بررسی ارتباطات یکپارچه بازاریابی در فروشگاههای زنجیره ای و ارائه یک مدل پیشنهادی

چکیدهفارسی

بسیاری از مدیران کسب و کار، بازاریابی را به معنی فروش یا تبلیغات می دانند ، در حالی که مفهوم بازاریابی فراتر از فروش و تبلیغات است . تحقیقات به موقع بازار ، کلیدی جهت موفقیت است . تخمین تقاضا جهت محصولات یا خدمات ، جمع آوری اطلاعات از صنایع داخل و خارج کشور ، توجه به آمارهای که در دسترس است و استفاده از تجربه ی دیگران می تواند در امر بازاریابی به صاحبان کسب و کار کمک نماید .

به طور ساده می توان گفت که بازاریابی هنر پیداکردن نیاز مشتریان به ساده ترین روش ممکن است. از دیدگاه علمی، بازاریابی عبارت از مجموعه فعالیت های انسانی – اقتصادی هدایت شده جهت ارضای نیازها و خواسته های افراد جامعه از طریق فرایند مبادلات می باشد . بر اساس تعریفی دیگر ، بازاریابی عبارت است از همه ی تلاش های نظام مند برای شناخت بازار و اقدام نسبت به انواع تقاضاها ، با توجه به نظام ارزشی جوامع و هدفهای سازمانی .

استراتژی بازاریابی بر محور مشتری شروع می شود و خاتمه می یابد . بنابراین در مسیر توسعه این استراتژی ضرورت دارد رویاها ، بینش و علاقه تان را فراموش کنید و فقط به مشتری بیندیشید . وقتی صحبت از بازاریابی است خواسته های شما مهم نیست . تنها چیزی که اهمیت دارد خواسته های مشتری است . [1]

تمایلات مشتریان امروزه به حدی تنوع یافته که نمی توان آنها را در دسته های بزرگ تقسیم بندی کرده و براساس مردم عام استراتژی بازاریابی را تعریف کرد . به بیان دیگر امروزه مشتری تمایل دارد تا بر اساس خواسته های شخصی اش خدماتی را دریافت کند ، تنها راه حل براورده شدن این خواسته ها ، مدیریت روابط مشتری است.چهار قدم اصلی این مدیریت عبارتند از :

شناسایی مشتری بالقوه(احتمالی) و بالفعل (واقعی) ؛

تمایز قایل شدن بین مشتریان واقعی بر اساس میزان خرید، تکرار خرید و وفاداری آنها؛

ایجاد ارتباط با مشتریان فعلی و یادگیری از آنها ؛

مطابق ساختن محصول یا خدمت با نیازهای مشتریان .

کلید واژه ها:ارتباطات یکپارچه بازاریابی، فروشگاه های زنجیره ای، تبلیغات ، روابط عمومی، ترفیعات فروش، بازاریابی مستقیم، تمایز،

فهرست پایان نامه

فهرست اشکال. ت‌

فهرست جداول. ث‌

فصل 1: مقدمه و کلیات تحقیق. 2

1-1- مقدمه. 2

1-2- تعریف مسئله. 4

1-3- جنبه نوآوری تحقیق. 5

1-4- توجیه ضرورت انجام طرح. 5

1-5- هدف از اجراء تحقیق. 6

1-6- فرضیات مساله. 7

1-7- سئوالات تحقیق. 7

1-7-1-سئوالات اصلی 7

1-7-2-سئوالات فرعی تحقیق 7

فصل 2: ادبیات و پیشینه تحقیق. 9

2-1- مقدمه. 10

2-2- تعریف کلید واژه ها19

2-3- تحقیقات قبلی. 22

2-4- مدل تحقیق. 23

2-4-1-مدل مایکل بلچ 23

2-4-2-مدل ونگ-شولتز 25

2-4-3-مدل Belch & Belch 27

2-4-4-مدلDuncan 28

2-5- استراتژی های بازاریابی در مراحل مختلف چرخه عمر محصول. 36

2-5-1-استراتژی های مرحله ورود به بازار 36

2-5-2-استراتژی های مرحله رشد 37

2-5-3-استراتژی های مرحله بلوغ 39

2-5-4-استراتژیهای مرحله ثبات و افول 41

2-6- فرآیند ارتباطات.. 47

2-7- مروری بر مدل FCB. 48

2-8- راهبرد های تبلیغی در شبکه FCB. 49

2-9- ایجاد ارتباط موثر. 50

2-10- مزیت ویژه ی فروش 51

2-11- استراتژی تمایز. 51

فصل 3: روش تحقیق. 52

3-1- مقدمه. 53

3-1-1- مرحله اول: مطالعات مقدماتی و کتابخانهای 53

3-1-2- مرحله دوم: مطالعات میدانی 53

3-2- جامعه آماری. 54

3-3- روش نمونه گیری. 54

3-4- محاسبه حجم نمونه. 55

3-5- ابزار گردآوری اطلاعات.. 55

3-6- روایی و پایایی تحقیق. 56

3-6-2-روایی. 56

3-6-2-پایایی 56

3-7- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 58

3-7-1-آزمون کولموگروف اسمیرنوف 58

فصل 4: محاسبات و یافته های تحقیق. 64

4-1- مقدمه. 65

4-2- نتایج آمار توصیفی. 65

4-2-1-متغیرهای جمعیت شناختی 65

4-2-2-بررسی آمار تحلیلی 74

4-2-3-آنالیز متغیرهای هر یک از سازه های تحقیق 81

فصل 5: نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات.. 84

5-1- مختصری از یافته های تحقیق. 85

5-2- مقایسه یافته های تحقیق با پیشینه تحقیق. 86

5-3- پیشنهادات.. 87

5-4- نتیجه گیری. 92

5-5- پیشنهادات برای تحقیقات آتی. 93

منابع و مآخذ. 94

فهرست اشکال

شکل (1-1) آمیخته بازاریابی.. 15

شکل (1-2)چرخه عمر محصول. 17

شکل (2-1) مدل FCB.. 48

شکل (4-1) توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب جنسیت.. 65

شکل (4-2) : توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب سن.. 66

شکل (4-3) توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب میزان تحصیلات.. 67

شکل (4-4) توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب وضعیت تاهل.. 68

شکل (4-5) توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب وضعیت شغل.. 69

شکل (4-6) توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب وضعیت درآمد. 70

شکل (4-7) توزیع فراوانی نمونه مورد بررسی را بر حسب فروشگاه ها71

شکل (4-8) عوامل موثر بر IMC از نگاه مصرف کنندگان. 72

شکل (4-9) عوامل موثر بر IMC از نگاه مصرف کنندگان در فروشگاه های زنجیره ای.. 73

شکل (4-10) آنالیز واریانس متغیرهای بازار مداری.. 81

شکل (4-11) آنالیز واریانس متغیرهای مشتری مداری.. 82

شکل (4-12) آنالیز واریانس متغیرهای برند مداری.. 83

شکل (5-1) سازه های ارتباطات یکپارچه بازاریابی.. 85

فهرست جداول

جدول (2-1) تحقیقات انجام شده قبلی.. 22

جدول (3-1) لیست متغیرها بر اساس شماره سئوالات.. 56

جدول (3-2) ضریب آلفای کرونباخ برای متغیرهای تحقیق.. 57

جدول (3-3) آزمون کولموگروف - اسمیرنوف.. 58

جدول (4-1) توزیع فراوانی جنسیت.. 65

جدول (4-2) توزیع غراوانی نمونه بر حسب سن.. 66

جدول (4-3) : توزیع غراوانی نمونه بر حسب سطح تحصیلات.. 67

جدول (4-4) توزیع فراوانی نمونه مورد بررسی را بر حسب وضعیت تاهل.. 68

جدول (4-5) توزیع فراوانی نمونه مورد بررسی را بر حسب وضعیت شغل.. 69

جدول (4-6) توزیع فراوانی نمونه مورد بررسی را بر حسب درآمد. 70

جدول (4-7) توزیع فراوانی نمونه مورد بررسی را بر حسب فروشگاه ها71

جدول (4-8) عوامل موثر بر انتخاب فروشگاه از نگاه مصرف کنندگان. 72

جدول (4-9) عوامل موثر بر IMC از نگاه مصرف کنندگان در فروشگاه های زنجیره ای.. 73

جدول (4-10) متغیرهای تاثیرگذار بر بازارمداری.. 76

جدول (4-11) متغیرهای تاثیرگذار بر میزان مشتری مداری.. 77

جدول (4-12) متغیرهای تاثیرگذار بر میزان برند مداری.. 78

جدول (4-13) متغیرهای تاثیرگذار بر میزان ارتباطات یکپارچه بازاریابی.. 80

جدول (4-14) آنالیز واریانس متغیرهای بازار مداری.. 81

جدول (4-15) آنالیز واریانس متغیرهای مشتری مداری.. 82

جدول (4-16) آنالیز واریانس متغیرهای برند مداری.. 83

جدول (5-1) سازه های ارتباطات یکپارچه بازاریابی.. 85

جدول (5-2) تحقیقات انجام شده قبلی.. 86

فصل اول

فصل 1: مقدمه و کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

امروزه بقای هر کسب و کاری بر اساس شناخت تک تک مشتریان و برقراری ارتباط متقابل با هرکدام از آنها بنا شده است. عدم شناخت مشتری و یا نقص در مدیریت دانش ، مدیریت نا کارآمد بازاریابی را در پی خواهد داشت.بازاریابی بر اساس دانش این نیاز را براورده کرده و ترکیبی مناسب از شناخت مشتری ( به کمک تکنیک های استخراج اطلاعات ) و اداره اطلاعات ( مدیریت بر اساس دانش ) را ارایه کرده است . بنابراین سه بخش اصلی بازاریابی بر اساس دانش عبارتند از : تهیه ی برگه ی مشخصات مشتریان ؛ تجزیه و تحلیل انحرافات و تجزیه و تحلیل روند .

• آمیخته ی بازاریابی

مدل آمیخته بازاریابی که بسیاری آن را با نام 4 P بازاریابی می شناسند، ابزاری توانمند است که می تواند به بازاریابان در تعریف استراتژیهای بازاریابی کمک کند. بازاریابان از این ابزار برای تعیین پاسخ های مناسب به بخشهای مورد نظرشان در بازار استفاده می کنند. نباید فراموش کرد که آمیخته ی بازاریابی آن دسته از عواملی هستند که در کنترل مدیریت است و می توان ادعا کرد که اکثر برنامه ها و تصمیمات بازاریابی بر اساس یکی از این 4 زمینه اتخاد می شوند:[2]

• محصول[1]
• قیمت[2]
• توزیع[3]
• ترفیع[4]

از آن جا که این 4 عامل در کنترل مدیریت است، می توان با ایجاد تغییر در آنها به سطح رضایت بالاتری در بین مشتریان خود دست یابند و احتمالاً سهم خود را از بازار افزایش دهند.

دراین تحقیق ساختار فصل های موجود به شرح زیر می باشد:

فصل اول (کلیات تحقیق): که در آن به بیان مساله، اهداف، فرضیات مسئله ضرورت اجرای تحقیق و کلیاتی از تحقیق پرداخته شده است.

فصل دوم ( مبانی نظری و پیشینه تحقیق) :‌که در این فصل به بررسی مبانی نظری مربوط و تحقیقات انجام گرفته در حیطه مربوطه پرداخته شده است.

فصل سوم (روش تحقیق) :‌در این فصل به شرح و بیان روش و مراحل انجام تحقیق، نحوه جمع آوری داده ها، نحوه تجزیه و تحلیل داده ها و مواردی از این قبیل پرداخته می شود.

فصل چهارم( یافته های تحقیق): در این فصل به بیان نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته می شود.

فصل پنجم( نتیجه گیری و پیشنهادات) :‌در این فصل، به بررسی اجمالی نتایج فصل چهارم و مقایسه آنها با پیشینه تحقیق پرداخته شده و همچنین پیشنهاداتی ارائه می شود.

در مجموع می توان نمودار ارتباط میان فصل ها را به صورت زیر نمایش داد:

1-2- تعریف مسئله

انسان امروز، خواسته یا ناخواسته در معرض تبلیغات فراوانی قرار دارد. امروزه ارتباطات بازاریابی بر نحوه ی حیات، منش، رفتار و جهان بینی ما نیز تاثیر می گذارد. بنابراین شناخت علمی تبلیغات و ارتباطات یکپارچه بازاریابی امری ضروری و لازم به نظر می رسد. اما با وجود این ضرورت و اهمیت متاسفانه این مقوله در کشور ما چندان که باید از منظر علمی، دقیق و زیبایی شناختی مورد بررسی قرار نگرفته است و ساخت آن چنان ساده انگاشته شده است که هر کسی به خود اجازه طراحی، تهیه و ساخت آگهی تبلیغاتی می دهد، بدون اینکه کوچکترین تخصصی در حوزه تبلیغات داشته باشد.

با نگاهی به ترکیب اعضای شرکتهای تبلیغاتی کشورمان، درمی یابیم که بیشتر اعضای آنها را گرافیست ها، فیلمبردارها، متخصصین کامپیوتر و غیره تشکیل داده است، که البته جهت اجرای تبلیغ همه ی آنها لازم است. اما جای عنصر اصلی که با توانایی علمی و تخصصی خود کاتالوگ تبلیغاتی را از یک کاغذ بی ارزش متمایز می سازد، خالی است. این عنصر اصلی، متخصص بازاریابی و تبلیغات است. متاسفانه خلاء دیدگاه استراتژیک تبلیغات و بازاریابی در آگهی های تبلیغاتی کشورمان به شدت نمایان است.

در واقع متخصص بازاریابی و تبلیغات، استراتژی تبلیغات را ملازم با عوامل مختلف، طراحی و تدوین می کند. بنابراین نه تنها تبلیغ باید دارای استراتژی باشد بلکه این استراتژی باید در راستای استراتژی بازاریابی بنگاه باشد تا بتواند اثر بخش شود.

