شناخت صنایع‌دستی به‌کار رفته در معماری‌سنتی دوره‌ی قاجار شهرستان اردکان ( با معرفی خانه‌ی تقدیری)

چکیده

از روزی که انسان به فکر ساخت محلی برای سکونت افتاد با توجه به اقلیم منطقه‌ای که در آن، بنا را برپا می‌کرد و فرهنگ خاص منطقه؛ تزئینات را هم در آن دخالت داد؛ از آن روز تاکنون فرهنگ و اقلیم بر تزئینات بناها تأثیر گذاشته است. صنایع‌دستی به کار رفته در خانه‌ی تقدیری شهرستان اردکان که از عهد قاجار به جا مانده از فرهنگ و اعتقادات مردم و تعصبات ملی و مذهبی زمان و اقلیم گرم و خشک و کویری منطقه، متأثر می‌باشد. صنایع‌دستی مورد نظر در این پژوهش شامل گره‌چینی و چلنگری است که این روزها در ورطه‌ی منسوخ شدن می‌باشد؛ معمار سنتی با استفاده از این صنایع دستی در بنا به حفظ اعتقادات دینی و مذهبی و سازگاری با محیط کوشیده است. در این تحقیق به معرفی و شناساندن هر چه بیشتر این هنرهای سنتی و عناصر معماری منازل مسکونی عهد قاجار با تأکید بر خانه تقدیری پرداخته و با روش توصیفی- تحلیلی روش کار، ابزار، تولیدات و کارکرد این هنرها و کارکرد عناصر معماری را مورد بررسی قرار داده و ارتباط فرهنگ و اقلیم با هنرهای وابسته معماری‌سنتی را در آن جستجو کرده‌ایم.

کلید واژگان:

دوره‌ی قاجاریه، شهرستان اردکان، خانه‌ی تقدیری، صنایع‌دستی، معماری‌سنتی، گره‌چینی، چلنگری

فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه....1

فصل اول

کلیات تحقیق

1-1 تعریف موضوع (تعریف مسأله، هدف از اجراء و کاربرد نتایج تحقیق)....3

1-2 ضرورت انجام تحقیق...4

1- 3 سابقه تحقیق...4

1-4 سؤالات پژوهشی....6

1-5 فرضیه............................................................................................................................6

1-6 روش تحقیق..................................................................................................................6

1-7 مراحل اجرای پروژه.......................................................................................................7

1-8 محدودیت‌های تحقیق..................................................................................................7

فصل دوم

ادبیات تحقیق.

2-1نگرشی بر معماری‌سنتی ایران.......................................................................................9

2-1-1 آرایه‌های معماری‌سنتی..................................................................................................11

2-1-2 اصول معماری ایرانی و تأثیر آن بر آرایه‌های معماری سنتی................................13

2-1-2-1 مردم‌واری............................................................................................................13

2-1-2-2پرهیز از بیهودگی .....................................................................................................14

2-1-2-2 نیارش................................................................................................................14

2-1-2-4 خودبستگی............................................................................................................15

2-1-3 تأثیر عوامل اقلیمی بر معماری‌ و آرایه‌های معماری سنتی..................................................15

2-2 درآمدی بر هنرهای سنتی ایران................................................................................17

2-2-1 صنایع‌دستی............................................................................................................19

2-2-1-1 ویژگی‌های صنایع‌دستی ...........................................................................................19

2-2-1 -2صنایع‌دستی از لحاظ روش و تکنیک تولید فرآورده‌های دستی....................................20

2-2-1-3 هنرهای دستی چوبی ایران ......................................................................................21

2-2-2 پنجره ....................................................................................................................21

2-2-2-1 در – پنجره ............................................................................................................22

2-2-2-2 پنجره ارسی .. .......................................................................................................23

2-2-2-3 روزن ....................................................................................................................24

2-2-3 کارکردهای پنجره ................................................................................................25

2-2-3-1 تزئین بنا ............................................................................................................25

2-2-3-2 شباک.................................................................................................................25

2-2-3-3 جام‌خانه..............................................................................................................26

2-2-3-4 منظر .................................................................................................................26

2-2-3-5 تهویه..................................................................................................................27

2-2-3-6 تأمین نور............................................................................................................27

2-2-4 نقش پنجره در نمای ساختمان......................................................................................32

2-2-5 نقش هندسه در شکل‌گیری.پنجره‌ها ............................................................................32

2-3 مصالح به کار رفته در هنر‌های‌سنتی وابسته به معماری سنتی...............................33

2-3-1 چوب و دلایل کاربرد آن در گره‌چینی............................................................................33

2-3-2 شیشه‌های رنگی در گره‌چینی .....................................................................................34

2-3-3 رنگ در معماری..........................................................................................................35

2-3-4 آهن در چلنگری.........................................................................................................35

2-3-4-1 آهن و چلنگری در قرآن...........................................................................................36

2-3-5 گچبری......................................................................................................................37

2-3-5-1 انواع طاقچه‌های گچی..............................................................................................38

2-3-5-2 یزدی بندی بااستفاده از گچ ....................................................................................39

فصل سوم

آشنایی با دوره قاجاریه و شهرستان اردکان

3-1 معرفی موقعیت تاریخی موضوع................................................................................41

3-1-1 سلسله قاجار...............................................................................................................41

3-1-2 جامعه قاجاری............................................................................................................41

3-1-3 تربیت و اخلاق عمومی.................................................................................................43

3-1-4 هنر و معماری در دوره‌ی قاجاریه...................................................................................44

3-1-3-1 ویژگی‌های نقوش تزئینی هنر و معماری دوره‌ی قاجار...................................................49

3-2 موقعیت جغرافیایی موضوع.......................................................................................53

3-2-1 معرفی استان یزد........................................................................................................53

3-2-1-1-اطلاعاتجغرافیاییاستان یزد.................................................................................53

