیقه طول شرقی از نصف انهار مبداء در شرق گیلان واقع شده است.

 

3-2-2 . موقعیت نسبی:

شهرستان لاهیجان بر سر راه رشت به مازندران واقع شده است و جاده ای که از رشت به طرف شرق گیلان و مازندران عبور می نماید از شمال این شهر عبور می کند. فاصله شهر به خط مستقیم تا دریا حدود 22 کیلومتر است و یکی از نادر شهرهای مهم گیلان در کوهپایه های شمال البرز محسوب می شود که قسمت جنوبی شهر به کوهپایه های البرز تکیه دارد و قسمت شمالی آن در جلگه تقریبا هموار گیلان گسترش یافته است.

شهر لاهیجان دارای دو ناحیه عمده جغرافیایی ٬ جلگه ای و کوهستانی است. در ناحیه جلگه ای ٬ نوار باریک ساحلی و در ناحیه کوهستانی ٬ محدوده های کوهپایه ای ٬ جنگلی و مرتعی در ارتفاعات مختلف به چشم می خورد ٬ که تپه ماهورهای آن را بوته های همیشه سبز چای ٬ در ردیف کاری های منظم هندسی پوشانده است و همراه با معماری زیبا و خانه های ویلایی با سقف های سفالی و رنگ آمیزی سفید ٬ خودنمایی می کند.

 

3-2-3 . موقعیت سیاسی:

طبق سالنامه آماری استان گیلان در سال 1386 ٬ از نظر تقسیمات کشوری ٬ شهرستان لاهیجان با436.7 کیلومتر مربع وسعت دارای دو بخش به نام های مرکزی و رودبنه و هفت دهستان شامل رودبنه ٬ شیرجوپشت ٬ آهندان ٬ بازکیاگوراب ٬ لفمجان ٬ لیالستان و لیل می باشد.

لاهیجان منطقه ای است که از شمال به دریای خزر ٬ از شرق به لنگرود ٬ از جنوب به دیلمان ٬ از جنوب غربی به سیاهکل و از غرب به آستانه اشرفیه محدود می شود و از سوی دیگر لاهیجان مرکز حکومت های محلی در شرق گیلان بوده است. در شکل 3– 2 نقشه تقسیمات سیاسی شهرستان لاهیجان آمده است:

 

مآخذ:سالنامه آماری معاونت برنامه ریزی استانداری گیلان٬ 1389

 

شکل شماره 3-2 : نقشه تقسیمات سیاسی شهرستان لاهیجان

 

 

3-3 . ویژگی های طبیعی شهرستان لاهیجان :

 

3-3-1 . زمین شناسی :

شهر لاهیجان بر روی زون ساختمانی رسوبی گرگان – رشت واقع شده است. این زون شامل مناطقی است که سواحل جنوبی دریای مازندران در ایران را در بر می گیرد و در شمال گسل شمالی البرز قرار گرفته است.بخش اعظم آن به وسیله رسوبات کواترنر پوشیده شده است.حرکات تریاس میانی در بخش غربی این زون ٬ سبب گرانیت زایی در جنوب شهر لاهیجان شده است. این زون در امتداد گسلی که از گرگان تا لاهیجان ادامه می یابد از دوره نئوژن در حال فرونشینی بوده است. در همین حال البرز برعکس در حال بالا آمدن بوده است . درنتیجه پسروی آب دریای خزر و فعالیت رسوبگذاری رودخانه ها منجر به پیدایش جلگه های سواحل جنوبی دریای خزر و از جمله جلگه گیلان که شهر لاهیجان در آن قرار گرفته است.

بخش اعظم جلگه شرق گیلان از فعالیت رسوبگذاری دلتایی رودخانه سفیدرود ناشی شده است. شهر لاهیجان بر روی رسوبات ساحلی دریایی و نهشته های دریایی کواترنر که نتیجه رسوبگذاری سفیدرود است ٬ بنا شده است. این رسوبات به دلیل جوان بودنشان ( سن این رسوبات پلیستوسن است ) هنوز سخت نشده و فضای خالی آن ٬ محل مناسبی برای ذخیره آب های زیرزمینی محسوب می شود. به ویژه در نزدیکی ارتفاعات که تنوع دانه بندی وجود دارد از نظر نفوذ پذیری و ذخیره آبها اهمیت بیشتری می یابد.با این حال سطح ایستایی آبهای زیر زمینی از دریا به طرف کوهپایه ها از عمق بیشتری برخوردار می گردد. (طرح جامع ٬ 1388 ٬ صص 27-19 )

قرارگیری منطقه در زون تکتونیکی البرز ٬ حرکت صفحه اقیانوسی دریای خزر به زیر ارتفاعات البرز ٬ وجود گسل لاهیجان و شکستگی های ناشی از فعال بودن این گسل در منطقه و ... از جمله عواملی هستند که منطقه را در مقابل زمین لرزه ناپایدار کرده و همواره به عنوان مهمترین تهدید بالقوه منطقه محسوب می شود.همچنین جریان رودخانه های مهم و پر آبی چون سفیدرود ٬ لنگرود ٬ شمرود ٬ دیسوم رود ٬ با دبی لحظه ای بسیار بالا و بستر طغیانی رودخانه های فوق و یا در پای دامنه های پر شیب خطر بروز سیلاب و طغیان رودخانه ها همواره وجود دارد که تخریب روزافزون پوشش گیاهی و منطقه از جمله قطع بی رویه درختان جنگلی به صورت سنتی و یا در قالب طرح های جنگلداری و ... از جمله عوامل مهمی هستند که دوره برگشت سیل را کوتاهتر و احتمال وقوع سیل را در منطقه افزایش می دهند.

ضخامت نسبتا زیاد خاک در سطح دامنه ها ناشی از هوازدگی شیمیایی و نفوذناپذیری لایه های شیلی زیرسطحی و در کنار آن بارندگی نسبتا زیاد ٬ پوشش گیاهی مناسب در جهت بالا بردن نفوذپذیری خاک و فعالیت های انسانی ناشی از زیر کشت بردن سطوح شیبدار ٬ حفر دامنه ها و احداث راه ها وخطوط انتقالی برق ٬ تلفن و ... باعث بروز حرکات دامنه ای از قبیل لغزش ٬ جریان گلی و ... در سطح وسیعی از منطقه شده است و همواره به عنوان یک تهدید در منطقه محسوب می شود. (رجبی ٬ 1389 ٬ ص 49 )

 

 

3-3-2 . وضع توپوگرافی و شیب :

تپه شیطان کوه (شیخان کوه)به رغم ایجاد محدودیت فیزیکی برای گسترش شهر ٬ یکنواختی معمول توپوگرافی در شهرهای لاهیجان را بر هم زده و موجب تنوعی زبیا در چشم انداز شده است.به ویژه اینکه این تنوع با پوشش سبز نیز همراه شده است.در جنوب شهر شیب زمین با ملایمت بیشتری همراه است. شمال ٬ شمال شرق و شمال غرب شهر پوشیده از برنج زارها و مزارع مرغوب روستایی است. بنابراین هرگونه گسترش به این سمت ٬ منجر به تخریب زمین های کشاورزی خواهد بود.

شهر لاهیجان از جنوب از ارتفاع حدود 20 متر از سطح دریای آزاد تا ارتفاع حدود 10 متر در شمال گسترش دارد. منحنی میزان 20 متر از جنوب شهر و منحنی میزان 10 متر از شمال شهر لاهیجان عبور می نماید. بدین ترتیب جهت کلی شیب زمین از جنوب به طرف شمال شهر است.

به دلیل ارتفاع گیری زمین به صورت ناگهانی و شیب زیاد زمین و در قسمت جنوب و به ویژه جنوب شرقی شهر لاهیجان ( در این قسمت از شهر تپه 135 متری مشرف به شهر که شیطان کوه نامیده می شود واقع شده است که از سطح شهر در مرکز آن حدود 125 متر بلندتر است) ٬ امکان ساخت و سازهای شهری وجود ندارد و بنابراین شهر امکان گسترش به طرف این تپه را نیافته است.

بلندترین نقطه ارتفاعی در این تپه در شمال " امیرکلایه " و در جنوب " شیخ خانه ور" در شرق شهر لاهیجان به 350 متر می رسد.

به جز نواحی جنوبی ٬ جنوب شرقی و شرق که دارای شیب بالای 5 درصد است ٬ بقیه نواحی شهر در غرب ٬ شمال غرب و شمال شرق از شیب کمتر از 5 درصد برخوردار می باشد. منحنی های تراز در مرکز شهر به صورت خطوط تقریبا افقی در می آیند که به موازات هم از غرب به شرق کشیده می شوند. مفهوم چنین گسترشی آن است که شیب زمین در مرکز شهر به صورت تقریبا یکنواخت از جنوب به شمال است. (طرح جامع ٬ 1388 ٬ صص 25-24)

به طور کلی در سطح شهرستان لاهیجان دو واحد توپوگرافیک قابل تشخیص است:

الف) نواحی پست

ب) نواحی مرتفع و کوهستانی

 

این دو واحد بر اساس ارتفاع و شیب دامنه ای به چند واحد اکولوژیکی تقسیم می شود:

 

1-نواحی پست:

اراضی شهرستان لاهیجان در بخش های غربی ٬ شمالی ٬ شمال شرق عمدتا کم ارتفاع و کم شیب می باشد.بخش های شمال شرقی از اراضی ساحلی پست تشکیل شده که باریکه ای است متصل به دریای خزر با ارتفاع زیر صفر و شیب بسیار ملایم بین 1 تا 5 درصد . این قسمت به خاطر خصوصیات طبیعی معمولا جهت گردشگری مناسب است و پوشش درختی آن که باقیمانده از جنگل های بیشه ای سابق می باشد ٬ در مجاورت نیزارها و چند چاله دارای آب مشاهده می گردد. بزرگترین چاله آبی آن تالاب امیرکلایه می باشد که در شمال شرق شهرستان و در نزدیکی دریا قرار دارد. استخرهای زیادی در این محدوده قرار داشته و مکان مناسبی برای زیست جانداران و به ویژه پرندگان بومی و مهاجر می باشد.

یکی دیگر از نواحی پست شهرستان٬ جلگه های حاصلخیزند که زیر کشت برنج وچای می باشد. این بخش سراسر شمال و غرب و بخش هایی از شهرستان را شامل می شود. ارتفاع جلگه ها از زیر صفر تا حدود 1000 مترمتفاوت و شیب اراضی بین 5 تا 10 درصد می باشد.

به طور کلی نواحی پست مناطق جمعیتی مهمی چون رودبنه ٬ بارکوسرا ٬ بازکیاگوراب ٬ لیالستان ٬ سوستان ٬ کلشتاجان ٬ بالا محله پاشاکی و ... را در بر می گیرد و از اینرو پر تراکم ترین بخش جمعیتی شهرستان محسوب می شود.

از طرفی با عبور رودخانه های حشمت رود ٬ لاهیجان رود ٬ شمرود و دیسام پاشاکی از آن و تامین آب کافی جهت امور زراعت و باغداری از مهمترین مراکز تولید محصولات زراعی چون برنج ٬ چای ٬ بامبو و درختان میوه و صنعتی می باشد.

 

2-نواحی مرتفع :

بخش جنوبی و جنوب شرقی شهرستان مرتفع و کوهستانی است . ارتفاع این قسمت از 100 متر تا حدود 850 متر می باشد. شیب اراضی این بخش زیاد است . برخی نقاط آن بیش از 50 درصد شیب دارند٬ و نقاط کم شیب آن بین 10 تا 15 درصد می باشد. قسمتی از اراضی پوشیده از جنگل است و بخش های پایین دست معمولا به کشت چای اختصاص یافته است . این قسمت جمعیت کمی را در خود جای داده است ولی در لطافت آب و هوای شهرستان به ویژه لاهیجان و تامین منابع آب رودخانه لاهیجان رود از اهمیت زیادی برخوردار است. (رجبی ٬ 1389 ٬ صص 52-51 )

 

3-3-3 . آب و هوا

- حرارت:

بررسی آمار و اطلاعات وضع دمای شهر لاهیجان در سال 1386 نشان می دهد که متوسط دمای هوای این سال بین 7/3 درجه تا 8/26 درجه در نوسان است.بیشترین درجه حرارت متوسط در سال 1386 مربوط به ماه های مرداد و شهریور بوده است و سردترین ماه های سال دی و بهمن می باشند. در سال 1382 بیشترین درجه حرارت متوسط مربوط به ماه خرداد و سردترین ماه های سال ماه های آذر و دی بوده است.

وضع جوی شهر لاهیجان بر حسب ماه در سال های 1382 و 1386 طبق جداول3-1 و 3 – 2 هستند:

 

جدول 3-1 : وضع جوی شهر لاهیجان در سال 1382

ماه

دمای هوا (درجه سانتیگراد)

معدل حداکثر

معدل حداقل

حداکثر مطلق

حداقل مطلق

متوسط

فروردین

13.8

6.4

32

0

16

اردیبهشت

21.4

9.6

29.4

1.8

15.6

خرداد

25.3

16.1

30.4

20.8

25.6

تیر

28.4

19.4

33

16.2

24.6

مرداد

29.7

20

34

14.2

24.1

شهریور

27.1

19.3

33.2

16

24.6

مهر

24.9

16

28.6

13

20.8

آبان

20

11.8

31.6

6

18.8

آذر

15.3

6.6

29

0

14.5

دی

14

5.2

22.4

1

11.7

بهمن

16.8

6

28.6

1

14.8

اسفند

13.7

5.7

33.8

1

17.4

مآخذ: سایت سازمان هواشناسی استان گیلان

 

جدول3-2 : وضع جوی شهر لاهیجان در سال 1386

ماه

دمای هوا (درجه سانتیگراد)

معدل حداکثر

معدل حداقل

حداکثر مطلق

حداقل مطلق

متوسط

فروردین

15.3

7.6

29.4

2.2

15.8

اردیبهشت

21.1

11.7

30

8

19

خرداد

29.3

18

33

11

22

تیر

27.6

19.5

32.2

15.2

23.7

مرداد

31.3

21.7

34.8

18.8

26.8

شهریور

30.5

20

34.4

16

25.2

مهر

25.1

14.7

36.4

11.4

23.9

آبان

20.9

11.6

31.2

7

19.1

آذر

14.1

5.8

21.4

-0.8

10.3

دی

6.1

0.2

12.6

-5.2

3.7

بهمن

8.9

1.3

22.6

-3

9.8

اسفند

18.9

4.9

27.6

0.4

14

مآخذ:سایت سازمان هواشناسی استان گیلان

 

- بارندگی:

شهر لاهیجان در منطقه پر باران واقع شده است. میانگین بارندگی در ماه های مختلف نشان می دهد که در سال 1382 ماه آذر با 297.3 و ماه تیر با کمترین بارندگی یعنی 10.1 می باشد. ودر سال 1386 ماه آذر دارای بیشترین بارندگی با 264.4 میلیمتر و ماه خرداد کمترین بارندگی یعنی 1.8 میلیمتر می باشد.

