فهرست مطالب
چکیده1
فصل اول: کلیات تحقیق2
1-1 مقدمه تحقیق3
1-2 بیان مسئله 6
1-3 سوالات تحقیق8
1-4 اهمیت و ضرورت تحقیق..................................................................................................8
1-5 پیشینهی تحقیق..................................................................................................................9
1-6 اهداف تحقیق....................................................................................................................10
1-7 فرضیههای تحقیق.............................................................................................................10
1-8 تعاریف واژههای کلیدی...................................................................................................11
1-9 حدود و قلمرو تحقیق.......................................................................................................12
فصل دوم: مبانی نظری تحقیق.....................................................................................13
2-1 نماز......................................................................................................................................14
2-1-1 عبادت و ماهیت آن.........................................................................................................16
2-1-2 نامهای نماز ...................................................................................................................19
2-1-3 تاریخچهی نماز و پرستش..............................................................................................20
2-1-4 اشکال نماز......................................................................................................................22
2-1-4-1 نماز در ادیان بدوی.....................................................................................................23
2-1-4-2 دین زرتشت................................................................................................................25
2-1-4-3 دین یهود.....................................................................................................................28
2-1-4-4 دین مسیح...................................................................................................................30
2-1-4-5 دین اسلام....................................................................................................................32
2-1-5 نظریههای نماز.................................................................................................................34
2-1-6 آداب نماز........................................................................................................................37
2-1-7 مفاهیم نماز......................................................................................................................38
2-1-7-1 تسبیح ..........................................................................................................................38
2-1-7-2 ذکر..............................................................................................................................39
2-1-7-3 توحید..........................................................................................................................41
2-1-8 اهمیت و اسرار نماز.........................................................................................................42
2-2 نیایش....................................................................................................................................44
2-2-1 آداب نیایش......................................................................................................................47
2-2-2 اهداف نیایش...................................................................................................................48
2-2-3 مفاهیم نیایش...................................................................................................................49
2-2-3-1 مناجات.......................................................................................................................49
2-2-3-2 دعا..............................................................................................................................50
2-2-3-2-1 فوائد دعا................................................................................................................52
2-2-3-2-2 آثار دعا..................................................................................................................54
2-3-نقش نماز و نیایش در اندیشه ی شاعران کهن و معاصر....................................................55
فصل سوم: حوزهی تحقیق......................................................................................65
3-1 محمد حسین شهریار...........................................................................................................66
3-1-1 سبک شعری....................................................................................................................67
3-1-2 آثار..................................................................................................................................68
3-2- حمید سبزواری.................................................................................................................70
3-2-1 شعر و اندیشه..................................................................................................................72
3-2-2 تأثیر پذیری.....................................................................................................................73
3-2-3 آثار..................................................................................................................................74
3-3 فریدون مشیری....................................................................................................................75
3-3-1 سبک شعری....................................................................................................................76
3-3-2 آثار..................................................................................................................................77
3-4 سهراب سپهری....................................................................................................................78
3-4-1 مقام شعری و سبک........................................................................................................79
3-4-2 آثار..................................................................................................................................80
3-5 فروغ فرخزاد.........................................................................................................................81
3-5-1 شعر و اندیشه...................................................................................................................82
3-5-2 آثار....................................................................................................................................83
3-6 طاهره صفارزاده.....................................................................................................................84
3-6-1 ادوار شعری و آثار............................................................................................................86
3-7 سلمان هراتی.........................................................................................................................87
3-7-1 شعر و اندیشه...................................................................................................................88
3-7-2 آثار...................................................................................................................................89
3-8 سال شمار زندگی قیصر امین پور.........................................................................................90
3-8-1 ویژگی های شعری و آثار ...............................................................................................93
فصل چهارم : داده های تحقیق............................................................................95
4-1 محمد حسین شهریار...........................................................................................................96
4-1-1 تسبیح..............................................................................................................................100
4-1-2 مناجات...........................................................................................................................101
4-1-3 دعا..................................................................................................................................103
4-1-4 ذکر..................................................................................................................................105
4-1-5 توحید..............................................................................................................................108
4-1-6 بسامد واژگان و اجزاء و مفاهیم نماز و نیایش................................................................110
4-2 حمید سبزواری...................................................................................................................114
4-2-1 دعا..................................................................................................................................116
4-2-2 ذکر.................................................................................................................................118
4-2-3 تسبیح.............................................................................................................................118
4-2-4 نماز................................................................................................................................119
4-2-5 مناجات...........................................................................................................................121
4-2-6 توحید.............................................................................................................................124
4-2-7 بسامد واژگان و اجزاء و مفاهیم نماز و نیایش................................................................125
4-3 فریدون مشیری....................................................................................................................128
4-3-1 مناجات............................................................................................................................129
4-3-2 دعا..................................................................................................................................130
4-3-3 نماز..................................................................................................................................133
4-3-4 توحید..............................................................................................................................135
4-3-5 بسامد واژگان و اجزاء و مفاهیم نماز و نیایش.................................................................136
4-4 سهراب سپهری....................................................................................................................139
4-4-1 بسامد واژگان و اجزاء و مفاهیم نماز و نیایش.................................................................162
4-5 فروغ فرخزاد........................................................................................................................164
4-5-1 بسامد واژگان و اجزاء و مفاهیم نماز و نیایش.................................................................179
4-6 طاهره صفارزاده...................................................................................................................180
4-6-1 بسامد واژگان و اجزاء و مفاهیم نماز و نیایش.................................................................195
4-7 سلمان هراتی........................................................................................................................198
4-7-1 نیایش در شعر هراتی.......................................................................................................198
4-7-1-1 نیایش وارهی اول........................................................................................................199
4-7-1-2 نیایش وارهی دوم........................................................................................................200
4-7-1-3 نیایش وارهی سوم.......................................................................................................201
4-7-1-4 نیایش وارهی چهارم....................................................................................................203
4-7-1-5 نیایش وارهی پنجم......................................................................................................204
4-7-1-6 نیایش وارهی ششم......................................................................................................205
4-7-1-7 نیایش وارهی هفتم......................................................................................................206
4-7-1-8 نیایش وارهی هشتم.....................................................................................................207
4-7-1-9 نیایش وارهی نهم........................................................................................................208
4-7-1-10 نیایش وارهی دهم.....................................................................................................209
4-7-1-11 نیایش وارهی یازدهم................................................................................................210
4-7-1 12 نیایش وارهی دوازدهم...............................................................................................211
4-7-1-13 نیایش وارهی سینزدهم..............................................................................................212
4-7-1-14 نیایش وارهی چهاردهم.............................................................................................214
4-7-1-15 نیایش وارهی پانزدهم ...............................................................................................215
4-7-2 مناجات............................................................................................................................216
4-7-3 بسامد واژگان و اجزاء و مفاهیم نماز و نیایش.................................................................218
4-8 قیصر امین پور......................................................................................................................219
4-8-1 نماز.................................................................................................................................219
4-8-2 نیایش...............................................................................................................................222
4-8-3 دعا...................................................................................................................................223
4-8-4 توحید..............................................................................................................................225
4-8-5 بسامد واژگان و اجزاء و مفاهیم نماز و نیایش.................................................................232
فصل پنجم : نتیجهی تحقیق و ارائهی پیشنهادات .....................................................235
نتیجهی تحقیق..............................................................................................................................236
ارائهی پیشنهادات.........................................................................................................................237
منابع.............................................................................................................................................240
فهرست نمودارها
نمودار 1. فراوانی بسامد واژگان و اجزاء ومفاهیم نماز و نیایش ....................................................238
نمودار 2. درصد فراوانی بسامد واژگان و اجزاء و مفاهیم نماز و نیایش ........................................239
چکیده:
انسان از ابتدای خلقت نیاز به ارتباط با موجودی ماورایی را در خود احساس نموده است و این نیاز باعث شده که رو به سوی نماز و نیایش بیاورد. نماز محکمترین رشتهی الفت بین خداوند و بندگان است و نیایش نیز عبادتی است که از روح نیازمند انسان به آستان بلند خدا سرچشمه میگیرد. نماز و نیایش راز و نیاز با دلداری دلآرام و والاترین تجلّی عاشقانه بین بنده و معبود است. این فریضهی الهی در همهی ادیان وجود داشته و به شیوهها و اشکال متفاوت صورت پذیرفته است. خداوند نماز و نیایش را برای پاکی دل و تندرستی جسم قرار داده و نماز و نیایش، پالایندهی آلودگیها، تیرگیها، ظلمتها و شستوشو دهندهی دل و جان آدمی است. در این پژوهش نماز و نیایش در اندیشهی هشت شاعر برجستهی معاصر از جمله: شهریار، سبزواری، مشیری، سپهری، فرخزاد، صفارزاده، هراتی و امینپور به صورت تحلیل محتوا بررّسی شده است. نتایج به دست آمده نشان میدهد که بسامد واژگان و اجزاء و مفاهیم نماز و نیایش در اشعار این هشت شاعر، با توجّه به بینش و جهانبینی آنان متفاوت است و از سوی دیگر از جریانات سیاسی و اجتماعی نیز تأثیر پذیرفته است. بدین ترتیب نماز و نیایش گاه جلوهای عرفانی پذیرفته، گاه حاصل گره خوردگی عاطفه و احساس شاعر بوده و گاهی با الهام از طبیعت معنا پذیرفته است.
کلیدواژهها: نماز، نیایش، شهریار، سبزواری، مشیری، سپهری، فرخزاد، صفارزاده، هراتی، امینپور.
فصل اول
کلیات تحقیق
1-1 مقدمهی تحقیق
سپاس و ستایش مخصوص خداوندی است که پروردگار جهانیان است. مناجات با حضرت حق، امری فطری در انسان است که توسط لطف بینهایت ایزد منّان در وجود آدمی به ودیعه گذارده شده که به مرور زمان به صورت زمزمهها و نجواهایی ناب، در ارواح انسانی نمایان میشود.
نماز و نیایش ترنم دلنشینی است که همراه با معرفت خدای یکتاست. «معنای نماز، مناجات با خداست و آنکه نماز میگزارد، در مقام نیایش است. کلام، آشکار ساختن آن چیزی است که در نهاد انسان است و این جز با حاضر بودن دل ممکن نیست.» (راشدی، 1380، ج1: 95 )
انسانها با عناصر دعا و نیایش، سعی در ایجاد ارتباط با خدا و تقّرب به درگاه او دارند، بهراستی در هستی بیکران ما که روزگار دلمردگیهای بشر است تنها وجود قدرت لایتناهی و متعالی معبودی میتواند تسلّی بخش لحظههایمان شود که قلبهایمان با ذکرش آرامش پیدا میکند. اینجاست که دلهرهها رنگ می بازند و وجود سرشته شده از غم آدمی غرق نیاز میشود.
در واقع این ارتباط زبانی که بنده و خدا را با هم صمیمی میکند همان صفت رحمانیّت خداوند است که ریسمان محکم دعا و نیایش را به آدمی عنایت کرده تا با آن به أعلی درجهی وصال حق نائل گردد.
هر عبادتی ویژگیهایی را دربردارد و هر عملی نیز نتیجهای را در پی دارد. هر قدر نماز و نیایش همراه با آگاهی، بصیرت و اخلاص باشد، اثرات آن تأثیرگذارتر خواهد بود. بزرگترین اثر نماز و نیایش، آرامش و اطمینان قلبی است که در انسان به وجود میآید.
آرامشی که از پرستش عاشقانهی مبدأ هستی و کمال حاصل میشود روح بیتاب و بیقرار آدمی را به روشنی و یقین میرساند، بدین ترتیب احساس عجز و نیاز و سپس روی آوردن به درگاه حق تعالی و بالاخره دعا کردن، همه و همه القای خداوندی است.
احتیاج به راز و نیاز با خدا و شاید حتی گله و شکایت به درگاه او، انسان را به سوی نیایش سوق میدهد و احتیاج به راز و نیاز در پهنهی پر افتوخیز ادبیات جلوهی بیشتری داشته است.
زیرا شاعران در مقایسه با دیگران از روحیهی ظریف و لطیفتری برخوردارند و به همان نسبت زبان گیراتری برای این کار دارند. تأملی در اشعار شاعران در قرون گذشته تاکنون بیان کنندهی این امر است که در اکثریت آنها نیایش به عنوان یکی از ارکان برجستهی اشعار آنها و شاید مهمترین آنها بوده است. شاید اینطور به نظر برسد که در شعر معاصر، این موضوع جلوهی کمتری داشته باشد حال آنکه این موضوع یکی از دغدغههای شاعران معاصر است.