در محیط پویا امروزی،شرکتها بایستی خود را با تغییرات معنی دار به منظور بقا و رشد تطبیق داده و حالت انعطاف پذیری داشته باشند.یکی از مهمترین دغدغه های و مشکلات سازمان های امروزی در بازارهای رقابتی ، عدم برنامه ریزی منظم ارتباطات یکپارچه بازاریابی می باشد.برنامه ریزی ارتباطات بازاریابی ،فرآیند مدیریتی است که به ایجاد و حفظ تعادل منطقی ما بین اهداف ارتباطی بازاریابی،منابع و موقعیت های در حال تغییر بازار می پردازد و هدف آن ایجاد یا تغییر اثربخش و یکپارچه ابزارهای ارتباطی شرکت ها به منظور دستیابی به هارمونی ارتباطی ،در راستای سیاستهای تشویقی و ترغیبی می باشد تا بار اضافی بر ذهن مشتریان ایجاد ننموده،بلکه با کمترین هزینه ارتباطی افراد را در تصمیم گیری به خرید محصولات شرکت ها ترغیب نماید.در این اقدام پژوهشی به نظر اکثر متخصصین ،سازه های تاثیرگذار بر یکپارچه سازی ارتباطات بازاریابی مثل بازارمداری ،نام و نشان مداری و مشتری مداری ،... باعث بهبود عملکرد نام و نشان می شود.به همین جهت امروزه تاثیرات معنی دار این سازه ها بر ارتباطات بازاریابی مورد تاکید قرار می گیرد تا از طریق یکپارچه سازی ابزارهای ارتباطی ضمن بهبود عملکرد نام و نشان ،سهم بازار و سهم مشتری آنها نیز افزایش یابد و این موضوع از دید بسیاری از متخصصین ارتباطات یک مزیت و شایستگی کلیدی در بازار محسوب می شود.[3]

[1] Product

[2] Price

[3] Place

[4]Promotion

بررسی تاثیر فناوری پیشرفته و توسعه مدل پذیرش فناوری RFID توسط کارمندان در خرده‌فروشی‌ها

چکیده:

در سال‌های اخیر، اهمیت تجربه‌ی خرید لذت‌بخش در محیط فروشگاه برای مشتریان نیز افزایش یافته است. در این مطالعه فناوری‌هایی را که رفتار خرید مشتریان در داخل از فروشگاه را تغییر می‌دهند بررسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که این تاثیرات چند جنبه‌ی کلی دارند. (۱) ظاهر فروشگاه و نقطه‌ی پایان فروش را دستخوش تغییر قرار می‌دهند. (۲) از طریق کمک و المان‌های جذاب مشتریان بیشتری را جذب کرده و در نتیجه روند خرید را بهبود می‌بخشند. (۳) رفتار خرید مشتریان را تحت تاثیر قرار می‌دهند. پس از بررسی فناوری‌های روز دنیا به این مسئله برخورد کردیم که برای پیاده‌سازی فناوری در هر سازمان یا فروشگاهی کارمندان سازمان/فروشگاه باید اجرای آن فناوری را قبول کنند. درادامه به بررسی ِ فناوری RFID‌پرداختیم. با توجه به اشاعه‌ی این فناوری در محصولات، نیاز به بررسی پذیرش آن توسط کارمندان احساس می‌شود. به منظور پاسخگویی به این سوال که کدام ویژگی شخصیتی کارمندان در پذیرش RFID موثر است، یک بازدید از کارکنان فروشگاه‌هایی که RFID را اجرا کرده اند انجام شد. از این رو این مقاله‌ی حاضر با استفاده از مدل پذیرش فناوری (TAM) به بررسی تاثیر۶ متغیر خارجی (ارتباط شغلی، قابلیت شرح نتایج، فرهنگ، نگرانی در استفاده از فناوری، تجربه و جنسیت) بر درک سهولت و سودمندی استفاده از RFID پرداخته است. بدین منظور پرسش‌نامه‌ی تهیه شده در میان اعضای جامعه‌ی آماری خرده‌فروشی‌های تهران توزیع شده و داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از روش رگرسیون خطی ِ چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج به دست آمده حاکی از اهمیت بالای فرهنگ درک شده در سطح جامعه، میزان ارتباط شغلی با فناوری و قابلیت شرح نتایج ِ استفاده از این فناوری را دارد. این تحقیق می‌تواند به مدیران، سازمان‌ها و شرکت‌های ارائه دهنده‌ی خدمات RFIDکمک شایانی نماید و توسعه‌ی این فناوری را در کشور تسهیل نمایند.

کلید واژه‌ها:

خرده فروشی، مدل پذیرش فناوری،، تکنولوژی نوین (پیشرفته)،فناوریشناسائیبااستفادهازامواجرادیویی

دراین تحقیق ساختار فصل های موجود به شرح زیر می باشد:

فصل اول (کلیات تحقیق): که در آن به بیان مساله، اهداف، فرضیات مسئله ضرورت اجرای تحقیق و کلیاتی از تحقیق پرداخته شده است.

فصل دوم ( مبانی نظری و پیشینه تحقیق):‌که در این فصل به بررسی مبانی نظری مربوط و تحقیقات انجام گرفته در حیطه مربوطه پرداخته شده است.

فصل سوم (روش تحقیق) :‌در این فصل به شرح و بیان روش و مراحل انجام تحقیق، نحوه جمع آوری داده ها، نحوه تجزیه و تحلیل داده ها و مواردی از این قبیل پرداخته می شود.

فصل چهارم( یافته های تحقیق): در این فصل به بیان نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته می شود.

فصل پنجم( نتیجه گیری و پیشنهادات): ‌در این فصل، به بررسی اجمالی نتایج فصل چهارم و مقایسه آنها با پیشینه تحقیق پرداخته شده و همچنین پیشنهاداتی ارائه می شود.

در مجموع می توان نمودار ارتباط میان فصل ها را به صورت زیر نمایش داد:

فهرست مطالب

چکیده‌ی فارسی۴

فصل اول: مقدمات و کلیات۱۳

۱-۱- مقدمه۱۴

۱-۲- تعریف مسئله۱۷

۱-۳- فناوری‌های نوین۱۹

۱-۳-۱- سیستم‌های همیار خرید۱۹

۱-۳-۲- آینه‌ هوشمند۲۲

۱-۳-۳- RFID۲۴

۱-۴- جنبه نوآوری تحقیق۲۵

۱-۵- پیشینه‌ی تحقیق۲۶

۱-۶- توجیح ضرورت انجام طرح۳۰

۱-۷- هدف از اجرا۳۱

۱-۷-۱- هدف اصلی ۳۱

۱-۷-۲- اهداف فرعی۲۸

۱-۸- فرضیات مساله۳۲

فصل دوم : ادبیات و پیشینه‌ تحقیق۳۳

۲-۱- وضعیت RFID در گذشته وحال ۳۴

۲-۲- RFID چگونه کار می‌کند؟۳۶

۲-۳- RFID، فناوری و روش های دسته بندی کردن RFID ۳۷

۲-۴- استاندرهای شناسه‌گذاری RFID۴۴

۲-۵- مزایای استفاده از RFID ۴۷

۲-۵-۱- در خرده‌فروشی‌ها۴۸

۲-۵-۲- در خط تولید۴۹

۲-۵-۳- در مراکز درمانی ۵۰

۲-۵-۴- مدیریت انبار۵۲

۲-۵-۵- کنترل تردد۵۲

۲-۵-۶- ردیابی و تشخیص حیوانات۵۳

۲-۵-۷- سیستم‌های هوشمند۵۴

۲-۶- موانع در انتشار و پیاده‌سازی فناوری RFID۵۵

۲-۶-۱- چالش‌های فناوری۵۶

۲-۶-۲- هزینه‌ی تگ‌ها و پیاده‌سازی۵۸

۲-۶-۳- استانداردسازی۶۰

۲-۶-۴- حریم خصوصی و پذیرش مصرف‌کننده۶۲

۲-۶-۴-۱- دستور از بین‌بردن۶۵

۲-۶-۴-۲- تگ بلاک شده۶۶

۲-۶-۵- پذیرش کارمندان۶۷

۲-۶-۶- بارکد (کد میله‌ای)۶۸

۲-۷- پیش‌بینی وضعیت RFID از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱۶۹

۲-۸- مدل پذیرش فناوری۷۲

۲-۹- مدل پذیرش فناوری (TAM) و RFID۷۳

۲-۱۰- ویژگی‌های شخصیتی ِ موثر بر پذیرش فناوری۷۵

۲-۱۰-۱-ارتباط شغلی۷۶

۲-۱۰-۲- اثبات نتایج ۷۷

۲-۱۰-۳- سازگاری با فناوری۷۹

۲-۱۰-۴- جنسیت۸۱

۲-۱۰-۵- تجربه ۸۳

۲-۱۰-۶- فرهنگ ۸۴

۲-۱۱- رضایت‌مندی۸۵

۲-۱۲- قصد استفاده از فناوری۸۶

۲-۱۴- مدل تحقیق۸۷

فصل سوم: روش تحقیق۸۹

۳-۱- روش تحقیق۹۰

۳-۲- ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات۹۰

۳-۳- طراحی مطالعه۹۰

۳-۴- طراحی نمونه ۹۱

۳-۵- گردآوری اطلاعات۹۳

۳-۶- طراحی پرسش‌نامه۹۳

۳-۷- اعتبار داده‌های تحقیق ۹۵

۳-۸- جامعه‌ی آماری۹۵

۳-۹- روش نمونه‌گیری و حجم جامعه۹۵

۳-۱۰- روش کار و تجزیه و تحلیل داده‌ها۹۶

۳-۱۱- نرم افزارهای مورداستفاده۹۸

فصل چهارم: محاسبات و یافته‌های تحقیق۹۹

۴-۱- نمونه‌ی آماری پرسش‌نامه۱۰۰

۴-۲- مشاهدات توصیفی۱۰۰

۴-۳- روایی و پایایی۱۰۲

۴-۳-۱- روایی۱۰۲

۴-۳-۲- پایایی۱۰۴

۴-۴- آزمون فرض‌های تحقیق۱۰۶

۴-۴-۱- بررسی ِ آزمونِ فرض‌هایی که برروی درک سودمندی تاثیرگذارند۱۰۶

۴-۴-۲- بررسی ِ آزمون فرض‌هایی که بر روی درک سهولت استفاده از فناوری موثرند۱۰۸

۴-۴-۳- بررسی آزمون فرض میانجی بودن سازگاری با فناوری بین جنسیت و درک سودمندی و سهولت استفاده از فناوری۱۱۰

۴-۴-۴- بررسی آزمون فرض‌های ۷-۱ و ۷-۲۱۱۱

۴-۵- بررسی گزاره‌های پژوهش۱۱۲

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و ارائه‌ی پیشنهادات۱۱۳

۵-۱- مقدمه۱۱۴

۵-۲- مباحثه۱۱۴

۵-۲-۱- فناوری‌های جدید۱۱۴

۵-۲-۲- مدل پذیرش فناوری TAM۱۱۸

۵-۲-۳- ارتباط شغلی۱۲۱

۵-۲-۴- قابلیت شرح نتایج۱۲۱

۵-۲-۵- نگرانی استفاده از فناوری۱۲۲

۵-۲-۶- فرهنگ۱۲۳

۵-۲-۷- جنسیت۱۲۳

۵-۲-۸ تجربه۱۲۵

۵-۳- نتیجه‌گیری۱۲۷

۵-۴- محدودیت‌ها۱۳۱

۵-۵- پیشنهادات برای مطالعات آتی۱۳۳

منابع و مآخذ۱۳۵

پیوست‌ها۱۴۰

پیوست ۱: پرسش‌نامه۱۴۰

پیوست ۲: فروشگاه‌های جامعه‌ی آماری۱۴۴

چکیده‌ی انگلیسی۱۴۹

فهرست اشکال، جداول و نمودارها

فصل اول: مقدمات و کلیات۱۳

شکل ۱-۱. سیستم همراه خرید شرکتIBM۲۰

شکل ۱-۲: آینه هوشمند گروه ایسپ برای کالای وابسته به چشم۲۴

فصل دوم : ادبیات و پیشینه‌ تحقیق۳۳

شکل ۲-۱: نحوه‌ی کارRFID۳۷

شکل ۲-۲: نمونه‌ای از تگRFID۳۸

شکل ۲-۳: نمونه‌ای از تگ‌خوان با برد ۱۰۰ متر۳۹

جدول ۲-۱: فرکانس‌های متداول RFIDو مشخصات معمول آن‌ها۴۴

شکل۲-۴: ساختار کلی استاندارد EPC۴۶

شکل ۲-۵: مدل پذیرش فناوری اولیه دیویس۷۳

شکل ۲-۶: نمودار مدل مفهومی TAM۸۸

فصل سوم: روش تحقیق۸۹

جدول ۳-۱: راهنمای پرسش‌نامه۹۴

فصل چهارم: محاسبات و یافته‌های تحقیق۹۹

جدول ۴-۱: اطلاعاتی توصیفی مربوط به جنسیت شرکت‌کنندگان۱۰۰

جدول ۴-۲: اطلاعاتی توصیفی مربوط به سن شرکت‌کنندکان۱۰۱

نمودار۴-۱: هیستوگرام سن شرکت‌کنندگان۱۰۱

جدول ۴-۳: روایی سوالات پرسش‌نامه توسط ماتریس چرخشی در تجزیه و تحلیل فاکتور۱۰۳

جدول ۴-۴: نتایج پایایی آیتم‌های مورد آزمون۱۰۵

جدول ۴-۵ : نتایج مربوط به برازش رگرسیون خطی بین متغیرهای SEX،JRTot، RDTot، TATot، CULTot وEXPTotبر روی متغیر پاسخPUTot۱۰۸

جدول ۴-۶ : نتایج مربوط به برازش رگرسیون خطی بین متغیرهایSEX،JRTot، RDTot، TATot، CULTot وEXPTot بر روی متغیر پاسخ PEUTot۱۰۹

جدول ۴-۷ : نتایج مربوط به برازش رگرسیون خطی بین متغیرSEXبر روی متغیر پاسخ TA۱۱۰

جدول ۴-۸ : نتایج مربوط به برازش رگرسیون خطی بین متغیرهای PEUTot و PUTot بر روی متغیر پاسخ SAT۱۱۱

جدول ۴-۹ : نتایج مربوط به برازش رگرسیون خطی بین متغیرهای PEUTot و PUTot بر روی متغیر پاسخ INTTot۱۱۲