- تعداد روزهای یخبندان :

روزهای یخبندان در شهر لاهیجان در سال 1382 در ماه های فروردین و آذراست که در ماه فروردین 1 روز و در ماه آذر 4 روز است.و در سال 1386 در ماه های آذر ٬ دی ٬بهمن رخ داده است که در ماه آذر 1 روز ٬ دی 15 روز و بهمن 9 روز گزارش شده است.

- رطوبت نسبی :

شاخص رطوبت نسبی یکی از شاخص های مهم اقلیمی برای هر منطقه است ٬ که در دو ساعت 6:30 و 12:30 در هر ماه در سال 1382 و 1386 اندازه گیری شده است.

 

- باد :

بادهای فعال در شهر رشت و جلکه مرکزی گیلان که شهر لاهیجان نیز در آن واقع شده را می توان به سه دسته تقسیم نمود. این سه دسته بیش از بادهای دیگر می وزند. باد غربی ٬ باد شمال غربی ٬و باد شمال شرقی باد غربی و شمال غربی به عنوان باد غالب اول بیشتر در ماه های فصل سرد سال یعنی پاییز و زمستان می وزند ولی باد شمال شرقی به عنوان همین بادها در فصل بهار و تابستان غلبه می یابد به علاوه بر بادهای فوق باد محلی گرمیش ( باد گرم ) که نوعی فون به حساب می آید در طول سال به ویژه در فصل پاییز و زمستان چند بار(5 بار) می وزد و به سرعت به دمای هوا می افزاید.این افزایش گاه تا 20 درجه در طول یک شبانه روز است.

جهت این باد از جنوب و از کوه های البرز است . باد محل کوه به دریا و دریا به جلگه که اولی از جنوب به شمال و دومی از شمال به جنوب می وزد تقریبا روزانه است. این بادها در اثر تغییر دمای هوای شبانه روز به روی آب های دریای خزر جلگه گیلان به وجود می آید و در روز از دریا به طرف خشکی و در شب از خشکی به طرف دریا است. این باد نقش مهمی در کوران هوا در ساختمان های این ناحیه بازی می کند.

 


خرید و دانلود تحلیل پیامدهای توسعه گردشگری در شهر لاهیجان با تاکید بر جنبه های

تحلیل پیامدهای توسعه گردشگری دانلود پایان نامه word
زینب یکشنبه 2 مهر 1396 ساعت 11:49
0 نظر

مقایسه ی تطبیقی حروف جر عربی و حروف اضافه ی فارسی

چکیده

 مقایسه ی تطبیقی حروف جر عربی و حروف اضافه ی فارسی

  با توجه به اهمیت پژوهشهای مبتنی بر مقایسه ی زبان های گوناگون و تأثیر بسزای آن در کشف حلقه های ارتباطی زبان ها، پژوهش حاضر با تکیه بر مطالعات دستورپژوهان دو زبان عربی و فارسی، به بررسی حروف جر عربی و حروف اضافه ی فارسی در جایگاه یکی از مهم ترین ارکان دستوری هر دو زبان می پردازد تا بدین وسیله، وجوه افتراق و اشتراک و اثرپذیری این دو زبان، آشکارتر گردد.

از مهم ترین دستاورد پژوهش حاضر این است که بیان می دارد هر یک از این حروف، دارای یک معنای اصلی و یک یا چند معانی فرعی می باشند که هر کدام از این حروف، در افاده ی معانی فرعی خود، در قالب معنای اصلیشان می آیند، از این رو به کار بردن هر یک از این حروف در جایگاه دیگری، تقریبا غیر ممکن به نظر می رسد.

با توجه به این که حروف اضافه و حروف جر به دلیل نقش مرکزی و تعیین کننده ای که در القای مقصود متکلم به مخاطب دارند، شناخت دلالت ها و معانی گوناگون آن ها از ضروریات هر زبانی به شمار می آید، از این رو این پژوهش، خدمت کوچکی است به مترجمین در تصحیح ترجمه ی متون دو زبان عربی و فارسی در حوزه ی حروف جر و حروف اضافه؛ به امید آن که نتیجه ی این پژوهش، در شناخت بهتر این حروف و قواعد دستوری آن ها، سودمند واقع گردد.

واژه های کلیدی: حروف جر، حروف اضافه، زبان عربی، زبان فارسی.

 الملخص

مقارنة تطبیقیة بین حروف الجر العربیة و حروف الإضافة الفارسیة

  علی اساس اهمیة و ضرورة الدراسات التطبیقیة بین اللغات المختلفة و دورها الرئیسی فی کشف العلاقات الموجودة بین اللغتین، تهدف هذه الرسالة بالإعتماد علی الدراسات الباحثین فی اللغتین الفارسیة و العربیة، بدراسة حروف الجر العربیة و حروف الإضافة الفارسیة بإعتبار رکن من ارکان النحویة فی اللغتین و تسعی إلی تبین سمات الإشتراک و الافتراق و مدی تأثیر و تأثّر کلتا اللغتین عن الأخری.

من أهم إنجازات هذه الرسالة، أنّ لکل هذه الحروف، معنا اصلیا و معنا أو معانیا فرعیا و أنّ کل هذه الحروف تفید المعانی المختلفة فی إطار معناها الأصلی؛ هکذا تختلف هذه المعانی بإختلاف الحروف المفیدة المعانی المشترکة؛ هاهنا لایمکن استخدام هذه الحروف، مکانة الأخری.

لحروف الجر العربیة و حروف الاضافة الفارسیة، دور رئیسی فی إفادة المعانی المختلفة التی یرید المتکلم أن تفهمها إلی المخاطب، هکذا معرفة معانیها و دلالاتها من أهم ضروریات اللغة و هذه الرسالة، خدمة تافة للمترجمین فی تصحیح النصوص العربیة و الفارسیة فی إطار حروف الجر و حروف الإضافة؛ آملا أن تکون هذه الدراسة، مفیدة فی فهم أفضل هذه الحروف و قواعدها النحویة للدارسین بهاتی اللغتین.

 فهرست مطالب

عنوان صفحه

 فصل اول:مقدمه

1-1-بیان مسأله  2

1-2-پیشینه ی تحقیق.. 6

1-3-اهمیت و ضرورت تحقیق..................... 8

1-4-هدف تحقیق............................... 9

1-5-سؤالات تحقیق............................. 9

1-6-روش تحقیق............................... 10

 فصل دوم:حروف جر عربی و حروف اضافه ی فارسی

2-1-حروف.................................... 12

2-2-قرابت میان دو زبان عربی و فارسی و بررسی علت آن 12

2-3-حروف اضافه در زبان فارسی................ 14

2-3-1-وجه تسمیه ی حروف اضافه................ 14

2-3-2-حروف اضافه از دیدگاه دستورنویسان...... 15

2-3-4- وظیفه ی حروف اضافه................... 17

2-3-5-ویژگی های ظاهری حروف اضافه............ 18

2-3-6-ساختمان حروف اضافه و انواع آن......... 18

2-4-حروف در زبان عربی ..................... 24

2-4-1-وجه تسمیه ی حروف جر و تقسیمات آن ها... 24

2-4-2-انواع حروف جر......................... 25

2-4-3-اهمیت حروف جر......................... 27

2-5-تعدد معانی حروف......................... 28

 فصل سوم: مقایسه ی تطبیقی حروف جر عربی و حروف اضافه ی ساده ی فارسی

3-1-گزینش حروف اضافه ی ساده ی فارسی در تطبیق با حروف جر عربی 31

3-2-نمایندگان اصلی یک معنای مشترک در حروف جر عربی و حروف اضافه ی

ساده ی فارسی............................... 32

3-2-1-مقایسه ی حرف جر «من» در زبان عربی و حرف اضافه ی «از» در زبان

فارسی..................................... 32

3-2-1-1-حرف جر «من»........................... 32

3-2-1-1-1- "من" جاره زائده.................... 32

3-2-1-1-2-«من» جاره غیر زائده................. 33

3-2-1-1-2-1-ابتدای غایت........................ 33

3-2-1-1-2-1-1-ابتدای غایت مکانی.............. 34

3-2-1-1-2-1-1-2-ابتدای غایت زمانی............... 37

3-2-1-1-2-1-1-2-3-ابتدای غایت در اشخاص:......... 39

3-2-1-1-2-1-1-2-4-ابتدای غایت در رویدادها: ..... 39

3-2-1-1-2- تبعیض.............................. 40

3-2-1-1-3- بیان جنس........................... 41

3-2-1-1-4- تعلیل ............................. 43

3-2-1-1-5- تعویض ............................. 45

3-2-1-1-6-استعلا............................... 46

3-2-1-1-7- مجاوزت ............................ 50

3-2-1-1-8- انتساب............................. 53

3-2-1-1-9- استعانت ........................... 55

3-2-1-1-10- تعریف ............................. 56

3-2-1-1-11- تفصیل.............................. 58

3-2-1-1-12- تفضیل.............................. 60

3-2-1-1-13- تباعُد.............................. 61

3-2-1-1-14-بیان منشأ یک امر.................... 62

3-2-1-1-15-موافقت و مطابقت..................... 63

3-2-1-1-16- تعاقب.............................. 65

3-2-1-1-17- ظرفیت.............................. 66

3-2-1-3-معانی غیر مشترک موجود در حرف اضافه ی «از»67

3-2-1-3-1-اختصاص.............................. 68

3-2-1-3-2-احتوا............................... 69

3-2-1-3-3-تکثیر در وصف ....................... 69

3-2-1-4-معنای غیر مشترک موجود در حرف جر «من». 70

3-2-1-4-1-مشابهت.............................. 70

3-2-2-حرف جر «باء » در عربی و حرف اضافه ی «به» در فارسی 71

3-2-2-1- معانی مشترک حرف جر «باء» و حرف اضافه ی «به» 71

3-2-2-1-1-الصاق............................... 72

3-2-2-1-2-استعانت............................. 74

3-2-2-1-3-استعلا............................... 75

3-2-2-1-4-تعویض و بدل......................... 78

3-2-2-1-5-تعلیل............................... 79

3-2-2-1-6- مجاوزت............................. 80

3-2-2-1-7-انتهای غایت......................... 81

3-2-2-1-8-موافقت و مطابقت..................... 86

3-2-2-1-9-ظرفیت مکانی......................... 87

3-2-2-1-10- ظرفیت زمانی....................... 88

3-2-2-1-11- مصاحبت............................. 90

3-2-2-1-12- مقابله............................. 92

3-2-2-1-13- قسم................................ 93

3-2-2-1-14- دلالت بر مقدار..................... 94

3-2-2-1-15-«باء» مترادف «من» و «به» مترادف «از»96

3-2-2-2-معانی غیر مشترک موجود در حرف اضافه ی «به»97

3-2-2-1-توضیح................................. 97

3-2-2-2-صیرورت............................... 98

3-2-2-3-بیان حال............................. 98

3-2-2-4-استغراق.............................. 99

3-2-2-5- تعاقب و ترتیب....................... 100

3-2-2-6-مشابهت............................... 100

3-2-2-7-مقاربت............................... 101

3-2-3- معانی غیر مشترک موجود در حرف جر «باء». 102

3-2-3-1-باء النقل............................. 102

3-2-3-2-تفدیه ( فدا کردن )................... 102

3-2-3-4-بمعنای « تجاه ، أمام » .............. 103

3-2-3-5-باء الزائد........................... 103

3-2-3-6-تبعیض................................ 105

3-2-4-حرف جر «عن» و حرف اضافه ی « از »....... 105

3-2-4-1-معانی مشترک حرف جر «عن» و حرف اضافه ی «از»: 106

3-2-4-1-1-مجاوزت.............................. 106

3-2-4-1-2- تعویض.............................. 107

3-2-4-1-3- استعلا.............................. 107

3-2-4-1-4-تعلیل............................... 109

3-2-4-2-معانی غیر مشترک موجود در حرف اضافه ی «از»109

3-2-4-3-معنای غیر مشترک موجود در حرف جر «عن». 110

3-2-4-3-1-مرادف با معنای «بَعد»................ 110

3-2-5-حرف جر «إلی» و حرف اضافه ی «تا»........ 110

3-2-5-1-معنای مشترک حرف جر «إلی» و حرف اضافه ی «تا» 111

3-2-5-1-1-انتهای غایت......................... 111

3-2-5-1-1-1-انتهای غایت حقیقی مکانی در حرف جر «عن»111

3-2-5-1-1-2-انتهای غایت مجازی مکانی............ 112

3-2-5-1-1-3-انتهای غایت حقیقی در زمان.......... 113

3-2-5-1-1-4-انتهای غایت مجازی زمانی........... 113

3-2-5-1-1-5-انتهای غایت حقیقی در اشخاص......... 114

3-2-5-1-1-6-انتهای غایت مجازی در رویدادها..... 114

3-2-5-2-معانی غیر مشترک موجود در حرف جر «إلی»115

3-2-5-2-1-مصاحبت.............................. 115

3-2-5-2-2-تعلیل............................... 116

3-2-5-2-3-ظرفیت زمانی ........................ 116

3-2-6-حرف جر «فی» و حرف اضافه ی « در »....... 117

3-2-6-1-معانی مشترک حرف جر «فی» و حرف اضافه ی «در» 117

3-2-6-1-1- ظرفیت.............................. 117

3-2-6-1-2-تعلیل............................... 120

3-2-6-1-3-انتهای غایت......................... 121

3-2-6-1-4-توضیح:.............................. 122

3-2-6-1-5- بیان حالت.......................... 123

3-2-6-2-معانی غیر مشترک موجود در حرف جر «فی». 124

3-2-6-2-1-استعلا............................... 124

3-2-6-2-2-مقایسه.............................. 125

3-2-6-2-3-مصاحبت.............................. 125

3-2-6-3-معانی غیر مشترک موجود در حرف اضافه ی «در»126

3-2-6-3-1-مجاوزت.............................. 126

3-2-6-3-2-تعاقب............................... 127

3-2-7-حرف جر «علی» و حرف اضافه ی «بر»........ 127

3-2-7-1-معانی مشترک حرف جر «علی» و حرف اضافه ی «بر» 127

3-2-7-1-1-استعلا............................... 128

3-2-7-1-2-مجاوزت.............................. 129

3-2-7-1-3-مصاحبت.............................. 130

3-2-7-1-4- تعلیل.............................. 131

3-2-7-1-5- مطابقت............................. 132

3-2-7-1-6-الزام .............................. 133

3-2-7-1-7- مخالفت............................. 133

3-2-7-2-معانی غیر مشترک موجود در حرف جر «علی»:134

3-2-7-2-1-بیان حالت........................... 134

3-2-7-2-2-به معنای «مِن»....................... 135

3-2-7-2-3-ظرفیت زمانی..................................................................................................................135