در این پایان نامه سعی بر آن است که آداب نماز و نیایش در اندیشهی هشت شاعر برجستهی معاصر از جمله محمد حسین شهریار، حمید سبزواری، فریدون مشیری، سهراب سپهری، فروغ فرخزاد، طاهره صفارزاده، سلمان هراتی و قیصر امین پور بررّسی و تحلیل شود.
هدف از این تحقیق این است که نماز و نیایش در اندیشهی هشت شاعر برجستهی معاصر بررّسی شود تا رهنمونی برای شناخت انسانها در ایجاد رابطه با خدا و رسیدن به آرامش و داشتن یک روح آرام باشد. روش گردآوری اطلاعات در این پایان نامه کتابخانهای است.
فهرست مطالب
1-3- نتایج پیش بینی شده و اهداف پایان نامه. 10
فصل 2: مقدمه ای بر بانک های خازنی و جبران سازهای ادوات FACTS 12
2-1- دلایل استفاده از خازن و ادوات FACTS در سیستم انتقال. 13
2-1-2- جبرانساز ایستای توان راکتیو (SVC)19
2-1-3- خازن سری کنترل شونده تایریستوری (TCSC)23
2-1-4- جابجاگر ایستای فاز (csc)24
2-1-5- کنترل کننده میان فاز توان(IPC)27
2-2- معرفی نسل جدید ادوات FACTS. 30
2-2-3- کنترل کننده یکپارچه پخش توان(UPFC)33
2-3- مقایسه قابلیتهای ادوات FACTS. 35
2-3-1- بررسی کابرد ادوات FACTSدرشبکه برق موجود وآینده کشور. 35
2-3-2- ارتباط نیروگاه آبی دز. 36
فصل 3: خازن گذاری در شبکه توزیع 38
3-1-1- اهداف جبرانسازی بار. 39
3-1-2- جبران کننده ایده ال. 41
3-2- معرفی خازن به عنوان یک جبران کننده41
3-3-1- ضریب توان و اصلاح آن. 44
3-4- خازنگذاری سری و موازی.. 51
3-4-1- اهداف و مزایای خازنگذاری موازی.. 52
3-5- افزایش تلفات خط و میزان افزایش ولتاژ توسط خازن موازی ثابت در زمانهای کم باری:55
3-5-2- خازن گذاری سوییچ شونده57
3-6-3- اضافه ولتاژ گذرای سریع:59
3-6-4- اضافه ولتاژ درترانسفورماتور تغذیه شعاعی و انتهای خطوط باز:59
3-7- روشهای کنترل گذراهای ناشی از کلید زنی بانکهای خازنی موازی:60
3-7-1- روش کنترل بستن همزمان با بیشینه ولتاژ. 60
3-7-2- روش کلید زنی در صفر ولتاژ Voltage zero synchronous closing) )62
3-7-3- استفاده از کلیدهای همراه امپدانس.... 62
3-7-5- هارمونیک های سیستم و ایجاد رزونانس در اثر وجود خازن در مدار. 65
3-8- انواع روش های بکار رفته جهت خازن گذاری در شبکه توزیع. 66
فصل 4: بررسی کارهای انجام شده در زمینه بهبود کیفیت توان 69
فصل 5: مطالعه الگوریتم بکاررفته و نتایج شبیهسازی 76
5-2- معرفی الگوریتم مورچگان. 77
5-2-1- جایگاه الگوریتم در بهینهسازی.. 77
5-2-2- تشریح نحوه عملکرد الگوریتم بهصورت توصیفی.. 78
5-2-4- فلوچارت الگوریتم مورچگان برای تجدید آرایش شبکه قدرت... 80
5-3- معرفی شبکه تست استفادهشده81
5-4-1- اطلاعات باس های شبکه. 82
5-4-1- نتایج شبیه سازی برای سیستم 14 باسه. 84
5-5-1- اطلاعات باس های شبکه. 85
5-5-2- نتایج شبیه سازی برای سیستم 30 باسه. 88
5-6- معرفی فیدر سرکویر دامغان. 89
5-6-2- مقادیر عددی برای میزان بارها89
فصل 6: نتیجهگیری و پیشنهادها94
فهرست شکلها
شکل (2-2) دیاگرام فازوری SVC.. 23
شکل (2-3) در وسط خط انتقالSVC.. 24
شکل (2-4) طرح امپدانسی شبکه. 24
شکل (2-5) مشخصه انتقال SVC.. 24
شکل (2-6) CSC در وسط خط انتقال. 26
شکل (2-7) دیاگرام فازوری CSC.. 26
شکل (2-8) مشخصه های انتقال CSC.. 27
شکل (2-9) مشخصه های انتقال. 28
شکل (2-10) دیاگرام فازوری جابجاگر نوع QBT. 29
شکل (2-11) اثر تغییر پارامتر کنترلی ( ) بر روی مشخصه انتقال. 29
شکل (2-12) ساختار کلی IPC در خط انتقال. 30
شکل (2-13) دیاگرام فازوری IPC.. 30
شکل (2-14) مشخصه انتقال IPC.. 30
شکل (2-15) مدار معادل IPC.. 31
شکل (2-16) طرح VSC در کاربرد STATCOM... 33
شکل (2-17) طرح پایه ای مدل VSC.. 33
شکل (2-18) مشخصه های جبران کننده های ایستا با کنترل حلقه بسته ولتاژ . الف) SVC ، ب) STATCOM 35
شکل (2-20) مشخصه های مختلف جبران سری.. 36
شکل (2-21) خطوط ارتباطی نیروگاه آبی دز. 39
شکل (3-1) ساختمان داخلی خازن. 44
شکل (3-2) قسمتهای مختلف یک بانک خازنی.. 45
شکل (3-4) مدار معادل بار دو شبکه تغذیه (شامل دیاگرام فازور شکل جبران نشده و شکل جبران شده)50
شکل (3-5) شبکه توزیع ساده شده57
شکل (3-6) نمودار فازور برای شبکه شکل 1-2.. 57
شکل (3-7) شبکه توزیع به همراه خازن جبرانساز موازی.. 58
شکل (3-8) کلید با مقاومت... 65
شکل (5-1) فلوچارت الگوریتم مورچگان در تجدید آرایش بهینه. 83
شکل (5-2) ولتاژ باس ها قبل و بعد از جایگذاری.. 87
شکل (5-3) ولتاژ باس ها قبل و بعد از جایگذاری.. 90
شکل (5-4) نمودار تکخطی فیدر دامغان. 91
شکل (5-5) نمودار ولتاژ باس های شبکه. 94
شکل (5-6) نمودار توان اکتیو شبکه. 95
شکل (5-7) نمودار توان راکتیو شبکه. 95
فهرست جداول
جدول (3-1) توان راکتیو لازم جهت جبران کامل در ضریب توانهای مختلف.... 49
جدول (5-1) اطلاعات باس های مربوط به سیستم 14 باسه. 85
جدول (5-2) اطلاعات مربوط به توپولوژی شبکه در سیستم 14 باسه. 86
جدول (5-3) اطلاعات مربوط به باس ها برای سیستم 30 باسه. 88
جدول (5-4) اطلاعات مربوط به توپولوژی شبکه در سیستم 30 باسه. 89
فصل 1: مقدمه
1-1- مقدمه
انرژی الکتریکی از تأثیر گذار ترین و انعطاف پذیر ترین گونه های انرژی است این انرژی می تواند با روش های گوناگونی تولید به آسانی منتقل گردد و در نهایت به شکل های مفیدی از انرژی های سودمند مانند نور، گرما و برق تبدیل گردد. درصورت نبود این انرژی،تجهیزات صنعتی بزرگ یا وسایل الکترونیکی بسیار کوچک نیز وجود نخواهد داشت. هدف نهایی از طراحی و کارکرد سیستم الکتریکی رساندن انرژی الکتریکی با اقتصادی ترین بها و بهترین کیفیت در شرایط ایمن به مصرف کنندگان است در صنعت برق به برقراری و تداوم تغذیه ی مصرف کننده اهمیت زیادی داده شده است زیرا امروزه با پیشرفت تکنولوژی و مدرنتر شدن زندگی اجتماعی لزوم پیوستگی جریان الکتریکی مورد نیاز مصرف کنندگان در تمام طول شبانه روز و سال امری است حیاتی و روز به روز بیشتر احساس می شود. با توجه به رشد افزاینده تقاضای برق و گسترش بیشتر استفاده از وسایل برقی در جوامع امروزی نیاز به افزایش تولید انرژی الکتریکی بیش از پیش احساس می گردد. بر اساس گزارش EAI مقدار مصرف برق در سال 2030 با 45 درصد رشد مواجهه خواهد شد.رشد مصرف انرژی الکتریکی در کشور سالانه10 درصد می باشد[1]
به طور معمول برای تأمین این مقدار افزایش در تقاضا باید هم به ظرفیت تولید افزوده و هم به ظرفیت خط انتقال بیافزاییم . با این وجود نبود اطمینان کافی از برگشت سرمایه گذاری باعث کاهش نسبت سطح ظرفیت تولیدی و تقاضای بار شده است این امر موجب کاهش سطح ذخیره تولید شبکه گشته است که این خود سبب آسیب پذیری بیشتر سیستم قدرت در برابر شرایط اضطراری می گردد.علاوه برآن، فرسودگی شبکه نیز آسیب پذیری آنرا در برابر فرو پاشی ولتاژ به شدت افزایش می دهد. خاموشی 24 ساعته 24 آگوست سال 2003 در آمریکا نیز خود شاهدی بر این ماجرا است. این حادثه و حوادث مشابه دیگر علاقمندی به ثبات در پروفیل ولتاژ و تأثیر هزینه های سرمایه گذاری را افزایش می دهد. [2] در کشور ما ایران نیز دو نوع خاموشی وجود دارد که یکی در 30 اردیبهشت سال 80 و دیگری در 12 فروردین 82 رخ دادند که آسیب پذیری سیستم های قدرت را در مقابل بروز خطاها نشان دادند . مطالعات نشان می دهد که بیشترقطعی ها و خاموشی های مصرف کننده گان (حدود 80 درصد) ناشی از ناپایداری می باشد. بنابراین ثبات در پایداری ولتاژ در دهه های اخیر مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. [3]
با پیشرفت تکنولوژی و مطالعات روی قطعات نیمه هادی، نیمه هادی ها کاربرد وسیعی در صنعت برق پیدا کرده اند و پایدار شدن توانایی نیمه هادی ها و ساخت رابط ها و مبدل های الکترونیک قدرت و همچنین بوجود آمدن تمایلات اقتصادی و زیست محیطی گزینه ای دیگر جهت افزایش ظرفیت انتقال فرا روی مهندسین شبکه و سیستم های قدرت قرار گرفته است که این همان ادواتFacts می باشد استفاده از ادوات Facts و خازن گذاری در سال های اخیر رونق یافته و پیش بینی ها نشان می دهد ادوات Facts در آینده ای بسیار نز دیک نقش بسیار مهمی را در سیستم های قدرت ایفا می کند. [2و3]
وظیفه و هدف اصلی یک سیستم قدرت پیشرفته، تولید برق به اقتصادی ترین شکل ممکن و انتقال آن از طریق خطوط انتقال با کمترین هزینه و توزیع با بازده بالا به منظور تحویل به مصرف کنندگان در سطح قابل قبولی از ولتاژ و فرکانس می باشد. یک سیستم قدرت شامل سه بخش تولید، انتقال و توزیع می باشد. امروزه با پیشرفت تکنولوژی و مدرنتر شدن زندگی، لزوم پیوستگی سرویس دهی به مشترکین ومصرف کنندگان انرژی الکتریکی هر چه بیشتر احساس می گردد اما برآوردن چنین درخواستی با وجود مصرف کنندگان متفاوت (صنعت، تجاری، خانگی) در نظر گرفتن بُعد مسافت که اغلب طولانی می باشد و از کنترل مهندسین نیز خارج می باشد امکان پذیر نمی باشد جهت بررسی این مسأله و سنجش عملکرد این سیستم از نظر پیوستگی در سرویس دهی به مصرف کنندگان معیاری مورد استفاده قرار می گیرد که از آن به پروفیل ولتاژ یاد می شود. [4]
در سیستم های قدرت، به دلایل مختلف از جمله محدودیت های ولتاژ و انواع پایداری ها، بهره برداری از ظرفیت کامل خطوط امکان پذیر نیست ایجاد بازار آزاد رقابتی در سیستم های تجدید ساختار یافته ایجاب می کند که از حداکثر ظرفیت خطوط استفاده شود.استفاده حداکثر از ظرفیت خطوط ممکن است باعث ایجاد اضافه بار در برخی خطوط، خارج از ظرفیت مجاز آنها شود. این پدیده به عنوان فرو پاشی ولتاژ در خطوط انتقال مطرح می شود. یکی از راه های پیشنهادی برای بهبود فرو پاشی ولتاژ استفاده از خازن در شبکه قدرت است. استفاده حداکثر ظرفیت سیستم های قدرت به همراه حفظ قابلیت اعتماد و امنیت آن یکی از مهمترین اهداف طراحان و بهره برداران این سیستم می باشد و از طرفی پیشرفت سریع فن آوری الکترونیک قدرت، امکانات زیادی را برای توسعه تجهیزات جدید به منظور بهره برداری بهتر از سیستم های موجود فراهم آورده است. به این منظور در دهه های گذشته تجهیزات کنترلی متعددی تحت عنوان سیستم های انتقال انعطاف پذیر (Facts) ساخته شده و در بسیاری از شبکه های قدرت کشورهای جهان نصب و مورد بهره برداری قرار گرفته است با توجه به اهمیت و شناخت این ادوات در جامعه علمی و صنعتی برق ایران و از طرفی نبود منابع فارسی در این زمینه تحقیقات این پایان نامه تحت عنوان بهبود پروفیل ولتاژ با در نظر گرفتن هزینه ثابت جمع آوری و به ثبت رسیده است. می دانیم که امروزه با توجه به محدودیت عبور توان در خطوط که از دو محدودیت عمده حرارتی و پایداری ناشی می شود ( شبکه از نظر اقتصادی و امنیتی) استفاده کامل ازشبکه های به هم پیوسته امکان پذیر نیست. [5]1-3- نتایج پیش بینی شده و اهداف پایان نامه
یکی از ویژگی های اساسی این پایان نامه معرفی و شناساندن دیدگاه سیستمی آن نسبت به جبران ساز خازنی است و در واقع سعی شده که محدوده ای از مفاهیم کنترل افت ولتاژ خازن و مدل سازی آنها مورد توجه قرار گیرد.در این پایان نامه تلاش برای آن است که با استفاده از تحقیقات گذشته برای بهبود فروپاشی ولتاژ راه حلی برای فروپاشی ولتاژ پیدا کنیم که همزمان با بهبود افت ولتاژ هزینه نیز ثابت بماند و از مقدار مشخصی تجاوز ننماید. [5]
این پایان نامه با استفاده از الگوریتم بهینه سازی مورچگان و زبان برنامه نوسی مطلب تهیه شده است.