3-2-1-2-اطلاعاتهواشناسی استان یزد................................................................................53

3-2-1-3-پیدایشوقدمتتاریخی استان یزد.........................................................................53

3-2-1-4-ویژگی‌های باستانی استان یزد.................................................................................54

3-2-2-شهرستان اردکان.......................................................................................................54

3-2-2-1-وجه تسمیه‌ی اردکان..............................................................................................54

3-2-2-2-اردکان در دوره‌ی قاجار.........................................................................................55

3-2-2-3-وضعیت اقتصادی اردکان در عهد قاجار....................................................................55

3-2-2-4-معماری اردکان در عهد قاجار..................................................................................56

3-2-2-5-وضعیت اجتماعی اردکان در عهد قاجار....................................................................56

3-2-2-6-وضعیت فرهنگی اردکان در عهد قاجار.....................................................................56

فصل چهارم

خانه‌تقدیری و تزئینات وابسته به معماری آن

4-1معرفی خانه‌ی تقدیری.................................................................................................58

4-2 معرفی هنرهای سنتی وابسته به معماری خانه‌‌ی تقدیری .......................................61

4-2-1- طاقچه‌های خانه‌ی تقدیری..........................................................................................61

4-2-2-شمشیری‌ها ..............................................................................................................62

4-2-3-تزیینات آجری..........................................................................................................63

4-2-4-تزئینات بادگیرها........................................................................................................64

4-2-5-تزیینات سنگی..........................................................................................................65

4-2-6-گره چینی و قواره‌بری.................................................................................................65

4-2-7-شباک...................................................................................................................... 67

4-2-8-چلنگری ..................................................................................................................67

4-2-9-ابزار زنی چوب...........................................................................................................69

4-2-10- تزئینات هشتی.........................................................................................................69

4-3-صنایع‌دستی شاخص خانه تقدیری..........................................................................71

4-3-1-چلنگری، (آهنگری سنتی) .........................................................................................71

4-3-1-1 چلنگری در یزد......................................................................................................71

4-3-1-2-تولیدات چلنگری ..................................................................................................72

4-3-1-3-ابزارهای مورد استفاده............................................................................................73

4-3-1-4- روش کار..............................................................................................................79

4-3-1-5-نشان‌دار کردن.......................................................................................................79

4-3-1-6-دلایل منسوخ شدن هنر چلنگری............................................................................80

4-3-1-7-فورجینگ، چلنگری صنعتی....................................................................................80

4-3-2-گره‌سازی..................................................................................................................81

4-3-2-1-تاریخچه گره‌سازی ...............................................................................................83

4-3-2-2-ابزارهای لازم برای ساخت گره‌چینی.......................................................................84

4-3-2-3- اتصالات گره‌چینی................................................................................................85

4-3-2-4-مراحل ساخت گره‌چینی .......................................................................................85

4-3-3-هنر قواره بری...........................................................................................................86

4-3-3-1-ابزار و تجهیزات ....................................................................................................87

4-3-3-2-روش کار..............................................................................................................87

فصل پنجم

نتیجه‌گیری و پینهادها

نتیجه‌گیری..........................................................................................................................89

پیشنهادات..........................................................................................................................91

منابع و مؤاخذ.....................................................................................................................92

منبع تصاویر.......................................................................................................................96

پیوست‌ها............................................................................................................................97

 فهرست تصاویر

عنوان صفحه

تصویر 2-1 روزن‌های بالای پنج‌دری..................................................................................24

تصویر2-2 روزن‌های بالای سه دری..................................................................................24

تصویر2-3 جام‌خانه حمام سعیدا شهرستان اردکان بازمانده از عهد قاجار....................26

تصویر2-4 هندسه در هنر چلنگری..................................................................................33

تصویر2- 5 اجرای یزدی‌بندی ..........................................................................................39

تصویر4-1 پلان‌های همکف، زیر‌زمین و طبقه‌ی اول خانه‌ی تقدیری...............................58

تصویر 4-2 راه‌روی جنب تالار جنوبی...............................................................................62

تصویر 4-3 تالار جنوبی....................................................................................................62

تصویر 4-4 طاقچه‌های اتاق پنج‌دری................................................................................62

تصویر 4-5 و4-6 شمشیری‌های اطراف حیاط خانه‌ی تقدیری.......................................63

تصویر 4-7 قطار بندی لبه بام خانه‌ی تقدیری.................................................................64

تصویر4-8 بادگیر تالار ‌جنوبی..........................................................................................65

تصویر4-9گره‌چینی وقواره‌بری.........................................................................................65

تصویر4-10 قواره‌بری سه‌درها و پنج‌دری‌ها......................................................................67

تصویر4-11 شباک آجری پایاب.........................................................................................67

تصویر4-12 شباک آجری زیرزمین .................................................................................67

تصویر4-13کوبه مردانه......................................................................................................68

تصویر4-14 کوبه زنانه.......................................................................................................68

تصویر4-15 چفت در اتاق‌ها..............................................................................................69

تصویر4-16 گل میخ در ورودی........................................................................................69

تصویر4-17ابزار زنی پائین چهارچوب درها .....................................................................69

تصویر4-18 و4-19 نمایی از یزدی بندی هشتی ............................................................70

تصویر 4-20 در اصلی........................................................................................................70

تصویر4-21چفت، گل‌میخ و میخِ در..................................................................................73

تصویر4-22 نمونه‌هایی از تولیدات چلنگری....................................................................73

تصویر 4-23 سندان تخت................................................................................................73

تصویر4-24 سندان دماغه................................................................................................74

تصویر 4-25 انبر دست ....................................................................................................74

تصویر4-26 انبردول .........................................................................................................74

تصویر4-27 انبر لول ........................................................................................................75

تصویر4-28و4-29 کج انبر...............................................................................................75

تصویر4-30 انبر تیزبر گیری ............................................................................................75