3-2-7-3-معانی غیر مشترک موجود در حرف اضافه ی «بر»136

3-2-8-حرف جر «لام» و حرف اضافه ی «بهر» و «برای» 136

3-2-8-1-معانی مشترک حرف جر «لام» و حرف اضافه ی «بهر» و «برای»: 137

3-2-8-1-1- تعلیل.............................. 137

3-2-8-1-2-مالکیت ............................. 139

3-2-8-2-معانی غیر مشترک موجود در حرف جر «لام». 140

3-2-8-2-1-اختصاص.............................. 140

3-2-8-2-2-انتهای غایت......................... 140

3-2-8-2-3-استحقاق............................. 140

3-2-8-2-4-صیرورت.............................. 141

3-2-8-2-5-ظرفیت............................... 141

3-2-8-2-6-تملیک............................... 142

3-2-8-2-7-تبلیغ............................... 142

3-2-8-2-8-مقاربت.............................. 143

3-2-8-2-9-تبعیض............................... 143

3-2-8-2-10-لام زائده........................... 144

3-2-8-2-11-برای تاکید نفی .................... 144

3-2-8-2-12-برای قسم........................... 144

3-2-9-حرف جر «کاف» و حرف اضافه ی «چون»....... 145

3-2-9-1-معنای مشترک حرف جر «کاف» و حرف اضافه ی «چون» 145

3-2-9-1-1- مشابهت ........................ 145

3-2-9-1-1-1- شباهت از لحاظ هیئت................ 145

3-2-9-1-1-2- شباهت از لحاظ جنس................ 146

3-2-9-1-1-3-شباهت از لحاظ حالت................ 147

3-2-9-1-1-4-شباهت از لحاظ مقدار............... 147

3-2-9-2-معانی غیر مشترک موجود در حرف جر «کاف»:148

3-2-9-2-1-تعلیل............................... 148

3-2-9-2-2-تاکید .............................. 149

3-2-9-2-3-در معنای اسمی ( به معنای مثل ): .... 149

3-2-10-3-معنای غیر مشترک موجود در حرف اضافه ی «چون» 149

3-2-10-3-1-تفصیل.............................. 150

3-2-11-حرف جر «حتی» و حرف اضافه ی «تا»:....... 150

3-2-11-1-معانی مشترک حرف جر «حتی» و حرف اضافه ی «تا»: 150

3-2-11-1-1-انتهای غایت......................... 151

3-2-11-1-2- تعلیل.............................. 152

3-2-12-دو حرف جر «مُذ ، مُنذُ» و حرف اضافه ی «از » 152

3-2-13-حروف جر « حاشَ ، خَلا ، عَدا» و حروف اضافه ی « جز ، بجز» 153

3-3-بررسی حروف اضافه ای که در جایگاه نماد اصلی یک معنی، معادلی در میان

حروف جر عربی ندارند......................... 154

3-3-1-حرف اضافه ی «با»....................... 155

3-3-1-1-مصاحبت................................ 155

3-3-1-2-بیان حالت............................. 156

3-3-1-3-به معنای صاحب و دارنده ی صفت.......... 156

3-3-1-4-تبلیغ................................ 156

3-3-1-5-مخالفت................................ 157

3-3-1-6-مقابلت .............................. 157

3-3-1-7-استعانت.............................. 158

3-3-1-8-استدراک.............................. 158

3-3-1-9-تعویض................................ 159

3-3-1-10-اختصاص............................... 159

3-3-1-11-الصاق................................ 159

3-3-1-12-ظرفیت مکانی.......................... 159

3-3-2-حرف اضافه ی «بی»....................... 160

3-3-2-1-نفی مصاحبت............................ 160

3-3-2-2-نفی صفت.............................. 160

3-3-2-3-بیان حالت............................ 161

3-3-3-حرف اضافه ی «را»....................... 161

3-3-3-1-علامت مفعول بی واسطه یا مستقیم......... 162

3-3-3-2-قسم...................................... 162

3-3-3-3-تبلیغ................................ 162

3-3-3-4- صیرورت.............................. 163

3-3-3-5- فک اضافه............................ 163

3-3-3-6-مقایسه».............................. 163

3-3-3-7-مالکیت............................... 164

3-3-3-8-انتهای غایت.......................... 164

3-3-3-9- مترادف حرف اضافه ی «برای»........... 164

3-3-3-10- تملیک............................... 165

3-3-3-11-مترادف حرف اضافه ی «به».............. 165

3-3-3-12-مترادف حرف اضافه ی «از».............. 165

3-3-3-13-مترادف گروه حرف اضافه ای « از نظرِ ».. 165

3-3-3-14-: مترادف « صاحبِ ، دارنده ی ِ»......... 166

3-3-3-15- مترادف با « درباره ی ».............. 166

3-3-3-16-مترادف « به نظرِ ».................... 166

3-3-3-17- مترادف «برایِ، نزدِ »................. 166

3-3-3-18-مترادف حرف اضافه ی «بر».............. 167

3-3-3-19-مترادف « نسبت به، با»................ 167

3-3-3-20-مترادف « بینِ ، میانِ.................. 167

3-3-3-21-به معنای « سزاوارِ ، شایسته یِ»........ 167

3-3-3-22- به منظور تخصیص مسندالیه............. 168

3-3-4-حروف جری که در جایگاه نماد اصلی یک معنی، معادلی در حروف

اضافه ی فارسی ندارند....................... 168

3-3-4-1-«رُبَّ»................................. 168

3-3-4-1-1-تکثیر............................... 168

3-3-4-1-2-تقلیل............................... 169

3-3-4-2-حرف جر «تاء» و «واو» مفید معنای قسم.. 169

 فصل چهارم:بررسی تفاوت های حروف در افاده ی یک معنای مشترک

4-1-مسأله ی نیابت حروف از یکدیگر............ 172

4-2-معانی مشترک حروف جر عربی و حروف اضافه ی فارسی 172

4-2-1-تعلیل..................................... 172

4-2-1-1-تعلیل در زبان عربی.................... 172

4-2-1-1-1-تعلیل در «من»....................... 173

4-2-1-1-2-تعلیل در «باء»...................... 173

4-2-1-1-3-تعلیل در « ل »...................... 173

4-2-1-1-4-تعلیل در «علی»...................... 174

4-2-1-1-5-تعلیل در «عن»....................... 174

4-2-1-1-6-تعلیل در «فی»....................... 174

4-2-1-2-تعلیل در زبان فارسی.................. 175

4-2-1-2-1-تعلیل در «برای»..................... 175

4-2-1-2-2-تعلیل در «به»....................... 175

4-2-1-2-3-تعلیل در «از »: .................... 176

4-2-1-2-4-تعلیل در «بر»....................... 176

4-2-1-2-5-تعلیل در حرف اضافه ی «در»........... 176

4-2-استعلا....................................... 177

4-2-1-استعلاء در زبان عربی.................... 177

4-2-1-1-استعلا در «علی»........................ 177

4-2-1-2-استعلا در «باء»....................... 177

4-2-1-3-استعلا در «عن»........................ 177

4-2-1-4-استعلا در «من»........................ 178

4-2-1-5-استعلا در «فی»........................ 178

4-2-2-استعلاء در زبان فارسی ................. 178

4-2-2-1-استعلا در «به»........................ 178

4-2-3-ظرفیت..................................... 179

4-2-3-1-ظرفیت در زبان عربی................... 179

4-2-3-1-1-ظرفیت در «من»....................... 179

4-2-3-1-2-ظرفیت مکانی در «باء»:............... 179

4-2-3-1-3-ظرفیت زمانی در «باء»................ 180

4-2-3-1-4-ظرفیت زمانی در «إلی»................ 180

4-2-1-3-5-ظرفیت زمانی در «علی»................ 180

4-2-3-1-6-ظرفیت در « لام»...................... 180

4-2-3-2-ظرفیت در زبان فارسی.................. 181

4-2-3-2-1- ظرفیت در «از»...................... 181

4-2-3-2-2-ظرفیت مکانی در «به»................. 181

4-2-3-2-3-ظرفیت زمانی در «به»:................ 181

4-2-3-2-4-ظرفیت زمانی در «بر»................ 182

4-2-3-2-5-ظرفیت در «با»....................... 182

4-2-4-مجاوزت................................. 182

4-2-4-1-مجاورت در عربی....................... 182

4-2-4-1-1-مجاوزت در حرف «من».................. 182

4-2-4-1-2-مجاوزت در حرف «باء»................. 183

4-2-4-1-3-مجاوزت در «علی» .................... 183

4-2-4-2-مجاورت در زبان فارسی................. 184

4-2-4-2-1-مجاوزت در حرف «از».................. 184

4-2-4-2-2-مجاوزت در حرف «بر»................. 184

4-2-5-مصاحبت................................. 184

4-2-5-1-مصاحبت در زبان عربی ................. 184

4-2-5-1-1- مصاحبت در حرف «باء»................ 185

4-2-5-1-2-مصاحبت در حرف «علی» ................ 185

4-2-5-2-مصاحبت در زبان فارسی ................ 185

4-2-5-2-1-مصاحبت در حرف « به »................ 186

4-2-5-2-2-مصاحبت در حرف «بر».................. 186

4-2-6-استعانت................................ 187

4-2-6-1-استعانت در زبان عربی ............... 187

4-2-6-1-1-استعانت در حرف «باء»................ 187

4-2-6-1-2-استعانت در حرف «من»................. 187

4-2-6-2-استعانت در زبان فارسی ............... 188

4-2-6-2-1-استعانت در حرف «با»................. 188

4-2-6-2-2-استعانت در حرف «از» ............... 188

4-2-6-2-3-استعانت در حرف «به»................ 188

4-2-7-موافقت.................................... 189

4-2-7-1-در زبان عربی........................ 189

4-2-7-1-1-موافقت در حرف «علی»................. 189

4-2-7-1-2-موافقت در حرف «من».................. 189

4-2-7-1-3-موافقت در حرف «باء»................. 190

4-2-7-2-موافقت در زبان فارسی................. 190

7-2-7-2-1-موافقت در حرف «بر».................. 190

4-2-7-2-2-موافقت در حرف «از».................. 190

4-2-7-2-3-موافقت در حرف «به».................. 191

4-2-8-انتهای غایت.......................... 191

4-2-8-1-انتهای غایت در حرف جر «إلی» و «حتی».. 192

4-2-8-2-انتهای غایت در «باء»................. 193

4-2-8-3-انتهای غایت در «فی».................. 194

4-2-8-4-انتهای غایت در حرف «لام» جر........... 194

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

بحث ونتیجه گیری............................. 196

منابع ...................................... 200

 فصل اول

مقدمه

 1-1-بیان مسأله

 «حرف»، در لغت به معانی گوناگونی به کار می رود و از آن ها: طرف، جانب، لبه، کناره، تیزی شمشیر می باشد. (دهخدا، 1377: 8845. ج6 ) و در اصطلاح بر یکی از موارد زیر اطلاق می گردد:

_ یا واحد گفتار که همان سخن است می باشد.

_ و یا یکی از اقسام سه گانه ی کلمه است و آن دو دیگر، اسم و فعل است و در این صورت، حروف به دو دسته تقسیم می شوند:

الف. حروف هجا.

ب. «کلمه ای که بالوضع دلالت کند بر معنی غیر مستقل». (دهخدا، همان: 8847. ج6)

بر اساس تقسیم بندی اخیر، حروف در زبان عربی به دو قسم «معانی» و «مبانی» تقسیم می شود که حروف هجا را حروف مبانی و سایر حروف را حروف معانی می نامند.

این حروف به علت افاده ی معنایی که در جمله می کنند و یا به این دلیل که بر معنایی خاص، دلالت می کنند حروف معانی، نامیده می شوند. (عرابی احمد، 1989: 190)

از آن جا که در زبان عربی، با توجه به معیارها و ضوابط مختلف، تقسیم بندی های گوناگونی از حروف در جنبه های مختلف آن شده است؛ از میان این اقسام از حروف، تنها حروف جاره در حیطه ی این بحث قرار می گیرد؛ این حروف که از جایگاه ویژه ای در زبان عربی برخوردار هستند از این رو جاره، خوانده می شوند که معانی فعل را به اسم می کشانند و منتقل می کنند و برخی از نحویان، نام دیگری بر آن اطلاق نموده اند و آن، « حروف الاضافه » می باشد؛ به این دلیل که این حروف، اسم و یا جانشین اسم را به یکی از اجزای جمله ارتباط می دهند و هم چنین برخی دیگر از علمای مکتب کوفی بر این حروف، حروف الصفات اطلاق نموده اند از این رو که از ترکیب با اسم، صفتی می سازند مانند " تبعیض، تبیین ". (ابن عقیل ،1386: 5)

حروف جر، بسته به نوع اصالت و عدم اصالت آن ها به سه دسته تقسیم می شوند:

_ حروف جر اصلی و شبه اصلی:

که مهمترین حروف جر هستند و از نظر کاربرد و تعداد، بیشتر آن ها را در بر می گیرند؛ این ها پدیدآورنده ی معنایی خاص و جدید در جمله هستند که در این حالت، همراه با اسم مجرور پس از خود، نیازمند فعل و یا شبه فعلی هستند که پیش از آن ها به کار رفته است و در این حالت به خاطر وجود رابطه بین حروف جر و آن افعال یا شبه افعال، به جار و مجرور، شبه فعل می گویند.

_ حروف جر زائد:

این دسته از حروف، بیان گر معنای خاصی نیستند بلکه صرفا بر مفهوم تاکید دلالت دارند، این چنین نیازمند متعلق نیستند؛ مانند حرف «باء» در " لستُ بمعلمٍ ".