با توجه به اینکه یکی از مهمترین مزایای خازن در سیستم انتقال افزایش حاشیه پایداری سیستم قدرت است، پس با کنترل توان اکتیو وراکتیو خط در طی بروز خطا در سیستم این فرایند صورت می پذیرد.
با این تفکر در این پایان نامه جایابی بهینه خازن با استفاده از الگوریتم مورچگان و با هدف حداقل رساندن خسارات مالی ناشی از افت ولتاژ بررسی شده است. مکانو ظرفیت نامی خازن به عنوان پارامترهای بهینه سازی در نظر گرفته شده اند.جایابی برای کنترلرهای بانک خازنی انجام شده است و شبیه سازی روی شبکه فیدر دامغان انجام شده است. در این پایان نامه و در فرایند شبیه سازی سعی برآن است که فروپاشی ولتاژ را قبل از نصب و بعد از نصب خازن با در نظر گرفتن هزینه ثابت و محدود نشان دهیم و می بینیم که برای شبکه استفاده از خازن چه تأثیری بر روی ولتاژ داشته و چه هزینه ای باید بابت این فروپاشی ولتاژ پرداخت گردد افت ولتاژ به معنای کاهش مقدار مؤثر ولتاژ از مقدار نامی است که می تواند ناشی از بروز خطا با عوامل دیگر باشد این پدیده باعث از کار افتادن وسایل مصرف کنندگان شده و خسارات مالی زیادی را به مصرف کنندگان تحمیل می کند. در این مطالعه به منظور ارزیابی تأثیر خازن در کاهش هزینه های ناشی از افت ولتاژ در شبکه از الگوریتم مورچگان استفاده شده است.برای در نظر گرفتن هزینه های ثابت سعی برآن است که در فصل های بعدی با تشریح کامل به روشن شدن بهتر موضوع می پردازیم.
فصل 2: مقدمه ای بر بانک های خازنی و جبران سازهای ادوات FACTS
2-1- دلایل استفاده از خازن و ادوات FACTS در سیستم انتقال
سیستمهای انتقال AC انعطاف پذیر به سیستمهای انتقالی اطلاق می شود که در آنها از فناوری نیمه هادیها به منظور افزایش بهره وری سیستم استفاده شده است. گرچه به کارگیری ادوات نیمه هادی در سیستمهای قدرت دهه 70 میلادی یعنی زمانی که از SVCها برای تثبیت ولتاژ و افزایش ظرفیت انتقالی استفاده می شد. برمی گردد اما مفهوم سیستمهای انتقال AC انعطاف پذیر نتیجه تحقیقات یک گروه کاری EPRI می باشد که در سال 1988 میلادی تشکیل شد و هینگورانی در سخنرانی افتتاحیه کنفرانس قدرت آمریکا آن را مطرح کرد[9] بعدها این سخنرانی در مرجع [10] به صورت مستند درآمد.عوامل متعددی در گرایش از مفهوم سنتی سیستمهای انتقال به سوی مفهوم سیستمهای انتقال انرژی انعطاف پذیر دخالت دارند که از آن میان می توان به دو عامل عمده زیر اشاره کرد:
*مشکل عبور توان در مسیرهای ناخواسته(مشکل درحلقه)
*عدم بهره برداری از ظرفیت سیستم انتقال درحد ظرفیت حرارتی.
مشکلات یاد شده از انجا به وجود آمدند که با گذشت زمان با تغییراتی از قبیل رشد بیش از حد مصرف ، اتصال شبکه های کوچک به یکدیگر ، تأسیس نیروگاهها وخطوط انتقال جدید ونیز موارد متعدد دیگر باعث تغییراتی دراهداف اولیه طراحی سیستم که صرفأ تغذیه یک ناحیه محدود بود گردید به دلیل اختلاف موقعیت جغرافیایی گسترش متفاوتی در دو ناحیه صورت گرفت که هر ناحیه ویژگیها و مشکلات خاص خود را داشت. ناحیه ای با درصد جمعیت زیاد و وجود نیروگاههای نزدیک به مصرف مانند شبکه های قدرت اروپا وشرق آمریکا که با توسعه سیستم تبدیل به یک شبکه به هم پیوسته غبالی شده است و ناحیه ای که درآن توان قابل توجهی از نیروگاههای آبی به مراکز مصرف در فواصل دور مانند سیستمهای موجود در کانادا و برزیل تحویل می گردد. اتصال شبکه ها به یکدیگر علاوه بر مزیتهای فراوانی که در بر داشت، مشکلات عدیده ای را نیز به همراه آورد سیستمهای انتقال در ناحیه اول عمدتا با مشکل توان در حلقه و سیستمهای انتقال موجود در ناحیه دوم با عدم بهره برداری کامل از ظرفیت سیستم مواجه شدند. ابتدایی ترین راه حل برای حل مشکلات ذکر شده نصب خطوط جدید بود که به دلیل مسائل انرژی ومحیط زیست (آلودگی الکترومغناطیسی) حق عبور از ملک دیگران به منظور نصب دکل و نیز هزینه بالای ساخت خطوط جدید استفاده از این راه حل را با مشکلاتی مواجه ساخت. بهره برداران سیستمهای قدرت در این فکر بودند که با راهکارهایی بتوانند بدون ایجاد تغییراتی اساسی از ظرفیت سیستم انتقال موجود به نحو بهینه ای استفاده کنند. پیشرفت صنعت نیمه هادیها و استفاده از آن در سیستمهای قدرت حتی اگر انقلابی در بهره برداری از سیستم های قدرت تلقی نشود ، اما باعث پیشرفت چشمگیری در انعطاف پذیر کردن سیستم انتقال و بهره گیری بهینه از آن شد و بدین ترتیب مفهوم سیستمهای انتقال انرژی انعطاف پذیر پایه گذاری شد. نسل اول ادوات FACTS از عناصری با کلیدهای تریستوری تشکیل شدند که وظیفه تثبیت ولتاژ ، کنترل افزایش توان ظرفیت انتقال در بهره برداری شرایط ماندگار و بهبود رفتار دینامیکی سیستم را در حالت بروز اغتشاشات به عهده داشتند. پیشرفت روزافزون صنعت نیمه هادیها منجر به پیدایش کلیدهای نیمه هادی با قابلیت خاموش شدن(GTO) گردید و استفاده از آنها در مبدلهای منبع ولتاژ(VSC) در سطح ولتاژ و توان سیستم قدرت، معرف نسل جدیدی از ادوات FACTS شد و تحول دیگری در مفهوم FACTS بوجودآورد[10]مفهوم خدمات دستیابی آزاد انتقال انرژی برای خصوصی سازی انتقال انرژی الکتریکی که از سال1995میلادی ارائه شد بر اهمیت ادوات FACTS به عنوان ابزار قدرتمندی در به اجرا درآوردن این ایده افزود . مورد یاد شده سومین عامل مهم به کارگیری ادوات FACTS محسوب شده و در حال حاضر به عنوان بحث جدیدی در تعیین سیاستهای کنترلی این ادوات ، تحت بررسی ، مطالعه و تحقیق می باشد. هر چند که مطالعه سیستمهای به هم پیوسته از پیچیدگی های خاصی برخوردار است ولی برای بررسی مشکلات و راه حلهای آن می توان از مدل تونن ساده شده دو سیستم قدرت و خط انتقال ارتباطی استفاده کرد[11].شکل(1) این مدل و نیز چگونگی تأثیر ادوات FACTSرا بر روی توان انتقالی به نمایش می گذارد توان اکتیو منتقل شده بین دو سیستم تابعی از ولتاژ پایانه() امپدانس معادل خط (X) و اختلاف زاویه ولتاژها () می باشد. ادوات FACTS قادرند یک یا تعدادی از این پارامترها را تحت تأثیر قرار داده و در نتیجه توان انتقالی را کنترل نمایند .
چکیده
در عصر سفرهای بین المللی، کشورها، مناطق، شهرها و مکانها به طور مداوم بازارهای نوظهور را جستجو میکنند و کارشناسان گردشگری، متصدیان تور و آژانسهای مسافرتی به دنبال آگاهی از مقصدهای نوظهور میباشند. رشد فزایندۀ صنعت گردشگری و به دنبال آن ظهور مقصدهای جدید چالشهایی به همراه داشته است؛ امروزه رویکرد برنامهریزی راهبردی، تقریباً در تمام کشورهای پیشرفته جهان رواج یافته و بر اساس آن انواع طرحهای توسعه گردشگری با اشکال و عناوین مختلف به اجرا گذاشته شده است. هدف این تحقیق تعیین جایگاه شهر بوکان در مدل چرخۀ عمر مقصد باتلر و تعیین نحوه بهکارگیری فرآیند برنامهریزی راهبردی در تعیین راهبردهای ارتقای مقصدهای گردشگری با تاکید بر شهر بوکان است. به این منظور در تحقیق حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با مدل راهبردی SWOT و مطالعات میدانی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید شهر بوکان تعیین گردید و کلیه راهبردها با نظرخواهی از خبرگان گردشگری تدوین شد؛ سپس، با استفاده از موقعیت قرارگیری شهر بوکان در ماتریس داخلی و خارجی (IE) نوع راهبرد متناسب با آن انتخاب شد. نتایج حاصل از ترسیم اطلاعات به دست آمده مبین این بود که شهر بوکان در خانه (II) قرار گرفته است؛ بنابراین، برای توسعه آن میبایست راهبردهای تهاجمی مبتنی بر رشد و توسعه اتخاذ شود. البته باید توجه داشت که به علت نزدیکی موقعیت مقصد به خانه (I) باید نگاهی به راهبردهای محافظهکارانه نیز داشت. با توجه به نتایج به دست آمده از ماتریس برنامهریزی استراتژیک کمی (QSPM) الویت استراتژیهای ناحیه تهاجمی به این ترتیب اعلام گردید: حفظ و زنده نگه داشتن آداب و رسوم سنتی، تأسیس موزه، اجرای تورهای گروهی، احداث و توسعۀ مراکز بهداشتی، بهسازی حمل و نقل، تأسیس زیرساختها، بهرهگیری از دانش نیروهای تحصیل کرده، بهرهگیری از حمایت مسئولان جهت توسعه گردشگری، تاکید بر فعالیتهای بازاریابی، بهبود کیفیت خدمات پذیرایی، توسعه گردشگری تجاری و ایجاد زمینه درآمدهای پایدار برای مدیریت شهری. و در نهایت راهکارهایی جهت پیادهسازی این استراتژیها ارائه شده است.