تصویر4-31 انبر سنبه گیری ............................................................................................76

تصویر4-32 انبر جول .......................................................................................................76

تصویر4-33 سندان تخت با تیغچه ..................................................................................76

تصویر4-34 تیزبر .............................................................................................................77

تصویر4-35سوهان ..........................................................................................................77

تصویر4-36 کفگیر ...........................................................................................................78

تصویر4-37 نمای کوره از روبروی ...................................................................................78

تصویر44-38 نمای پشت کوره.........................................................................................78

تصویر4-39و4-40 استادکار درحال ساخت گل میخ .....................................................78

تصویر4-41 نشان...............................................................................................................79

مقدمه

معماری سنتی از دیر باز از فرهنگ و اقلیم متأثر بوده و این در حالی است که در مناطق مختلف ایران آب و هوا متغیر است و شهرستان اردکان با آب و هوایی گرم و خشک از معماری خاص اقلیم این منطقه برخوردار است و هنر‌های سنتی وابسته به معماری سنتی شهرستان، با تأثیری که از این اقلیم گرفته است؛ در پی فراهم آوردن شرایطی مناسب برای زندگی مطلوب‌تر است. همچنین فرهنگ هر منطقه بر معماری و هنرهای سنتی وابسته به آن تأثیر بسزایی دارد، که با تغیر فرهنگ و بخصوص اعتقادات مذهبی در هر دوره، معماری و هنرهای سنتی وابسته به آن نیز تغیرکرده و از آن تأثیر می‌پذیرد.

در فصل اول این پژوهش به کلیات تحقیق و در فصل دوم به تعریف و آشنایی با مبانی نظری تحقیق پرداخته و در پی آن در فصل سوم به آشنایی با موقعیت تاریخی موضوع که دوره‌ی قاجار است و به دلیل این‌که دوره‌ای اسلامی است و تا عصر حاضر فاصله‌ی چندان طولانی ندارد و همچنین از این دوره خانه‌های زیادی در شهرستان اردکان به جا مانده است برای بررسی در این پژوهش انتخاب گردید .

در همین فصل در ادامه به موقعیت جغرافیایی موضوع که شهرستان اردکان می‌باشد پرداخته و موقعیت اردکان در عهد قاجار مورد بررسی قرار می‌گیرد.

شهرستان اردکان در استان یزد واقع شده، در تزئینات وابسته به معماری عهد قاجار گره‌چینی‌ها و قواره‌بری‌هایی با چوب انجام شده و با شیشه‌های رنگی مزین شده است. تا میزان عبور نور را به داخل بنا کنترل نماید و دید را کنترل نماید بدین صورت که ناظر از بیرون داخل حریم بنا را نمی‌تواند ببیند و این در صورتی است که افراد خانه بر کل خانه اشراف کامل داشتند و به خاطر وجود در- پنجره‌ها حتی می‌توانند به حالت نشسته نیز کل خانه را کنترل کنند. چلنگری یکی دیگر از این هنرها است که در این منطقه و در ردیف هنرهای وابسته به معماری شاهد آن هستیم. این هنرها در خانه تقدیری که یکی از منازل شاخص بازمانده از این عهد است قابل مشاهده می‌باشد که در فصل چهارم با تأکید بر خانه تقدیری به معرفی کامل این تزئینات پرداخته شده است.

  فصل اول

کلیات تحقیق

1-1 تعریف موضوع (تعریف مسأله، هدف از اجراء و کاربرد نتایج تحقیق)

معماری و تزیینات از دیر باز باهم پیوندی دیرینه داشتند و معماری خانه‌های عهد قاجار شهرستان اردکان، که خانه‌ی تقدیری شاخص‌ترین آن‌هاست؛ از این امر مستثنی نبوده و به وضوح تأثیر اقلیم بر تزئینات وابسته به معماری سنتی آن را شاهد هستیم. معماری شهرستان اردکان یزد با شرایط اقلیمی گرم و خشک دارای عناصر و فضاهایی است که ساکنین، برای سازگاری خود با اقلیم گرم و کویری آن ایجاد کرده‌اند.

چلنگری شاخه‌ای از این هنر‌های سنتی است؛ که هنرمند صنعت‌گر با زدن ضربات چکش بر آهن تافته، محصولاتی مانند کوبه، چفت، پا چفت، حلقه‌های ریز و... را تولید می‌کند؛ که درفرم و نقوش آن‌ها تأثیرات فرهنگ قجری به وضوح مشاهده می‌شود.

گروهی دیگر از این تزئینات که شامل گره‌چینی، شیشه‌بری و قواره‌بری می‌باشد و محل اجرای آن‌ها پنج دری‌ها، پنجره‌ها و نورگیرهای بالای آن‌ها است. معماران سنتی با استفاده از این هنرها قدرت نور (و سایه) را در اختیار می‌گرفتند. بخصوص به این موضوع توجه داشتند که فضاهای کوچک را طوری روشن کنند که نور زیاد، به‌ویژه در محیط‌های گرم سبب بالا رفتن دمای محیط نشود؛ استفاده از شیشه‌های کوچک رنگی و چوب، با تزیینات خاص خود به عنوان مصالح ساختمانی در معماری قاجاریه این شهرستان، نشانه‌ی توجه معماران سنتی این دوره به شرایط اقلیمی است. با توجه به اصل پرهیز از بیهودگی در سبک معماری ایرانی؛ همه‌ی این هنرها دارای کاربرد‌هایی هستند و تنها به صرف تزئینات اجرا نشده‌اند.

فرهنگ دوره قاجاریه بر انتخاب و اجرای تزیینات وابسته به معماری سنتی این دوره از تاریخ، تأثیر فراوان داشت که در صنایع دستی وابسته به معماری باز مانده از این دوره به خوبی مشاهده می‌شود. این تأثیر در چلنگری، در شکل کوبه‌ها و در گره‌چینی در شیشه‌های رنگی و در پنجره‌های بلندی که حتی به حالت نشسته هم می‌توان محیط خانه را کنترل کرد، خود را نشان داده است.