_ حروف جر شبه زائد:

حروفی هستند که مانند حروف جر اصلی، بیان گر معنایی خاص در جمله هستند اما بر خلاف آن ها نیازمند متعلقی از افعال یا شبه افعال پیش از خود نیستند به همین دلیل به آن ها شبه زائد می گویند؛ مانند: "رُبّ". (حسن، 1425: 404)

در زبان فارسی نیز، حرف در لغت به معانی متعددی چون "لبه، کناره و طرف" به کار می رود و در اصطلاح:

_ یا واحد گفتار که همان سخن است، می باشد.

_ و یا قسیم اسم و فعل است.

و زمانی که حرف، قسیم اسم و فعل باشد:

الف. یا حروف الفبا ست.

ب. و یا «کلماتی هستند که خود به خود معنای مستقلی ندارند اما برای پیوستن اجزای یک جمله به یک دیگر یا نسبت دادن یا اضافه ی کلمه ای به کلمه ی به جمله و یا ربط دادن دو جمله به ی کدیگر به کار می رود.» (عدنانی، 1382: 14) بر اساس این تعریف از منوچهر عدنانی، حروف به سه قسم "حروف ربط، حروف اضافه و حروف نشانه" تقسیم می شود.

در این پژوهش، در مقابل حروف جر عربی، حروف اضافه ی فارسی انتخاب شده است از این رو که دامنه ی اشتراک معنایی این دو حرف، بسی وسیع تر از انواع دیگر حروف می باشد.

حروف اضافه، حروفی هستند که اثر فعل را به مفعول می رسانند تا معنی را کامل گردانند؛ مانند زمانی که گفته می شود "منافق از کافر خطرناک تر است"؛ معمولا فعلی که از فاعل سر می زند، گاه بدون واسطه، اثرش به مفعول می رسد مانند زمانی که گفته می شو د "خدا جهان را آفرید" که در این جمله، اثر فعل "آفریدن"، بدون واسطه به جهان رسیده است و معنی هم کامل است؛ علامت مفعول بی واسطه غالبا حرف اضافه ی "را" می باشد اما گاهی هم لازم است اثر فعل با واسطه ی حرفی به مفعول برسد و بدون آن حرف، مقصود، رسا نباشد مانند زمانی که گفته می شود: "علم از مال بهتر است"». ( مرزبان راد، 1368: 96 )؛ بر همین اساس است که بر حرف اضافه، اصطلاح دیگری به نام "متمم ساز" اطلاق نموده اند چرا که این حروف، گروه اسمی و یا اسم را وابسته و متمم کلمه ی دیگری می کند؛ از این رو اسمی را که پس از آن می آید «متمم» می نامند؛ این چنین حرف اضافه، ارتباط میان اجزای جمله را مشخص می کند و می تواند مفید معانی متعددی گردد؛ مثلا زمانی که گفته می شود: "حسن از خانه به مدرسه می رود" حرف اضافه ی «از» در کنار حرف «به» غایتی را به تصویر می کشند که حرف «از» بر ابتدای این غایت و حرف «به» بر انتهای آن، دلالت می کند.

حروف اضافه در زبان فارسی به دو قسم "ساده و مرکب" تقسیم می شود:

_ حروف اضافه ی ساده: که بسیار کوتاه و اغلب به صورت یک هجای کوتاه می باشند؛ مانند: از، بر، به.

_ حروف اضافه ی مرکب: که ساختار پیچیده تری دارند و حداقل از دو واژه ساخته می شود؛ مانند: "از بینِ، به خاطرِ".

تا کنون تعریف ها و تقسیم بندی های متفاوتی از حروف جر در عربی و حروف اضافه در فارسی در میان کتاب ها و پژوهش ها آمده است اما نقش اساسی و کلیدی این حروف در افاده ی معانی مختلف و متعدد، و هم چنین ویژگی ابهام زدایی آن ها بر هیچ کس پوشیده نمی باشد؛ مانند زمانی که گفته می شود: "هو یقرأ الصحیفة فی المکتبة بالهدوء"؛ اهمیت این دو حرف اضافه – فی، باء – زمانی مشخص می شود که این جمله، بدون این حروف و مجرورشان در نظر گرفته شود بدین گونه "هو یقرأ" که این جمله اگر چه یک جمله ی کامل به نظر می رسد اما خالی از ابهام نیست و ممکن است در ذهن مخاطب سؤالاتی از این قبیل ایجاد شود: "أین یقرأ؟"، "کیف یقرأ؟"؛ از این رو با آمدن دو حرف «فی و باء» از جمله رفع ابهام می شود.


خرید و دانلود مقایسه ی تطبیقی حروف جر عربی و حروف اضافه ی فارسی

مقایسه ی تطبیقی حروف جر عربی دانلود پایان نامه word
زینب یکشنبه 2 مهر 1396 ساعت 11:29
0 نظر

البنیات الأسلوبیة فی دعاء البنیات الأسلوبیة

الملخص

جاءت هذه الدراسة لتکشف عن بعض الدلالات فی دعاء کمیل بن زیاد فی ضوء دراسة أسلوبیة، حیث دُرِّست الدلالات الصوتیة، السیاق و البحث الحدیث فی علم الدلالة (الحقول الدلالیة) و ما توصَّلت له الرسالة هو دلالة بعض الأصوات فی الألفاظ علی معانیها و دلالة الصیغ المقطعیة فی الدعاء علی المفاهیم الذی یحتویها الدعاء و أهمیة دور النبر و التنغیم فی تحضیر الأجواء الموسیقیة فی الدعاء حسب المفاهیم فی کل قسم، إکتشفنا عدة عوامل أثرت فی سیاق الدعاء و منها " الأمر و الأستفهام و الطباق و التکرار " إذ جعلت هذه العوامل للدعاء سیاقاً متماسکاً و سَلِساً من البدایة حتی النهایة. الحقول الدلالیة الخمسة عشر" الضعف و القوة، الإلتفات ..." فی الدعاء، من أبرز البنیات التی لَعِبَت دورُها فی تنسیق المفاهیم و الحالات المتغیرة لدی الداعی بصورة مؤثرة و خلقت بإنسجامها صورة تمثیلیة من القضایا التی یتکلم حولها الداعی فی الدعاء .

 الکلمات الرئیسیة: الدلالة الصوتیة، النبر، التنغیم، السیاق، الحقول الدلالیة.

  الفهرست

العنوان الصفحة

الملخصد

المقدمة1

مختصر حول تاریخ الدعاء2

الفصل الأول : الکلیات والمفاهیم

1-1-الکلیات................................ 4

1-2-المفاهیم :............................. 7

1-2-1-اللغة................................ 7

1-2-2-الدلالة............................... 8

1-2-3-الأسلوبیة............................ 12

الفصل الثانی : الدلالة الصوتیة فی الدعاء

2-1-القسم الاول:النظام اللغوی.............. 17

2-1-1-المستوی الصوتی الفونولوجی:.......... 21

2-1-2-دلالة اللفظ و المعنی................. 21

2-1-3-الدلالة الصوتیة...................... 22

2-1-4-أبرز الدلالات الصوتیة فی الدعاء....... 24

2-2-القسم الثانی: الدلاله المقطعیة......... 34

2-2-1-النظام المقطعی فی اللغة العربیة..... 35

2-2-2-دلالة المقطع......................... 36

2-2-3-دلالة النظام المقطعی فی الدعاء....... 39

2-3-القسم الثالث :النبر و التنغیم......... 53

2-3-1-تعریف النبر......................... 54

2-3-2-دلالة النبر فی الدعاء................ 57

2-3-3-تعریف التنغیم...............................................................................................64

2-3-4- الفاصلة......................................................................................................65

2-3-5-دلالة التنغیم فی الدعاء..................................................................................66

الفصل الثالث: السیاق

3-1-تعریف السیاق...................................................................................................75

3-2-السیاق فی الدعاء..............................................................................................77

3-2-1-عامل الإستفهام............................................................................................77

3-2-2-عامل الأمر..................................................................................................80

3-2-3-عامل الطباق................................................................................................82

3-2-4-عامل التکرار................................................................................................83

3-2-5-نظرة شاملة .................................................................................................87

الفصل الرابع : الحقول الدلالیة فی الدعاء

4-1-نظریة الحقول الدلالیة................ ..93

4-2-تاریخ دراسة الحقول الدلالیة............ 97

4-3-أنواع علاقات الوحدات الدلالیة.......... 101

4-4-أبرزالحقول الدلالیة فی الدعاء و تأویلاتها108

النتائج.....................................................................................................................118

خلاصه...................................................................................................................120

المنابع......................................................................................................... ........124

الملخص الإنجلیزی..................................................................................................130

الملحقات................................................................................................................130

 المقدمة

الحمدلله دائم الفضل و العطاء و الصلاة و السلام علی خاتم الرسل و آله (ع).

عنوان البحث هو البنیات الأسلوبیة فی دعاء کمیل إبن زیاد و قد جمعت الدراسة بین علم الدلالة و دعاء نبی الله خضر(ع) الذی علمه الإمام علی (ع) لکمیل بن­ زیاد و الذی إشتهر الدعاء بإسمه. إخترنا دراسته حتی نقف علی بعض أسرار جمال هذا الدعاء محاولین تقدیم دراسة أسلوبیة جادة فیها، لندعم الدراسات الأکثر تفصیلاً فی الأدعیة للأبحاث الأخری فی المستقبل. هذا الدعاء أثرا أدبی غنی بالمعانی و الأحاسیس التی ترسخ فی أعماق القارئ و هذا التَمیُّیز فی الدعاء بالتأکید یرجع إلی وجود نبی الله خضر و الإمام علی (ع) مع العلم بأن هم سادة الکلام و ملوکه. إشتمل البحث معظم العوامل التی أثرت فی جمال الدعاء و ما فی بالتأکید یفوق هذه الدراسة من دلالات و إیحاءات، وقد جاءت هذه الرسالةلتکشف عن بعض الدلالات التی تختلف بإختلاف نظام الأصوات و صفاتها لتعبر بذلک عن تجربة الداعی فی فصل الدلالات الصوتیة و تدرس العوامل التی إهتمت بإنسجام النص فی فصل السیاق و دراسة الروح المستولیه علی الدعاء من خلال ترابط المفردات فیها مضمونا ً فی فصل الحقول الدلالیة هذا کل ما دُرس فی بلاغة الدعاء و کل الجمال الذی قصَّرنا فی التعبیر عنه بالتأکید سیدرک من خلال قراءة الدعاء إذ لا یحتاج لبحث و جهد للوصول إلی مغزی الدعاء و روعة المشاعر فیها. انتقلنا بهذا العمل مع قائله من حقل إلی حقل متجهین نحو رضی الله و غفرانه لذنوبنا و إستماعه لشکوانا بأفضل و أرقی وسائل الترحال و هی اللغة العربیة و علم الدلالة.

 مختصر حول تاریخ الدعاء

 کمیل بن­ زیاد النخعی

یرجع نسب کمیل ابن­زیاد النخعی إلی « جسر بن عمرو» و هو رئیس طایفة «نخع»، الطائفة التی نسب الیها الکثیر من کبار العلماء و الأصحاب، مثل: علقمة بن قیس و مالک الأشتر. توفی کمیل فیعام ٨٣ هجری فی سن التسعین و هذا یدل علی أنه ولد سبع سنین قبل هجرة النبی الی المدینة فی السنه الخامسة للبعثة فی الیمن. قال عنه ابن­حجر­العسقلانی : له إدراک، قد أدرک من الحیاة النبویة ثمانی­عشر سنة.(العسقلانی، لاتا، ٣٢٥) جاهد کمیل فی حروب نهروان و صفین و دیر الجماجم و جمل و لا شک أنه کان من المقربین للإمام علی (ع) و کان من المخلصین له و لأبنه الحسن(ع). استشهد کمیل عام ٨٣ بید حجاج بن­یوسف و کان قد خبّر الإمام علی (ع) عن شهادته من قبل : کذلک أَخبر علیه­السلام بقتل حجر­بن­عدی و رشید الهجری و کمیل­ابن­زیاد و ...(مجلسی، لاتا، ٣١٦)

دعاء کمیل بن­زیاد

دعاء نبی­الله خضر الذی علمه الإمام علی (ع) لکمیل بن­زیاد و عرف بدعاء کمیل ­بن­زیاد . نُقل عن کمیل: کنت جالسا فی مسجد البصرة و کان بعض الأصحاب جالسین أیضا فسأل أحدهم عن هذه الآیة؛ ﴿فیها یفرق کل أمر حکیم﴾ (دخان/٤) فقال الإمام : یقصد به لیلة نصف شعبان. و أقسم أن لا یجری من الخیر و الشر للسنة المقبلة له إلا و یقدر له فی هذه اللیلة. و إذا قُرءَ دعاء خضر (ع) فیهذه اللیلة سیستجاب الدعاء، بعد أن عاد الإمام إلی البیت ذهب کمیل و طرق الباب حتی فتح الإمام و قال له ما الذی أتی بک فی هذه الساعة إلی هنا فقال له: دعاء خضر (ع). فقال (ع): إجلس یا کمیل إذا حفظت هذا الدعاء و قرأته فی کل لیلة جمعة، أو فی الشهر أو فی السنة یکفیک رزقا و مغفرة من الله. (بن طاووس، لاتا، ص٢٢) نقل الشیخ الطوسی عن کمیل إبن­زیاد أنه رأی الإمام علی(ع) یقرأ هذا الدعاء فی السجود.(طوسی، لاتا، ص٧٧٤)

  الفصل الأول :

الکلیات والمفاهیم

 1-1-کلیات الرسالة

شرح سؤال البحث:

بالنظر لکون اللغة حیة و دائمة التغیر و التطور إذ تُولَّدُ من خلال البحث فیها مواضیع جدیدة، من هذه المواضیع؛ دلالة الأصوات علی المعانی و هی من أهم فروع علم الدلالة فی هذا البحث نسعی لتبیین الأسلوب فی دعاء کمیل بن زیاد و من خلاله ندرس بعض البنیات التی تساعد فی فهم و إلقاء معانی الدعاء و منها (النبر، و التنغیم، و السیاق، و المقطع، و الحقول الدلالیة ) إذ نسعی فی هذا البحث أن نجیبَ عن قضایا مثل تغییر هذه البنیات و أثرها فی تبیین معانی الدعاء و أکثرها أثرا فی إلقاء معانی الدعاء.