فصل اول

مقدمه و کلیات تحقیق

۱-۱- مقدمه

از دیدگاه بازاریابی پارامترهای زیادی مانند قیمت، ترفیع‌،[1] مدیریت برند[2]، خدمات، تبلیغات، برنامه‌های وفاداری مشتریان، رفتار مصرف کننده، کانال‌های توزیع و...برای موفقیت یک کسب و کار باید به موازات یکدیگر مطالعه ‌شوند. لذا در بازار کسب و کار امروز، با توجه به سطح رقابت بالا بین بنگاه‌های اقتصادی، مشتری در محور عملیات قرار داشته و برآورده کردن نیازهای او از مهمترین ارکان بقا برای یک کسب و کار است. با آگاهی از این موضوع، در سال‌های اخیر اهمیتِ تجربه خرید لذت‌بخش در بین مشتریان در حال افزایش است. بدین معنی که فضای خرید، محیط جذابی را برای مشتری فراهم آورد. در نتیجه بسیاری از محققان با تاکید بر بهبود تجربه خرید لذت‌بخش مشتریان و بررسی ماهیت خرید ایشان، سعی در حفظ مشتریان موجود و جذب مشتریان جدید در نقاط فروش را دارند. برای درک جذابیت محل‌های فروش، در بازاریابی، متدهای مختلفی در دیدگاه‌های سنتی، نوین و الکترونیک وجود دارد که از مهم‌ترین متدهای نوین ایجاد محرک‌های حسی برای برانگیختن هیجان مصرف کننده و استفاده از تکنولوژی‌های جدید برای بقا در بازار رقابتی است. مسالهدیگریکهنشانازضرورتواهمیتتوجهبهاینموضوعدارد، ایناستکهدرعصرفناوریاطلاعاتوارتباطات،تعاملسازنده،اثربخشوپایداربااقتصادجهانیایجابمیکندکه،نهتنهاکالاهاوخدماتباکیفیتبالاوقیمت پایینموردمبادلهوودادوستدقرارگیرد،بلکهاستانداردهاوموازینپیشرفتهجهانینیزتوسطکشورهایمختلفوسازمانهایبینالمللیبهکارگرفتهشود. یکیازاینموازینواستانداردهایموضوع،توجه،التزامورعایت به‌کارگیریفناوری‌هایروزونویندرکسب وکاراست کهروزبهروزازاهمیت وضرورتبیشتریبرخوردارمی‌شود.خرده فروشان که در صدد برجسته کردن خودشان در یک بازار رقابتی پر ازدحام هستند، باید بطور فزاینده فناوری را جهت بهینه کردن تصمیم‌گیری، فراهم ساختن خدمات شخصی بیشتر، بالابردن کارایی زنجیره عرضه واصلاح فرایندهای تجارت خود بکار گیرند. مشتریان خودشان خواستار توجه ویژه به محصولات خوب با قیمت های مناسب، پاداش برای وفاداریشان وتجربه خرید لذت بخش وبدون دردسر هستند .با ضرورت رقابت، امروزه خرده‌فروشی ازجمله بخش‌هایی است که به لحاظ تکنولوژیکی بسیار توانمند شده است. آهنگ تغییر، خرده فروشان را به جستجوی ابزاری ترغیب می‌کند که به آنها امتیازی در برابر رقبایشان بدهد، اعم از اینکه در بخش فروش باشد ویا در انبار. خرده فروشان، اغلب به دلیل مواجهه با مزایای اندک و سودهای نازل، بین المللی شدن فزاینده بازارها، پیچیده تر شدن فزاینده بازارها، پیچیده تر شدن خریداران متقاضی معتقدند که می بایستی بطور دائم توانایی خودشان را برای بر طرف کردن نیاز های مصرف کنندگان بیشتر کنند. بکارگیری فنآوری برای حل این چالش ها ضروری به نظر می‌رسد. خرده فروشان در دفاتر مرکزی ودر مراکز تصمیم گیری خود برای گردآوری اطلاعاتی در مورد مشتریان، محصولات، روند فروش، حمل ونقل تدارکات واطلاعات مربوط به بازاریابی وابسته به فناوری هستند.

فناوری به اندازه خرده‌فروشی هایی چون خواربارفروشی ها فراگیر شده است. صندوق های خود پرداز، کیوسک ها وتجهیزات مراکز فروشی ... ، انبارگردانی، رایانه های کیفی وسیستم های مدیریت، شبکه های قیمت گذاری الکترونیکی، سیستم کنترل کننده صندوق، دستگاههای سطح سنج، مدیریت نیروی کار وابزارهای محاسبه قدرت فروش، شبکه های مدیریت امنیت برای سرعت دادن به معاملات، برچسب زنی الکترونیکی وابزارهای زنجیره عرضه جهانی ، در میان برخی از کاربردهای تکنولوژیکی که اکنون در بسیاری از عملیات‌های خرده فروشی جدید رایج است .

خرده فروشان بین المللی، بدون استثناء ، باید بتوانند مقادیر بسیار زیادی از کالاها را در شبکه های جهانی فروشگاههای موجود خود توزیع کنند. آنها برای مواجهه با چالش های ناگزیر مربوط به این امر، سیستم‌های پیشرفته مدیریت انبارداری وتدارکات را که هدف اصلی شان افزایش بهره وری وظرفیت عملی است بکارگرفته‌اند. برای چنین خرده فروشان ، فنآوری بابت کاهش هزینه ها در زنجیره عرضه، بهینه سازی ظرفیت حمل ونقل وایجاد ساختارهای تدارکاتی بین المللی مناسب ضروری است. وقتی این مشاغل در سطح بین المللی توسعه می‌یابند ومقیاس عملکرد خود را بالا می‌برند، در می‌یابند که باید فرایندهایی را برای اتوماسیون ومدیریت تهیه وتوزیع ایجاد کنند و آن‌ها را در سیستم‌های انبارداری خودشان ادغام نمایند. برای پشتیبانی ساختارهای پیچیده حاصل، سیتم های مدیریت اطلاعات قوی برای تسهیل در ارتباطات میان شبکه عملیات درون کشوری، فروشگاه‌ها و مراکز تصمیم گیری، کارمندان فروشگاه‌ها و مشتریان، مشتریان وپرسنل خدمات مشتریان، حرفه‌های بازاریابی ومدیریت فروشگاهی بکار گرفته می‌شوند .

در سال‌های اخیر، اهمیت تجربه‌ی خرید لذت‌بخش در محیط فروشگاه برای مشتریان نیز افزایش یافته است. در واقع، نویسندگان زیادی به این نتیجه رسیدند، مصرف‌کنندگانی که از محیط خرید لذت می‌برند بیشتر از کسانی که این لذت را تجربه نمی‌کنند،اقدام به خرید می‌کنند. لذا با جذاب‌کردن محیط خرید می‌توان تجربه خرید را در میان مصرف‌کنندگان افزایش داد. به طور خاص، این تجربه نقش مهمی را در روند رضایت مصرف‌کنندگان بازی خواهد کرد. در واقع جذاب کردن محیط خرید می‌تواند ارزش افزوده‌ای به کالاها و خدمات ارائه شده در فروشگاه بیفزاید[1].

بسیاری از فروشگاه‌ها تمرکز خود را بر روی انتخاب بهترین المان لذت‌بخش بر روی پایانه فروش برای مشغول نگه‌‌داشتن مشتریان بیشتر، خرید لذت بخش و نحوه ارتباط مشتریان با برند قرار داده اند. برای رسیدن به این امر، المان‌های مختلفی مانند سالن ورزشی، میکده و رستوران برای سرگرم کردن مشتریان فعلی و جذب مشتریان جدید به‌کار برده‌اند. برای مثال برند معروف آرمانی[3] رستوران معروف خود به نام نوبو[4] را در یکی از مهمترین شعبات خود در میلان ِ ایتالیا افتتاح کرد. برند رلف‌رولن[5] نیز رستوران خود را در آمریکا به گو‌نه‌ای ساخت که هر یک از المان‌های رستوران و محیط‌‌، یادآوری از برند بود. بنابراین روز به روز متوجه این مساله می‌شویم که مراکز و فروشگا‌ه‌های خرید تبدیل به مراکز سرگرم‌کننده و تفریحی نیز می‌شوند[1]. فناوری‌های روز دنیا ابزاری مفید برای رسیدن به این امر برای هر فروشگاهی محسوب می‌شوند.

۱-۲-تعریف مسئله

ایران به عنوان یک بازار خرده فروشی بزرگ و بکر محسوب می شود. با ورود برخی رقبای بزرگ در بخش خرده فروشی های بزرگ مانند هایپر استار[6] می توان به این موضوع پی برد که این بازار بسیار رقابتی است و هر کدام از خرده فروشی ها ملزم به اجرا کردن برنامه های مختص به خود هستند تا مشتریان جدید کسب کرده و مشتریان فعلی خود را حفظ کنند. بنابراین با توجه به پیشرفت تکنولوژی و نفوذ آن در هر کسب‌وکاری به ویژه خرده‌فروشی، استفاده از فناوری نوین برای جذاب کردن محیط خرید و ترفیعات برای مشتری ضروری می‌باشد.

فاصله زیاد کشور ما با کشورهای پیشرفته در زمینه ایجاد فناوری باعث شده تا ما شاهد ورود فناوری‌های جدید که در برخی موارد هزینه‌های سنگینی را نیز به همراه دارد، باشیم. از طرفی در بسیاری موارد شاهد هستیم که این فناوری‌ها به طور مناسب مورد استفاده قرار نگرفته و پس از استفاده‌ای کوتاه مدت به‌دلیل عدم بهره‌گیری مناسب به‌طور کلی کنار گذاشته می‌شوند. مثال واضح آن ورود رایانه‌های پیشرفته در سازمان‌ها و دستگاه‌های پایانه فروش در خرده‌فروشی‌هاست که به دلیل عدم پذیرش از سوی کارکنان و قصد آن‌ها برای استفاده از سیستم‌های دستی و سنتی، استفاده‌های بسیار محدود و غیرقابل توجیه اقتصادی از آن‌ها به عمل می‌آید. در صورتی که اگر ورود فناوری به کسب‌وکار مورد قبول و پذیرش کاربران آن باشد، کارایی مطلوب‌تری حاصل می‌شود.

با توجه به رشد و توسعه استفاده از فناوری (به ویژه [7]RFID) در عرضه و فروش محصولات، مروری بر ادبیات موضوع در این زمینه نشان می دهد که اکثر تحقیق‌های گذشته بر مبنای معرفی فناوری‌، زیرساخت و نحوه پیاده‌سازی آن بنا شده است و تاکید بر مسائل توسعه فنی آن داشته‌اند. لذا در این تحقیق ابتدا به معرفی فناوری‌های نوین و کاربرد آنها در خرده فروشی‌ها خواهیم پرداخت. سپس با تمرکز بر فناوری RFID و با توجه به اشاعه این فناوری در عرضه و فروش محصولات به بررسی پذیرش آن توسط کارمندان خرده فروشی‌ها خواهیم پرداخت. از این‌رو تحقیق حاضر با بسط مدل پذیرش فناوری [8]TAM به بررسی عوامل موثر و متغیرهای خارجی بر پذیرش این فناوری پرداخته است. مدل TAM یکی از برجسته ترین مدل‌های تئوریک در بررسی قبول یا رد فناوری جدید می‌باشد، که در بخش ادبیات موضوعی به تشریح آن خواهیم پرداخت. از این رو در این تحقیق با توجه به بازار ایران این مدل برای فناوری مذکور با بسط مدل موجود، متغیر ارتباط شغلی[9]، قابلیت اثبات نتایج[10]، سازگاری با فناوری[11]، جنسیت[12]، فرهنگ[13] و تجربه[14] در پذیرش فناوری RFID در بین کارمندان، به عنوان متغیرهای خارجی که بر سودمندی و سهولت استفاده از فناوری تاثیرگذارند، در نظر گرفته می‌شوند.

فناوری RFID دارای کاربردهای بسیار زیادی در صنعت می‌باشد که استفاده از آن‌ها طی سال‌های اخیر به شدت فراگیر شده است. با توجه به اشاعه این فناوری در عرضه و فروش محصولات، نیاز به بررسی پذیرش آن در سطح خرده‌فروشی‌ها احساس می‌شود.فناوری‌های سیستم‌های همیار خرید[15] و آینه هوشمند[16] نیز از جمله فناوری‌های به روز هستند که به توضیح هر یک خواهیم پرداخت.فناوری RFID به نسبت فناوری‌های دیگر در ایران چه از لحاظ زیرساخت و چه از لحاظ دانش عمومی شناخته شده‌تر است.

۱-۳- فناوری‌های نوین

از ویژگی‌های اصلی فناوری‌های قابل پیاده‌سازی بر خرده‌فروشی‌ها، تعامل فناوری بین مصرف‌کننده و کالا است. در واقع، با این فنآوری‌ها، مصرف کننده می‌تواند با کالا به مانند یک بازی ِ ویدئویی ارتباط برقرار کند. به همین دلیل، فناوری‌های تعاملی (مانند مدل‌های 3D فضایی) در چند خرده‌فروشی پیاده‌سازی شده است. فناوری‌های قابل استفاده در خرده‌فروشی‌ها بر پایه‌ی تلفن‌های همراه، دستگاه‌های محاسباتی و برنامه‌های نرم افزاری است[2].

[1]Promotion

[2]Branding

[3]Armani

[4]Nobu

[5]Ralph Lauren

[6]Hyperstar

[7]Radio Frequency Identification

[8]Technology Acceptance Model

[9]Job relevance

[10]Result demonstrability

[11]Technology compatibility

[12]Gender

[13]Culture

[14]Experience

[15]Shopping assistant systems

[16]Smart Mirror

مقایسه و بررسی محورهای زبان و اندیشه در آثار منیرو روانی پور و بیژن نجدی

چکیده

ادبیات آیینه تمام نمای زندگی اجتماعی، روحیات و احساسات مردم روزگار و اوضاع حاکم بر آن است. انسان هنرمند از رویدادهای پیرامون خود تاثیر می­پذیرد و بازتاب تأثیرات خود را از آنچه بر او گذشته است، در اثر هنری خود بازمی­نماید.

یکی از مهمترین مسائلی که امروزه در بررسی ادبیات از اهمیت ویژه برخوردار است. چگونگی بازتاب مسائل اندیشگی جهان معاصر در ادبیات است. در این میان نمی­توان از تأثیر جامعه، محیط و جنسیت بر نوع اندیشگی آفرینندگان آثار ادبی غافل بود. نویسنده در هرکجا که زندگی کند علاوه بر عناصر و عوامل مختلف مطمئناً شرایط محیطی و اقلیمی و جنسیت بر مبانی اندیشگی و زبان او نیز تأثیر­گذار است. منیرو روانی­پور نویسنده جنوبی است که نتوانسته خود را از تاثیر اقلیم و جنسیت برکنار دارد. آثار او در جهت کشف هویت زنان و دفاع از حقوق آنان با تاثیری پذیری از فرهنگ بومی به نگارش درآمده است. بیژن نجدی شاعر و نویسنده شمالی با بهره­گیری از محیط شمال و رویدادهای جهان معاصر و تاثیر­پذیری از زبان شعر، داستان­هایی شعرگونه به نگارش درآورده است. این پایان نامه، پژوهشی است درباره اندیشه و زبان این دو نویسنده و تأثیر جنسیت و جامعه بر مبانی اندیشگی و زبان آنها و همچنین تأثیری که اقلیم و محیط زندگی بر زبان و اندیشه آنان گذاشته است.