واژگان کلیدی: برنامهریزی راهبردی[1]، راهبردهای ارتقای مقصد[2]، چرخۀ عمر مقصد[3] باتلر، مقصدهای نوظهور[4]، ماتریس SWOT[5]، ماتریس برنامهریزی استراتژیک کمی[6]، شهر بوکان[7]
فهرست مطالب
2-6-1) روش گردآوری دادهها و اطلاعات7
3-6-1) روش نمونه گیری و حجم نمونه7
4-6-1) روش تجزیه و تحلیل دادهها7
10-1) شرح واژه ها و اصطلاحات تحقیق9
بخش اول: مفاهیم و ابعاد برنامهریزی و مدیریت استراتژیک گردشگری.. 14
1-2-2) اهداف برنامهریزی گردشگری14
2-2-2) اهمیت برنامهریزی گردشگری15
3-2-2) رویکردهای برنامهریزی گردشگری16
3-3-2-2)رویکرد برنامهریزی جامع24
2-3-2) برنامهریزی استراتژیک27
3-3-2) الگوی جامع مدیریت استراتژیک دیوید30
4-3-2) برنامهریزی استراتژیک گردشگری33
1-4-3-2) استراتژیهای توسعه گردشگری34
2-4-3-2)استراتژیهای توسعه محصول34
5-3-2) گام های تدوین استراتژی35
1-5-3-2)تدوین چشم انداز برای جامعه گردشگری35
2-5-3-2)بیانیه مأموریت جامعه گردشگری36
4-5-3-2)اهداف عملیاتی/کوتاه مدت38
بخش دوم: گردشگری شهری و استراتژیهای توسعه آن.. 38
4-4-2) اهمیت مناطق شهری برای اهداف گردشگری50
بخش سوم: چرخه عمر مقصدو استراتژیهای مراحل مختلف چرخۀ عمر مقصد.. 51
2-5-2) عناصر مدل چرخه حیات مقصد گردشگری باتلر57
3-5-2) استراتژیهای مراحل مختلف چرخۀ عمر مقصد58
4-5-2) مراحل چرخه حیات شهرها63
1-4-5-2) مرحله ظهور و معرفی شهرها63
بخش چهارم: مقصدهای نوظهورو مفاهیم و ویژگیهای آنها.. 66
1-6-2) مفاهیم و ویژگیهای مقصدهای گردشگری نوظهور67
بخش پنجم: پیشینه تحقیق و مراحل توسعۀ گردشگری در مالزی بر اساس مدل چرخۀ عمر مقصد باتلر.. 71
معرفی یک نمونه خارجی از مقصدهای نوظهور.. 78
مدیریت یک مقصد نوظهور، نمونه موردی ناحیه کورکا، آلبانی (آلبانا کول، 2010):77
بررسی کاربرد چرخۀ عمر و استراتژیهای انتخاب شده در مقصد گردشگری مالزی(هوسین، 2014):80
7-2) جمع بندی و نتیجه گیری فصل دوم84
9-2)آشنایی با شهر بوکان به عنوان مطالعه موردی تحقیق90
3-9-2) تسهیلات و خدمات گردشگری شهر بوکان95
6-9-2- وضعیت اقتصادی شهر بوکان97
7-9-2- وضعیت اجتماعی فرهنگی شهر بوکان98
8-9-2-وضعیت بازار گردشگری شهر بوکان98
10-9-2- موقعیت جغرافیایی شهر بوکان99
3-3) ابزارها و روش گردآوری اطلاعات103
1-6-3) گام اول: شناسایی شاخصهای اساسی مدل باتلر طی مراحل مختلف عمر توسعۀ مقصدهای گردشگری105
فرآیند برنامهریزی استراتژیک توسعه مقصدهای گردشگری107
4-6-3)گام چهارم: مرحله تصمیمگیری112
4-4)تحلیل دادههای جمعیت شناختی121
7-4) ماتریس داخلی/خارجی (IE)141
2-5) نتایج تحقیق بر مبنای پاسخگویی به سوالها152
1-2-5) در مورد سوال فرعی اول152
2-2-5) در مورد سوال فرعی دوم153
3-2-5) در مورد سوال فرعی سوم156
4-2-5) در مورد سوال اصلی اول157
فهرست شکلها
کل شماره 1-2- عناصر سیستم گردشگری (سازمان جهانی گردشگری). 18
شکل شماره 2-2- سیستم گردشگری میل و موریسون (میل و موریسون،2:1985)19
شکل شماره 3-2- سیستم گردشگری گان (گان؛34:2002). 20
شکل شماره 4-2- الگوی سیستم گردشگری لیپر (اقتباس از کوپر و همکاران،5:1998). 22
شکل شماره 5-2- عناصر اساسی مأموریت سازمان. 37
شکل شماره 6-2- استراتژیهای توسعه شهری از طریق گردشگری. 47
شکل شماره 7-2- مدل چرخه حیات مقصد گردشگری باتلر. 53
شکل شماره 8-2- استراتژی تمایز گیلبرت. 62
شکل9-2- مدل مفهومی تحقیق (اقتباس از مدل باتلر، مدل دلبری و جمعبندی محقق). 89
شکل 1-4- ماتریس داخلی و خارجی مقصد شهری بوکان (IE). 141
فهرست جداول و نمودارها
جدول 1-1- چارچوب جامع تدوین استراتژی. 9
نمودار1-1- فرایند انجام تحقیق. 11
نمودار 1-2- عناصر اساسی فرایند مدیریت استراتژیک. 29
نمودار2-2- الگوی جامع مدیریت استراتژیک. 30
جدول 1-2- چرخه عمر مقصد و گزینههای استراتژیک. 63
جدول 2-2- ویژگیهای مقصدهای نوظهور. 70
جدول 3-2- جمعبندی پیشینه تحقیقات خارجی. 75
جدول 4-2- جمعبندی پیشینه تحقیقات داخلی. 76
جدول 5-2- جمع بندی مراحل توسعۀ گردشگری در مالزی. 83
جدول 8-2- تعداد و وضعیت تسهیلات و خدمات گردشگری شهر بوکان در سال 139297
جدول 2-3- مراحل برنامهریزی استراتژیک. 108
جدول 3-3- ماتریس تهدیدات، فرصتها، نقاط قوت و نقاط ضعف. 111
نمودار 1- 3- ماتریس داخلی و خارجی. 112
جدول1-4- تطبیق ویژگیها و متغیرهای مقصد گردشگری مورد مطالعه (شهر بوکان) طبق مدل باتلر. 119
جدول 2-4- نسبت جنس مونث و مذکر پاسخ دهندگان. 122
نمودار 1-4- نمودارمیله ای مربوط به فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان. 122
جدول 3-4- توزیع فراوانی مربوط به سطح تحصیلات پاسخ دهندگان. 123
نمودار 2-4- نمودارمیله ای مربوط به فراوانی سطح تحصیلات پاسخ دهندگان123
جدول 4-4- توزیع فراوانی مربوط به سابقه خدمت پاسخ دهندگان. 124
نمودار 3-4- نمودارمیله ای مربوط به فراوانی سابقه خدمت پاسخ دهندگان124
جدول 5-4- ضرایب اهمیت اجزای محیط خارجی. 125
جدول6-4- بررسی جاذبههای گردشگری (با ضریب اهمیت12٪). 126
جدول7-4- بررسی تسهیلات و خدمات گردشگری (با ضریب اهمیت19٪). 127
جدول8-4- بررسی زیرساختهای گردشگری و عوامل مدیریت، ساختار و تشکیلات سازمانی (با ضریب اهمیت 26٪). 127
جدول9-4- بررسی عوامل اجتماعی فرهنگی، موقعیتی و اقتصادی (با ضریب اهمیت 43٪). 128
جدول 10-4- ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE). 129
جدول11-4- ضرایب اهمیت اجزای محیط داخلی. 130
جدول 12-4- بررسی جاذبههای گردشگری (با ضریب اهمیت 18٪). 131
جدول 13-4- بررسی تسهیلات و خدمات گردشگری (با ضریب اهمیت20٪). 131
جدول 14-4- بررسی زیرساختهای گردشگری (با ضریب اهمیت 24٪). 132
جدول 15-4- بررسی عوامل مدیریت، ساختار و تشکیلات سازمانی (با ضریب اهمیت 12٪). 133
جدول 16-4- بررسی عوامل اجتماعی- فرهنگی و بازار (با ضریب اهمیت 26٪)133
جدول 17-4- ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE). 135
جدول 19-4- استراتژیهای انتخاب شده. 142
جدول 20-4- ماتریس برنامهریزی استراتژیک کمی (QSPM) شهر بوکان. 145
جدول 21-4- الویت بندی استراتژیهای ناحیه تهاجمی. 149
جدول 1-5- راهکارهای حفظ و زنده نگه داشتن آداب و رسوم سنتی. 161
جدول 3-5- راهکارهای اجرای تورهای گروهی گردشگری شهری و بازدید از مراکز خرید. 161
جدول 4-5- راهکارهای احداث و توسعۀ مراکز بهداشتی و درمانی. 162
جدول 5-5- راهکارهای بهسازی حمل و نقل و ایجاد راههای ارتباطی. 162
جدول 6-5- راهکارهای تأسیس زیرساختهای تأمین آب و برق جهت توسعه گردشگری162
جدول 7-5- راهکارهای بهرهگیری از دانش نیروهای تحصیل کرده و متخصص جهت مدیریت واحدهای اقامتی. 162
جدول 9-5- راهکارهای تاکید بر فعالیت های بازاریابی جهت هویت بخشی و معرفی بناهای تاریخی و باستانی. 163
جدول 11-5- راهکارهای توسعه گردشگری تجاری با جذب سرمایهگذاریهای بخش خصوصی. 164
جدول 12-5- راهکارهای ایجاد زمینه درآمدهای پایدار برای مدیریت شهری (شهرداری و شورای شهر). 164
فصل اول
کلیات تحقیق |
-1) مقدمه
در عصر سفرهای بین المللی،کشورها، شهرها و مکانهای گردشگری به طور مداوم بازارهای نوظهور را جستجو میکنند. همانطورکه کارشناسان گردشگری، متصدیان تور و آژانسهای مسافرتی به دنبال کسب آگاهی از مقصدهای نوظهور میباشند (کیم[8] و پردو[9]،۲۰۱۱).رشد فزایندۀ صنعت گردشگری و به دنبال آن ظهور مقصدهای جدید چالشهایی به همراه داشته است؛ نیازها و انتظارات به سرعت در حال تغییر گردشگران، ظهور انواع جدید گردشگری، حساسیت نسبت به مسائل محیطی و جهانی منجر به این امر گردیده که مدیران در یک فضای به شدت رقابتی به سمت مدیریت دانش محور و توسعۀ اندیشیده شده گرایش پیدا کنند. در نتیجه ضرورت طراحی برنامههای منظم، مدیریت هدفمند، تربیت نیروی انسانی کارآمد و جذب سرمایههای بیشتر به این صنعت بیش از پیش احساس میشود. گردشگری در چارچوب الگوهای فضایی خاصی عمل میکند که یکی از این الگوهای فضایی، گردشگری شهری است. نواحی شهری به علت آنکه جاذبههای تاریخی و فرهنگی بسیاری دارند غالباً مقصدهای گردشگری مهمی محسوب میگردند. شهرها معمولاً جاذبههای متنوع و بزرگی شامل موزهها، بناهای یادبود، تئاترها، استادیومهای ورزشی، پارکها، شهربازی، مراکز خرید، مناطقی با معماری تاریخی و مکانهایی مربوط به حوادث مهم با افراد مشهور دارا بوده که این خود گردشگران بسیاری را جذب میکند (تیموتی[10]،63:1995). از این رو اهمیت مطالعۀ راهبردهای توسعه مقصدهای شهری نوظهور غیر قابل انکار است.