أهمیة الموضوع و ضرورته:

نعلم أن الدلالة بمعنی الهدایة و من خلال هذا التعریف نصل إلی ضرورة البحث، حیث یجب الباحثین للوصول إلی أعلى القمم فی البلاغة فی کتاباتهم و تألیفاتهم یطلّعوا علی علم الدلالة و کافة فروعه. أهمیة دراسة علم الدلالة فی هذا البحث یساعد فی إلقاء نتائج ایجابیة علی الأبحاث الأدبیة و البلاغیة، مما لا­شک فی أنَّ لا یخلق عمل أدبی متکامل إلّا مع دراسة النبر، و التنغیم، و السیاق، و البحث فی دلالات المفردات و الأصوات فیه.و أیضا فی مجال الترجمة لا نستطیع أن نبادر بترجمة إلّا و لدینا الکثیر من البیانات الدلالیة و اللغویة فی اللغتین حتی ندرک المعانی التی یسعی الکاتب إیصالها للمستمع.

أهداف البحث

١ـ إمعان النظر و التأمل فی مفاهیم الدعاء فی ضوء علم الدلالة.

٢ ـ التعرف علی بعض دراسات علم الدلالة من خلال دراسة البنیات الأسلوبیة و دلالاتها علی المعانی فی الدعاء.

تطبیق النتائج:

لاشک بأن أهم النطاقات لتطبیق هذا البحث هی مجالات الأدب و الأبحاث اللغویة، إذ یفتح هذا البحث نوافذ جدیدة للباحثین فی مجال الدلالات و الشروح و التفاسیر، أیضا یؤثر فی نطاق الترجمة حیث لا یترجم عمل أدبی إلّا أن یدرس قبله علم الدلالة .

المؤسسات المستفیدة المحتملة:

١ ـ دور الترجمة

٢ ـ الجامعات

٣ ـ المعاهد

خلفیة البحث:

بدایة ظهور البحث الدلالی للأصوات و تأثیرها علی المعانی کان فی الربع الأول من القرن ١٩ علی ید العالم دی سوسیر، قسم دی­سوسیر العلائم اللغویة إلی وجهین" الدال و المدلول" و من علماء العرب کان إبن­جنی الرائد فی دراسة الدلالة فی القرن الثالث للهجرة فی کتابی "الخصائص" و "سر صناعة الإعراب" و من علماء العرب المعاصرین إبراهیم انیس و من أشهرهم فی هذا المجال حیث ألف کتباً قیمة کانت بوابة مفتوحة لدراسات أخرى. من هذه الدراسات تَطَلَّعنا علی مقالات و رسائل جامعیة عدة فی علم الدلالة و منها:

1- الغامدی، أ، معالم الدلالة، اللغویة فی القرن الثالث الهجری، رسالة ماجستیر، جامعه أم­القری، المملکه العربیة السعودیة،1989م. درس المحقق مختلف اللغات من بدایة القرن الثالث للهجرة و نقل جهودهم اللغویة فی مجال علم الدلالة.

2- بیرش، ر، قضایا نقدیه فی الصوتیات العربیة المعاصرة، رسالة ماجستیر، جامعه الحاج لخضر، الجمهوریة الجزائریة، 2009م. درس المحقق الأصوات العربیة دراسة شاملة و بحث فی الأصوات التاریخیة و المقارنة بینها و بین الأصوات الدارجة حدیثا.

3- بدیده، ر، البنیات الاسلوبیه فی مرثیة بلقیس لنزار قبانی، رسالة ماجستیر، جامعه الحاج لخضر، الجمهوریه الجزائریه،2010. یدرس الباحث البنیات الأسلوبیة فی مرثیة بالقیس لنزار قبانى و من هذه البنیات دراسة دلالة الصوت و النبر و التنغیم فی القصیدة.

 4- الجبوری، ج، التطور الدلالی للألفاظ فی النص القرآنی، رسالة الدکتوراه، جامعة بغداد کلیة التربیة، بغداد،2005م. یبین المحقق دلالة الفاظ القرآن الکریم و التطور الدلالى الموجود فیها مثل المجاز و دلالة الصوت.

5- محلو، ع، الصوت و الدلالة فی شعر الصعالیک، رسالة دکتورا، جامعة الحاج لخضر، الجمهوریة الجزائریة،2009م. یدرس الباحث دلالة الأصوات فی شعر شعراء الصعالیک کلهم.

أسئلة البحث:

١ـ هل الأصوات فی دعاء کمیل بن­زیاد دالة علی معانیها؟

٢ـ هل تدل تلفیق البنیات الأسلوبیة تحت نطاق علم الدلالة علی بلاغة الدعاء؟

٣ـ هل یتناسق إختیار المفردات و تکوین العبارات مع موضوع الدعاء؟

شرح طریقة التحقیق: تحلیلیة ـ توصیفیة

بالتأکید نبتدی بالبحث عن مراجع و مصادر حول الموضوع ثم دراستها و تبیین ما یجب علینا أن نفعل و تبیین الفصول و الأقسام الذی سندرسها و ثم نقطف ما نرید من الکتب و الدراسات السابقة فی هذا المجال و تطبیقها فی الدعاء و معالجة البیانات و تلفیقها مع النتائج.

1-2-المفاهیم

1-2-1- علم اللغة

عرفت اللغة بأنها "قدرة ذهنیة مکتسبة یمثلها نسق یتکون من رموز إعتباطیة منطوقة یتواصل بها أفراد مجتمع ما".(المعتوق،١٩٩٦م،٢٩) و هذا تعریف واحد من التعاریف المتعددة لللغة حیث إختلف الباحثون القدامی و المحدثون فی تعریفها. إن اللغة، شأنها شأن الکائن الحیّ و الظواهر الإجتماعیة، تخضع لناموس التطور و التغییر و ذلک لأن العلائق المتواشجة بین اللغة و الحیاة الإنسانیة قد جعلت من هذا التطور اللغوی أمراً لامناص منه. (جبل،١٩٩٧م،ص٣٣) اللغة مادة الآداب کما أن الحجر أو البرونز مادة النحت و الألوان مادة الرسم و الأصوات مادة الموسیقی و لیست اللغة علی عمومها و إنما لغة الألفاظ و الحروف و المقاطع الصوتیة المتکونة منها بصورة خاصة.(المعتوق،١٩٩٦م، ١٠٦) و اللغة لها نظامها الذی یحکمها و نظام مفرداتها یقرر تجاور الخبر مع المبتدا و الفعل مع الفاعل و المفعول و یُصّر نظام اللغة علی إطراد هذه الظواهر.(عبد المطلب،١٩٩٤م، ٣٠٥) هذا حول اللغة ذاتها أما إذا تحولت إلی علم سیکون لها معنی أوسع و تعبیر أدقّ ممّا فیها من رموز و دلالات تستحق الدراسة و البحث. یدخل الکلام فی دائرة اللغة و لا تدخل اللغة فی دائرة الکلام و هذا یعنی أن اللغة أوسع دائرة من الکلام، أو أنها تتضمنه. و عندما نشیر إلی العربیة کلغة فإننا نشیر إلیها کأصوات متمیزة تقوم علی جملة من القوانین «مورفولوجیة، نحویة» و تستخدم فی تألیف جمل ذات معنی. (عیاشی،٢٠٠٢م، ص٢١)

علم اللغة هو العلم الذی یتخذ (اللغة) موضوعاً له. قال دی سوسیر فی "محاضرات فی علم اللغة العام" إن : موضوع علم اللغة الوحید و الصحیح هو اللغة معتبرة فی ذاتها و من أجل ذاتها.(السعران،لاتا، ٤٩) إن علم اللغة من حیث هو علم یرشدنا إلی مناهج سلیمة لدرس أیِّ ظاهرة لغویة، و هو یهدینا إلی مجموعة من المبادئ و الأصول متکاملة مترابطة عن اللغة و حقیقتها ینبغی أن تکون فی ذهن الباحث اللغوی علی الدوام أیاً کان موضوع بحثة.( نفس المصدر ، ٢١) و الحق أن اللغة کائن یشتمل فی ذاته علی قانون وجوده و تطوره، بمعنی أن اللغة الواحدة تکون لها طبیعتها و مزاجها الخاص أو خصائصها الجوهریة التی تعیش بها فی المجتمع متفاعلة معه. و هذا ما یسمی عادة عبقریة اللغة و هی مجموعة الصفات و الخصائص التی تتمیز بها لغة عن أخری.(إسماعیل،١٩٩٢م، ٢٧٩) منذ أواخر القرن التاسع عشر أخذ مفهوم "اللغة" طبیعتها و وظیفتها و دراستها فی التغیر و قد أحدث ذلک التغیر جهود متلاحقة بذلها علماء الغرب لدراسة معظم لغات العالم وصفاً و تاریخاً و مقارنة و للوصول من ذلک إلی نظریة أو نظریات عامة فی اللغة تکشف عن حقیقتها نشأةً و تطوراً.(السعران،لاتا، ١١) و قد رأی کثیر من العلماء أن اللغة ظاهرة شدیدة التعقید و یجب أن تتضاعد ضد الجهود و المناهج فی تحلیلها، فإفترضوا أنها تتجزأ إلی أجزاء أو تقسم علی مستویات منها بخصائص عامة یمکن عن طریقها الوقوف علی أسرار مضمون هذا المستوی فی الدلالة و هم یعلمون یقیناً أن اللغة کیان واحد لایمکن الفصل بین محتویاته.(عکاشة، ٢٠٠٥م، ١٣ـ١٢) للغة جوانب شتی و آراء متعددة تختلف و تتعارض فیها اللغوین المحدثین إذ لا یتسع لنا دراستها فنختصرها بإلقول: أن یری علماء التربیة و علماء النفس أن النمو العقلی للإنسان منوط بنموه اللغوی، و أنه کلما تطورت و إتسعت لغة هذا الإنسان إرتقت قدراته العقلیة، و ذکاؤه و قوی تفکیره.(المعتوق،١٩٩٦م، ٣٣)

1-2-2- علم الدلالة

ذکر أصحاب المعجمات معانی عدة لهذه اللفظة، منها : الهدایة و هی من دل فلان ، إذا هدی و یدل علی الشئ دلاً و دلالة، نحو أدللت الطریق : اهتدیت إلیه. یشیر المعنی لمادة {دلل} علی الهدایة و الإرشاد، فقول إبن­منظور: و دله علی الشئ یدله دلاً و یفهم من ذلک أن الدلالة تعنی فی اللغة، الهدایة و الإرشاد إذ أنها تهدی و ترشد إلی معانی الحقیقیة التی یرید المتکلم أیصالها إلی السامع.(إبن منظور، 1968، 67)

الدلالة فی الإصطلاح: هی کون الشی بحالة یلزم من العلم به العلم بشئ آخر و الشئ الأول هو الدال و الثانی هو المدلول . (الخفاجی،۱۹۹۸ م، ١٠ ـ۹)

یعدّ علم الدلالة أهم فرع من فروع علم اللغة، فاللغة، موضوع علم اللغة وضعت للتعبیر (أو الدلالة) عما فی نفس متکلمها، و کل الجوانب اللغویة الأخری هدفها تبیین المعنی علی نسق واضح سهل الفهم، و جمیع فروع اللغة تشارک فی الدلالة و لا یمکن الفصل بینها و بین علم الدلالة، فکل فرع منها یساهم بدوره فی الدلالة فی إطار مجاله.(عکاشة، ٢٠٠٥م، ٩) یُعَدُّ الإهتمام بالدلالة من أقدم الإنشغالات الفکریة عند البشر فقد کانت عند الأقوام السابقة کالیونان مثلا: مرتبطة بعدة تساؤلات فلسفیة و لعل أهمَّها کان، هل العلاقة التی تربط الأسم بمسمی، أی اللفظ بدلالته، علاقة إعتباطیة؟ أم هی إصطلاحیة اتفقت الجماعة علی وضعها ؟ أی بإختصار علاقة اللغة بالفکر و مدی إسهامها فی تطویره و نفس الأمر حدث مع الهنود فقد إهتموا بالدلالة لمعرفة معانی المفردات الموجودة فی کتابهم المقدس (الفیدا)، أما فی التراث العربی فقد إهتم العرب بالدلالة کوسیلة لفهم أمور کثیرة متعلقة باللغة.(عبابو، ٢٠٠٩ـ٢٠٠٨، ٣٩) یجمع الباحثون فی نشأة الدلالة علی أنها بدأت بالمحسوسات، ثم تطورت إلی الدلالات المجردة بتطور العقل الإنسانی و رقیه، فکلما إرتقی التفکیر العقلی و جنح إلی إستخراج الدلالات المجرده یمکن تسمیة هذه الظاهرة بالمجاز أیضا و لکنها لیست ذلک المجاز البلاغی الذی یعمد إلیه أهل الفن و الأدب، فلا یکاد یثیر دهشة أو غرابة فی ذهن السامع فلیس المراد منه إثارة العاطفة أو الإنفعال النفسی، بل هدفه الأساسی الإستعانة علی التعبیر عن العقلیات و المعانی المجرده.(أنیس ،١٩٨٤م، ١٦١)


خرید و دانلود البنیات الأسلوبیة فی دعاء البنیات الأسلوبیة

البنیات الأسلوبیة دانلود پایان نامه word
زینب یکشنبه 2 مهر 1396 ساعت 10:46
0 نظر

دیوانه و دیوانگی در ادبیّات فارسی تا پایان قرن هفتم WORD

 فهرست مطالب

 عنوان صفحه

چکیده ..................................1

فصل اول: کلیات ...................2

1-1- مقدمه..................3

1-2- بیان مسأله......................................5

1-3- پرسش اصلی تحقیق ................6

1-4- سوابق تحقیق........................6

1-5- اهداف تحقیق ..................10

1-6- نوع روش تحقیق .................10

1-6-1- روش گرد آوری اطلاعات ..................................................................................................10

1-6-2- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ........................................................................................11

1-6-3- ابزار گردآوری اطلاعات ......................................................................................................11

فصل دوم: دیو،جایگاه وکارکردآن در متون اساطیری ایران ................................................12

2-1- پیدایش اسطوره ..........................................................................................................................13

2-2- واژه دیو .........................................................................................................................................13

2-3- مفهوم کلی دیوان در اساطیر وآیین ها ..................................................................................15

2-4- دیو در کتب پیش از اسلام.........................................................................................................16

2-5- جایگاه ونقش دیوان در ایران................................................................... ................................19

2-6- دیو در ادبیّات فارسی ............................................................................................................ ....21

2-7- پری در فرهنگ ایران .................................................................................................................26

فصل سوم :دیوانگی ،مفهوم وگونه های آن ................................................................................29

3-1- مفهوم دیوانه ................................................................................................................................30

3-2- ملاک های دو گانه عاقلی ودیوانگی .......................................................................................31

3-3- مفهوم دیوانگی ............................................................................................................................35