کلیدواژه: ادبیات داستانی، اقلیم، جنسیت، جهان معاصر، روانی­پور، بیژن نجدی

فهرست مطالب صفحه

فصل اول:

1-1 مقدمه----------------------------------------------------------------------------------- 6

1-2 اهداف اصلی طرح-------------------------------------------------------------------------- 9

1-3- ارایه فرضیات-------------------------------------- 9

1-4- پیشینه تحقیق و بررسی منابع------------------------ 9

1-5- روش کار------------------------------------------- 11

فصل دوم

2-1- پیشینه داستان نویسی ------------------------------------------------------------------- 12

2-1-1-ادبیات داستانی------------------------------------------------------------------------ 13

2-1-2-رمان---------------------------------------------------------------------------------14

2-1-3-داستان کوتاه-------------------------------------------------------------------------- 15

2-2- موضوع -------------------------------------------------------------------------------- 17

2-2-1- درونمایه -----------------------------------------------------------------------------17

2-2-2- اندیشه-------------------------------------------------------------------------------17

2- 3- لحن---------------------------------------------------------------------------------- 18

2-4- سبک----------------------------------------------------------------------------------19

فصل سوم

3-1- زندگی و آثار منیرو روانی­پور------------------------------------------------------------ 20

3-2- اندیشه‌ها و مضامین اجتماعی و روانی (روان‌شناختی)--- 22

3-2-1-اندیشه زنان------------------------------------- 22

3-2-1-1- سیمای مرد------------------------------------- 24

3-2-1-2- زنان روشنفکر---------------------------------- 28

3-2-1-2-1- طرد شدن زنان از خانواده--------------------- 29

3-2-1-2-2-نفرت از زندگی اشرافی ------------------------ 30

3-2-1-2-3- کار و نوشتن--------------------------------- 31

3-2-1-2-4-نداشتن خانه و سرپناه------------------------- 33

3-2-1-2-5- تنهایی------------------------------------- 34

3-2-1-3- زنان و خانواده-------------------------------- 34

3-2-1-4- فرزند و وابستگی به فرزند---------------------- 36

3-2-1-5- انتظار---------------------------------------- 39

3-2-1-6- ازدواج---------------------------------------- 42

3-2-1-6-1- ازدواج نامتناسب و اجباری- ------------------ 42

3-2-1-6-2- ازدواج پاک و متناسب------------------------- 43

3-2-1-6-3- ازدواج آزاد--------------------------------- 45

3-2-1-7- زنان و پیری----------------------------------- 46

3-2-1-8-آموزش و یادگیری-------------------------------- 46

3-2-1-9- اندیشه فمینیستی------------------------------ 47

3-2-2- اندیشه ناتورالیستی------------------------------ 53

3-2-3- فقر-------------------------------------------- 55

3-2-4- فساد-------------------------------------------- 57

3-2-5- کشف نفت----------------------------------------- 58

3-2-6-کمبود امکانات آموزشی----------------------------- 58

3-2-7- قاچاق------------------------------------------- 59

3-2-8- مهاجرت------------------------------------------ 59

3-2-9- تقابل سنت و مدرنیته----------------------------- 59

3-2-9- 1- طبیعت گرایی(عشق به طبیعت)------------------- 60

3-2-10- عشق-------------------------------------------- 62

3-2-10-1-عشق زمینی------------------------------------------------------------------------62

3-2-10-1-1- عشق و عصمت-------------------------------- 63

3-2-10-1-2 -عشق و عقل---------------------------------- 64

3-2-10-1-3- عشق یک نیاز------------------------------- 65

3-2-10-2- عشق آسمانی----------------------------------- 67

3-2-10-3- عشق به وطن(نوستالژی وطن)--------------------- 70

3-2-11- جبرگرایی--------------------------------------- 72

3-2-11-1-جبر تقدیر(تقدیرگرایی)------------------------- 72

3-2-11-2- جبر محیط------------------------------------- 73

3-2-11-3- جبر سنت­ها------------------------------------ 74

3-2-12- زندگی------------------------------------------ 75

3-2-13- مرگ------------------------------------------------------------------------------ 76

3-2-13-1- مرگ پذیری----------------------------------- 77

3-2-13-2- مرگ گریزی----------------------------------- 78

3-2-13-3- تناقض­های زندگی و زلالی مرگ------------------- 81

3-2-13-4- اندیشه پس از مرگ---------------------------- 82

3-2-14- انسان شناسی ---------------------------------- 82

3-3- اندیشه سیاسی-------------------------------------- 84

3-3-1- یاغی(مبارزان با استعمارگران)------------------- 84

3-3-2- حزب توده---------------------------------------- 89

3-3-3- درگیری­های سیاسی--------------------------------- 94

3-3-4- مسائل سیاسی دهه 70------------------------------ 97

3-3-5- سیاست و فرهنگ----------------------------------------------------------------------99

3-3-6- اندیشه جنگ------------------------------------------------------------------------101

3-4- اندیشه فرهنگی و اعتقادی-------------------------- 108

3-4-1-پیشگویی و طالع بینی----------------------------- 108

3-4-2- اعتقاد به موجودات وهمی و خیالی----------------- 110

3-4-2-1- یال------------------------------------------ 110

3-4-2-2- اجنه----------------------------------------- 110

3-4-2-3- بچه برو------------------------------------- 111

3-4-2-4-غولک------------------------------------------ 112

3-4-2-5- آبی----------------------------------------- 112

3-4-2-6-اهل غرق-------------------------------------- 113

3-4-2-7-بوسلمه---------------------------------------- 113

3-4-2-8- دی زنگرو------------------------------------ 114

3-4-3- آداب و رسوم------------------------------------ 115

3-4-3-1- مراسم باران خواهی --------------------------- 115

3-4-3-2- عزاداری-------------------------------------- 116

3-4-3-3- کِل زدن--------------------------------------- 116

3-4-4- باورهای خرافی---------------------------------- 118

3-4-5- اندیشه مذهبی----------------------------------- 121

3-5- زبان--------------------------------------------- 126

3-5-1-کاربرد زبان بومی------------------------------- 126

3-5-1-1- واژگان ------------------------------------- 127

3-5-1-2- فعل های بومی-------------------------------- 129

3-5-1-3- مکان های بومی------------------------------- 131

3-5-1-4-تشبیه بومی----------------------------------- 131

3-5-2- لحن ------------------------------------------ 132

3-5-3- سبک------------------------------------------- 132

3-5-4-تاثیر پذیری از بینش زنانه---------------------- 133

3-5-5-کاربرد صفت------------------------------------- 133

3-5-5-1-دادن صفت انسانی به اشیاء---------------------- 133

3-5-5-2- بسامد بالای برخی صفات------------------------ 134

3-5-6- نثر شاعرانه------------------------------------ 134

3-5-6-1- ایجاز---------------------------------------- 135

3-5-6-2- تقدیم صفت بر موصوف-------------------------------------------------------------- 135

3-5-6-3- درهم ریختگی اجزای جمله----------------------- 135

3-5-6-4- حذف فعل-------------------------------------- 135

3-5-7- فاعل قرار دادن اشیاء--------------------------- 136

3-5-8- توصیف------------------------------------------ 136

3-5-8-1- فضا سازی برای بیان اندیشه-------------------- 136

3-5-8-2- توصیف طبیعت--------------------------------- 138

3-5-8-3- توصیف شخصیت--------------------------------- 139

3-5-9- ویژگی زبان زنانه------------------------------ 139

فصل چهارم

4-1- زندگی و آثار بیژن نجدی---------------------------------------------------------------- 141

4-2- اندیشه‌های سیاسی--------------------------------------------------------------------- 143

4-2- 1- قیام جنگل------------------------------------ 144

4-2-2- حزب توده--------------------------------------- 147

4-2-3- حادثه پاسگاه سیاهکل---------------------------- 151

4-2-4-آشوب های اوایل انقلاب---------------------------- 151

4-2-4-1- کودتای 28 مرداد------------------------------- 152

4-2-4-2- ناامنی فضای سیاسی---------------------------- 152

4-2-4-3- زندان و زندانیان سیاسی----------------------- 154

4-2-4-4- ترور سیاسی---------------------------------- 157

4-2-4-5- سرخوردگی سیاسی------------------------------- 158

4-2-5- نفت-------------------------------------------- 159

4-2-6- جنگ-------------------------------------------- 159

4-3- اندیشه اجتماعی و روانشناختی---------------------- 162

4-3-1- تقابل سنت و مدرنیته---------------------------- 162

4-3-2- از خود بیگانگی و تنهایی انسان معاصر------------ 163

4-3-3- نگرش ناتورالیستی------------------------------- 165

4-3-4- انسان------------------------------------------ 166

4-3-4-1- جبرگرایی------------------------------------- 166

4-3-4-2- تنهایی و انتظار------------------------------ 167

4-3-4-3- یأس و اندوه--------------------------------- 168

4-3-5-آزادی------------------------------------------- 169

4-3-6- مرگ-------------------------------------------- 170

4-3-7-زن---------------------------------------------- 174

4-3-7-1-زن معمولی------------------------------------- 174

4-3-7-2-مادر----------------------------------------- 177

4-3-8- عشق------------------------------------------- 180

4-3-9- آنیما----------------------------------------- 181

4-3-9-1- آنیما و مادر-------------------------------- 181

4-3-9-2- آنیما و آب---------------------------------- 182

4-3-9-3- آنیما و تجلی در اندام------------------------ 183

4-3-10- پیری----------------------------------------- 183

4-3-11- بلوغ------------------------------------------ 184

4-3-12- فقر و ناتوانی--------------------------------- 185

4-3-13- زندگی----------------------------------------- 187

4-3-14- طبیعت گرایی----------------------------------- 188

4-4- اندیشه فرهنگی و اعتقادی-------------------------- 188

4-4-1- مذهب------------------------------------------- 188

4-4-1-1- زنان و مذهب---------------------------------- 189

4-4-2- آداب و رسوم و باورهای بومی-------------------- 189

4-5- زبان ------------------------------------------- 191

4-5-1- واژگان---------------------------------------- 191

4-5-2- آشنایی زدایی---------------------------------- 191

4-5-2-1- آشنایی زدایی موصوف و صفت-------------------------------------------------------- 192

4-5-2-2- آشنایی زدایی با استفاده از تصویرسازی--------------------------------------------------192

4-5-3- تصاویر----------------------------------------- 193

4-5-4-فاعل قرار دادن اشیاء---------------------------- 193

4-5-5- نثر شاعرانه----------------------------------- 194

4-5-5-1- جان بخشی------------------------------------------------------------------------194

4-5-5-2- حس آمیزی------------------------------------- 194

4-5-5-3- تشبیه----------------------------------------------------------------------------194

4-5-5- 4- حذف مضاف------------------------------------ 195

4-5-5-5- آوردن صفت برای مضاف-------------------------- 195

4-5-5-6- ترکیب وصفی مقلوب---------------------------- 195

4-5-6- شکستن روایت------------------------------------ 196

4-5-7- ترکیب سازی------------------------------------- 196

4-5-8- ایجاز------------------------------------------ 197

4-5-9-جابجایی ارکان جمله------------------------------ 198

4-5-10- تکرار---------------------------------------- 198

4-5-10-1- تکرار فعل---------------------------------- 198

4-5-10-2-تکرار کلمه --------------------------------- 198

4-5-10-3- تکرار قید---------------------------------- 199

4-5-11- توصیف---------------------------------------- 199

4-5-11-1-توصیف اشخاص---------------------------------- 200

4-5-12- لحن------------------------------------------- 200

فصلپنجم

5-1- مقایسه و بررسی---------------------------------- 201

5-2- نتیجه گیری-------------------------------------- 207

6- منابع -------------------------------------------- 210

 فصل اول

1- مقدمه و معرفی طرح :

در مورد نثر و انواع آن تعریف­­­ها و توضیحات زیادی در کتب مختلف سبک شناسی و نثر فارسی ارائه شده است. «نثر فارسی در مجموع شامل کلیه آثار منثوری است که از قرن چهارم تا دوران معاصر در زبان فارسی نوشته شده است» (روزبه،11:1384). این آثار منثور شامل قصه، داستان، رمان، داستان کوتاه و بلند ... می­شود که در جریان تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به نثر معاصر رسیده است. تجربه و آثار موجود در زبان­های مختلف بیانگر این موضوع است که در میان ملل و اقوام مختلف دوره کودکی نثر همزمان با دوره رسایی و بلوغ شعر است. یعنی آن زمان که شعر به اوج خود رسیده، نثر وارد دوره کودکی خود شده است. با همین شروع دیر هنگام تحولات زیادی را پشت سر گذاشت و به زودی به کمال و بلوغ رسید(ر.ک.صبور،37:1384).

نثر فارسی از آغاز تا امروز از لحاظ سبک و محتوا تحولات زیادی را پشت سر گذاشته است. نثر امروز حاصل تغییر و تحولات چهاردوره نثر است. دوره اول که نثر فارسی روان و ساده بود مثل تاریخ سیستان. دوره ی دوم نثر، نفوذ نثر عربی در فارسی و جملات طولانی و استشهاد به آیات قرآنی نثر را به سوی پیچیدگی کشاند همچون تاریخ بیهقی. در دوره سوم به دلیل تاثیرپذیری از زبان عربی ورود صنایع و تکلفات لفظی در زبان منجر به نثر فنی می­شود. کلیله و دمنه و مقامات حمیدی نمونه نثر مصنوع هستند. در قرن هفتم نثر دو سبک و طریقه را دنبال می­کند. سبک گلستان که نثر ساده و مرسل است، نثر فنی و مصنوع مانند تاریخ وصاف، نفثه المصدور. در قرن سیزدهم هجری به تقلید از سبک خراسانی ساده نویسی رواج می­یابد و در قرن چهاردهم به واسطه عوامل چندی چون تاسیس دارالفنون و ترجمه و....، تحولی عظیم در نثر به وجود می­آید و نثر رویکردی جدید را دنبال می­کند (ر.ک.رزمجو،1382؛175).

تاسیس دارالفنون در نخستین سالهای سلطنت ناصرالدین شاه قاجار به همت و کوشش بزرگ مرد ایران، میرزا تقی خان امیرکبیر بی­تردید تنها نقطه روشن و چشم گیر فرهنگی در تاریخ ایران آن روزگار بود. ورود چاپخانه به ایران، آغاز روزنامه نویسی، گسترش کتاب و روزنامه باعث دگرگونی نثر فارسی از جهات شکل و محتوا شد.(ر.ک.صبور،185:1384). نثر در سال‌های تولد خود بیشتر در خدمت درباریان بود به همین دلیل از زبان درباری پیروی می­کرد. با شروع نهضت مشروطیت و تغییر و تحولات سریعی که بعد از انقلاب مشروطیت افتاد، نثر به زبان مردم نزدیک شد و از لباس فاخر خود بیرون آمد. نوشتن سفرنامه ، انتشار روزنامه و ترجمه­­­ کتابهای اروپایی به این تحولات دامن زد و گرایش به ساده نویسی و تغییر محتوا در نثر رواج یافت. نویسندگان مشروطه منشأ تحول و دگرگونی اساسی در ادبیات ایران شدند. نخستین نشانه­های تحول نثر را بعد از نثر منشیانه و سفرنامه­ای باید در ترجمه­های دوران قاجار دید. سیاحت نامه ابراهیم بیگ و مسالک المحسنین عبدالرحیم طالبوف، اولین جرقه­های رشد داستان نویسی هستند. در این دوران ایرانیان از راه ترجمه با سرچشمه­های ادب اروپا و نثر داستانی و مکاتب ادبی آشنا شدند. این آشنایی باعث تأثیر عظیمی بر ادبیات شد. اعزام محصلان به خارج از کشور و ورود چاپخانه توسط عباس میرزا از جمله اقدامات مفیدی بود که در جهت پیشرفت نثر و آشنایی ایرانیان با اروپا در ادبیات این مرز و بوم موثر واقع شد. (ر.ک.مهروز،55:1380).