طراحی و پیاده سازی کنترلر درایو موتور القایی

چکیده

امروزه تکنیکهای مدولاسیون پهنای پالس به طور وسیعی برای کنترل ولتاژ و جریان خروجی مبدلهای ACDC به کار می روند. از میان این روشها, مدولاسیون بردار فضایی (SVM) به خاطر سادگی و خواص مطلوب آن در کنترل اینورترهای سه فاز به صورت دیجیتالی مورد توجه فراوان قرار گرفته است. محدودیت این روش, پیچیده و زمان بر بودن محاسبات مورد نیاز برای اجرای آن به صورت زمان حقیقی است که ماکزیمم فرکانس سوییچینگ و در نتیجه پهنای باند سیستم کنترلی را محدود می سازد. این مسئله به ویژه در اجرای روش SVM در مبدلهای چند سطحی که در مقایسه با نوع دو سطحی از حجم محاسبات بیشتری برخوردارند, محدودیتهای بیشتری را سبب می شود. به عبارت دیگر, با افزایش تعداد سطوح ولتاژ خروجی, پیچیدگی سخت افزاری و نرم افزاری روش به طور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد. بنابراین ارائه روشی دقیق و سریع برای اجرای SVM به صورت زمان حقیقی بر روی مبدلهای چندسطحی, باعث بهبود عملکرد این گونه مبدلها می شود. بهره اینورتر را می توان برابر با نسبت ولتاژ متناوب خروجی به ولتاژ مستقیم ورودی تعریف کرد.

شکل موجهای ولتاژ خروجی در اینورتر در اینورترهای ایده ال باید سینوسی باشد, با این حال در اینورترهای علمی این شکل موج ها غیر سینوسی بوده و دارای یک سری هارمونیکهای مشخص می باشد. در کاربردهای توان متوسط و توان پایین , ولتاژهای مربعی و یا تقریبا مربعی ممکن است قابل قبول باشد ولی در کاربردهای توان بالا به موجهای سینوسی با اعوجاج بسیار کم نیاز است. با در اختیار داشتن قطعات نیمه هادی قدرت سریع , می توان با استفاده از روش های کلیدزنی, هارمونیکهای ولتاژ خروجی را به نحوه چشمگیری کاهش داد.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فهرست جدول‌ها‌ط