3-4- انواع دیوانگی ................................................................................................................................35

3-4-1- دیوانگی واقعی .....................................................................................................................35

3-4-2- دیوانگی تصنعی ..................................................................................................................37

3-4-3- دیوانه های عاقل نما ..........................................................................................................37

3-4-4- دیوانگان ما فوق عقلای معمولی .....................................................................................38

3-5- جنون در فرهنگ مردم .............................................................................................................39

3-6- نام های مترادف با دیوانه ..........................................................................................................40

3-7- انواع دیوانگی از دیدگاه ابوالقاسم نیشابوری ..........................................................................41

3-7-1- کسانی که از خوف خدا دیوانه می شوند .......................................................................41

3-7-2- کسانی که خود را به دیوانگی می زنند ..........................................................................42

3-7-3- کسانی که برای رسیدن به ثروت خود را به دیوانگی می زنند .................................42

3-7-4- کسانی که برای آسوده زیستن خود را به دیوانگی می زنند .....................................42

3-7-5- کسانی که برای نجات از بلا و خطر خود را به دیوانگی می زنند ...........................43

فصل چهارم: مفهوم جنون الهی وعقلاء المجانین .....................................................................44

4-1- مفهوم جنون الهی ......................................................................................................................45

4-2- جایگاه عقلاءالمجانین در شعر وادبیّات فارسی .....................................................................50

4-3- دیوانگان در آثار عطّار ................................................................................................................53

4-4- شخصیّت دیوانگان در مثنوی مولانا ........................................................................................60

4-4-1- حکایت ذوالنون از دیدگاه مولانا ......................................................................................67

4-4-2- آگاهی مریدان از دیوانه نمایی عامدانه ذوالنون ...........................................................71

4-4-2-1- جنبه اجتماعی ............................................................................................................71

4-4-2-2- جنبه اخلاقی ...............................................................................................................72

4-4-2-3- جنبه عرفانی ................................................................................................................72

فصل پنجم: دیوانه ودیوانه نمایی در شعر وادبیّات فارسی تا پایان قرن هفتم ...........75

5-1- ویژگی­های دیوانگان در شعر وادبیّات فارسی ........................................................................76

5-1-1- گستاخی ورک گویی دیوانگان..........................................................................................77

5-1-2- اعتراض گستاخی دیوانگان با خدا....................................................................................79

5-1-3- اعتراض دیوانگان بر خلقت.................................................................................................81

5-1-4- اعتراض به ریاکاری زاهدان و واعظان ............................................................................84

5-1-5- اعتراض بر امیال درونی وهواهای نفسانی ......................................................................85

5-1-6- اعتراض دیوانگان بر خود خواهی .....................................................................................86

5-1-7- اعتراض بر خرافات ..............................................................................................................87

5-1-8- اعتراض بر ظالمان وپادشاهان ..........................................................................................89

5-1-9- اعتراض بر انحرافات اخلاقی ......................................................... ..................................94

5-1-10- از خود گذشتگی ..............................................................................................................96

5-1-11- بی تکلفی دیوانگان ..........................................................................................................98

5-1-12- تسلیم و رضا ..................................................................................................................101

5-1-13- عاشق پیشگی ................................................................................................................104

5-1-14- تحمّل رنج ودرد ............................................................................................................109

5-1-15- عقل در نگاه دیوانگان ..................................................................................................113

5-1-16- مرگ از نگاه دیوانگان ...................................................................................................117

5-1-17- دنیا در نظر دیوانگان ....................................................................................................121

5-1-18- بیداری مردمان زمان از سخنان شوریدگان دیوانه ................................................123

5-1-19- زیبایی ودیوانگی ............................................................................................................124

فصل ششم: بحث ونتیجه گیری ..................................................................................................126

6-1- نتیجه گیری ..............................................................................................................................127

6-2- پیشنهادات .................................................................................................................................130

فهرست منابع .........................................................................................................................................................................131

 

 

چکیده

دیوانه و دیوانگی در ادبیّات فارسی تا پایان قرن هفتم

 

مطالب این پایان­نامه در باره­ی دیوانگی و دیوانگان در شعر و ادب فارسی از دوره­های آغازین ادب فارسی تا قرن هفتمهجری است. حضور این طبقه در دوره­های مختلف متفاوت بوده و حتّی در یک دوره بعضی شاعران مخصوصاً شعرای متصوّفه مطالب و نکات آموزنده­ای از زبان این طبقه بیان کرده­اند. برای این که زمینه مناسب ورود به این بحث فراهم آید، ابتدا لازم دیده شد که مطالبی در باره دیوانگان آورده شود. ریشه­یابی واژه­ی دیوانه و ارتباط آن با دیو هم از نکاتی بود که با این نوشته در پیوند است. به همین سبب تا آن­جا که ضرورت داشت به سابقه­ی دیو و مفهوم آن در بین ایرانیان و هندوان اشاره شده و علل و اسباب خباثت و انتساب این موجود به تبه­کاری هم ذکر شده است. بنابراین در این پایان­نامه مسیر دیوانگی مورد بررسی قرار گرفته است. در بررسی­های انجام گرفته در متون ادبی این نکته مهم حاصل شده که بر خلاف عوام اندیشی، دیدگاه شاعران مخصوصاً شعرای صوفی مسلک نسبت به دیوانگان مثبت بوده است. به طوری که می­بینیم مطالب و نکته­های بسیار حکیمانه­ و حقایق ناگفتنی از زبان همین طایفه بیان شده است. به هر حال تجّلی دیوانگان در ادب فارسی همراه صفاتی بوده­اند که فصل پنجم این پایانه اختصاص به این صفات یافته است؛ صفاتی هم چون گستاخی و رک­گویی، اعتراض به وضعیت موجود، اعتراض به هستی و نظام خلقت و جامعه و حاکمان، عاشق پیشگی، بیان نکته­های حکیمانه، به سخره­گرفتن عقل و عاقلی و ... این­ها مطالبی است که در این پایان­نامه بدان­ها پرداخته شده است.

واژه­های کلیدی: دیو، دیوانه، دیوانه­نمایی، جنون، جنون­الهی، عقلاء­المجانین، تصوف و عرفان.

 فصل اول

کلیات

  1-1- مقدمه:

اگر ادّعا شود که بخش وسیعی از منابع فرهنگی این مرز و بوم را هم چون آیین­ها، باورها، اعتقادات و حتّی رویدادهای تاریخی را شعر منتقل کرده است نه کتاب­هایی که به منظور خاصی نگاشته شده­اند ادّعای بی­موردی نخواهند کرد. خوشبختانه این منبع غنّی، یعنی شعر در زبان فارسی از قدمت دیرینه­ای برخوردار است و ایران و زبان پارسی یکی از قدیمی­ترین و غنّی­ترین آثار شعری و ادبی جهان را در خود نهفته دارد. قدیمی­ترین آثاری که حفظ شده و موجود می­باشند و می­توان آن­ها را در ردیف آثار شعری و منظوم زبان فارسی نامید، گات­های زردشت می­باشند.

شعر در زبان فارسی با سیر تکاملی جوامع بشری نیز دستخوش تغییرات بسیاری زیادی شد. «در قرن چهارم و اواخر قرن پنجم شعرحماسی رونق زیادی یافت و حماسه­های ملی دراین دوره به درجه­ای رسید که مهم­ترین آثار حماسی ایران و یکی از بهترین حماسه­های ملی عالم یعنی شاهنامه در همین دوره بوجود آمد است.»(صفا، 1373: 1/366). با آغاز قرن پنجم تا اواخر قرن ششم تحولات بسیار مهمّی در تاریخ اجتماعی ایران بوجود آمد که به میزان بسیار زیادی شعر را متأثّر از آن حوادث ساخت و دگرگونی­هایی در شعر و ادبیّات فارسی و عرب بوجود آورد. قرن پنجم و ششم دوره­ای بود پر اضطراب که از برافتادن حکومت غزنوی در خراسان و حکومت­های ایرانی در عراق و فارس و کرمان و گرگان و طبرستان آغاز می­شود و قبایل مختلفی بخصوص ترک­ها و تاتارها برسرزمین­­های ماوراءالنهر و خراسان حمله آورده و این سرزمین­ها را بارها به اشغال خود درآوردند و قتل و غارت وجنایات و خون­­ریزی­های زیادی به وقوع پیوست. این وقایع تلخ، ادبیّات و شعر را به میزان بسیار زیادی تحت تأثیر خود قرار داد. رواج یافتن و اوج گرفتن شعر عرفانی در آن دوره بازتاب و نتیجه همان قتل و جور و جنایت­ها بود. « در آن زمان که ناتوانی مردم مشهود بود و قدرت مقابله با تجاوزات را نداشتند، دست به دامان خدا برده و غم و دردهای سنگین دل­های افسرده و داغ دیده خود را با خدا در میان گذاشته و با خدا به راز و نیاز و دعا پرداخته.»(­شجیعی، 1373: 18)

عطّار یکی از شاعران عارفی است که با آثار خود، شعر عرفانی را به اوج رساند. عطّار در­باره زمان خود و نحوه­ی برخورد مردم با وی چنین گفته است:

 

«قصد من بسیار مردم کرده­اند

  

خاطر مسکین من آزرده­اند

جور بسیار از جهان بر من رسید

جـور دنــیا را هــمـی بـایـــدکـــشیـــد.»

 

(عطّار ،1389، 94).

گفته­های عطّار حاکی است که نه تنها حکام مستبد، اندیشمندان و سخنوران را مورد آزار و اذیت قرار می­دادند بلکه مردم عادی به سبب جهل و بی­سوادی و هم­چنین به سبب طمع و خودشیرینی و چاپلوسی برای قدرت حاکم، این اندیشمندان را آزار و اذیّت می­کردند و این آزار و اذّیت بیش­تر باعث می­شد که شاعران به خلوت­گزینی و عزلّت پناه ببرند. با پناه بردن مردم و اندیشمندان به خدا و توکل کردن بر او، زمینه­ای شد که صومعه­ها و خانقاه­ها گسترش یابند و عارفان و زاهدان زیادی به صومعه­ها پناه ببرند و خلوت گزینی و عبادت و یاری خواستن از خدا به صورت یک فرهنگ غالب درآید. خلوت گزینی و اعتراض به وضع زمان و توکل خواستن از خدا باعث شد توجه ارباب و اندیشمندان به شعر عرفانی جلب شود و همین امر باعث شد شعر عرفانی بخش عمده­ای از تاریخ ادبیّات ایران در آن دوره را به خود اختصاص دهد و عارفان مشهور و بزرگی در عرصه ادبیّات فارسی و عرفان ایرانی ظهور یابند و شعر عرفانی را بر اوج قلّل ادبیّات فارسی قرار دهند و خود نیز بر آن قلّل جاودانه مانند. از معروف­ترین عرفای آن دوره سنایی، عطّار، مولوی و ... می­باشند که آثار بسیار ارزشمندی از آنان بر جای مانده که نه تنها مایه افتخار ادبیّات فارسی می­باشند بلکه ادبیّات جهان نیز به آن­ها فخر می­بالد.

با پیدایش عرفان وگسترش یافتن صومعه و خانقاه­ها، برخی از عناصر ماندگار شعر هم­چنان به حیات خود ادامه داد و برخی نیز با همان صورت ظاهر به صورت نمادین در شعر تجلّی یافت. آن چه در شعر این دوره تحت عنوان هفت وادی عرفان و تعبیری نزدیک به آن شهرت می­یابد، بدون شک چیزی جز همان هفت خوانِ حماسی دوران پیشین نیست. دشمن و دیو بیرون و درون وجود آدمی راه می­یابد و از این رو رستم وجودِ انسان با دیو درون در پیکار است.

تو با دشمن نفس هم خانه­ای

  

چه در بند پیکار بیگانه­ای

(عطّار ،همان: 96).

شخصیّت­هایی از جمله: دیو و دیوانه، شوریده، مجنون، درویش، بیدل و ... در اشعار آن دوران به مقدار چشم­گیری نمود پیدا کرد و مفاهیم خاصی را دنبال می نماید. در بین این شخصیّت­ها، دیوانه ها، جایگاه ویژه­ای در شعر و ادبیّات فارسی پیدا می­کنند. «دیوانه­ها در اجتماع شخصیّت­هایی هستند که از عقل کاملی برخوردار نیستند و تا حدودی در جامعه منزوی بودند، در خرابه­ها و قبرستان­ها بیش­تر مسکن داشتند.»(ریتر،1366: 314 )

این شخصیّت­ها دارای ویژگی­های خاصی هستند که بنا به شخصیّت ویژه در ادبیّات و شعر عرفانی ماندگار می­شوند. به دلیل اهمّیّت و جایگاه آن­ها در شعر فارسی، این نوشتار درصدد است اهمّیّت و جایگاه دیوانگان را در ادبیّات و شعر فارسی مورد بحث و بررسی قرار دهد و از این دیدگاه به آن بپردازد که چرا و چگونه دیوانگان و دیوانگی در شعر و ادبیّات فارسی وارد شدند؟ شاعران در کجا و چه مواقعی از این شخصیّت­ها برای بیّان نظرات و دیدگاه­های خود استفاده می­کردند؟

1-2-بیان مسأله

ادبیّات میدان تجلی افکار و اندیشه­های انسانی است. انسان با همه وسعت فکری واندیشگی که دارد با تمام جزئیات در آینه تمام نمای ادبیّات مطرح شده است. وقتی سخن از انسان و ادبیّات پیش می­آید، منظور انسان با همه ابعاد وجودی اوست. انسانی که خلیفه­اﷲ است، انسانی که به دنبال امیال و آرزوهای حیوانی است و آن­که بین این دو قطب در نوسان است، اگر از طبقات مختلف سخن به میان می­آید به طور کلی منظور بیان صفت و ویژگی­های انسانی است که در طبقات مختلف به اشکال گوناگون جلوه­گری می­نماید. طبقات پادشاهان، کارگران، دبیران، سپاهیان،گارگران و... هر کدام در کتاب­های مختلف ادب فارسی از نظم گرفته تا نثر صفاتی دارند. زاهد و عالم و عاشق و صوفی هم در ادبیّات مخصوصاً شعر با زبان و بیّان خاصی معرفی شده­اند. یکی از طبقاتی که در حوزه­ی ادبیّات به بهانه­های مختلفی حضور پیدا کرده و سخنانی به آن منسوب است، طبقه دیوانگان است. در دواوین شعر برای دیوانگان صفاتی بر شمرده­اند، گاهی در منظومه­های عرفانی داستان­هایی را از قول آنان نقل کرده­اندکه جنبه­ی نمادین و سمبلیک دارند. در حوزه­ی غزلیّات عاشقانه نهایت عشق به دیوانگی منتهی می­شود و خلاصه برای دیوانه، عوامل دیوانگی، صفات دیوانه، عملکرد دیوانه و... در کتاب­های منظوم فارسی مطالب فراوانی ذکر شده است، با توجه به وسعت و ارزش این بخش از ادبیّات که قطعاً شایسته­ی بررسی و تحلیل بود. این نوشتار در­صدد بررسی موضوع «دیوانه و دیوانگی در شعر و ادبیّات فارسی» می­باشد و ابتدا سعی شده است به تبارشناسی واژه­ی دیوانه بپردازد و سپس سابقه­ی تاریخی آن، مخصوصاً خویش­کاری دیوان را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد، عوامل زشت شدن چهره دیوان را با دلایل اثبات کند و پس از این مقولّات، گفتار شاعران را درمورد دیوانه و دیوانه­نمایی مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.