آنچه که امروز تحت عنوان ادبیات داستانی رایج است حاصل تغییر و دگرگونی دوره­های گوناگون نثر است. «از مهمترین اشکال نثر خصوصا امروز شکل داستانی است» (روزبه،18:1384) داستان تجلیگاه اوضاع و احوال اجتماعی، عواطف، افکار، رنج ها، آداب و سنن و مسایل و مشکلات مردم شد. داستان نویسی در دوران معاصر سیر صعودی پشت سرگذاشته است. از 1315تا1340 ادبیات از خیالبافی وارد حوزه واقعیت و آغاز افشاندن بذر اندیشه شد. تحولات چشم­گیری هم در اندیشه و هم در زبان ایجاد شد. محورهای اساسی داستان در این دوره اوضاع اجتماعی و مسایل روستایی و ناحیه­ای باورهای خرافی مردم، آزاد اندیشی، فروپاشی ارزش­های انسانی، مرگ اندیشی، عشق و مصایب و مشکلات زنان است. در این دوران نویسندگانی چون صادق هدایت، چوبک، جلال آل احمد، سیمین دانشور و.... در عرصه نثر داستانی آثاری گرانبها به نگارش درآوردند. در همین دوره ادبیات اقلیمی با نویسندگانی چون ساعدی، دولت آبادی، امین فقیری، درویشان، صمد بهرنگی و آل احمد پا گرفت و ادبیات زنان با حضور زنانی چون دانشور، علیزاده، گلی ترقی، پارسی­پور و مهشید امیرشاهی روی کار آمد. این دوره تا سال 57 شکوفاترین دوره ادبیات معاصر ایران و عرصه ظهور برجسته­ترین دستاوردهای هنری در تمامی زمینه­هاست. به رغم شیفتگی روشنفکران عرصه مشروطه در برابر تمدن غرب و نیز برخلاف رویکردهای جهان وطنی دهه بیست، در دهه چهل، در واکنش به شبه مدرنیسم وارداتی غرب، اندیشه «بازگشت به خویشتن» خصوصاً از مجرای آراء و اندیشه­های جلال آل احمد (غربزدگی) و بعدها شریعتی در میان روشنفکران اوج گرفت. جست وجو در اعماق هویت شرقی و به تبع آن بازگشت به سرچشمه­های فرهنگ بومی و آیینی، وجهه همت اغلب اندیشمندان و قلم به دستان شد. از رهگذر همین گرایش بود که ادبیات اقلیمی رشد و گسترش یافت ( ر.ک.همان،77:1384).

«ادبیات اقلیمی در دهه چهل، زاده شرایط اجتماعی و باورهای روشنفکری خاصی چون اصلاحات ارضی و تبعات ناشی از آن بود. بخش عمده ادبیات اقلیمی حاصل سفرهای نویسندگان جوانی بود که به عنوان معلم یا پزشک روانه روستاها می­شدند» (میرعابدینی،83:1377). بخشی از این ادبیات حاصل ذوق روشنفکران بومی بود. داستان نویسانی که به ادبیات اقلیمی توجه نشان دادند هر کدام در محیط و جغرافیای خاص خود رشد و نمو کرده­اند (ر.ک.آژند، 167:1383). آنان با تأثیر پذیری از زندگی مردمی که در مناطق دور از پایتخت در فقر و بدبختی زندگی می­کردند و با بهره­گیری از فرهنگ بومی زندگی مردم روستاهای خود را به تصویر کشیدند.

«توجه به جریان بومی­گرایی در دهه 20 کمتر و در دهه40 به بعد شدت یافت. دهه 40 و 50 اوج توجه به بومی­گرایی است. نویسندگان با تأکید بر بیگانه ستیزی وتقابل سنت و مدرنیته، توجه به روستاها به این چهره از ادبیات پرداختند. تاثیر جریان­های روشنفکری وسیاست محمدرضا شاه و بر اصرار بر مدرن کردن کشور و مهاجرت­ها از دلایل به وجود آمدن ادبیات اقلیمی است» (صدیقی،99:1388)

داستان نویسی اقلیمی در دهه 60 و70 نیز تداوم یافت. مضمون این گونه آثار در این دوره نفوذ مدرنیسم در بطن جوامع سنتی و عقب مانده، سرگشتگی ناشی از این دوگانگی بود. عمده­ترین تفاوت آثار اقلیمی در این دوره با آثار مشابه در دهه 40 و50 جایگزینی تخیل به جای مستند نگاری است. از این رو با راه­گشایی به عمق باورهای اساطیری و افسانه­ای بومیان، غالبا جغرافیای ناشناخته و سرشار از افسون و افسانگی را مجسم ساختند. در حوزه جنوب روانی­پور، احمد محمود، نسیم خاکسار، اصغر عبدالهی، محمدرضا صفدری به اقلیم جنوب سوزان و جنگ زده پرداختند. در حوزه شمال مجید دانش آراسته، فرامرز طالبی و بیژن نجدی با تأثیرپذیری از اقلیم شمال دست به قلم شدند.(ر.ک.روزبه،101:1384).

از دیگر مسایل عمده دهه 60 حضور چشم­گیر زنان در عرصه ادبیات است. ورود گسترده زنان به عرصه ادبیات و فعالیت­های ادبی پس از انقلاب اسلامی، شکل گسترده­ا­ی به خود گرفت و با شدت بیشتری دنبال شد. «در این دوره نوشتن و مطرح شدن برای زنان به صورت یک ضرورت تاریخی درآمد» (یاحقی، 290:1375) از جمله زنان داستان نویس این دوره خاکسار، ترقی، آقایی، علیزاده، روانی­پور و .... است.

دهه 60 یا عصر انقلاب، عصر فعالیت احزاب و گروههای مختلف سیاسی است به همین دلیل فضای سیاسی شدید بر جامعه حکمفرماست. در این دوره حمله عراق به ایران و فضای سیاسی پر از کشتار و مصائب جنگ، پذیرش قطعنامه و همچنین رخدادهای مهم جهانی از قبیل فروپاشی کمونیسم روسی، ایده­های جهان تک قطبی، نگرش­های کثرت گرایانه از دیگر مسائل سیاسی است که فضای اجتماعی و سیاسی جامعه را به شدت تحت تأثیر قرار می­دهد و هریک به فراخور تاثیر عظیمی بر ذهن روشنفکران جامعه گذاشت. واقعه دوم خرداد 76، مسایل سیاسی معاصر همه و همه از مسائلی است که در آثار ادبی دهه 60 تاکنون انعکاس وسیعی پیدا کرده است (ر.ک.روزبه،96:1384).

روانی­پور و بیژن نجدی دو نویسنده مهم این دهه هستند. هردو نویسنده با تاثیر­پذیری از فرهنگ بومی و مسائل دهه 60 به بعد، آثاری مورد توجه به نگارش درآوردند. از آنجا که نویسندگان مورد پژوهش از دو حوزه جفرافیایی متفاوت هستند و هر ناحیه زبان مخصوص به خود دارد، مطمئناً از لحاظ نوآوری­های زبان وتاثیر­پذیری از واژگان بومی و زبان محلی و نوع کاربرد جملات و تصویر­سازی­ها و خلق تصاویر زیبا و بدیع می­توانند مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند.

هیچ نویسنده و شاعری بی­تاثیر از محیط اطراف خود نمی­تواند باشد، خواه ناخواه محیط زندگی وطبیعت بر جهان بینی و ایدئولوژی او اثر گذار خواهد بود. با توجه به اینکه نویسندگان مذکور از دو حوزه جغرافیایی شمال وجنوب هستند، مطمئناً جهان بینی وایدئولوژی متفاوتی خواهند داشت واز این لحاظ می­توانند مورد پژوهش قرار بگیرند.

جنسیت می­تواند عامل مهمی در نحوه نگرش آنان به جهان اطراف و زبان این دو نویسنده باشد، زبان نویسنده بسته به زنانه یا مردانه بودن متفاوت است. زبان لطیف و نرم یا خشن، توصیفات زنانه و مردانه بودن، ساده یا پیچیده نوشتن و نوع نگاه به جهان هستی، عواملی هستند که می­توان در آثار نویسندگان مورد بحث بررسی شود.

این پژوهش در پنج فصل تنظیم شده است. فصل اول مقدمه و طرح پژوهش است، فصل دوم به کلیات بحث می­پردازد. در فصل سوم زبان و اندیشه روانی­پور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در فصل چهارم به زبان واندیشه بیژن نجدی پرداخته شده است و در فصل پنجم به مقایسه دو نویسنده از لحاظ موضوعات مورد بحث و همچنین نتیجه گیری اشاره شده است.

2- اهدافاصلی طرح:

اهداف اصلی این پایان نامه شناخت و معرفی منیرو روانی­پور به عنوان نویسنده جنوبی است که آثارش را با تأثیر­پذیری فرهنگ بومی، جنسیت و تحولات دهه 60 به نگارش درآورده است. همچنین معرفی بیژن نجدی نویسنده و شاعر شمالی که می­توانست جریان­ساز باشد و شناخت و معرفی مبانی فکری وسیر اندیشگی و ساختار زبانی هر دو نویسنده و مقایسه وبررسی آثار آنان و همچنین شناخت ومعرفی دو نویسنده از لحاظ موقعیت جغرافیایی وتاثیری که اقلیم بر مبانی فکری وساختار زبانی آنان داشته است.

3- ارائه فرضیات :

1.جریان فکری وسیر اندیشگی هر دو نویسنده از اوضاع اجتماعی آنان اثر پذیرفته است.

2. جنسیت می تواند عامل اثر گذار بر مضامین فکری و نوع زبان هر دو نویسنده باشد.

3.اقلیم ومحیط زندگی هردو نویسنده بر مضامین فکری وساختار زبانی آنان اثر گذار بوده است.

4- پیشینه تحقیق و بررسی منابع:

در هر تحقیق علمی مطالعه و بررسی تحقیقات وپژوهش­هایی که در ارتباط با موضوع انجام شده لازم وضروری است. چرا که بدون دست­یابی به نتایج پژوهش دیگران و توسعه و تکامل آنها، امکان رسیدن به پاسخ مناسب و تجزیه و تحلیل بهتر وجود ندارد. اما در ارتباط با موضوع این پایان نامه در حال حاضر هیچ تحقیق وپژوهش کاملی صورت نگرفته است، تنها بر تعدادی از آثار هر دو نویسنده نقد، بحث و بررسی­هایی انجام گرفته از جمله:

«نقد فمنیستی داستانهای بیژن نجدی، توسط الماس تاجریان، فصلنامه زبان و ادبیات فارسی، شماره31» که به بررسی نقش زن و دید نویسنده نسبت به زنان و حقوق زنان و دیدگاههای فمنیستی او اشاره کرده است.«عوامل شاعرانگی در داستان­های بیژن نجدی، دکتر حمید الهیان، فصلنامه علمی-پژوهشی دانشگاه الزهرا، شماره56،57» که عناصر شاعرانه در داستان­های بیژن نجدی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است.«اسباب وصور ابهام در داستانهای بیژن نجدی، علیرضا صدیقی، فصلنامه علمی ـ پژوهشی زبان و ادبیات فارسی، شماره 12» به بررسی صور ابهام در داستان، توجه به رئالیسم جادویی وجریان سیال ذهن و همچنین استفاده از زبان شعر که به نوعی باعث ابهام در کلام نویسنده شده­اند اشاره کرده است. «ذهن و جریان آن در داستان­های بیژن نجدی، فرشته رستمی و مسعود کشاورز، نشریه ادب و زبان، شماره 27» مسائل روانشناسی در داستان (A+B) را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. «خوانشی نقادانه از تصویرها در داستان­های بیژن نجدی، فرشته رستمی، فصلنامه پژوهشهای ادبی، شماره 19»که تصویر سازی داستان­های نجدی و زیر ساخت تصویرسازی در داستان­های او مورد بررسی قرار داده است . «دکتر قدرت قاسمی­پور در کتاب درآمدی بر فرمالیسم در ادبیات» به تاثیر نظریه­های فرمالیسم­ها در داستان­های نجدی و نقد داستان «می­دانست دارد می­میرد» اشاره کرده است. علاوه بر این مباحث نقدها و گفتگوهای مختلفی که با نویسنده انجام گرفته است از منابعی است که به فهم بهتر داستان­ها کمک شایانی کرده است.

«یک کولی فمنیست،زهرا یزدان پناه،ادبیات داستانی،شماره 74» که نقدی بر رمان کولی کنار آتش است، از جنبه­های مختلف مورد نقد قرار گرفته و منتقد به برخی از معایب این رمان از جمله: مشخص نبودن نقطه عدم تعادل،گره­گشایی، نقطه اوج، نداشتن وحدت هنری و شخصیت پردازی ضعیف اشاره کرده است. نقد دیگری هم بر این رمان انجام گرفته است که « خانم حجازی در ماهنامه نافه،شماره 2» به نقاط قوت رمان و شیوه ریالیسم جادویی ،جریان سیال ذهن اشاره کرده است.«پست مدرنیسم و بازتاب آن در رمان کولی کنار آتش،ناصر نیکوبخت ومریم رامین نیا،مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه مشهد،شماره 148» در این مقاله به بررسی مولفه­هایی چون روان پریشی،گفتگو با قهرمان، روایت­های تودرتو ،جابجایی یا تناقض،که رنگ وبوی پست مدرنیستی به رمان داده پرداخته است. «بررسی شخصیت زن در رمان معاصر عنوان پایان نامه خانم گلپور» که در این پایان نامه شخصیت زن در رمان خانم علیزاده و منیرو روانی پور و دیدگاه­های نویسندگان در مورد زن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. همچنین «خانم فریبا عابدینی در پایان نامه تحت عنوان سیمای زن در ادبیات داستانی معاصر»با تکیه بر آثار صادق هدایت، هوشنگ گلشیری، سیمین دانشور، محمود افغانی و منیرو روانی­پور به بررسی شخصیت اجتماعی زنان در جامعه و نگاه زنان و مردان نویسنده به زنان پرداخته است. «خانم مریم رامین نیا در پایان نامه با عنوان نقد و بررسی آثار منیرو روانی­پور و بازتاب ریالیسم جادویی درآن» شیوه و سبک آثار روانی­پور و همچنین ویژگی­های بارز چون گرایش به ادبیات اقلیمی،خلق فضای وهم آلوده و جادویی به شیوه ریالیسم جادویی را مورد پژوهش و بررسی قرار داده است. «دکتر محمود حسن­آبادی در کتاب مکتب اصالت زن(فمینیسم) در نقد ادبی» به بعضی از گرایشات زنانه در داستان­های روانی­پور و نقد داستان شب بلند پرداخته است.

اما در حوزه زبان و اندیشه منیرو روانی­پور و بیژن نجدی و مقایسه دو نویسنده از لحاظ زبان و اندیشه تا کنون هیچ تحقیق و پژوهشی صورت نگرفته است. در این پایان نامه در نظر داریم دو نویسنده مذکور از لحاظ زبان و اندیشه و تأثیر اقلیم و جنسیت در نوع زبان و اندیشه آنان مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است.