فهرست شکل‌‌ها‌ی

فصل 1- مقدمه 13

1-1- پیشگفتار13

1-2- تاریخچه 13

1-3- بررسی کارهای انجام شده14

1-3-1- اینورتر های ولتاژ14

1-3-2- درایو موتور القایی.. 15

فصل 2- مروری بر تحقیقات انجام شده بر روی درایو ها18

2-1- مقدمه 19

2-2- اینورتر دو سطحی.. 20

2-3- اینورتر سه سطحی.. 20

2-4- استراتژی مدولاسیون برای اینورتر دو سطحی.. 24

2-5- استراتژی مدولاسیون برای اینورتر سه سطحی.. 28

2-6- PWM سینوسی براساس موج کریر. 29

2-7- مدولاسیون بردار فضایی.. 31

2-8- مقایسه PWM براساس حامل ، با PWM براساس بردار فضایی.. 33

فصل 3- مدلسازی درایو موتور القایی.. 38

3-1- کنترل ولتاژ نقطه خنثی.. 39

3-2- مدارهای کنترل ولتاژ نقطه خنثی.. 39

3-3- کنترل ولتاژ نقطه خنثی با استفاده از روش PWM... 41

3-3-1- روش PWMبراساس حامل برای تجزیه و تحلیل جریان نقطه خنثی.. 42

3-3-2- روش PWM براساس بردار فضایی برای تجزیه و تحلیل جریان نقطه خنثی.. 45

3-3-3- کنترل ولتاژ نقطه خنثی.. 49

3-4- تکنیک های PWM و کنترلرهای با جریان صفر نقطه خنثی.. 54

3-5- تکنیک های PWM با جریان صفر در نقطه خنثی.. 54

3-6- کنترل کننده ولتاژ نقطه خنثی براساس تکنیک های PWM جریان صفر نقطه خنثی.. 58

فصل 4- مدولاسیون SVM... 60

4-1- مقدمه 60

4-2- تئوریSVM :63

4-2-1- تجزیه و تحلیل برداری اینورتر سه فاز. 66

فصل 5- شبیه سازی درایو موتور القایی.. 71

5-1- مقدمه 71

5-2- SVPWM 71

5-3- اصول کلی SVM درایو دو سطحی.. 72

5-4- پیاده سازی سیستم دو سطحی.. 77

5-4-1- کد نویسی بلوک تبدیل abc to ab. 78

5-4-2- کد نویسی بلوک sector number78

5-4-3- کد نویسی بلوک duty ratio. 79

5-4-4- کد نویسی بلوک switching. 80

5-5- نتایج شبیه سازی درایو دو سطحی.. 86

5-6- پیاده سازی سیستم سه سطحی.. 95

5-7- نتایج شبیه سازی درایو سه سطحی.. 96

فصل 6- نتیجه گیری و پیشنهادات... 103

6-1- نتیجه گیری.. 103

6-2- پیشنهادات... 104

فهرست مراجع.. 105

فهرست جدول‌ها

عنوان صفحه

جدول 2-1: سطح ولتاژ فاز خروجی و حالت های سوئیچ ها.21

جدول 2-2: افست مد مشترک برای اینورتر سه سطحی.32

جدول 3-1:توالی سوئیچینگ برای PWM با بردارهای مجازی.56

جدول 3-2: توالی سوئیچینگ برای مدولاسیون بردار فضایی حالت شعاعی.54

جدول 5-1: بردار های V₀ الی V₇ اینورتر دو سطحی.. 74

جدول 5-2: جدول سوییچینگ اینورتر دو سطحی.. 76

فهرست شکل‌‌ها

عنوان صفحه

شکل ‏1‑1: ولتاژ تغذیه شده توسط یکسوکننده دیودی.. 15

شکل ‏2‑1: مدل کلیدزنی یک اینورتر سه سطحی.21

شکل ‏2‑2: مسیر های جریان در حالت ON و ولتاژ در دو سر دستگاه در حالت OFF.22

شکل ‏2‑3: دیاگرام بردار فضایی از یک اینورتر سه سطحی.24

شکل ‏2‑4: اینورتر منبع ولتاژ سه فاز. 25

شکل ‏2‑5: بردارهای سوئیچینگ مربوط به عملکرد غیر مدوله، اینورتر. 25

شکل ‏2‑6: شکل موج جریان فاز خزوجی.. 26

شکل ‏2‑7: مسیر بردار جریان در صفحه مختلط... 26

شکل ‏2‑8: پیاده سازی PWMسینوسی براساس حامل برای اینورتر سه سطحینقطه خنثی نگهداشته شده .30

شکل ‏2‑9: (a) شش تا شش ضلعی در داخل یک دیاگرام برداری فضایی از اینورتر سه سطحی. (b) تقسیمات دیاگرام بردار فضایی بدون بردار اضافی.29

شکل ‏2‑10:(a) افزودن هارمونیک سوم. (b) افزودن نیمی از مقدار ولتاژ متوسط ​​برای گسترش محدوده خطی. 32

شکل ‏2‑11: پیاده سازی PWMبراساس حامل از PWMبراساس بردار فضایی، برای اینورتر سه سطحی (a) 9/0 =m و (b) 155/1=m.26

شکل ‏3‑1: مدار تعادل ولتاژ برای خازن الکترولیتی لینکDC. 37

شکل ‏3‑2: مبدل باک- بوست (کاهنده- افزاینده) دو طرفه بعنوان مدار تعادل ولتاژ فعال. 37

شکل ‏3‑3: متوسط جریان نقطه خنثی برای PWM سینوسی. 41

شکل ‏3‑4: جریان نقطه خنثی با توجه به حالات مختلف سوئیچینگ. 43

شکل ‏3‑5: زیر بخش ها در یک ششم دایره از دیاگرام بردار فضایی.44

شکل ‏3‑6: متوسط جریان نقطه خنثی برای PWM بردار فضایی.45

شکل ‏3‑7: سیستم کنترل حلقه بسته برای کنترل ولتاژ نقطه خنثی. 47

بردارهای فضایی مجازی برای یک ششم اول دایره دیاگرام بردار فضایی.. 52

شکل ‏4‑1: موتور القایی سه فاز تغذیه شده توسط اینورتر سه سطحی دیود-کلمپ.... 60

شکل ‏4‑2: اینورتر ولتاژ دیود کلمپ سه سطحی و حالات مختلف سوئیچپنگ.... 61

شکل ‏4‑3: وضعیت های سوئیچینگ اضافی مبدل 3سطحی جهت بالانس خازن 58

شکل ‏4‑4: معادل بین سیستم سه فاز و نمایش برداری.. 60

شکل ‏4‑5: اینورتر منبع ولتاژ سه فاز 62

شکل ‏4‑6: بردارهای سوئیچینگ مربوط به عملکرد غیر مدوله، اینورتر. 62

شکل ‏4‑7:شکل موج جریان فاز خزوجی.. 63

شکل ‏4‑8: مسیر بردار جریان در صفحه مختلط... 65

شکل ‏5‑1: نمایش محدوده های under modulation و over modulation و نیز شش ضلعی.. 72

شکل ‏5‑2: نمای اینورتر دو سطحی.. 73

شکل ‏5‑3: نمایش ترکیب های مختلف سوییچ زنی... 73

شکل ‏5‑4: نمایش سوییچینگ بردارهای درایو دو سطحی.. 75

شکل ‏5‑5: الگوی سوئیچینگ درایو دو سطحی.. 77

شکل ‏5‑6: ترتیب سوئیچینگ پایه های درایو دو سطحی... 78

شکل ‏5‑7: منحنی ولتاژ فاز بار83

شکل ‏5‑8: THD ولتاژ فاز نسبت به زمین 83

شکل ‏5‑9: THD ولتاژ خط 84

شکل ‏5‑10: :تابع مدولاسیون SVM.... 84

شکل ‏5‑11: :بلوک دیاگرام سیستم کنترل موتور القایی.. 85

شکل ‏5‑12: جریانهای استاتور موتور القایی.. 85

شکل ‏5‑13: ا شکل موج های گسترده شده جریانهای استاتور موتور القایی.. 87

شکل ‏5‑14: منحنی های سرعت و گشتاور سیستم.. 88

شکل ‏5‑15: منحنی جریان خط موتور القایی.. 89

شکل ‏5‑16: منحنی ولتاژ خط موتور القایی.. 89

شکل ‏5‑17: شکل موج THD برای جریان فاز a و ولتاژ خط Vab.. 90

شکل ‏5‑18: بلوک کنترلی تولید سیگنال PWM.... 91

شکل ‏5‑19: درایو سه سطحی به همراه موتور القایی.. 92

شکل ‏5‑20: Duty Cycle ایجاد شده توسط سیستم.. 93

شکل ‏5‑21: زمانهای روشن بودن سوئیچ ها93

شکل ‏5‑22: - ولتاژهای فاز موتور القایی.. 94

شکل ‏5‑23: ولتاژ های خط موتور القایی.. 94

شکل ‏5‑24: جریانهای خط موتور القایی.. 95

شکل ‏5‑25: ولتاژهای فاز موتور القایی.. 96

شکل ‏5‑26: THD جریان ia موتور القایی.. 97

شکل ‏5‑27: THD جریان ولتاژ موتور القایی.. 97

فصل 1- مقدمه

1-1-پیشگفتار

در گذشته ،SCR ها در اینورتر های با توان بالا و متوسط به کار می رفتند. اینورتر های تویستوری نیاز به مدار های جا به جاگر برای خاموش کردن SCR دارند. مدار های جا به جاگر اندازه و قیمت اینورتر را بالا می برند و قابلیت اطمینان و فرکانس کلید زنی آن را کاهش می دهند. امروزه تقریباً تنها از کلید های قدرت نیمرسانای تمام کنترل شونده ، عمدتاً IGBT ها ( در اینورتر های با توان متوسط ) و GTO ها (در اینورتر های با توان بالا ) استفاده می شود.