خرید و دانلود دیوانه و دیوانگی در ادبیّات فارسی تا پایان قرن هفتم WORD

دیوانگی در ادبیّات فارسی word دانلود پایان نامه
زینب یکشنبه 2 مهر 1396 ساعت 10:09
0 نظر

مقایسه و بررسی روش های نوین پاکسازی با روش های مورد استفاده ی حال حاضر در تاسیسات ذخیره سازی غلات و سیلوها

 عنوان

مقایسه و بررسی روش های نوین پاکسازی با روش های مورد استفاده ی حال حاضر در تاسیسات ذخیره سازی غلات و سیلوها

 

فهرست مطالب

عنوان

صفحه

چکیده-----------------------------------------------

1

فصل اول: مطالعات مقدماتی

2

1-1 مقدمه --------------------------------------------

3

1-2 بیان مسئله------------------------------------------

4

1-3 اهمیت، ضرورت واهداف-------------------------------

4

1-4 پیشینه تحقیق----------------------------------------

5

1-5 تعاریف واژه های تخصصی------------------------------

6

فصل دوم: شرح اجمالی تحقیق

8

2-1 غلات و اهمیت آن------------------------------------

9

2-2 نگهداری غلات --------------------------------------

10

2-3 آماده سازی غلات پیش از ذخیره سازی----------------------

10

2-4 ذخیره سازی و شرایط کلی نگهداری غلات در سیلوها -----------

11

2-4-1 برنامه‌های HACCP در خصوص سـیلوهای گندم -----------

12

2-5 تجهیزات ذخیره سازی غلات ----------------------------

13

2-5-1 انواع سیستم های انباری و سیلوها -----------------------

15

2-5-1-1 انبارهای ساده------------------------------------

15

2-5-1-2 انبارهای مکانیزه----------------------------------

15

2-5-1-3 انبارهای بتنی کروی مکانیزه--------------------------

15

2-5-1-4 نگهداری و ذخیره سازی غلات در کیسه های پلی اتیلن-------

16

2-5-1-5 نگهداری غلات در فضای باز-------------------------

16

2-5-1-6 سیلوهای بتنی غلات-------------------------------

16

2-5-1-7 سیلوهای فلزی-----------------------------------

17

2-6 مدیریت و بهداشت انبارها-------------------------------

18

2-6-1 شرایط ساختمان انبار---------------------------------

19

2-6-2 بهداشت انبار--------------------------------------

20

2-6-3 پذیرش محصول در انبار------------------------------

20

2-6-4 بازرسی و کنترل انبار--------------------------------

20

2-6-4-1 نمونه برداری------------------------------------

21

2-6-4-2 غربال کردن-------------------------------------

22

2-6-4-3 تهویه دانه ها------------------------------------

22

2-6-4-4 بررسی منظم و تخصصی انبار-------------------------

22

2-6-5 تخلیه انبار----------------------------------------

23

2-7 انواع آفات انباری غلات و چگونکی شناخت آن ها--------------

23

2-7-1 حشرات انباری-------------------------------------

24

2-7-1-1 شپشه سرخرطومی گندم-----------------------------

24

2-7-1-1 -1 مشخصات مرفولوژیکی--------------------------

25

2-7-1-1 -2 بیولوژی حشره--------------------------------

25

2-7-1-1 -3 نحوه خسارت---------------------------------

26

2-7-1-1 -4 روش کنترل ----------------------------------

26

2-7-1-2 شپشه (سرخرطومی) برنج ---------------------------

26

2-7-1-2 -1 مشخصات مرفولوژیکی--------------------------

26

2-7-1-2 -2 بیولوژی حشره--------------------------------

27

2-7-1-2 -3 نحوه خسارت---------------------------------

27

2-7-1-2 -4 روش کنترل ----------------------------------

27

2-7-1-3 شپشه دندانه دار غلات------------------------------

27

2-7-1-3 -1 مشخصات مرفولوژیکی--------------------------

27

2-7-1-3 -2 بیولوژی حشره--------------------------------

28

2-7-1-3 -3 نحوه خسارت---------------------------------

28

2-7-1-3 -4 روش کنترل ----------------------------------

29

2-7-1-4 شپشه ذرت -------------------------------------

29

2-7-1-4 -1 مشخصات مرفولوژیکی--------------------------

29

2-7-1-4 -2 بیولوژی حشره--------------------------------

29

2-7-1-4 -3 نحوه خسارت---------------------------------

29

2-7-1-4 -4 روش کنترل ----------------------------------

29

2-7-1-5 شپشه کوچک غلات-------------------------------

30

2-7-1-5 -1 مشخصات مرفولوژیکی--------------------------

30

2-7-1-5 -2 بیولوژی حشره--------------------------------

30

2-7-1-5 -3 نحوه خسارت---------------------------------

30

2-7-1-6 شپشه آرد -------------------------------------

31

2-7-1-6 -1 مشخصات مرفولوژیکی--------------------------

31

2-7-1-6 -2 بیولوژی حشره--------------------------------

32

2-7-1-6 -3 نحوه خسارت---------------------------------

33

2-7-1-6 -4 روش کنترل ----------------------------------

33

2-7-1-7 لمبه گندم --------------------------------------

34

2-7-1-7 -1 مشخصات مرفولوژیکی--------------------------

34

2-7-1-7 -2 بیولوژی حشره--------------------------------

34

2-7-1-7 -3 نحوه خسارت---------------------------------

35

2-7-1-8 بید غلات --------------------------------------

36

2-7-1-8 -1 مشخصات مرفولوژیکی--------------------------

36

2-7-1-8 -2 بیولوژی حشره--------------------------------

36

2-7-1-8 -3 نحوه خسارت---------------------------------

36

2-7-1-9 شب پره هندی ----------------------------------

36

2-7-1-9 -1 مشخصات مرفولوژیکی--------------------------

37

2-7-1-9 -2 بیولوژی حشره--------------------------------

37

2-7-1-9 -3 نحوه خسارت---------------------------------

37

2-7-1-10 سوسک عنکبوتی زرد -----------------------------

37

2-7-1-10 -1 مشخصات مرفولوژیکی--------------------------

37

2-7-1-10 -2 بیولوژی حشره-------------------------------

38

2-7-1-11 سوسک آرد -----------------------------------

38

2-7-1-11 -1 مشخصات مرفولوژیکی--------------------------

38

2-7-1-11 -2 بیولوژی حشره-------------------------------

38

2-7-1-11 -3 نحوه خسارت--------------------------------

38

2-7-1-12 سوسک نان ------------------------------------

38

2-7-1-12 -1 مشخصات مرفولوژیکی--------------------------

38

2-7-1-12-2 بیولوژی حشره--------------------------------

38

2-7-1-12-3 نحوه خسارت--------------------------------

39

2-7-2 کنه ها ------------------------------------------

39

2-7-1-1 مشخصات مرفولوژیکی-----------------------------

39

2-7-1-2 بیولوژی کنه-------------------------------------

39

2-7-1-3 نحوه خسارت-----------------------------------

40

2-7-1-4 روش کنترل ------------------------------------

40

2-7-2-1 کنه آرد----------------------------------------

41

2-7-2-1 -1 مشخصات مرفولوژیکی--------------------------

41

2-7-2-1 -2 بیولوژی کنه----------------------------------

41

2-7-2-1 -3 نحوه خسارت---------------------------------

41

2-7-3 موش های انباری-----------------------------------

42

2-7-3-1 موش سیاه--------------------------------------

42

2-7-3-1 -1 مشخصات مرفولوژیکی--------------------------

42

2-7-3-1 -2 بیولوژی جانور--------------------------------

42

2-7-3-2 موش نروژی------------------------------------

43

2-7-3-2 -1 مشخصات مرفولوژیکی--------------------------

43

2-7-3-2 -2 بیولوژی جانور--------------------------------

43

2-7-3-3 موش خانگی------------------------------------

43

2-7-3-3 -1 مشخصات مرفولوژیکی--------------------------

43

2-7-3-3 -2 بیولوژی جانور--------------------------------

43

2-7-3-4 کنترل و مبارزه با موش ها---------------------------

44

2-7-4 نحوه خسارت و زیان های آفات انباری--------------------

44

2-7-4-1 زیان های کمی-----------------------------------

44

2-7-4-2 زیان های کیفی-----------------------------------

45

2-7-4-3 زیان های بهداشتی--------------------------------

45

فصل سوم: روش آماری مورد استفاده

47

3-1روش AHP-----------------------------------------

48

3-1-1 ساخت درخت سلسله مراتبی ---------------------------

48

3-1-2 محاسبه وزن در فرآیندتحلیل سلسله مراتبی -----------------

48

3-1-2-1 روش های محاسبه وزن نسبی ------------------------

49

3-1-2-2 محاسبه وزن نهایی --------------------------------

49

3-1-3 محاسبه نرخ ناسازگاری ------------------------------

49

3-1-3-1 ماتریس سازگار و خصوصیات آن ----------------------

49

3-1-3-2 ماتریس ناسازگار و خصوصیات آن ---------------------

50

3-1-4 AHP گروهی ------------------------------------

52

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل روش ها

53

4-1 روش های پاکسازی و مبارزه با آفات -----------------------

54

4-1-1 بکارگیری مواد شیمیایی در پاکسازی و مبارزه ----------------

54

4-1-1-1 سموم گردی ------------------------------------

55

4-1-1-2 سموم مایع -------------------------------------

55

4-1-1-2-1 سموم مایع به فرم مایع ---------------------------

56

4-1-1-2-2 سموم با پایه جامد ------------------------------

56

4-1-1-2-2-1 سولفور دوکربن ------------------------------

56

4-1-1-2-2-2 آکریلونیتریل---------------------------------

57

4-1-1-2-2-3 دی کلرواتان---------------------------------

57

4-1-1-2-2-4 کلروپیکرین --------------------------------

58

4-1-1-2-2-5 اکسید اتیلن---------------------------------

58

4-1-1-3 سموم گازی ------------------------------------

60

4-1-1-3-1 ارزش های اصلی سموم گازی ----------------------

60

4-1-1-3-1-1 سرعت انتشار گاز-----------------------------

60

4-1-1-3-1-2 جذب سطحی -------------------------------

60

4-1-1-3-1-3 جذب و ترکیب با مواد -------------------------

60

4-1-1-3-1-4 تهویه -------------------------------------

61

4-1-1-3-1-5 واکنش شیمیایی ------------------------------

61

4-1-1-3-1 متیل بروماید ----------------------------------

61

4-1-1-3-2 فسفین(هیدروژن فسفره) --------------------------

63

4-1-1-3-3 دی برمواتان-----------------------------------

64

4-1-1-4 فشنگ و بمب گاز --------------------------------

66

4-1-1-5 سایر سموم(گرانولی، دودزا و نوارهای سمی) --------------

66

4-1-1-6 بکارگیری مواد شیمیایی در مبارزه با موش ها--------------

66

4-1-1-6-1 بررسی آلودگی و تخمین جمعیت موش ها--------------

66

4-1-1-6-2 موش کش های تدخینی --------------------------

66

4-1-1-6-3 موش کش های معدنی----------------------------

67

4-1-1-6-3-1 فسفودوزنگ --------------------------------

67

4-1-1-6-4 موش کش های گیاهی----------------------------

67

4-1-1-6-5 جونده کش آنتی کواگولانت------------------------

68

4-1-2 روش های غیر شیمیایی پاکسازی آفات انباری----------------

68

4-1-2-1 روش های نوین----------------------------------

68

4-1-2-1-1روش های مکانیکی------------------------------

68

4-1-2-1-2 تغییر در دما و رطوبت محیط-----------------------

69

4-1-2-1-3 استفاده از گردهای غیر سمی(خاک دیاتومه)-------------

71

4-1-2-1-4 روش های پرتودهی-----------------------------

73

4-1-2-1-5 اثر اسانس های گیاهی----------------------------

75

4-1-2-1-6 بکارگیری غلظت کم فسفین، دی اکسید کربن و گرما-------

76

4-1-2-1-6-1 گاز فسفین با غلظت ppm100-65 ----------------

76

4-1-2-1-6-2 گاز دی اکسید کربن با غلظت 5-3 درصد ------------

76

4-1-2-1-6-3 دمای 37-32 درجه سانتیگراد---------------------

76

4-1-2-1-6-4 زمان ضدعفونی سازی به مدت 36-24 ساعت----------

76

4-1-2-1-7 استفاده از دی اکسید کربن در فشار بالا-----------------

77

4-1-2-1-8 استفاده از گاز ازن-------------------------------

77

4-1-2-1-8-1 شماتیک دستگاه تولید ازن -----------------------

81

4-1-2-2 کنترل بیولوژیکی----------------------------------

85

4-1-2-3 کنترل بیولوژیکی-فیزیکی----------------------------

86

4-1-2-3-1 استفاده از امواج فراصوت--------------------------

86

4-2 مدیریت تلفیقی آفات----------------------------------

87

4-2-1 سطوح اکولوژیکی-----------------------------------

87

4-2-2 سطوح اقتصادی------------------------------------

88

4-2-2-1 آستانه سودآوری ---------------------------------

88

4-2-2-2 مرز خسارت ------------------------------------

88

4-2-2-3 سطح زیان اقتصادی -------------------------------

88

4-2-2-4 آستانه اقتصادی ----------------------------------

88

4-2-3 تلفیق روش ها-------------------------------------

88

4-2-4 اجرا، ارزیابی، ترویج و توسعه---------------------------

89

4-3 بررسی و تجزیه و تحلیل روش های پاکسازی به کمک AHP-------

89

4-3-1 مدل شاخص های ارزیابی آلترناتیو ها---------------------

89

4-3-2 انتخاب بهترین روش پاکسازی از بین روش شمیایی و غیرشیمیایی--

90

4-3-2-1 ترسیم نمودار سلسله مراتبی--------------------------

90

4-3-2-2 تعیین گزینه مناسب به کمک روش AHP----------------

90

4-3-3 انتخاب بهترین روش از روش های غیر شیمیایی--------------

95

4-3-3-1 ترسیم نمودار سلسله مراتبی--------------------------

93

4-3-3-2 تعیین گزینه مناسب به کمک روش AHP----------------

93

4-3-4 انتخاب بهترین روش از روش های نوین-------------------

97

4-3-4-1 ترسیم نمودار سلسله مراتبی--------------------------

97

4-3-4-2 تعیین گزینه مناسب با کمک روش AHP-----------------

97

فصل پنجم: تفسیر ، نتیجه گیری و جمع بندی

108

5-1 مقدمه---------------------------------------------

109

5-2 تفسیر کلی------------------------------------------

109

2-6 پیشنهادات حاصل از پژوهش -----------------------------

110

منابع و مآخذ--------------------------------------------

111

چکیده لاتین -------------------------------------------

113

 