5- روش کار:

روش اجرای این پایان نامه به صورت توصیفی و تحلیلی در فضای کتابخانه­ای انجام شده است. در ابتدا منابع اصلی و مورد نیاز از جمله کتابهای زبانشناسی، ادبیات و همچنین آثار منیرو ­روانی­پور و بیژن نجدی جمع آوری و مورد مطالعه قرار گرفت که البته پژوهش در این قسمت به دلیل کمیابی کتا­بهای خانم روانی­پور و تجدید چاپ نشدن بعضی از آثار با مشکلات زیادی مواجه شد. در مرحله بعد از این منابع فیش برداری شد،در ادامه مطالب فیش برداری شده طبقه بندی و زیر نظر استاد راهنما و مشاور پایان نامه بر اساس اولویت، عنوان بندی گردید و پس از تجزیه وتحلیل تدوین گردید. در این پایان­نامه علاوه بر منابع اصلی ذکر شده مجلات وسایتهای مربوطه و پایان نامه­های که در ارتباط با موضوع پایان­نامه بود و همچنین نقد و بررسی‌هایی که بر آثار داستانی مشابه انجام شده بود به عنوان روش کار مورد استفاده قرارگرفت.

اثر تمرینات هوازی بر برخی از عوامل خطرزایبیماری شریان کرونری در بیمارانمولتیپل اسکلروز (MS) متوسط91

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، مطالعه­ی اثر تمرینات هوازی بر برخی عوامل خطر­زای بیماری شریان کرونری در بیماران مولتیپل اسکلروز (MS) متوسط بود. در این مطالعه کاربردی، تعداد15 نفر (22/8±68/33سال) از زنان مبتلا به MS با 4>EDSSبه طور تصادفی به دو گروه گواه (7 نفر) و آزمایش (8 نفر)تقسیم شدند. بیماران گروه آزمایش به مدت 8 هفته تمرین هوازی روی نوارگردان 3 روز در هفته و هر روز که شامل 5-10 دقیقه گرم کردن و سپس20-40 دقیقه با شدت 60-80 درصد حداکثر ضربان قلب اجرا شد؛ درحالی­که،گروهگواهبه زندگیمعمولخودادامهدادند.از نمونه­های خونی و تست­های عملکردی در هر دو گروه به ترتیب جهت اندازه­گیری برخی فاکتورهای بیماری شریان کرونری و عملکرد آزمودنی­ها استفاده شد.تمامی عملیات آماری با استفاده از نرم افزار19SPSS انجام شد.تجزیهوتحلیلیافته­هانشاندادکه 8 هفته تمرین هوازی، منجر به کاهش معنادار عوامل خطرزای بیماری شریان کرونری (تری­گلیسرید، کلسترول­تام، LDL و HDL به ترتیب 01/0p=، 21/0p=، 00/0p= و 02/0p=)، کاهش فشارخون (سیستولیک و دیاستولیک، به ترتیب 45/0p= و 03/0p=)، کاهش شاخص هزینه فیزیولوژیکی (01/0p=)، کاهش درصد چربی بدن (00/0p=) و افزایش معنادار ظرفیت­های عملکردی (استقامت راه رفتن، سرعت راه رفتن، تعادل و حداکثر اکسیژن مصرفی به ترتیب 00/0p=، 00/0p=، 00/0p= و 00/0p=) در بیماران مبتلا به MS­شد(05/0p≤).باتوجهبهیافته­هایاینپژوهشمی­توانبیان کردکه تمریناتورزشی هوازی می­تواند به عنوان یک روش درمانی غیرتهاجمی، عامل موثری در بهبود بیماری­های ثانویه و توانایی انجام فعالیت­های روزانه زندگی با صرف انرژی بهینه­تری خواهد شد که می­تواند در کنار مصرف دارو به بیماران مبتلا به MS توصیه شود.

واژه­های کلیدی: تمرین هوازی، مولتیپل اسکلروز، بیماری شریان کرونری، عوامل خطرزا،زنان.

 فصل اول

مقدمه و طرح پژوهش

1-1- مقدمه

تربیت بدنی به عنوان یک علم، ارتباط و همکاری تنگاتنگی با سایر علوم دارد و در سایه همین ارتباط است که پویایی خود را حفظ کرده است و روز به روز گسترده­تر و پیشرفته­تر شده و در نهایت زیر شاخه­های جدیدتری نیز در این حیطه، موجودیت خود را اعلام داشته­اند. یکی از زمینه­های جالب و بسیار مهم که امروزه نیز توجه بسیاری از محققین را به خود جلب کرده است؛ تحقیقات در زمینه طب ورزشی می­باشد. روشزندگیامروزهسببشدهتاافراد،خواستهوناخواسته،زمانقابلتوجهیازاوقاتخودرابدونفعالیتبدنیسپریکنند. بنابراین، برای جبران این کم­تحرکی، گنجاندن فعالیت بدنی مناسب در زندگی مردم یک ضرورت است. در این راستا، تشویق به شرکت در فعالیت­های بدنی می­تواند در ارتقای سطح سلامت جامعه و مدیریت بیماری­های مرتبط با کم­تحرکی سودمند باشد. همگام با کاهش روزافزون فعالیت ورزشی در جوامع بشری، شیوع بسیاری از بیماری­های مزمن جسمی و روانی مربوط به شیوه زندگی رو به افزایش است. افراد با عدم فعالیت جسمانی با خطرات جدی سلامتی مواجه هستند.

بیماری­های سیستم عصبی دارای شیوع بالا، زیان­های هنگفت اقتصادی بوده و باعث بروز اختلالات و عوارض مختلف می­شود. شدت و تنوع اختلالات در این بیماران وابسته به محل و وسعت ضایعه است. حوزه تحقیقاتی علوم ورزشی به عنوان یکی از متولیان سلامت و بهداشت جامعه، با توجه به توسعه و پیشرفتی که بدست آورده است؛ امروزه، همگام با علوم دیگر در یافتن روش­های درمانی برای بهبود اختلالات ناشی از بیماری­ها و آسیب­های ورزشی و همچنین بهبود وضعیت سلامتی افراد جامعه می­کوشد. به طوری که ورزش و فعالیت بدنی یک شیوه درمانی مهم و غیردارویی جهت کمک به بهبودی بیماران مولتیپل اسکلروز (MS)[1] است (1و3). این بیماری غیر قابل پیش بینی و یکی از مهم­ترین بیماری­های تغییر دهنده زندگی فرد می­باشد؛ زیرا، معمولا به بهترین دوران زندگی فرد صدمه می­زند و در واقع این بیماری اغلب افرادی را مبتلا می­کند که در مرحله مولد زندگی خود قرار دارند و به تدریج به سمت ناتوانی پیش می­برد که متاسفانه درمان قطعی ندارد. تحقیقات نشان دادند که فعالیت بدنی از جمله تمرین هوازی باعث پیشگیری از بیماری­های ثانویه از جمله بیماری شریان کرونری در افراد مبتلا و همچنین جلوگیری از عواقب این بیماری می­شود (99و104). امید است از این رهگذر وسعت دامنه دید تربیت بدنی و علوم ورزشی و به خصوص شاخه فیزیولوژی ورزشی به عنوان یک رشته تاثیر گذار بر درمان بسیاری از اختلالات ناشی از بیماری­ها آشکارتر گردد.

 1-2- بیان مسئله

مولتیپل اسکلروز (MS) یک بیماری مزمن دمیلیناسیون[2] سیستم اعصاب مرکزی و غیر قابل علاج است که عوارض و مشکلات فراوانی برای بیماران مبتلا ایجاد نموده و آن­ها را به سوی ناتوانی حرکتی سوق می­دهد. (2،5و58). MSاز یک کلمه یونانی اسکلروزیس[3] به معنی سخت­شدن استحکام گرفته شده است، در جایی که بافت زخم جایگزین میلین متلاشی شده می­شود، منجر به ماده­ی سفیدی در مغز و طناب نخاعی به ضخامت 1 سانتی متر می­شود (192و197). بیماری MS با توجه به نوع و شدت آن می­تواند جنبه­های بسیاری از زندگی افراد از قبیل ارتباط بین فردی، عملکرد شغلی، باورهای معنوی و شیوه معاشرت را متاثر سازد (5و49). علائم MS نامشخص است و همان­طور که بیان شد میلین سیستم اعصاب مرکزی (مغز و نخاع) را تخریب می­کند و به دنبال آن به تدریج بخشی از عضلات بدن توانایی خود را از دست می­دهند (2،4و193). اختلال راه رفتن در افراد مبتلا به MS با استفاده از عملکرد فیزیکی و اندازه­گیری­های متعدد حرکتی بالینی ثبت شده است. علائم مشاهده شده در MS ممکن است به راه رفتن غیر عادی یا بی­حرکتی منجر شود و اثرات منفی بر فعالیت بدنی داشته باشد (156).

با توجه به اینکه مبتلایان به MS حتی با سطح پایین بیماری، معمولا یک زندگی کم­تحرک را پیش می­گیرند (179)، این کم­تحرکی می­تواند باعث افزایش بیماری­های ثانویه مثل دیابت، استئوپروز و بیماری شریان کرونری در این افراد ­شود (104و174)؛ چراکه، بیماری شریان کرونری در اثر افزایش تری­گلیسریدها، کلسترول و کلسترول لیپوپروتئین کم چگال خون حاصل از کم­تحرکی رخ می­دهد (102)؛ پس، می­توان انتظار داشت که سطح پایین آمادگی قلبی- عروقی به کاهش کیفیت زندگی و کاهش توان هوازی و در نهایت افزایش خستگی و بد خوابی در افراد مبتلا به MS منجر شود (17، 102و156).

کم تحرکییکیازعواملخطرزایبیماریشریانکرونریاست.بیماریکرونریقلب،بیماریاستکهدرآندیوارهشریان­هاییکهعضلاتقلبراخون­رسانیمی­کنند،ضخیممی­شوند. اینضخیمشدگیکهبهعلتتشکیلضایعاتدردیوارهعروقایجادمی­شود،آترواسکلروز[4] نامیدهمی­شود؛بهاینضایعاتجدارعروق،پلاک[5]گفتهمی­شود. آترواسکلروزمی­تواندخون­رسانیبهعضلهقلب(میوکارد) رامحدودکند (6).علاوه براین، درکنارعواملشناختهشده­ایمانندسیگار،سن،جنس،پرفشارخونی،چاقی،افزایشکلسترول،تری­گلیسریدوغیرهعدمتحرکونداشتنفعالیتبدنیمناسبنیزازعواملخطرقابلکنترلبیماری­هایعروقکرونریاستکهسال­هاستتوجهفیزیولوژیست­ها،پزشکانومتخصصینقلبرابهخودجلبکردهاست. از طرفی، تواناییفرددراجرایفعالیت­هایورزشیبهکاراییوعملکرددستگاه­هایمختلفبدنازجملهدستگاهقلبی - عروقیبستگیدارد. بنابراین،باتمریناتورزشیمنظموطولانیمدت،قلبدستخوشتغییراتیمی­شود. چنینتغییراتیراپدیدهسازگاریقلبدرپاسخبهتمریناتورزشییا تغییراتفیزیولوژیکمی­نامند (72).

دراینمیان،محققانفیزیولوژیورزشیهموارهدرصددتوسعهمؤثرترینواجرایی­ترینشیوه­هایفعالیتورزشیدرراستایکارآمدنمودنوبهروزکردنتوصیه­هایفعالیتورزشی،به عنوانبخشمهمیازسبکزندگیسالموبهداشتیوبخشمکملدرپیشگیریودرمانبسیاریازبیماری­هایمرتبطباکم­تحرکی،ازجملهبیماری­هایقلبی - عروقیبوده­اند.ازبینشیوه­هایتمرینی،بیشترمطالعاتانجامشدهفعالیتورزشیهوازیتداومیرا مورد تایید قرار داده­اند (6).آشکاراستکهیکرابطهما بیناحتمالخطر بیماری شریان کرونری و فعالیت بدنیوجوددارد. تغییراتاحتمالیدرساختمانلیپوپروتئیندرطولتمرینات ورزشیممکناستیکتغییرمهمیباشدکهبتواندرابطه­بینورزشوکاهشاحتمالخطر بیماری شریان کرونریراتوضیحبدهد. لیپوپروتئینبادانسیتهبالا (HDL)[6]بهعنوانیکعاملاصلیاحتمالخطربیماری شریان کرونریتصورشدهاستوسطحپاییناینلیپوپروتئینباافزایشاحتمال خطربیماری شریان کرونریمربوطمی­باشد.کسانیکهبهصورتپایدارودایمیورزشمی­کنندنسبتبههمتایبدونتحرکورزشی،سطحHDLرابهصورتزیادیدارامی­باشند.ازاینروپیشنهاداین­کهورزشاینتغییراتسودمندراترغیبمی­کند،را می­توان توجیه کرد (100).

در گذشته پزشکان به بیماران خود توصیه می­کردند که از انجام تمرینات ورزشی خودداری کنند آن­ها بر این عقیده بودند که خستگی و افزایش دمای بدن از عوارض این تمرینات است که به بدتر شدن بیماران مبتلا به MS خواهد شد (126و152). اخیرا مطالعات زیادی نشان دادند که تمرینات ورزشی به صورت صحیح و یا دیگر تکنیک­های توانبخشی می­توانند در بهبود این بیماران موثر باشد. اگرچه ورزش نمی­تواند روند از بین رفتن میلین را متوقف یا آن را بازسازی کند؛ اما، با روش­های دیگر فرد مبتلا به MS را حمایت و به آن­ها کمک می­کند (6و100). از آنجا که توانایی حرکتی این افراد پایین است و زود خسته می­شوند، خستگی یکی از علل تشدید بیماری محسوب می­شود و به کاهش توانایی حرکتی و حسی می­انجامد (66و196).

تا به امروز هیچ درمان قطعی برای MS وجود نداشته است و شواهد کمی وجود دارد که راه حل­های دارویی بتوانند به ضعف عضلانی و مشکلات راه رفتن که به طور معمول توسط این افراد تجربه شده­اند، کمک کند. با وجود این، تحقیقات نشان دادند که فعالیت بدنی از جمله تمرین هوازی باعث کاهش بیماری شریان کرونری افراد مبتلا به MS و جلوگیری از عواقب این بیماری می­شود. همچنین، پژوهشگران نشان داده­­اند که یک ارتباط مستقیم و اولیه بین قدرت عضلانی و عملکرد بسیاری از فعالیت­های روزمره مثل پیاده­روی در افراد مبتلا به MS وجود دارد (46و63). بدونشکعادتبهتمریناتبدنیمناسبوسطحآمادگیجسمانیبالامی­تواندعاملمهمیدرپیشگیریوکاهششدتامراضمختلفبینمردممخصوصا بیمارانی همانند بیماران مبتلا به MS که بیشتر به کم­تحرکی روی می­آورند و باعث مبتلا به بیماری­های ثانویه­ای مانند بیماری شریان کرونری می­شود، باشد (100).