اینوترها به طور گسترده ای در صنعت به کار می روند(مثل گردانندهای موتورهای ac با دور متغیر , گرم کننده القایی , منابع تغدیه کمکی و منابع تغذیه بدون وقفه ) ورودی اینورتر ممکن است یک باتری , سلول زغالی , سلول خورشیدی ویا هرمنبع مستقیم دیگری باشد.خروجی اینورترهای تکفاز معمولا برابر (1) 120 ولت در فرکانس 60 هرتز(2) 220 ولت در فرکانس 50 هرتز و (3) 115ولت در فرکانس 400 هرتز است.در سیستمهای سه فاز توان بالا , خروجی های معمول عبارتند از 380/220 ولت در فرکانس 50 هرتز , (2) 208/120 ولت در فرکانس 60 هرتز و (3) 200/115 ولت در فرکانس 400 هرتز).

1-2-تاریخچه

بستهبهنوعکاربرد،نوعکلید،نوعشبکهکهاینورتربهآنوصلمیشودو... اینورترهایمختلفیمورداستفادهقرارمیگیرند. دراینقسمتبهبررسیکوتاهیراجعبهاینانواعمی پردازیم.
درحالتکلیازلحاظنوعتغذیهاینورتروباریکهاینورترانراتغذیهمیکند،میتواناینورترهارابهدوگروهزیرتقسیمکرد :

الف- اینورترهایمنبعولتاژ VSI .

ب- اینورترهایمنبعجریان CSI.

اینورترهایمنبعجریانبیشتردرکاربردهایدرایوهایماشینهایبزرگصنعتیکاربرددارندیادرجاهائیکهبحثتوانبالاوجوددارددرایناینورترهاورودی DC اینورترجریانمیباشدوخروجی AC سینوسیآنولتاژ . امااینورترهایمنبعولتاژیبرعکسمیباشدیعنیورودی DC ولتاژوخروجی AC سینوسیجریانمیباشد . درهردوایناینورترهاتوانقابلیتانتقالدرهردوسمترادارامیباشدیعنیدرصورتیکهولتاژوجریانهمعلامتباشندسیستمبصورتاینورترودرصورتیکهمختلفالعلامتباشندسیستمبصورترکتیفایرعملمیکند.

1-3-بررسی کارهای انجام شده

1-3-1- اینورتر های ولتاژ

تبدیل dcبه acبه کمک اینورتر ها تحقق می یابد. اینورتراز یک منبع dc تغذیه می شود ولی ولتاژ و جریان خروجی مولفه های اصلی بزرگی با دامنه و فرکانس قابل تنظیم دارند. بسته به نوع ، اینورتر های ولتاژ (VSI ها ) و اینورتر های جریان (CSI ها ) مشخص می شوند . علاوه بر یکسو کننده ها ، اینورتر های ولتاژ متداول ترین مبدل های الکترونیک قدرت به شمار می روند. ولتاژ ورودی dc برای یک اینورتر ولتاژ از یکسو کننده معمولاً کنترل نشونده دیودی یا از دیگر منابع dc مانند باتری ( مثلاً در خودرو های تغذیه شده توسط باتری ) تامین می شود. مطابق شکل 1 اگر از یکسو کننده استفاده شود ، اینورتر مشابه برشگر ها از طریق یک رابط LCdc، شبیه رابط به کار رفته در برشگر تغذیه می شود . خازن رابط مانند یک منبع ولتاژ عملی رفتار می کند، چون ولتاژ دو سر آن نمی تواند تغییرات لحظه ای داشته باشد . وظیفه اصلی القاگر جداسازی یکسوکننده تغذیه کننده و سیستم قدرت از مولفه فرکانس – بالای جریان ورودی اینورتر است. بر خلاف خازن ، وجود القاگر به طور ذاتی مورد نیاز نیست. در واقع در بعضی اینورتر های عملی ، به منظور کاهش ابعاد و قیمت مبدل و جلوگیری از کاهش ماکزیمم ولتاژ خروجی قابل دسترس به علت افت ولتاژ روی دو سر القاگر ، این القاگر حذف می شود.

شکل ‏1‑1: ولتاژ تغذیه شده توسط یکسوکننده دیودی

اینورتر ها را می توان با هر تعداد فاز خروجی ساخت . در عمل ، اینورتر های تکفاز و سه فاز بیشتر به کار می روند. اما ، اخیراً ساخت موتور های ac با بیشتر از سه فاز به منظور بالا بردن قابلیت اطمینان در بعضی کاربردهای خاص پیشنهاد شده است. چنین موتور هایی از اینورتر های چند فازمناسب تغذیه می شوند.