2-1) بیان مسئله
امروزه مردم با وجود ناامنی شغلی، نسبت به گذشته سختتر کار میکنند اوقات فراغت فشردهتر شده و مردم چندین مسافرت کوتاه را به یک تعطیلات طولانی ترجیح میدهند. بنابراین مردم مقصدهای گردشگری را میخواهند که به راحتی و به سرعت قابل دسترسی باشد؛ این شرایط برای مقصدهای نزدیک و قابل دسترسی، بسیار سودمند بوده و باعث توسعه گردشگریشهری شده است (نوربخش و اکبرپور سراسکانرود،1389).شهرها به عنوان مقصد گردشگری، دارای عملکرد چند منظوره هستند؛ آنها به عنوان دروازه ورودی به کشور، مراکز اقامتی و مبدأ سفر به روستاها و مقصدهای مجاور خود هستند. علاوه بر این، شهرها فقط مقصدهایی که در آنها جمعیتی با فعالیتهای اقتصادی، زندگی فرهنگی و تحت کنترل نیروهای سیاسی کنار هم جمع میشوند نمیباشند، بلکه نقش مهمی را به عنوان مراکز فعالیت گردشگری بر عهده دارند. بنابراین، باید به جای گردشگری در شهرها، مفهوم "گردشگری شهری" مورد بررسی قرار گیرد (رهنمایی،1387).
یکی از مهمترین مقصدهایی که روندهای گردشگری جهان را در دهههای گذشته تحت تاثیر قرار داده است، مراکز شهری است. رشد سفرهای کوتاه مدت این مقصدها را به یکی از اصلیترین مراکز گردشگری دنیا تبدیل نموده است (کوپر[11] و همکاران،145:1998).
بایستی توجه داشت که، در این نقاط اگر گردشگری در راستای اهداف و برنامههای توسعه پایدار حرکت ننماید شکلی از توسعه بیبرنامه گردشگری رخ خواهد داد که باعث تخریب محیط طبیعی و انسانی این شهرها میگردد.
یک مقصد گردشگری نوظهور یک منطقه ژئوپولیتکی[12] است که گردشگری را به عنوان ابزار توسعه اقتصادی اجتماعی پذیرفته است و جامعه به پتانسیلهای گردشگری به عنوان اهرمی برای افزایش رفاه اقتصادی اجتماعی مینگرد (ایسو و ایبیتو،2010).با توجه به اینکه هر مقصد چرخهای با ویژگیها و مراحل منحصر به فرد دارد با استنباط از مدل باتلر بعضی مفروضات اساسی در مورد مقصدهای نوظهور ایجاد میشود؛ دریک مقصد گردشگری نوظهور در سمت عرضه، گردشگری از طرف دولت و جامعه محلی به عنوان ابزار توسعه اقتصادی پذیرفته شده است و استراتژیهایی برای تحقق این دیدگاه (توسعه و طراحی محصول) معرفی میشود اما در سمت تقاضا بازار، آگاهی کمی از مقصد دارد و این تصور در مورد مقصد وجود دارد که فاقد محصول منحصر به فرد برای جذب گردشگر باشد (باتلر،1980).
مقصدهای گردشگری نوظهور ویژگیهای منحصر به فردی دارند که آنها را از مقصدهای به بلوغ رسیده یا مقصدهای در مرحله افول متمایز میکند. سازمانهای بازاریابی مقصد(DMO) [13] مسئول ایجاد، جذب و حفظ مشتریان ارزشمند هستند (مشتریان: گردشگرانی که به مقصدهای مختلف سفر میکنند). یکی از راههای دستیابی به این عملکرد، استراتژیهای ارتقای موثر مقصدهاست. با توجه به اینکه مقصدهای نوظهور به طور نظری در مراحل اول و دوم چرخهی حیات مقصد باتلر میباشند؛ به نظر میرسد بر اساس ویژگیها و متغیرهای مقصدها طبق مدل چرخه حیات مقصد باتلر، شهر بوکان در مرحلهی اول و دوم این مدل باشد (طرح جامع شهر بوکان، مهندسین مشاور معماری و شهرسازی آمود، 1392).
به دلیل اینکه استراتژیهای ارتقای سنتی برای ایجاد عکس العمل مناسب در گردشگران در مقصدهای گردشگری نوظهور بدون رویکرد استراتژیک ناکافی است؛ بنابراین مقصدهای نوظهور به استراتژیهای ارتقای خاصی نیاز دارند (ایسو[14] و ایبیتو[15]،2010). شهر بوکان به عنوان نمونه موردی این تحقیق در شمال غرب ایران بعد از شهرهای ارومیه و خوی بزرگترین شهر استان آذربایجانغربی میباشد. شهر بوکان به دلیل موقعیت هموار و مناسب و شرایط بهتر نسبت به شهرهای همجوار، از جمله مهاجرپذیرترین شهرهای کشورمان محسوب میشود. شهرستان بوکان در حدود 3000 سال قبل تحت نام ایزیرتو، پایتخت تمدن ماننایان بوده است؛ بوکان هویت تاریخی خود را از قلعه باستانی قلایچی در مجاورت روستای قلایچی در 8 کیلومتری شمال شرقی بوکان به وام گرفته است که بازمانده یکی از مراکز بسیار مهم تمدن (ماناها) در هزاره اول پیش از میلاد مسیح در حوزه شمال غرب ایران است.
شهر بوکان به علت قرارگرفتن برسر راههای استانهای آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و کردستان همواره از نظر تجاری مورد توجه بوده است. امروزه نیز قرار گرفتن این شهر در قلب استانهای مذکور آن را به مرکزی برای ترانزیت مسافران تبدیل کرده است. موقعیت مناسب جغرافیایی بوکان در منطقه و امنیت نسبی آن، این شهر را به عنوان مرکز منطقه جنوب و جنوب غربی دریاچه ارومیه تبدیل کرده است. بنابراین نقش و موقعیت استراتژیک شهر در پیوند با تحولات و تغییرات اقتصادی اجتماعی و سیاسی این منطقه میتواند به عنوان یکی از فاکتورهای مهم رشد و توسعه این شهر باشد.
کلیه ویژگیهای برشمرده بر اهمیت بوکان به عنوان یک مقصد گردشگری دلالت دارند. این ویژگیها خود میتوانند به عنوان پایه ایجاد فعالیتهایی باشند که ضمن تداوم بخشی و حفاظت از آنها، به منبعی ارزشمند برای ایجاد درآمد نیز به کار آیند. در این راستا فعالیت گردشگری شهری در صورت برنامهریزی جامع و رعایت ضوابط زیستمحیطی میتواند نقش مؤثری داشته باشد. بررسیها نشان میدهد مقصدهای نوظهور به دلیل عدم وجود راهبردها و راهکارهای توسعه گردشگری متناسب با مرحله چرخه عمر آنها، نقش عمدهای در عدم موفقیت گردشگری کشور و بالفعل نمودن توان بالقوه بسیاری از این مقصدها و مناطق داشته است.
[1] Strategic planing
[2]Destination Development Strategies
[3]Destination Life Cycle
[4]Emerging Destination
[5]Strength- Weakness- Opportunity- Threats Matrix
[6]Quantitive Strategic Planning Matrix
[7]Bookan city
[8]Kim
[9]Perdue
[10]Timothy
[11]Cooper
.[12]منطقه یک اصطلاح جغرافیایی است که در صورت باردار شدن عناصر و خصیصههای آن از حیث سیاسی، تغییر ماهیت داده و به منطقه ژئوپلیتیکی تبدیل میشود. مناطق ژئوپلیتیکی استاتیک نبوده و سرشتی دینامیک و پویا دارند و دینامیسم آنها بر پایه «نظریه تحول و تکامل منطقه ژئوپلیتیکی» از مدل نظری خاصی تبعیت میکند. در این منطقه عوامل طبیعی و انسانی از کارکردهای سیاسی برخوردار است.
[13]Destination Marketing Management
[14]Esu
[15]Ebitu
فهرست مطالب
عنوان صفحه
خلاصه فارسی.................................................................................................................................................................1
فصل اول: کلیات
1- 1.ضرورت و اهمیت موضوع......................................................................................................................................... 3
1- 2.هدف...............................................................................................................................................................................3
فصل دوم: بررسی متون و مطالعات دیگران در این زمینه
بخش اول:بررسی متون
2-1-1. مقدمه........................................................................................................................................................................5
2-1-2. تاریخچه....................................................................................................................................................................7
2-1-3. التهاب.......................................................................................................................................................................7
2-1-3-1. علایم التهاب......................................................................................................................................................9
2-1-3-2. مدیاتور های التهاب.........................................................................................................................................9
2-1-3-3. پاسخ التهابی.......................................................................................................................................................9
2-1-4. ایکوزانوئیدها..........................................................................................................................................................11
2-1-4-1. تعریف..............................................................................................................................................................11
2-1-4-2. ساختمان و بیوسنتز......................................................................................................................................11
2-1-5. مسیر سیکلواکسیژناز..........................................................................................................................................14
2-1-5-1. پروستاگلاندینها.............................................................................................................................................18
2-1-5-1-1. تاریخچه...................................................................................................................................................... 18
2-1-5-1-2. ساختمان.................................................................................................................................................... 18
2-1-5-2. اثرات بیولوژیک پروستانوئیدها................................................................................................................... 19
2-1-5-2-1. نقش پروستانوئیدها در فرآیند درد و التهاب..................................................................................... 21
2-1-6-3.آنزیم سیکلواکسیژناز و ایزوفرمهای آن..................................................................................................21
2-1-5-3-1.ساختمان بیوشیمیایی ایزوفرمهای آنزیم سیکلو اکسیژناز..............................................................22
2-1-5-3-2.ساختمان سه بعدی آنزیم سیکلو اکسیژناز..........................................................................................23
2-1-5-3-3.جایگاه فعال سیکلواکسیژنازی.............................................................................................................. 25
2-1-5-3-4.مقایسهی جایگاه فعال سیکلواکسیژنازی cox-1وcox-2 ........................................................... 27
2-1-5-3-5.مقایسهیcox-1 و cox-2 دراتصال به مهارکنندههای سیکلو اکسیژناز...................................29
2-1-5-3-6. بررسی ساختار کریستالی کمپلکس آنزیم cox-1 و مهار کننده............................................... 30
2-1-5-3-7.بررسی ساختار کریستالی کمپلکس آنزیم cox-2-مهار کننده ................................................. 31
2-1-6.مهار کنندههای سیکلواکسیژناز..................................................................................................................... 33
2-1-6-1.مهار کنندههای کلاسیک (غیرانتخابی).................................................................................................. 34
2-1-6-1-1.طبقهبندی ساختمانی مهار کنندگان غیر انتخابی آنزیم سیکلو اکسیژناز................................. 34
2-1-6-1-1-1.سالیسیلاتها.................................................................................................................................... 38
2-1-6-1-1-2. آریل آلکانوئیک اسیدها..................................................................................................................39
2-1-6-1-1-3. N–آریل آنترانیلیک اسید ها (فنامات ها)............................................................................... 40
2-1-6-1-1-4. انوئیک اسیدها (اکسیکامها)........................................................................................................ 41
2-6-1-2.مکانیسم مهار آنزیم سیکلو اکسیژناز توسط مهار کنندگان غیر انتخابی...................................... 42
2-1-6-1-3.کاربردهای درمانی مهار کنندگان غیر انتخابی آنزیم سیکلو اکسیژناز......................................43
2-1-6-1-3-1. فعالیت ضد التهابی داروهای ضد التهاب غیر استروئی...................................................... 43
2-1-6-1-3-2.اثرات ضد تب داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی................................................................ 44
2-1-6-1-3.عوارض جانبی مهار کنندگان غیر انتخابی آنزیم سیکلو اکسیژناز............................................. 44
2-1-6-1-4-1. عوارض گوارشی............................................................................................................................. 45
2-1-6-1-4-2. عوارض پوستی :............................................................................................................................ 47
2-1-6-1-4-3. عوارض کلیوی :............................................................................................................................. 47
2-1-6-1-4-4. عوارض کبدی :.............................................................................................................................. 48
2-1-6-1-4-5. اثرات داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی بر پلاکت ها...................................................... 48
2-1-6-1-4-6. واکنش حساسیت به نور:............................................................................................................ 48
2-1-6-2. مهارکننده های انتخابی COX2...................................................................................................... 48
2-1-6-2-1. طبقهبندی ساختمانی مهار کنندگان انتخابی cox-2 ............................................................. 49
2-1-7. مسیر لیپوکسیژناز........................................................................................................................................ 50
2-1-8-1. لکوترینها.............................................................................................................................................. 50
2-1-7-1-1. بیوسنتز............................................................................................................................................... 51
2-1-7-1-2. اثرات بیولوژیک لکوترینها............................................................................................................. 54
2-1-7-1-3. اثرات لکوترینها در فرآیند التهاب............................................................................................... 55
2-1-7-2. مهارکنندههای لکوترینها:..................................................................................................................... 56
2-1-7-2-1. آنتیاکسیدانها:................................................................................................................................... 56
2-1-7-2-2. شلات کنندههای آهن:.................................................................................................................... 57
2-1-7-2-3. مهار کنندههای رقابتی:................................................................................................................... 58
............................................................................................................... 59FLAP. مهارکنندههای 2-1-7-2-4
2-1-7-2-5. آنتاگونیست رسپتور لکوترینها:.................................................................................................... 60
2-1-8. مسیرهاغیر آنزیماتیک............................................................................................................................... 61
2-1-8-1. مسیر ایزوپروستان................................................................................................................................. 61
2-1-8-2. مالون دی آلدهید................................................................................................................................... 64
2-1-8-4.3 هیدروکسی نوننال 4-Hydroxynonenal .......................................................................... 65