به طور کلی، مطالعات مختلف اثرگذاری فعالیت بدنی را به شکل تمرینات هوازی بر برخی از فاکتورها مانند کیفیت زندگی، خستگی، تعادل و EDSS[7] نشان داده­اند. همچنین، با توجه به خطر شریان کرونری و سایر اختلالات سیستم قلب و عروق هدف پژوهش حاضر این است که نشان دهد آیا تمرین هوازی بر برخی از عوامل خطرزای بیماری شریان کرونری در بیماران MS تاثیر دارد؟

 1-3- ضرورت و اهمیت پژوهش

MS یکی از شایع­ترین اختلالات عصبی است که متاسفانه تعداد زیادی از مردم جهان بدان مبتلا هستند و روز به روز بر تعداد مبتلایان افزوده می­شود؛ به طوری­که، این بیماری در حدود 5/3 میلیون نفر را در سطح دنیا گرفتار نموده است. بالاترین میزان شیوع شناخته شده این بیماری، بیش از 250 مورد در هر 100 هزار نفر در جزایر اورکنی، در شمال اسکاتلند می­باشد (3و37). در حدود 300 هزار نفر در امریکا بدان مبتلا هستند و بیشترین میزان بروز آن در افراد جوان می­باشد (5). رئیس انجمن متخصصین مغز و اعصاب ایران، از وجود 50 هزار مبتلا به MS در کشور خبر دادند و ایران را از جمله کشورهایی اعلام کردند که شیوع بالایی از این بیماری را دارد. هم اکنون در کشور ایران 9/52 نفر در هر 100 هزار نفر مبتلا به MS هستند. در کل حدود 15 تا 30 نفر از هر 100 هزار نفر در ایران گزارش شده است (3 و37). به طوری­که، در شهرستان سنندج 614 نفر به بیماری MS مبتلاهستند که 416 نفر زن و 198 نفر مرد به این بیماری مبتلا هستند. این بیماری اغلب در سنین جوانی آشکار می­شود که بیش از 85 درصد از این بیماران از مشکلات راه رفتن رنج می­برند (59و193). شروع بیماری در سنین 15 تا 40 سالگی و اوج آن در سنین 20 تا 30 سالگی است و به ندرت قبل از 10 سالگی و بعد از 60 سالگی دیده می­شود. MS در زنان شایع­تر از مردان می­باشد به طوری که در زنان 3/1 تا 4/1 برابر مردان است (4و150).

از آنجایی که مصرف داروهای مختلف، همواره با عوارض جانبی همراه است و امروزه در نظام پزشکی جهانی تلاش­ها بیشتر در جهت پیشگیری و درمان بیماری­ها بدون استفاده از دارو می­باشد؛ اگرچه، دارو می­تواند تعداد و شدت عود بیماری را کاهش دهد به نظر می­رسد شرکت در یک برنامه منظم و مدون ورزشی بتواند سهم عمده­ای در کاهش عوارض بیماری MS، بهبود سلامتی روانی و هم­چنین بهبود کیفیت زندگی بیماران داشته باشد (44و119). با افزایش تمرینات هوازی از بیماری­های ثانویه­ای مانند بیماری شریان کرونری که در اثر رسوب چربی­های داخل رگ­های خونی و سختی این رگ­ها به علت بی تحرکی این بیماران به وجود می­آید، کاسته می­شود و افزایش عملکرد قلبی- عروقی را به همراه دارد و ممکن است تاثیر مستقیمی بر کیفیت زندگی این بیماران داشته باشد (104و134)؛ چراکه، نشان داده شده که ظرفیت هوازی در افراد مبتلا به MS کاهش یافته و دیگر پارامتر­های قلبی عروقی مثل ضربان قلب استراحت و فشار خون دیاستولیک در افراد مبتلا به MS بالا رفته است. انواع تمرینات می­تواند شامل ارگومتر دستی، پایی، راه رفتن روی تردمیل، تمرینات مقاومتی، تمرینات ورزشی وابسته به آب جایی که وزن بدن حمایت می­شود که به تعادل و ضعف انتشاری کمک می­کند.

اگرچه تدابیر و روش­های زیادی در جهت کاهش مشکلات بیماری MS و ارتقاء سطح فعالیت­های روزمره زندگی در این بیماران صورت گرفته است؛ اما، هر کدام از این راهکارها، خود دارای عوارض و مشکلات زیادی می­باشند. یکی از روش­های رایج درمان بیماری MS، درمان دارویی می­باشد که با عوارض بی­شماری همراه است (5). در سال­های اخیر، روش­های غیر دارویی توجه کلیه بیماران و از جمله بیماران مبتلا به MS را به خود جلب کرده است که تحت عنوان درمان­های تکمیلی شناخته می­شوند. برای جلوگیری از عوارض این بیماری شاید بتوان از ورزش به عنوان روش درمانی بدون عوارض جانبی دارویی برای بیماران MS سود برد (104و134). درمان­های مکمل و از جمله تمرین درمانی می­تواند روند و سیر بیماری MS را کند سازد، تعداد حملات را کاهش دهد و شروع ناتوانی همیشگی را به تاخیر اندازد. با توجه به افزایش این بیماری در میان افراد و تاثیری که بیماری MS بر افراد به ویژه قشر جوان می­گذارد و همچنین نقش انکار ناپذیر زنان در محیط خانواده و این­که زنان نسبت به مردان بیشتر تحت تاثیر قرار می­گیرند، از سوی دیگر عوارضی که در اثر مصرف داروها و کم­تحرکی افراد مبتلا وجود دارد و همچنین زیان­های اقتصادی مستقیم و غیرمستقیم این بیماری در افراد مبتلا، ضرورت را در آن دیدیم که راه حلی مناسب با هزینه کمتر و بدون عوارض برای افزایش کیفیت زندگی افراد مبتلا ارائه دهیم. با توجه به این­که، معالجه و مداوا با ورزش از قرن­ها پیش به عنوان یک شیوه پذیرفته شده علمی در پزشکی به کار گرفته می­شود و در میان مردم به صورت تجربی رواج داشته است و این­که تمرین هوازی یکی از کم هزینه­ترین و بی­خطرترین ورزش­هاست. بنابراین، ضروریست که اثرات فعالیت بدنی در قالب تمرین هوازی بر عوامل دخیل در بیماری­ها از جمله بیماری شریان کرونری در مبتلایان به MS انجام گیرد.

[1] ) Multiple Sclerosis

[2] )Demyelization

[3] ) Sclerosis

[4] ) Atherosclerosis

[5] ) plaque

[6]) High density lipoprotein – cholesterol

[7] ) Expanded Disability Status Scale

مقایسه وضعیت استخرهای سرپوشیده استان گیلان با استانداردهای ملی و بین المللی

  فهرست مطالب

 فصل اول

1-1- مقدمه .3

1-2- بیان مسئله ...5

1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق ..7

1-4- اهداف تحقیق .... 10

1-4-1- هدف کلی .......10

1-4-2- اهداف اختصاصی ..............................................................................................................10

1-5- پیش فرض های تحقیق ..........................................................................................................11

1-6– فرضیات محقق........................................................................................................................11

1-7- محدودیت های تحقیق ...........................................................................................................12

1-7-1 - محدودیت هایی که توسط محقق اعمال شد......................................................................12

1-7-2 - محدودیت های غیر قابل کنترل ........................................................................................12

1-8- تعریف واژه ها و اصطلاحات ................................................................................................12

فصل دوم

2-1- مقدمه ....................................................................................................................................16

2-2- اهمیت مدیریت اماکن ورزشی ...............................................................................................16

2-2-1 اهمیت مدیریت ریسک ........................................................................................................17

2-2-2 اماکن ورزشی و خطرات آنها ..............................................................................................18

2-3- تعریف استخر شنا ..................................................................................................................18

2-4- تاریخچه استخرهای شنا .........................................................................................................19

2-4-1- تاریخچه استخرهای شنا در دنیا .........................................................................................19

2-4-2- تاریخچه استخرهای شنا در ایران .................................................................................... 20

2-5- انواع استخر ..........................................................................................................................21

2-5-1- استخر شنای سرپوشیده ....................................................................................................21

2-5-2- استخر شنای روباز ...........................................................................................................21

2-6- طبقه بندی استخرها بر اساس نوع کاربردی ..........................................................................21

2-6-1- استخرهای خردسالان .......................................................................................................21

2-6-2- استخرهای آموزشی ..........................................................................................................22

2-6-3- استخرهای شنای تفریحی .................................................................................................22

2-6-4- استخرهای شنای حرفه ای و مسابقات ..............................................................................22

2-6-5- استخرهای معلولین ...........................................................................................................23

2-6-6- استخرهای چند منظوره ....................................................................................................24

2-7- فضاهای جنبی استخر ...........................................................................................................24

2-7-1- رخت کن ........................................................................................................................24

2-7-2- دوش ها ..........................................................................................................................25

2-7-3- سرویس های بهداشتی .....................................................................................................25

2-7-4- اتاق ناجیان .....................................................................................................................25

2-7-5- اتاق کمک های اولیه ......................................................................................................26

2-7-6- تصفیه خانه ....................................................................................................................26

2-7-7- انبار ...............................................................................................................................26

2-8- بهداشت .............................................................................................................................27

2-8-1- تعریف بهداشت .............................................................................................................27

2-8-2- بهداشت ورزشی ............................................................................................................27

2-8-3- بهداشت و ایمنی اماکن ورزشی .....................................................................................27

2-9- بهداشت استخرهای شنا ......................................................................................................27

2-9-1- بهداشت آب استخر ........................................................................................................28

2-9-2- آب استخر و شیوع بیماری‌ها ..........................................................................................28

2-10- گندزدایی آب....................................................................................................................29

2-10-1- انواع گندزدایی .............................................................................................................29

2-10-1-1- استفاده از کلر برای گندزدایی استخر شنا ..................................................................30

2-10-1-2- گندزدایی آب با استفاده از ازون ...............................................................................31

2-11- شیمی آب استخر ...............................................................................................................31

2-11-1- PH آب ........................................................................................................................32

2-12- سیستم تصفیه و گردش آب ................................................................................................32

2-13- ایمنی استخرهای شنا ..........................................................................................................33

2-13-1- طرح امنیت فضاهای ورزشی...........................................................................................34

2-13-2-ایمنی در ساختمانهای ورزشی...........................................................................................35

2-14- موقعیت استخر شنا ..............................................................................................................37

2-15- نیروی انسانی .......................................................................................................................37

2-15-1- مدیر استخر .....................................................................................................................37

2-15-2- منجی غریق .....................................................................................................................38

2-15-3- مسئول فنی استخر ............................................................................................................39

2-16- تعریف استاندارد ..................................................................................................................39

2-16-1- اهداف و دستاوردهای استاندارد ......................................................................................39

2-16-2- سطوح استاندارد ..............................................................................................................40

2-16-3- پیدایش استاندارد اماکن ورزشی ......................................................................................40

2-16-4- استاندارد تجهیزات ..........................................................................................................41

2-16-5-استاندارد تجهیزات استخرهای شنا.....................................................................................42

2-16-6- سطوح قابل قبول خطر در ورزشها...................................................................................50

2-17- پیشینه تحقیق .......................................................................................................................51

2-17-1- تحقیقات انجام شده در داخل کشور ...............................................................................51

2-17-1-1– استخرها.......................................................................................................................51

2-17-1-2– اماکن ورزشی..............................................................................................................54

2-17–2- تحقیقات انجام شده در خارج از کشور ...........................................................................56

2-18- جمع بندی ...........................................................................................................................61

فصل سوم

3-1- مقدمه ....................................................................................................................................64

3-2- روش تحقیق ..........................................................................................................................64

3-3- جامعه و نمونه آماری .............................................................................................................64

3-4- ابزار گردآوری اطلاعات ........................................................................................................64

3-4-1- پرسشنامه ویژگی های دموگرافیک .....................................................................................65

3-4-2- چک لیست ایمنی و بهداشت .............................................................................................65

3-4-2-1- اجزای اصلی چک لیست ..............................................................................................65

3-4-2-1-1- فرم اطلاعات عمومی استخر .....................................................................................65

3-4-2-1-2- سؤالات چک لیست .................................................................................................66

3-4-2-2- روش امتیاز گذاری ......................................................................................................72

3-4-2-3- روایی و چک لیست ایمنی و بهداشت ..........................................................................72

3-4-2-3-1- روایی چک لیست ...................................................................................................72

3- 5- شیوه اجرای تحقیق .............................................................................................................73

3-6- روش آماری ........................................................................................................................73

فصل چهارم

4-1- مقدمه......................................................................................................................................75

4-2- توصیف آماری استخرهای استان گیلان....................................................................................75

4-3- توصیف آماری ویژگیهای انسانی استخرها...............................................................................76

4-3-1- بررسی وضعیت ناجیان استخرهای استان گیلان...................................................................77

4-3-2- بررسی وضعیت مدیران و مسئولان فنی استخرهای استان گیلان...........................................78

4-4- بررسی اطلاعات عمومی استخرهای استان گیلان.....................................................................79

4-5- بررسی طبیعی بودن توزیع متغیرها...........................................................................................82

4-5-1- بررسی طبیعی بودن وضعیت بهداشت استخرهای استان گیلان و ابعادآن..............................82

4- 5-2- بررسی طبیعی بودن وضعیت ایمنی استخرهای استان گیلان و ابعادآن.................................83

4- 5-3- بررسی طبیعی بودن وضعیت امکانات معلولین، وسایل ایمنی و نجات و ویژگیهای مسابقه‌ای استخرهای استان گیلان.....................................................................................................................83

4- 5 -4- بررسی طبیعی بودن وضعیت میزان کلر آب( بر حسب ppm)، میزان ph آب ومیزان درجه حرارت آب استخرهای استان گیلان..................................................................................................84

4- 5 - 5 بررسی طبیعی بودن وضعیت ناجیان استخرهای استان گیلان..............................................84

4-6- آزمون فرضیه‌های تحقیق.........................................................................................................85

4-6-1- فرضیه اول..........................................................................................................................85

4-6-2- فرضیه دوم..........................................................................................................................87

4-6-3- فرضیه سوم.........................................................................................................................88

4-6-4- فرضیه چهارم......................................................................................................................89

4-6-5- فرضیه پنجم........................................................................................................................89

4-6-6- فرضیه ششم........................................................................................................................90

4-6-7- فرضیه هفتم........................................................................................................................91

فصل پنجم

5-1 - مقدمه.....................................................................................................................................93

5-2 - خلاصه تحقیق........................................................................................................................93

5-3 - بحث و بررسی.......................................................................................................................95

5-3-1- وضعیت بهداشتی آب استخرها............................................................................................95

5-3-2 - میزان بهداشت استخرها(سرویسهای بهداشتی، محوطه رختکن و محوطه داخلی استخرها 100

5-3-3-وضعیت ایمنی استخرها....................................................................................................101

5-3-4 – میزان امتیاز امکانات معلولین...........................................................................................103

5-3-5- وسایل ایمنی‌و‌نجات..........................................................................................................103

5-3-6- میزان ویژگیهای مسابقه‌ای استخرها...................................................................................103

5-3-7- وضعیت نیروی انسانی (مدیران-مسولان فنی و ناجیان).....................................................104

5-4- پیشنهادهای تحقیق................................................................................................................105

5-4-1- پیشنهادهای کاربردی........................................................................................................105

5-4-2- پیشنهادهای پژوهشی........................................................................................................107(منابع)...........................................................................................................................................109

فهرست پیوست‌ها

پیوست 1 (اسامی استخرها)..................................................................................................................