1-3-2- درایو موتور القایی

امروزه اینورترهای دو سطحی بطور گسترده در درایوهای سرعت متغیر با ولتاژ پایین استفاده می گردد . با این حال، اینورترهای قدرت چند سطحی نیز برای راه­اندازی موتورهای القایی توسط سیستم­های درایو با ولتاژهای متوسط ​​و بالا با موفقیت بکار گرفته شده است. توپولوژی­های مختلف اینورترهای چند سطحی برای درایوهایی با ولتاژ متوسط ​​و بالا در مراجع [1]، [2]، [3]، [4]، [5]، [6] و [7] بررسی شده است. از مزایای راه اندازی موتورهای القایی توسط درایوهایی با اینورترهای چند سطحی می توان به استرس کم دستگاه ، اعوجاج هارمونیکی ولتاژ خروجی کمتر و بازده بالا نسبت به اینورترهای دو سطحی اشاره کرد. یک نقطه خنثی نگه­داشته شده[1] در اینورتر سه سطحی برای راه اندازی موتورهای القایی در شکل(1-1) نشان داده شده است، که این ساختار در مرجع [5] برای سیستم های درایو با راندمان بالا پیشنهاد شده است. در سه دهه گذشته، فعالیت­های تحقیقاتی گسترده ای در مورد نقطه خنثی نگه­داشته­شده در اینورتر سه سطحی انجام شده است. مطالعه مقایسه­ای این توپولوژی با توپولوژی مبدل دو سطحی نشان داده است که می توان این توپولوژی را بخوبی در درایوهای ولتاژ پایین بکاربرد[8]. در حال حاضر این توپولوژی بطور گسترده برای کاربرد در درایوهای ولتاژ پایین و توان پایین استفاده می شود [8]، [9] و [10].

اینورتر سه سطحی با نقطه خنثی نگه­داشته­شده به 12 ترانزیستور دوقطبی با گیت عایق شده[2] نیاز دارد ، که افزایش پیچیدگی در طرح کلی و پیاده سازی را به همراه خواهد داشت. با این حال، امروزه پیاده سازی این اینورتر برای کاربردهای ولتاژ پایین به دلیل در دسترس بودن ماژول های محقق کننده یک ساق از اینورتر آسان شده است[10]، [11]، [12] و [13].

برخلاف اینورترهای دوسطحی در اینورترهای سه سطحی سه سطح ولتاژ در لینک DC وجود دارد، که این سطح اضافی بوسیله نقطه میانی از دو خازن متصل شده بصورت سری در لینک DC ، تحقق می پذیرد. این نقطه میانی به عنوان نقطه خنثی در یک اینورتر سه سطحی شناخته شده است. پتانسیل نقطه خنثی باید متعادل باشد؛ به عبارت دیگر، ولتاژ دو سر خازن ها باید با هم برابر باشد؛ که درغیر اینصورت هر گونه اختلال در این پتانسیل در ولتاژهای خروجی اینورتر منعکس شده و می تواند موجب افزایش اعوجاج هارمونیکی شود. در اینورترهای سه سطحی افزایش تعداد سوئیچ های فعال باعث افزایش درجه آزادی می گردد ، که به کاهش ولتاژ مد مشترک منجر شده و باعث حفظ تعادل در ولتاژ نقطه خنثی می شود. اما از سوی دیگر، آنها پیچیدگی را در کنترل اینورتر افزایش می دهند. استراتژی های مختلف مدولاسیون و کنترل در متون و نوشته های علمی برای نقطه خنثی نگه داشته شده در اینورتر سه سطحی مطرح شده است.

ما در این تحقیق از مدولاسیون فضای برداری برای کنترل اینورتر دو و سه سطحی استفاده کرده ایم. میزان هارمونیک های هر یک بطور جداگانه بررسی شده و خروجی های هر درایو بدست آمده و درستی هر یک تحلیل شده است.در فصل 2 مروری بر تحقیقات درایوهای موتور القایی معرفی شده است. فصل 3 مدلسازی انواع درایوها را مورد توجه قرار داده و روابط حاکم بر آن را بررسی می­کند. مدولاسیون فضای برداری هم در فصل 4 معرفی می­شود. شبیه سازی درایوهای دو و سه سطحی موتور القایی به همراه نتیجه گیری در فصل 5 ارائه شده است.