2-1-8-4. نقش سوپراکسید و نیتریک اکسید در فرآیندهایالتهابی........................................................... 66
بخش دوم:مطالعات دیگران دراین زمینه
2-2-1. بررسی مطالعات دیگران در این زمینه.................................................................................................... 70
2-2-2. مهار کنندههای همزمان COX/LOX :............................................................................................ 71
2-2-2-1.NSAID های اصلاح شده: ............................................................................................................... 71
2-2-2-2. مشتقات ان-آریل فتالیمیدها:................................................................................................................71
فصل سوم: مواد وروشها
3-3.مراحل فارماکولوژیک......................................................................................................................................... 76
3-3-1.حیوانات.......................................................................................................................................................... 76
3-3-2.تهیهی نمونهها جهت انجام تستهای فارماکولوژیک........................................................................... 76
3-3-3.اثرات ضد التهابی.......................................................................................................................................... 77
3-3-5.انالیز اماری داده ها.........................................................................................................................................78
فصل چهارم:نتایج
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری
بحث و نتیجه گیری................................................................................................................................................ 94
خلاصه انگلیسی.......................................................................................................................................................99 منابع..........................................................................................................................................................................101
عنوان فهرست جداول صفحه
جدول 1. مقایسه درصد مهار ضد التهابی مشتقات در ساعت 1 الی 4 ...........................................................91
جدول2. بررسی اثرات ضد التهابی مشتقات سنتز شده.....................................................................................92
عنوان فهرست نمودارها صفحه
نمودار شماره 1.مقایسه اثر ضد التهابی مشتق 4-Fluroبا ایندومتاسین,مفنامیک اسید,بروفن, دیکلوفناک , آسپرین وکنترل................................................................................................................................................................80
نمودار شماره 2. مقایسه اثر ضد التهابی مشتق 2,6 di-Chloro با ایندومتاسین,مفنامیک اسید,بروفن, دیکلوفناک , آسپرین وکنترل...........................................................................................................................................81
نمودار شماره 3. مقایسه اثر ضد التهابی مشتق 4-Fluroبا ایندومتاسین,مفنامیک اسید,بروفن, دیکلوفناک , آسپرین وکنترل................................................................................................................................................................82
نمودار شماره 4.مقایسه اثر ضد التهابی مشتق 4-Chloro با ایندومتاسین,مفنامیک اسید,بروفن, دیکلوفناک , آسپرین وکنترل..........................................................................................................................................83
نمودار شماره 5. مقایسه اثر ضد التهابی مشتق 2-Chloroبا ایندومتاسین,مفنامیک اسید,بروفن, دیکلوفناک , آسپرین وکنترل..........................................................................................................................................84
نمودارشماره6. مقایسه اثر ضد التهابی مشتق 2-Fluro با ایندومتاسین,مفنامیک اسید,بروفن, دیکلوفناک , آسپرین وکنترل..................................................................................................................................................................85
نمودار شماره 7.مقایسه اثر ضد التهابی مشتق 3-Chloro با ایندومتاسین,مفنامیک اسید,بروفن, دیکلوفناک , آسپرین وکنترل..........................................................................................................................................86
نمودار شماره 8. مقایسه اثر ضد التهابی مشتقFuranبا ایندومتاسین,مفنامیک اسید,بروفن, دیکلوفناک , آسپرین وکنترل..................................................................................................................................................................87
نمودار شماره 9.مقایسه اثر ضد التهابی مشتق Pirazol با ایندومتاسین,مفنامیک اسید,بروفن, دیکلوفناک , آسپرین وکنترل..................................................................................................................................................................88
نمودار شماره 10.مقایسه اثر ضد التهابی مشتق4-Nitro با ایندومتاسین,مفنامیک اسید,بروفن, دیکلوفناک , آسپرین وکنترل..........................................................................................................................................89
نمودار شماره 11.مقایسه اثر ضد التهابی مشتق 12(pirazol) با ایندومتاسین,مفنامیک اسید,بروفن, دیکلوفناک , آسپرین وکنترل...........................................................................................................................................90
عنوان فهرست تصاویر صفحه
شکل2-1.مسیرهای اصلی سنتز ایکوزانوئیدها......................................................................................................14
شکل 2-2. اثرات پروستاگلاندینهای تولید شده توسط COX-1 و COX-2...........................................15
شکل2-3. دو مرحلهی ابتدایی بیوسنتز پروستانوئیدها.......................................................................................16
شکل 2-4. مسیر سیکلواکسیژناز...............................................................................................................................17
شکل2-5. ساختار عمومی پروستاگلاندینها...........................................................................................................18
شکل 2-6.ساختمان سه بعدی آنزیم سیکلواکسیژناز............................................................................................24
شکل 2-7. طرح شماتیک جایگاه های فعال cox-1و cox-2.........................................................................26
شکل 2-8. نقش کلیدی جایگزینی اسید آمینه ی والین به جای ایزولوسین درcox-2 و افزایش حساسیت cox-2 در مهار اختصاصی توسط سلکوکسیب...................................................................................................28
شکل 2-9. مقایسه ی جایگاه فعال سیکلو اکسیژنازی cox-1و cox-2........................................................29
شکل 2-10. ساختمان مولکولی sc-558..............................................................................................................31
شکل 2-11. ساختار کریستالی کمپلکس cox-1 با فلوربی پروفن و cox-2 باsc-558......................32
شکل2-12. ساختار مشتقات سالیسیلیک اسید.....................................................................................................34
شکل 2-13. ساختار مشتقات آریل و هترو آریل استیک اسید..........................................................................35
شکل2-14. ساختار مشتقات آریل پروپیونیک اسید.............................................................................................36
شکل 2-15 .ساختار مشتقات فنامات......................................................................................................................36
شکل 2-16.ساختار مشتقات انولیک اسید..............................................................................................................37
شکل 2-17.واکنش انولیزاسیون ..............................................................................................................................37
شکل2-18.نقش های فیزیولوژیک پروستانوئید ها در بدن................................................................................45
شکل 2-19.آسیب اولیه و ثانویه توسط NSAIDs............................................................................................47
شکل2-20. دو مهار کننده ی اختصاصی cox-2...............................................................................................49
شکل 2-21.طبیعت رادیکالی واکنش تشکیل 5-HPETE..............................................................................52
شکل 2-22. مسیر لیپوکسیژناز.................................................................................................................................53
شکل (2-23).................................................................................................................................................................57
شکل(2-24)..................................................................................................................................................................57
شکل(2-25)...................................................................................................................................................................58
شکل(2-26)...................................................................................................................................................................59
شکل(2-27)...................................................................................................................................................................59
شکل(2-28)...................................................................................................................................................................60
شکل(2-29)شمای کلی از مسیرهای آنزیماتیک و غیر آنزیماتیک آراشیدونیک اسید.................................61
شکل(2-30)شمایی از تشکیل تعدادی از ایزوپروستان ها...................................................................................62
شکل(2-31)تشکیل ایزوپروستانها از آراشیدونیک اسید....................................................................................62
شکل(2-32)F3-isoprostane..............................................................................................................................64
شکل(2-33)مراحل لیپید پراکسیداسیون و تشکیل مالون دی آلدهید............................................................65
شکل(2-34)4-هیدروکسی نوننال............................................................................................................................66
شکل(2-35)شمایی از NOو سوپراکسید و تولید پراکسی نیتریت.................................................................67
شکل (2-36) تصویری از تخریب سلولی ایجاد شده بر اثر پراکسی نیتریت تولید شده بوسیلهی سوپر اکسید و NO.............................................................................................................................................................................68
شکل (2-37) شکل مربوط به ترکیبات مشابه ترکیبات بررسی شده...............................................................71
شکل (2-38) تالیدوماید.............................................................................................................................................72
شکل (2-39) فتالیمید...............................................................................................................................................72
شکل (2-40) نحوه سنتز ترکیبات مورد بررسی....................................................................................................73
شکل (2-41) ترکیبات مورد آزمایش به ترتیب از سمت چپ به راست از شماره 1-9 و 3 ترکیب 10و11و12.....................................................................................................................................................................74
شکل (3-1) گاواژ موش صحرایی..............................................................................................................................76
شکل (3-2) نحوه گرفتن موش صحرایی.................................................................................................................77
خلاصه فارسی
گروهی از مشتقات N- آریل فتالیمید برای بررسی فعالیت ضد التهابی مورد ارزیابی قرار گرفتند.داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی به عنوان ضد درد و ضد التهاب محسوب میشوند و مکانیسم اولیه آنها مهار آنزیم سیکلواکسیژناز است. سیکلواکسیژناز آنزیم کلیدی در تهیه پروستاگلاندین و ترومبوکسان است و این محصولات سیکلواکسیژناز مدیاتورهای مهم در درد,تب و التهاب هستند.
در این پروژه برای سنجش پاسخ ضد التهابی مشتقات جدید N- آریل فتالیمید از تست Carrageenan induced rat Paw edema استفاده می شود.
ادم از طریق تزریق زیر جلدی0.1mlاز محلولکاراژینان که در نرمال سالین حل شده است به کف پای راست موش صحرایی نیم ساعت بعد از گاواژ دوزهای مختلف مشتقات (تست) ایجاد می شود و سپس ضخامت کف پا، بخش داخلی تا خارجی توسط کولیس دیجیتال به فاصله زمانی 5/0، 1، 2، 3، 4 و 5 ساعت بعد از تزریق کاراژینان اندازه گیری می شود و ادم توسط تغییرات ضخامت کف پا قبل و بعد از تزریق کاراژینان اندازه گیری می شود.
اثر ضد التهابی توسط درصد مهار ادم توسط فرمول زیر محاسبه می گردد:
: تغییرات ضخامت کف پا قبل و بعد از تزریق (گروه کنترل)
: تغییرات ضخامت کف پا قبل و بعد از تزریق (گروه تست)
البته یک گروه به عنوان گروه کنترل نیز داریم که فقط کاراژینان را به کف پای موش تزریق کرده و قطر التهاب را در زمان های 0.5، 1، 2، 3، 4 و 5 ساعت بررسی می کنیم.
گروه دیگر که به عنوان گروه استاندارد هستند که شامل 5 ترکیب (دیکلوفناک، ایندومتاسین، آسپرین،بروفن و مفنامیک اسید) می باشند به مقدار به صورت خوراکی به موش داده میشود.
فصلاول
کلیات
1-1. ضرورت و اهمیت موضوع
تلاش برای دستیابی به داروهای ضد التهاب جدید با هدف افزایش کارایی و کاهش عوارض جانبی وجود دارد.سیکلواکسیژناز «COX» آنزیمی است که سنتز پروستاگلاندین از آراشیدونیک اسید «A.A» را کاتالیز می کند.از این جهت مهار فعالیت این آنزیم موجب توقف تولید پروستاگلاندین ها می شود و مهار پروستاگلاندین ها باعث بروز اثرات ضد دردی و ضد التهابی می گردد.(1و2) آنزیم سیکلواکسیژناز به دو ایزوفورم به نامهای-1COX و COX-2وجود دارد.COX-1 در بیشتر سلولهای نرمال و بافتها یافت شده وظیفه سنتز پروستانوئیدها را بر عهده دارد که در حفظ فیزولوژی نرمال مخاط گوارش,کلیه و همچنین تنظیم فعالیت پلاکت نقش دارد.(3) آنزیم COX-2 به طور معمول در بافت وجود ندارد به طور عمده با تاخیر آزاد می شود. تنها در هنگام صدمه بافتی و التهابی وارد عمل می گردد.از آن جهت سنتز مشتقات فتالیمید به جهت افزایش اثرات ضد دردی و ضد التهابی مورد توجه قرار گرفته است.(4)
1-2. هدف:
در طی این تحقیق اثر ضدالتهابی مشتقات جدیدسنتزشده N- آریل فتالیمیدبا اثر احتمالی مهار همزمان سیکلواکسیژناز و لیپوکسیژناز بررسی شدهاند.این گروههای فارماکوفورباهدف بالا بردن اثرات درمانی و کاهش عوارض جانبی میباشند.