پیوست2(چک لیست)...........................................................................................................................

فهرست جداول

جدول(2-1)تعداد منجیان غریق در استخر.........................................................................................40

جدول(4-1)،تعداد استخرهای استان گیلانبه تفکیک شهر...................................................................77

جدول (4-2)، توصیف ویژگیهای ناجیان استخرهای استان گیلان......................................................79

جدول (4-3)، توصیف ویژگیهای نیروی انسانی مدیریان ومسولان فنی استخرهای استان گیلان.........80

جدول (4-4)، اطلاعات عمومی استخرهای استان گیلان..................................................................81

جدول (4-5)، نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف در مورد وضعیت بهداشت...............................84

جدول (4-6)، نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف در مورد وضعیت ایمنی...................................85

جدول (4-7)، نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف در مورد امکانات معلولین، وسایل ایمنی و نجات و ویژگیهای مسابقه‌ای استخرهای استان گیلان...................................................................................85

جدول (4-8)، نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف در مورد وضعیت میزان کلر آب، ph آب ومیزان درجه حرارت آب.............................................................................................................................86

جدول (4-9)، نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف در مورد وضعیت ناجیان.................................87

جدول (4ـ10) نتیجه آزمون تی یک نمونه­ای در مورد تفاوت میزان کلر آب( بر حسب ppm) استخرهای استان گیلان با میزان استاندارد.........................................................................................88

جدول (4ـ11) نتیجه آزمون تی یک نمونه­ای در مورد تفاوت میزان ph آب استخرهای استان گیلان با میزان استاندارد................................................................................................................................88

جدول (4ـ 12) نتیجه آزمون تی یک نمونه­ای در مورد تفاوت میزان درجه حرارت آب استخرهای استان گیلان با میزان استاندارد.........................................................................................................89

جدول (4ـ13) نتیجه آزمون تی یک نمونه­ای در مورد مقایسه امتیاز امکانات بهداشتی استخرهای استان گیلان و ابعاد آن با مقدار متوسط.....................................................................................................90

جدول (4ـ14) نتیجه آزمون تی یک نمونه­ای در مورد مقایسه امتیاز ایمنی استخرهای استان گیلان با مقدار متوسط.....................................................................................................................................91

جدول (4ـ 15) نتیجه آزمون تی یک نمونه­ای در مورد مقایسه امتیاز امکانات معلولین استخرهای استان گیلان با مقدار متوسط.......................................................................................................................92

جدول (4ـ16) نتیجه آزمون تی یک نمونه­ای در مورد مقایسه امتیاز وسایل ایمنی و نجات استخرهای استان گیلان با مقدار متوسط..............................................................................................................92

جدول (4ـ 17) نتیجه آزمون تی یک نمونه­ای در مورد مقایسه میزان ویژگیهای مسابقه ای استخرهای استان گیلان با مقدار متوسط..............................................................................................................93

جدول (4ـ18) نتیجه آزمون تی یک نمونه­ای در مورد تعداد ناجیان استخرهای استان گیلان با مقدار متوسط..............................................................................................................................................94

 چکیده:

مقایسه وضعیت استخرهای سرپوشیده استان گیلان با استانداردهای ملی و بین‌المللی

هدف از این پژوهش، بررسی وضعیت بهداشتی،ایمنی و نیروی انسانی استخرهای سرپوشیده استان گیلان و مقایسه آن با استانداردهای موجود است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی-مقایسه‌ای است که از طریق پرسشنامه و مشاهده حضوری محقق در استخرها انجام شده است. از میان کلیه استخرهای سرپوشیده استان گیلان (27 استخر)،21 استخر که در زمان جمع‌آوری اطلاعات فعال بودند به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات تحقیق حاضر از چک لیست محقق ساخته استفاده شد که در مجموع 116 سوال، پس از اعتباریابی و پایایی، سوال‌های چک لیست را در سه بخش بهداشت، ایمنی و نیروی انسانی تشکیل دادند.

اعتبار محتوا از طریق تکنیک دلفی تعیین شد بعد از جمع‌آوری اطلاعات بدست آمده از چک لیست از روش‌های آمار توصیفی برای تعیین میانگین و هم چنین گزارش یافته‌ها در قالب جداول و از آمار استنباطی برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد. جهت بررسی توزیع طبیعی داده‌ها از آزمون کالموگراف - اسمیرنوف استفاده شد و به دلیل نرمال بودن داده‌ها، جهت بررسی تفاوت میان متغیرهای مورد بررسی و استانداردها از آزمون T ( تک گروهی ) استفاده شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات با بهره‌گیری از نرم افزارSPSS (VERSIO 13 ) انجام شد.

نتایج تحقیق نشان داد که هیچکدام از مدیران استخرها و 95٪ مسئولین فنی استخرها در دوره‌های آموزشی مدیریت و نگهداری استخر شرکت نکرده‌اند. وضعیت بهداشتی آب استخرها (میزان کلر و ph) در حد استاندارد قرار نداشت، وضعیت بهداشتی سرویسهای بهداشتی، رخت‌کن و محوطه داخلی و وضعیت ایمنی سرویسهای بهداشتی، رخت‌کن و محوطه داخلی استخرها هم پایین‌تر از حد استاندارد قرار داشت. در مجموع، وضعیت بهداشتی، ایمنی و نیروی انسانی استخرهای سرپوشیده استان گیلان نسبت به استاندارهای جهانی دارای وضعیت مناسبی نمی‌باشند.

 کلید واژه‌ها : استخر ، استاندارد ، بهداشت ، ایمنی ، نیروی انسانی

 1-1- مقدمه

ورزش به عنوان یک پدیده اجتماعی فراگیر، بهترین ساز‌‌ و کارتامین سلامت جسمانی و بهداشت روانی محسوب می‌گردد. لذا سرمایه‌گذاری در آن موجب کاهش هزینه‌ها دربخش بهداشت و درمان و مراکز مبارزه با مفاسد اجتماعی و پایین آوردن سطح ناهنجاری‌های فردی و اجتماعی می‌شود. ایجاد ارتباط بین کشورها و افزایش تفاهم و همزیستی مسالمت آمیز بین ملت‌ها از دیگر دستاوردهای مهمی است که از طریق توجه به مقوله ورزش در عرصه‌های سیاسی و فرهنگی عاید دولت‌ها و جوامع می‌شود. ورزش در بهره‌وری ملی نیز نقش به سزایی داشته و متضمن تاثیرات بسیار بر تولید ناخالص ملی کشور می‌باشد [17] .

اجرای مطلوب برنامه‌های تربیت‌بدنی و ورزشی مستلزم فراهم آوردن مجموعه‌ای از شرایط و امکانات است و از جمله مهمترین این شرایط استفاده از فضاها و تجهیزات و وسایل استانداردی است که بر اساس معیارهای بین‌المللی و قوانین مصوب فدراسیون‌های ورزشی در هر رشته طراحی شده است و به عبارتی ایجاد زمینه بهتر تحقیق اهداف تربیت‌بدنی ضرورت توجه به امکانات، فضاها و تاسیسات و آگاهی از دانش مدیریت تاسیسات ورزشی در جهت حفظ و نگهداری و استفاده بهینه از این امکانات بیش از پیش مطرح است و بر اهمیت موضوع می‌افزاید. در حقیقت می‌توان گفت کلید توسعه تربیت‌بدنی و ورزش در اثربخشی فعالیت‌های ورزشی است و به دنبال آن پویایی و رشد جامعه در گرو استفاده صحیح از امکانات موجود و توسعه سطح کیفی و کمی این امکانات با توجه به استانداردهای جهانی است [25] .

لذا در جهت افزایش سلامت جسمانی و از بین بردن مشکلات روانی و اجتماعی افراد جامعه و تحقق اهداف تربیت‌بدنی ، مدیران و مسئولان در سازمان‌های مختلف، از جمله، مدیران سازمان تربیت بدنی، آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها و نهادهای خصوصی، مسئولیت خطیری را در ایجاد فضاهای مناسب ورزشی برابر با استانداردهای کشوری و جهانی بر عهده دارند [23] .

یکی از فضاهای ورزشی مهم استخرها می‌باشند که با توجه به علاقه مردم در دهه اخیر به ورزش‌های آبی، روزانه تعداد زیادی از افراد جامعه و ورزشکاران به فعالیت، به خصوص ورزش شنا در این مکان ورزشی می‌پردازند، این تمایل و علاقمندی نیازهای جدیدی را برای مدیران و برنامه‌ریزان تاسیسات و اماکن ورزشی، تربیت‌بدنی و تفریحات اعلام کرده که توجه به آنها از اهم مسائل مدیریت ورزشی در این حوزه می‌باشد [37] .

استخرها به منظور جلوگیری از انتقال بیماری‌ها و بروز حوادث باید محلی باشد که از لحاظ بهداشت و ایمنی، مکانی امن و سالم باشد توجه به پیشگیری از بروز هرگونه حادثه احتمالی از وظایف مسئولین استخرها است که پیش‌بینی‌های لازم باید در این زمینه‌ها صورت بگیرد. بهداشت و ایمنی اماکن ورزشی در سطح بین‌المللی و جهانی از توجه ویژه‌ای برخوردار است . دولت‌ها بخصوص در کشورهای پیشرفته قوانین خاص در مورد مکان‌های ورزشی به خصوص استخرهای شنای سرپوشیده که مکان حساس در ارتباط با مسائل ایمنی و بهداشتی می‌باشد اعمال می‌کنند. در زمان ساخت و ساز این استخرها امروزه در کشورهای پیشرفته، شرایط کمی و کیفی استخرهای سرپوشیده طوری در نظر گرفته می‌شود که تحت آن شرایط نیازمندی‌های اساسی جسمی و روحی استفاده‌کنندگان تامین می‌گردد و از بروز حوادث و انتقال بیماری‌های واگیردار جلوگیری می‌شود [28] .

اماکن ورزشی بستر اجرای فعالیت­های ورزشی هستند و کیفیت آنها بر روی اجرای تمرینات و برگزاری مسابقات و رقابت‌های ورزشی تأثیر مستقیم دارد. ساخت اماکن ورزشی نیازمند دقت و درایت فراوان است، به­طوری­که اشتباه و غفلت در برنامه‌ریزی، طراحی، ساخت و تجهیز تأسیسات باعث به هدر رفتن وقت، انرژی و بودجه می­شود و این امر می­تواند در برنامه‌های آینده­ی یک کشور در زمینه­های ورزش و تفریحات سالم، تأثیر نامطلوب بگذارد ]31[.

اجرای مطلوب برنامه­های تربیت بدنی و ورزش مستلزم فراهم آوردن مجموعه­ای از شرایط و امکانات است و از جمله مهم­ترین این شرایط استفاده از فضا­ها و تجهیزات و وسایل استانداردی است که بر اساس معیار­های بین­المللی و قوانین مصوب فدراسیون­های ورزشی در هر رشته طراحی شده است و به عبارت دیگر، برای ایجاد زمینه بهتر تحقق اهداف تربیت‌بدنی ضرورت توجه به امکانات، فضاها ، تأسیسات و آگاهی از دانش مدیریت تأسیسات ورزشی در جهت حفظ و نگهداری و استفاده بهینه از این امکانات بیش از پیش مطرح است و بر اهمیت موضوع می‌افزاید ]23[.

بحث ایمنی اماکن ورزشی در رابطه با این موضوع است که چگونه می­توان از اماکن و تأسیسات ورزشی در جهت رشد و توسعه تمام جوانب ورزش استفاده نمود تا مطابق استاندارد­های جهانی باشد . با توجه به گرایش اقشار مختلف جامعه به ورزش، در نظر گرفتن راهکارهای مدیریتی مناسب برای ایجاد فضای ورزشی مناسب هم از نظر علمی و هم از نظر عملی در سراسر کشور ضروری به نظر می­رسد . پایین بودن سرانه ورزشی کشور و عدم وجود ایمنی در اماکن ورزشی می­تواند به عنوان عواملی بازدارنده در مشارکت افراد جامعه تلقی گردند. به­طور قطع، عدم توجه به وضعیت ایمنی اماکن ورزشی موجب بروز حوادثی برای کاربران این اماکن خواهد­ شد.

در اکثر کشورهای پیشرفته در مورد رعایت استانداردهای ایمنی و بهداشتی کار شده است و مراجعه به سایتهای اینترنتی در این زمینه، چاپ کتاب‌ها و فیلم‌های مسابقات شنا، گواه این مقوله است. متاسفانه در ایران این مسئله جدی گرفته نشده است. این پژوهش در نظر دارد وضعیت بهداشتی، ایمنی و نیروی انسانی استخرهای سرپوشیده استان گیلان را توصیف و آن را با استانداردهای جهانی مقایسه نماید.

 1-2- بیان مسئله

ورزش و فعالیت بدنی به عنوان نمودی اجتماعی باید همگام با تغییرات و تحولات تدریجی توسعه یابد. یک جنبه مهم در ارتقا سطح کمی و کیفی عملکردهای ورزشی، وجود امکانات و زیرساخت‌های ورزشی مناسب و توسعه یافته است. در کشور ما به موازات افزایش علاقه عموم به ویژه نوجوانان و جوانان به ورزش و تربیت بدنی در سالهای اخیر، تمایل و رغبت سرمایه گذاران اعم از بخش خصوصی و دولتی نیز در بخشهای مختلف ورزش افزایش یافته است[16]. اماکن و فضاهای ورزشی نیز از این مقوله جدا نبوده و سالانه میلیاردها ریال صرف ساخت اماکن ورزشی جدید یا تجهیز اماکن ورزشی قدیمی می‌شود [10] . اما به نظر می‌رسد مسئله‌ای که کمتر مورد توجه قرار گرفته، وجود فرایند کنترل و متعاقب آن رعایت استانداردهای معین در مورد اماکن و فضاهای ورزشی است[5]. به طور عام پس از هرگونه سرمایه گذاری، وجود فرایند کنترل لازم و ضروری است. تعیین استانداردها یا الگوهای مطلوب، یکی از مهمترین مراحل فرایند کنترل به شمار می‌رود، چراکه مبنای مقایسه بین آنچه هست با آنچه باید باشد، همین استانداردها هستند[4].