فهرست جداول

عنوان

صفحه

2-1 ویژگی های گرمایی گندم و دیوارهای سیلو ---------------

14

2-2 مهمترین گونه های کنه های انباری----------------------

41

3-1 مقیاس های انجام مقایسات زوجی----------------------

51

4-1 مقدار مصرف سم کارتکس---------------------------

59

4-2 خواص فیزیکی فستوکسین---------------------------

64

4-3 مدت فومیگاسیون فستوکسین در درجه حرارت مختلف--------

64

4-4 اثر ارتفاع بر درجه حرارت برخی از محصولات انباری---------

69

4-5 برخی از میکروارگانیسم های نابود شده تحت تاثیر ازن--------

80

4-6 مشخصات دستگاه ازن------------------------------

82

4-7 شرایط محیطی مناسب برای کار دستگاه مولد گاز ازن---------

85

4-8 جداول ارزیابی گزینه ها(مرحله اول)---------------------

91

4-9 جداول ارزیابی گزینه ها(مرحله دوم)--------------------

94

4-10 جداول ارزیابی گزینه ها(مرحله سوم)-------------------

98

 

فهرست نمودارها

عنوان

صفحه

4-1 مدل شاخص های اثر گذار بر روی تعیین بهترین روش پاکسازی-------

89

4-2 نمودار سلسله مراتبی انتخاب بهترین روش پاکسازی---------------

90

4-3 نمودار سلسله مراتبی انتخاب بهترین روش غیر شیمیایی-------------

93

4-4 نمودار سلسله مراتبی انتخاب بهترین روش نوین------------------

97
   
   

 

فهرست اشکال

عنوان

صفحه

2-1 ساختار دانه گندم ---------------------------------------

9

2-2 شپشه خرطومی گندم------------------------------------

24

2-3 شپشه دندانه دار غلات-----------------------------------

28

2-4 شپشه ذرت-------------------------------------------

29

2-5 شپشه کوچک غلات-------------------------------------

30

2-6 شپشه آرد--------------------------------------------

31

2-7 لمبه گندم--------------------------------------------

34

2-8 بید غلات--------------------------------------------

36

2-9 شب پره هندی-----------------------------------------

36

2-10 سوسک عنکبوتی زرد-----------------------------------

37

2-11 چرخه زندگی کنه ها------------------------------------

40

4-1 شماتیک دستگاه ازن-------------------------------------

4-2 طرح شماتیک قرارگیری ازن ژنراتور در سیستم ضدعفونی سیلوی ذخیره سازی غلات-

83

84

 چکیده

با توجه به افزایش روز افزون جمعیت جهانی و اهمیت غلات در جیره ی غذایی انسان، نیاز به تولید هرچه بیشتر محصولات کشاورزی و کاهش عوامل موثر بر خسارات آن بیشتر احساس می گردد. آفات انباری از جمله عوامل موثر بر افزایش خسارات وارده بر محصولات کشاورزی می باشد که مبارزه اصولی با این عوامل منجر به افزایش کمی و کیفی محصولات تولیدی می شود در این پژوهش سعی شده است که با مطالعات کتابخانه ای و میدانی بهترین روش پاکسازی و مبارزه با آفات انباری در سیستم های ذخیره سازی غلات و سیلوها تعیین گردد. برای این منظور ابتدا طی مطالعات به عمل آمده در پژوهشکده ها و آزمایشگاه های مختلف غلات انواع روش های مبارزه با آفات انباری شناسایی و برمبنای شاخص های تعریف شده مورد مقایسه و ارزیابی قرارگرفتند، که درنهایت روش استفاده از گاز ازن به عنوان روشی سالم، اقتصادی و سازگار با محیط زیست توصیه گردید. به منظور تحکیم نتایج حاصله، به روش AHP نظرات متخصصین مربوطه مورد بررسی قرار گرفته که در نهایت مشخص گردید، نتایج بدست آمده کاملا یکسان است.

 فصل اول :

مطالعات مقدماتی

 1-1 مقدمه

غلات بخش مهمی از هرم غدایی انسان را شامل می شود. پس از نظارت دقیق بر تمام پدیده های موثر در کنترل و کیفیت، غلات در انبارهای مناسب نگهداری می شود. سـیستم انبار کردن غلات، در طی قرن ها، از نگهداری مقادیر اندکی از دانه های درو شده در انبارهای زیر زمینی تا صدها هزار بوشل در سـیلوهای بتنی محکم امروزی پیشرفت کرده است. نگهداری گندم از فصل برداشت برای فصل های دیگر از دوران نئولیتیک با گندم های اهدایی مردم به معابد آغاز گشت. این کار اولین بار در بین النهرین با روش های ساده و ابتدایی متداول شد و به مرور زمان تکامل یافت. هدف اصلی مرحله ذخیره سازی غلات، حفاظت و نگهداری از کیفیت دانه ها پس از برداشت می باشد[14]. متوسط جهانی میزان خسارت در زمان نگهداری حدود 10 درصد در هر سال و در ایران حدود 10 تا 30 درصد غلات اعلام شده است که این امر بیان گر اهمیت شرایط مختلف نگهداری غلات است[5]. از آنجا که بخش عمده غلات پس از ذخیره سازی به مصرف غذای انسان و دام می رسد، ایمنی و کیفیت دانه ها، از پارامترهای مؤثر در مدت زمان ذخیره سازی می باشند. عوامل مختلفی بر کمیت و کیفیت دانه های غلات اثرگذارند که از این جمله می توان به آفات انباری اشاره نمود. حشرات گروه مهمی از آفات انباری غلات می باشند که طی مرحله نگهداری و ذخیره سازی به غلات صدمه می‌زنند[3].

کنه ها نیز در آلودگی و اتلاف محصولات غلات نقش دارند و باعث وارد آمدن خسارت به غلات می‌شوند که از مهمترین آن ها می توان به کنه آرد اشاره کرد. علت وجود کنه ها در غلات ذخیره ای رطوبت بالا است که با رسیدن غلات به رطوبت نرمال معمولا خسارات ناشی از کنه ها به حداقل می رسد[3]

موش های انباری و خانگی از جمله ی دیگر آفات انباری غلات می باشند که در دسته ی جوندگان جای می گیرند.

حیوانات موذی با حمله به انبارهای غیر فنی سبب آسیب به غلات ذخیره ای از طریق مصرف برخی از آن ها و آلوده کردن مابقی آنها به فضولات خود می شوند. موش ها اغلب حامل میکروب های بیماری های واگیردار هستند و چنانچه به بیماری های عفونی سالمونلوز[1] مبتلا باشند، مواد انباری آلوده به فضولات و ادرار این موش ها باعث تب، اسهال و درد شدید شکم در اشخاص مصرف کننده از این مواد می گردد. بهترین راه پیشـگیرانه برای مبارزه با این جانوران، ساخت انبارها و ساختمان های کاملاً ایزوله با رعایت موازین بهداشتی است. لیکن علاوه بر پیشگیری، بکارگیری روشی مناسب جهت مبارزه با آفات انباری و پاکسازی انبار های دخیره ای امری اجتناب ناپذیر است[15].

 1-2 بیان مسئله

با توجه به افزایش روز افزون جمعیت جهانی و اهمیت غلات در جیره ی غذایی انسان، نیاز به تولید هرچه بیشتر محصولات کشاورزی و کاهش عوامل موثر بر خسارات آن بیشتر احساس می گردد.

لذا با استفاده از روش های مختلف شیمیایی و غیرشیمیایی می توان به کاهش خسارات کمک نمود.

استفاده از روش های شیمیایی به ویژه سموم شیمیایی در سالیان اخیر به عنوان یک روش رایج برای از بین بردن آفات انباری مطرح گردیده است.

متاسفانه سموم شیمیایی اثرات تخریبی بسیاری بر منابع انسانی و زیست محیطی دارند. سموم شیمیایی نه تنها بروی سطح باقیمانده، بلکه با نفوذ به داخل غله دیگر نمی توان آن را حذف کرد که این عامل باعث بروز بیماری ها و مشکلات مختلف می گردد

امروزه مصرف کنندگان برای مسائلی همچون کیفیت، بهداشت و ایمنی مواد غذایی اهمیت بیشتری قائل می شوند. تضمین کیفیت و سلامت محصولات غذایی به عنوان مسئله ی کلیدی برای رقابت در عرصه ی صنایع غذایی حائز اهمیت است. به این ترتیب، اهمیت رعایت استانداردهای بین الملللی(شاخصه ها ومعیارهای بین المللی مورد تایید سازمان جهانی استاندارد) با در نظر گرفتن پدیده ی جهانی شدن، حذف مرزهای تجاری و همچنین پیشرفت چشمگیر روش های نوین تولید و نگهداری محصولات غذایی، بیش از پیش مشخص می شود. ضمن آنکه عدم توجه به این مهم، بقایای صنعت غذا را با مخاطرات جدی مواجه می سازد.

 

1-3 اهمیت، ضرورت و اهداف

با وجود شناخت تاثیرات تخریبی سموم شیمیایی متاسفانه این روش ها همچنان متداول می باشند.

امروزه تلاش بر این است که با پیاده کردن روش های پاکسازی شیمیایی مناسب تر و همچنین روش های پاکسازی غیر شیمیایی و یا تلفیقی از این دو، استفاده سموم شیمیایی و خطرات ناشی از آن را به حداقل ممکن رساند. دست یافتن به این مهم مستلزم پیاده کردن سیستم مدیریت جامعه ی آفات خواهد بود. کنترل مؤثر آفات با استفاده از حداقل آفت کش در غلات ذخیره شده، نیازمند استفاده همزمان از یک برنامه صحیح همراه با بهداشت و سالم سازی محیط نگهداری است که بدین ترتیب می توان بهترین و مناسبترین روش را انتخاب نمود.

محققین همچنین در تلاشند در آینده ی نزدیک با برقراری سیستم های GSP[2] و GMP[3] به عنوان الزامات رعایت استانداردهای ISO[4]در خصوص استفاده از سموم با پایه طبیعی و یا استفاده از گازهای بی خطر گامی بزرگ در زمینه ی روش های پاکسازی و نگهداری غلات بگذارند.

اطلاعات ودستاوردهای پژوهشی موجود در زمینه روش های پاکسازی به صورت جامع و سیستماتیک نبوده و معمولا در سطح کتابخانه ای باقیمانده است.

در این پژوهش سعی بر این است با یک روش کاربردی، شناسایی کامل آفات انباری(حشرات،کنه ها،جوندگان) که سبب خسارات بسیار به غلات دخیره ای می شوند، صورت پذیرد. در واقع با بررسی منابع مورد تایید و همچنین بررسی آنالیزهای موجود در مطالعات انجام شده پژوهشکده های غلات و آزمایشگاه های کنترل و کیفیت و پایلوت تحقیقات مراکز آموزش غلات و مینو، روش های مرسوم مورد استفاده در پاکسازی غلات ذخیره ای شناسایی و برمبنای شاخص های تعیین شده مورد مقایسه قرار گرفته و نهایتا یک روش به عنوان بهترین روش تعیین خواهد شد به منظور افزایش اطمینان نتایج حاصل شده، این مطالعات به روش AHP نیز مورد بررسی قرار گرفته و نرخ ناسازگاری محاسبه شده است. بنابراین در مرحله اول مناسبترین روش برای پاکسازی سیستم های ذخیره سازی غلات تعیین شده، سپس در مرحله بعد صحت و سقم مطالعات انجام شده به روش AHP صحه گذاری خواهد شد.

 

1-4 پیشینه ی تحقیق

بررسی و مطالعات در کشورهای مختلف صورت گرفته است که در کشور ما تنها بصورت اطلاعات کتابخانه ای باقیمانده است. مطالعات انجام شده بصورت پراکنده می باشد که از اطلاعـــــات بین المللــی

می توان به موارد زیر اشاره نمود.

-آزمایشات صورت گرفته در مورد جایگزینی مناسب برای سموم تدخینی. پس از اینکه مشخص گردید سموم تدخینی مانند متیل بروماید با نفوذ به داخل محصول سبب باقیماندن در محصول و همچنین تاثیر بسیار مخربی بروی لایه ی استراتسفری ازن دارد، استفاده از سم فسفین افزایش یافت که مشخص گردید برخی از آفات انباری نسبت به آن مقاوم می باشند.

شایان ذکر است با توجه به برنامه ریزی جهانی مصرف سموم تدخینی از سال 2005 در کشورهای توسعه یافته و تا سال 2015 در کشورهای در حال توسعه ممنوع می باشد[24].

-پی بردن به کارآیی گازهای CO2 (دی اکسید کربن) و O3 (ازن) در سیستم های ذخیره سازی غلات که امروزه با شدت توجه بیشتری دنبال می شود[14].

-آزمایشات صورت گرفته در تاثیر حرارت بروی نابودی آفات از سوابق موضوع می باشد[7].

 

[1]Salmonellosis

[2]Good Storage Practice

[3]Good Manufacture Practice

[4]International Standardization Organization


خرید و دانلود مقایسه و بررسی روش های نوین پاکسازی با روش های مورد استفاده ی حال حاضر در تاسیسات ذخیره سازی غلات و سیلوها

مقایسه و بررسی روشنوین پاکسازی دانلود پایان نامه word
زینب یکشنبه 2 مهر 1396 ساعت 08:02
0 نظر