فصل دوم
بررسی متون و مطالعات دیگران در این زمینه
بخشاول:بررسی متون
2-1-1. مقدمه
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) از پرمصرفترین ترکیبات در درمان درد و التهاب میباشند.سابقه مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) توسط بشر به 3500 سال پیش باز میگردد.(5)این داروها از پر مصرفترین دستههای دارویی بوده و در درجه اول در درمان درد و التهاب به ویژه آرتریت روماتوئید مورد استفاده قرار میگیرند.اولینNSAID(آسپرین) که همچنان مورد مصرف است، بیش از یک قرن است که به عنوان دارو معرفی شده است. (6) مکانیسم مولکولی آسپرین و سایرNSAID ها اولین بار در دهه 1970 روشن گردید و مشخص شد این داروها اثر ضد التهابی خود را از طریق مهار آنزیم سیکلواکسیژناز (COX) اعمال میکنند.آنزیم سیکلواکسیژناز سنتز PGG2را از آراشیدونیک اسید و تبدیل آن به PGH2 که پیشساز تمامی پروستانوئیدها میباشد، کاتالیز میکند.
این مکانیسم عملNSAIDها اثرات مفید ضد التهابی، ضد تب و ضد درد و همچنین عوارض جانبی بر دستگاه گوارش را به خوبی توضیح میدهد. متأسفانه بیمارانی که به مدت طولانی از NSAIDها استفاده میکنند، از مشکل آسیب گوارشی و در شرایط وخیم از خونریزی و زخمهای گوارشی رنج میبرند. از دیگر عوارض این داروها در بعضی بیماران میتوان به اختلال درعملکرد کلیه، طولانی شدن زمان خونریزی و همچنین انقباض شدید عضلات صاف تنفسی اشاره کرد. (7)
مهار آنزیم سیکلواکسیژناز توسط داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، علاوه بر این که سنتز پروستاگلاندینهای محافظ (محصولاتCOX–1 )را مهار مینماید، افزایش متابولیسم آراشیدونیک اسید در مسیر لیپوکسیژناز را نیز به همراه دارد. در مطالعهای که روی سلولهای استئوبلاست انسانی انجام شد، مشخص گردید که استفاده طولانی مدت از یک مهار کنندهی COX به نام NS398 باعث افزایش سطح LTB4به میزان4برابر مقدار اولیه میشود.(8)
با توجه به نقشی که لکوترینها در فرآیندهای درد و التهاب دارند، افزایش این ترکیبات در ضمن استفاده از NSAIDهاعلاوه بر کاهش اثرات ضد درد و التهاب این داروها، سبب افزایش عوارض جانبی بخصوص عوارض گوارشی این داروها میشود.
به عنوان مثال، لکوترینهایی مانندLTC4 دارای اثرات انقباضی روی عروق مخاط معده هستند و با این کار جریان خون این قسمت را کاهش میدهند و سبب آسیب بافتی میشوند.
LTB4 نیز با تحریک انفیلتراسیون لکوسیتها به منطقه آسیبدیده در بافت مخاطی باعث افزایش آسیب بافتی میشود و با آزاد کردن پروتئازها و رادیکالهای آزاد و دگرانوله کردن سلولهای التهابی سبب نکروز بافتی میگردد.(9) علاوه برآن کینینهاو نوروپپتیدهاو هیستامینها نیز در محل آسیب نسجی آزاد میشوند.تحریک غشای نوتروفیلها نیز منجر به تولید بنیانهای آزاد مشتق از اکسیژن میشود.آنیون سوپراکسید از طریق احیای اکسیژن مولکولی ساخته میشودو قادراست تولید سایر مولکولهای واکنشی مثل هیدروژن پراکسید ورادیکالهای هیدروکسیل را تحریک نماید.تداخل این مواد با اسید آراشیدونیک منجر به تولید مواد کموتاکتیک شده و فرایند التهاب را تداوم میبخشد.(10)
بنابراین داروهایی که بتوانند همزمان هر دو مسیر ( سیکلواکسیژناز و لیپواکسیژناز) را مهار کنند، ویا اینکهخاصیت گرفتن سوپراکسیدرا داشته باشند یابه عبارتیsuperoxide scavenger باشندمیتوانندآثاردرمانی قویتر و عوارض جانبی کمتری داشته باشند. (11و12).
2-1-2. تاریخچه
از دوران باستان تا قرن 19، ترکیباتی از مواد گیاهی حاوی سالیسیلات به ویژه پوست درخت بید در درمان تب و درد مصرف میشدند.(13)جزء فعال پوست درخت بید، یک گلیکوزید تلخ به نام سالیسین است که در اثر هیدرولیز به گلوکز و سالیسیلیک اسید تبدیل میشود.(14)
در سال 1875 سدیم سالیسیلات به عنوان ضد تب برای درمان تب روماتوئیدی معرفی گردید.(15)پس از اثبات اثرات ضد التهابی استیل سالیسیلیک اسید این ترکیب در سال 1899 تحت عنوان آسپرین به دنیای پزشکی معرفی گردید. این ترکیب هنوز هم به میزان وسیعی در درمان درد، تب والتهاب استفاده میشود. در دهههای بعد چندین NSAIDدیگر مانند فنیل بوتازون(1949)، ایندومتاسین (1963) و ایبوپروفن (1969) گسترش یافتنداما کشف مکانیسم عمل این داروها تا سال 1971 ناشناخته ماند.(16)
در این سال Sir John Vane آنزیم سیکلواکسیژناز را به عنوان هدف مولکولی مشترک تمامی این ترکیبات معرفی کرد.(17)
عنوان صفحه
فهرست جدول ها...ی
فهرست شکل ها...... ک
فهرست پیوست ها............ل
چکیده فارسی.........1
چکیده انگلیسی.........75
فصل اول: طرح تحقیق
عنوان.
1-1. مقدمه...........5
1-2. بیان مساله.........................................................................................................................................................................7
1-3. اهمیت و ضرورت تحقیق................................................................................................................................................9
1-4. اهداف پژوهش...............................................................................................................................................................10
1-4-1. هدف کلی..................................................................................................................................................................10
1-4-2. اهداف جزئی..............................................................................................................................................................11
1-5. فرضیههای پژوهش.......................................................................................................................................................11
1-6. متغیرهای پژوهش...........................................................................................................................................................12
1-6-1. متغیر مستقل...............................................................................................................................................................12
1-6-2. متغیر وابسته...............................................................................................................................................................12
1-7. محدودیت های پژوهش.................................................................................................................................................12
1-7-1. محدویت قابل کنترل..................................................................................................................................................12
1-7-2. محدودیت های غیر قابل کنترل.................................................................................................................................12
1-8. تعریف واژه ها واصطلاحات کاربردی..........................................................................................................................12
فصل دوم مبانی نظری پیشینه تحقیق
2 -1. مقدمه.............................................................................................................................................................................15
2-2. مبانی نظری پژوهش ......................................................................................................................................................15
2-2-1. آنتروپومتری..............................................................................................................................................................15
2-2-1-1. شاخصهای آنتروپومتریک....................................................................................................................................15
2-2-2.ورزش هندبال......................................................................................................................................................................................16
2-2-2-1.الگوهای حرکتی در بازی هندبال............................................................................................................................16
2-2-2-2.نیازمندی های فیزیووژیک هندبال .........................................................................................................................17
2-2-3.فوتبال..........................................................................................................................................................................17
2-2-3-1.آنتروپومتری و فوتبال............................................................................................................................................ 17
2-2-4. سرعت ......................................................................................................................................................................17
2-2-4-1.تمرین سرعت.........................................................................................................................................................17
2-2-4-2.روش های افزایش سرعت دویدن......................................................................................................................... 18
2-2-4-3.هماهنگی عصبی عضلانی ......................................................................................................................................18
2-2-4-4.مطالعات در بزرگسالان ..........................................................................................................................................19
2-2-5. چابکی........................................................................................................................................................................19
2-2-5-1.انواع چابکی............................................................................................................................................................19
2-2-5-2.یافته ها و نتایج تحقیقات مربوط به چابکی............................................................................................................20
2-2-5-3.پیشرفت در تغییر مسیر و اجرای حرکت چابکی....................................................................................................20
2-2-5-4.خلاصه بحث .........................................................................................................................................................20
2-2-5-5.سرعت و چابکی در هندبال...................................................................................................................................21
2-2-5-6.چابکی در فوتبال....................................................................................................................................................21
2-2-6.قدرت در هندبال.........................................................................................................................................................21
2-2-7..قدرت عضله در فوتبال............................................................................................................................................. 21
2-3. پیشینه پژوهش ..............................................................................................................................................................21
2-4. جمع بندی.................................................................................................................................................................... 23
فصل سوم
3-1. مقدمه ............................................................................................................................................................................26
3-2. جامعه آماری و نحوه گزینش آزمودنی ها......................................................................................................................26
3-3.روش پژوهش..................................................................................................................................................................26
3-4. طرح آزمایشی...............................................................................................................................................................26
3-5. پروتکل...........................................................................................................................................................................26
3-6. ابزارهای اندازه گیری.................................................................................................................................................... 27
3-6-1.پرسشنامه .................................................................................................................................................................. 27
3-6-2.ترازو......................................................................................................................................................................... 27
3-6-3.متر نواری ..................................................................................................................................................................27
3-6-4. کولیس...................................................................................................................................................................... 27
3-7.روش اندازه گیری.......................................................................................................................................................... 28
3-7-2. قد نشسته .................................................................................................................................................................28
3-7-3.طول ران ....................................................................................................................................................................28
3-7-4.طول ساق پا .............................................................................................................................................................29
3-7-5.طول دو دست........................................................................................................................................................... 29
3-7-6.طول بازو ...................................................................................................................................................................29
3-7-7.طول ساعد................................................................................................................................................................. 30
3-7-8.طول کف دست.........................................................................................................................................................30
3-7-9.طول آرنج تا نوک انگشت......................................................................................................................................... 30
3-7-10.عرض شانه ............................................................................................................................................................ 31
3-7-12.عرض مچ پا ...........................................................................................................................................................31
3-7-13.عرض مچ دست..................................................................................................................................................... 32
3-7-14.عرض آرنج..............................................................................................................................................................32
3-7-15.دور سینه..................................................................................................................................................................33
3-7-16.دور شکم.................................................................................................................................................................33
3-7-17.دور لگن................................................................................................................................................................. 33
3-7-18.دور مچ پا ...............................................................................................................................................................33
3-7-19.دور ران...................................................................................................................................................................34
3-7-20.دور بازو..................................................................................................................................................................34
3-7-21.دور ساق پا.............................................................................................................................................................34
3-7-22.سرعت....................................................................................................................................................................35
3-7-23.چابکی....................................................................................................................................................................35
3-8. روش آماری و شیوه تجزیه و تحلیل..........................................................................................................................35
فصل چهارم
4-1. مقدمه.............................................................................................................................................................................37
4-2. تجزیه و تحلیل توصیفی دادهها......................................................................................................................................37
4-3. بررسی توصیفی متغیرهای پژوهش................................................................................................................................38
4-4. بررسی طبیعی بودن توزیع دادهها..................................................................................................................................39
4-5. آزمون فرضیههای پژوهش ...........................................................................................................................................40
فرضیه اول.............................................................................................................................................................................40
فرضیه دوم ............................................................................................................................................................................47
فرضیه سوم............................................................................................................................................................................58
فرضیه چهارم .......................................................................................................................................................................59
فرضیه پنجم..........................................................................................................................................................................60
فرضیه ششم..........................................................................................................................................................................61
فصل پنجم
5-1. مقدمه...........................................................................................................................................................................63
5-2. خلاصه پژوهش............................................................................................................................................................63
5-3. بحث و بررسی..............................................................................................................................................................64
5-3-1. بررسی شاخصهای آنتروپومتریک بازیکنان فوتبال و هندبال در پستهای مختلف.................................................64
5-3-2. رابطه بین شاخصهای آنتروپومتریک با سرعت و چابکی........................................................................................67
5-4.نتیجه گیری.....................................................................................................................................................................68
5-5. پیشنهادات......................................................................................................................................................................69
5-5-1. پیشنهادات کاربردی...................................................................................................................................................69
5-5-2.پیشنهادهای پژوهشی..................................................................................................................................................70
فهرست جداول
جداول صفحه
فهرست جدول ها
جدول( 4-1)توصیف ویژگیهای آزمودنیها .......................................................................................................................37
جدول( 4-2) میانگین و انحراف استاندارد متغیرها در گروه هندبال و فوتبال.......................................................................38
جدول 4(-3) نتایج آزمون کالموگراف اسمیرنوف در گروه هندبال و فوتبال........................................................................39
جدول( 4-4) مقایسه شاخصهای آنتروپومتریک بازیکنان هندبال در پستهای مختلف .............................................40-44
جدول (4-5) آزمون گابریل برای مقایسه زوجی شاخصهای آنتروپومتریک بازیکنان هندبال در پستهای مختلف.......................................................................................................................................................................... 45-47
جدول( 4-6) مقایسه شاخصهای آنتروپومتریک بازیکنان فوتبال در پستهای مختلف.............................................. 48-51
جدول( 4-7) آزمون گابریل برای مقایسه زوجی شاخصهای آنتروپومتریک بازیکنان فوتبال در پستهای مختلف.......................................................................................................................................................................... 52-57
جدول (4-8) بررسی رابطه بین شاخصهای آنتروپومتریک بازیکنان هندبال با متغیر سرعت .............................................58
جدول( 4-9) بررسی رابطه بین شاخصهای آنتروپومتریک بازیکنان فوتبال با متغیر سرعت...............................................59
جدول( 4-10) بررسی رابطه بین شاخصهای آنتروپومتریک بازیکنان هندبال با متغیر چابکی............................................60
جدول (4-11) بررسی رابطه بین شاخصهای آنتروپومتریک بازیکنان فوتبال با متغیر چابکی.............................................61
فهرست شکل ها
شکل ها
شکل(3-1) ترازویcmery eb 9003................................................................................................................................27
شکل(3-2)مترنواری..............................................................................................................................................................27
شکل(3-3) کولیس................................................................................................................................................................27
شکل(3-4) اندازه گیری قد ایستاده.......................................................................................................................................28
شکل(3-5) اندازه گیری قد نشسته........................................................................................................................................28
شکل(3-6) اندازه گیری طول ران.........................................................................................................................................29
شکل(3-7) اندازه گیری طول ساق پا....................................................................................................................................29
شکل(3-8) اندازه گیری طول دو دست................................................................................................................................29
شکل(3-9) اندازه گیری طول بازو........................................................................................................................................30
شکل(3-10) اندازه گیری طول ساعد...................................................................................................................................30
شکل(3-11) اندازه گیری طول کف دست............................................................................................................................30
شکل(3-12) اندازه گیری طول آرنج تا نوک انگشت............................................................................................................31
شکل(3-13) اندازه گیری عرض شانه...................................................................................................................................31
شکل(3-14) اندازه گیری عرض زانو....................................................................................................................................31
شکل(3-15) اندازه گیری عرض مچ پا.................................................................................................................................32
شکل(3-16) اندازه گیری عرض مچ دست...........................................................................................................................32
شکل(3-17) اندازه گیری عرض آرنج..................................................................................................................................32
شکل(3-18) اندازه گیری دور سینه......................................................................................................................................33
شکل(3-19) اندازه گیری دور شکم......................................................................................................................................33
شکل(3-20)اندازه گیری دور لگن........................................................................................................................................33
شکل(3-21) اندازه گیری دور مچ پا.....................................................................................................................................34
شکل(3-22) اندازه گیری دور ران........................................................................................................................................34
شکل(3-23) اندازه گیری دور بازو.......................................................................................................................................34
شکل(3-24) اندازه گیری دور ساق پا..................................................................................................................................34
شکل( 3-25) تست 20 متر..................................................................................................................................................35
شکل(3-26)آزمون ایلینویز...................................................................................................................................................35
فهرست پیوست ها
پیوست ها صفحه
پیوست شماره 1 : فرم دعوت به همکاری و رضایت نامه.........................................................................76
پیوست شماره 2 : فرم اندازه گیری فاکتور های آنتروپومتریکی،سرعت و چابکی.....................................77
چکیده:
هدف از انجام این پژوهش تعیین شاخص های آنتروپومتریک بازیکنان پست های مختلف فوتبال و هندبال و رابطه آنها با سرعت و چابکی می باشد. 22 مورد شاخص آنتروپومتریک در 58 بازیکن (در هندبال میانگین سن 07/22، قد 61/182، وزن 92/82، وانحراف استاندارد سن 24/2، قد 48/5، وزن 42/5. و درفوتبال میانگین سن 33/25، قد 67/182، وزن 60/76، وانحراف استاندارد سن 47/3، قد 73/4، وزن 34/6. ) شاغل در لیگ استان گیلان در رشتههای ورزشی فوتبال و هندبال اندازه گیری شد. میزان چابکی و سرعت آزمودنیها در قالب دو آزمون چابکی ایلینویز و 20 متر سرعت در هر دو گروه هندبال و فوتبال اندازهگیری شد. برای بررسی طبیعی بودن توزیع دادهها در هر یک از اندازهگیریهای انجام شده از آزمون کالموگراف- اسمیرنوف استفاده شد. برای مقایسه شاخصهای آنتروپومتریک بین پستهای مختلف از آزمون تجزیه و تحلیل واریانس و آزمون تعقیبی گابریل و برای بررسی ارتباط شاخصهای آنتروپومتریک با سرعت و چابکی از ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید. کلیه آزمونهای آماری توسط نرم افزار SPSS نسخه 18 در سطح معنیداری(05/0 p <) انجام شد.
نتایج آزمون گابریل با مقایسه زوجی شاخصهای عرض زانو و عرض مچ پا بازیکنان هندبال در پستهای مختلف نشان داد که شاخص عرض زانو در دروازهبانان نسبت به بازیکنان خط زن به طور معنیداری بیشتر بود. همچنین شاخص عرض مچ پا نیز در دروازه بانان نسبت به بازیکنان گوش به طور معنیدار بیشتربود. همچنین مقایسه زوجی شاخصهای وزن و طول دو دست بازیکنان فوتبال در پستهای مختلف نشان داد که شاخص وزن در مدافعین و هافبکها به طور معنیداری از مهاجمین بیشتر بود. طول دو دست در دروازهبانان به طور معنیداری از مهاجمین بیشتر بود. شاخصهای قد و قد نشسته بازیکنان فوتبال در پستهای مختلف نشان داد که شاخص قد در دروازهبانها و هافبکها به طور معنیداری از مهاجمین بیشتر بود. همچنین شاخص قد نشسته نیز در مدافعین به طور معنیداری از مهاجمین بیشتر بود.
نتایج نشان داد که از بین شاخصهای آنتروپومتریک هندبالیستها، وزن، قد نشسته، عرض آرنج و دور مچ پا با میزان سرعت و طول ساق پا، طول ساعد، آرنج تا نوک انگشت، دور سینه، و دور ران با میزان چابکی رابطه منفی، معنیدار و دور بازو با میزان چابکی رابطه مثبت و معنیداری داشتند (05/0 P<). از بین شاخصهای آنتروپومتریک فوتبالیستها، قد، قد نشسته، طول ران، طول دو دست، آرنج تا نوک انگشت، عرض زانو، عرض مچ پا، و دور شکم با میزان سرعت، طول دو دست، طول بازو، دور لگن، و دور شکم با میزان چابکی رابطه منفی و معنیداری داشتند (05/0 P<). با توجه به مطالعات وبررسیهای که انجام شد به این نتیجه رسیدیم که در پستهای مختلف فوتبال، دروازه بان ها و مدافع ها نسبت به هافبک ها، وهافبک ها نیز نسبت به مهاجم ها از جثه بزرگ تری برخوردار باشند. ودرپست های مختلف هندبال هم دروازه بان ها و بغل زن ها نسبت به خط زن ها، وخط زن ها نسبت به گوش زن ها جثه بزرگ تری برخوردار باشند.
واژه های کلیدی: فوتبال، هندبال، آنتروپومتری، سرعت، چابکی.
فصل اول
کلیات پژوهش
|
1-1. مقدمه
در حال حاضر در تمام رشته های ورزشی از علوم مذکور و نیز تکنولوژی های مختلف در جهت هر چه بهتر اجرا نمودن حرکات و مهارت های ورزشی و پیاده نمودن تاکتیک های مختلف تیمی جهت کسب موفقیت استفاده می شود . از جمله رشته هایی که توانسته است از ابعاد مختلف علوم بهره کافی ببرد رشته ورزشی فوتبال[1] می باشد.فوتبال،پرطرفدارترینورزشدنیااستکهتوسط بسیاریازمردان،زنان،کودکانوبزرگسالاندرسطوحمختلفرقابتیانجام می گیرد که تعداد شرکت کنندگان در 208 کشور برای رسیدن به سطح حرفه ای 200 هزار نفر و در سطح آماتور 200 میلیون نفر تخمین زده شده(28). بیشتر بازیکنان طی مسابقه فوتبال (90 دقیقه)،به طور معمول مسافتی بین 12-10 کیلومتر در شدت نزدیک به آستانه بی هوازی (90-80 درصد حداکثر ضربان قلب یا 80-70 درصد حداکثر اکسیژن مصرفی) می دوند(19،33). بر همین اساس، تخمین زده شده است سوخت و ساز هوازی،90 درصد از هزینه انرژی یک بازیکن را طی مسابقه فوتبال تامین می کند(33،19). درمیاناینفعالیتبازیکنبه بسیاریازحرکاتانفجاری ازقبیلپرشها،شوت زدنها،تکلها، چرخشها،استارتها،تغییرموقعیتوازهمهمهم ترفعالیتهاییکهبازیکنبهطورمستقیمدرگیربازیباتوپورقابتبرایتصاحبآناست،نیازدارد(38). با توجه به ماهیت فوتبال ابعاد بزرگ بدن می تواند به اجرای حرکات سریع، قدرتمند بپردازد(60). همچنین متغیرهای مهم برایاندازه گیریعملکرد در فوتبالشرایط فیزیکی، مهارت های فنی وتکنیکی است(50).فوتبال با داشتن بیش از 200 عضو در فدراسیون بین المللی فوتبال[2] یکی از رایج ترین ورزش ها در جهان محسوب می شود. تعداد زیاد تماشاگران و علاقمندان به این رشته ورزشی نمایانگر این مطلب است و این همه بخاطر جذابیت و زیبایی خاص فوتبال می باشد که توانسته است به عنوان یک ورزش کامل و پر تحرک در جهان مطرح شود(45). حضور بیش از اندازه تماشاگران در دیدارهای داخلی، ملی، قاره ای و جهانی در ورزشگاه ها و ایجاد سیستم های ماهواره ای و برخورداری از بینندگان چند صد میلیونی پخش تلویزیونی، فوتبال را به عنوان مردمی ترین ورزش جهان معرفی کرده است(10). هندبال[3] که یک ورزشی پرتحرک و در ردیف ورزشهای خشن معرفی شده در مدت یک ساعت و یا حتی بیشتر بازی می شود، و از مجموعه مهارت ها و حرکات مثل دویدن- راه رفتن- پریدن – توقف کردن – عقب و جلو رفتن – پرتاب کردن و برخوردهای فیزیکی در دفاع و حمله...تشکیل شده است . از بررسی تحقیقات داخلی و خارجی چنین نتیجه گیری می شود که بین ویژگیهای پیکر سنجی و آمادگی های عمومی ورزشکاران هندبال ارتباطی قوی وجود دارد. بطوریکه اکثراً اندازه قد، ابعادبدنی، جثه قوی، بلندی طول اندام بالائی، اندازه وجب دست پرتاب را جزء فاکتورهای اصلی و عمومی بازیکنان می دانند. علاوه بر ویژگیهای عمومی فوق خصوصیات بازیکنان در هر پست مختلف بازی هندبال با یکدیگر متفاوت است که در انتخاب افراد می بایست ملاک قرار گیرد(5).
امروزه در سطوح بالای ورزشی، استعداد یابی از جایگاه بسیار بالایی برخوردار است ومتخصصین وکارشناسان زبده حیطه علوم ورزشی فاکتورهای مختلفی را در سوق دادن یک شخص بسوی ورزش خاصی در نظر می گیرند. یکی از مهمترین شاخصهای استعداد یابی اندازه های بدنی وارتباط آن با فاکتورهای مهم مورد نیاز یک رشته ورزشی می باشد. بنابر این کشف و شناسایی استعداد در ورزشهای تیمی مشکل تر از ورزشهای انفرادی نظیر دو و میدانی، دوچرخه سواری و قایقرانی است، چراکه تعیین عوامل پیش بینی کننده عملکرد در این رشته های ورزشی آسان تر است و در گذشته توسط متخصصین مشخص شده اند(48).
[1]Foot ball
[2]FIFA
[3]Hand ball