فصل 2- مروری بر تحقیقات انجام شده بر روی درایو ها

2-1-مقدمه

پیکرهبندیهایمختلفیبرایمداراتقدرتوجودداردوراهحلهایمختلفیدرطراحیاینورتراستفادهمیشود. روشهایمختلفطراحیکهممکناستکمابیشاهمیتداشتهباشد،بهاینکهاینورتربرایچهمقصودیطراحیشدهاست،بستگیدارد. برامدکیفیتشکلموجبهروشهایزیادیمیتواندمرتبشود. خازنهاوسلفهامیتوانندبرایفیلترکردنشکلموجاستفادهشوند. اگرطراحیشاملیکترانسفورمرباشد،فیلترمیتواندبهاولیهیاثانویهترانسفورمریابههردوسمتآناعمالشود. فیلترپایینگذربرایاجازهعبوردادنبهمولفهاصلیشکلموجبهخروجیدرحینمحدودکردنعبورمولفههایهارمونیکبهکاربردهمیشود. اگراینورتربرایتامینانرژیدرفرکانسثابتطراحیشدهاست،یکفیلترتشدیدمیتواندمورداستفادهقرارگیرد. براییکاینورترفرکانسمتغیر،فیلتربایدبرایفرکانسیتنظیمشودکهبالاترازحداکثرفرکانسمولفهاصلیباشد . ازآنجاییکهاکثرمصرفکنندههاشاملسلفهستند،یکسوسازهایفیدبکیادیودهایموازی- معکوساغلببهدوسرهریکازسوئیچهاینیمههادیمتصلمیشودتامسیریبرایپیکجریانبارالقائیموقعقطعسوئیچایجادکند. دیودهایموازی-معکوستاحدیشبیهدیودهایهرزگرداستفادهشدهدرمداراتمبدلهای AC/DC هستند. تحلیلفوریهنشانمیدهدکهیکشکلموج،مثلموجمربعی،کهحدودادرنقطه180 درجهغیرمتقارنهستند،فقطشاملهارمونیکهایفردهستند،سوم،پنجم،هفتموالیآخر. شکلموجهاییکهپلههاییباعرضهایمعینوسعودونزولمحودارند،هارمونیکهایاضافیراحذفمیکنند. برایمثالبااضافهکردنیکپلهصفرولتبینقسمتهایمثبتومنفیموجمربعی،همهیهارمونیکهاییکهبر 3 بخشپذیرهستند،حذفمیشوندوفقطهامونیکهایپنجم،هفتم،یازدهم،سیزدهمو ... باقیمیماند. عرضموردنیازبرایپلههایکسومپریودهرپلهمثبتیامنفیویکششمپریودهرپلهصفرولتاست. تغییرموجمربعیتوضیحدادهشدهدربالایکمثالازمدولاسیونپهنایباند (PWM) است. مدولاسیون،یارگولاسیونعرضیکپالسموجمربعیاغلببهعنوانتنظیمولتاژخروجیاینورتراست.زمانیکهکنترلولتاژلازمنیست،یکعرضپالسثابتمیتواندبرایکاهشیاخذفکردنهارمونیکموردنظرانتخابشود. تکنیکحذفهارمونیکمعمولارویپایینترینهارمونیکها(ازلحاظفرکانسی)بهکاربردهمیشودچونفیلترینگدرفرکانسهایبالاترموثرترازفرکانسهایپاییناست. طرحهایکنترلی Multiple pulse-width یا carrier based PWM شکلموجهاییراارائهمیدهدکهباپالسهایکمعرضزیادیترکیبشدهاند. فرکانسبهنمایندگیازتعدادپالسهایباریکدرثانیه،فرکانسسوئیچینگیافرکانسکریرنامیدهمیشود. اینطرحهایکنترلیاغلبدراینورترهایکنترلموتورهایفرکانسمتغیراستفادهمیشوندزیرارنجوسیعیازولتاژوفرکانسخروجیراقابلتنظیممیکنند.

2-2-اینورتر دو سطحی

امروزه اینورترهای دو سطحی بطور گسترده در درایوهای سرعت متغیر با ولتاژ پایین استفاده می گردد . با این حال، اینورترهای قدرت چند سطحی نیز برای راه­اندازی موتورهای القایی توسط سیستم­های درایو با ولتاژهای متوسط ​​و بالا با موفقیت بکار گرفته شده است.

-3-اینورتر سه سطحی

دیاگرام مدار اینورتر سه سطحی با نقطه خنثی نگه­داشته­شده در شکل(2-1) نشان داده شده است. پایانه های مثبت و منفی از باس DCتوسط Pو Nنشان داده شده است. نقطه خنثی از اینورتر توسط Oنشان داده شده است ، که آن توسط نقطه میانی از دو خازن متصل شده بصورت سری محقق می شود. خروجی اینورتر سه سطحی می تواند به پایانه های P، Nو یا Oاز باس DCمتصل شود که سه سطح در خروجی ایجاد خواهد کرد. این را می توان در شکل(2-1)، که نشان دهنده مدل کلیدزنی اینورتر می باشد، مشاهده نمود.

اگر ولتاژ لینک DCکل به عنوان V_dcدر نظر گرفته شود، ولتاژهای ترمینال P ، Oو ترمینال Nبه صورت V_dc2/1+ ، 0 و V_dc2/1- در نظر گرفته خواهد شد. اگر فاز خروجی از اینورتر به ترمینال Pمتصل شود، ولتاژ فاز خروجی V_dc2/1+ خواهد شد. به عنوان مثال، برای دستیابی به فاز a، سوئیچ های S_a1 و S_a2 باید روشن باشند و سوئیچ های S_a3و S_a4باید خاموش گردند. سطح ولتاژ فاز خروجی و حالت سوئیچ برای رسیدن به سطح ولتاژ خاص در جدول(2-1) نشان داده شده است، که در آن 1 نشان دهنده آن است که سوئیچ روشن است، و 0 نشان دهنده آن است که سوئیچ خاموش است. هنگامی که سوئیچ S_x1روشن است، سوئیچ S_x3خاموش است و بالعکس؛ بطور مشابه برای سوئیچ های S_x2و S_x4نیز درست می باشد. این نشان می دهد که یک فاز تنها به دو سیگنال گیت مستقل برای سوئیچ های آن نیاز دارد. اگر S_x1و S_x2مشخص باشند، سیگنال های معکوس آنها را می توان به ترتیب برای S_x3و S_x4مورد استفاده قرار داد.

شکل ‏2‑1: مدل کلیدزنی یک اینورتر سه سطحی.

جدول 2-1: سطح ولتاژ فاز خروجی و حالت های سوئیچ ها.

x : نشان دهنده یک فاز بصورت کلی.

الزاماتی برای سوئیچ ها در یک مبدل سه سطحی برای اتصال به پایانه های P و N برای هدایت جریان در هر دو جهت در حالت ONو مسدود نمودن فقط ولتاژ مثبت در حالت OFFمورد نیاز هستند. این امر مستلزم جریان دو طرفه سوئیچ دو ربعی می باشد. با این حال سوئیچ مورد نیاز برای اتصال به ترمینال Oباید ولتاژهای مثبت و منفی در حالت OFFرا مسدود نماید و جریان در هر دو جهت در حالت ON را هدایت نماید. بنابراین یک کلید چهار ربعی باید برای اتصال به ترمینال Oاستفاده گردد. این ترکیبات از سوئیچ ها با استفاده از 4 عدد IGBTو 6 دیود در یک فاز محقق می شود، همانطور که در شکل(1-1) برای نقطه خنثی نگه­داشته­شده اینورتر سه سطحی نشان داده شده است. مسیرهای جریان برای جریان مثبت و منفی از طریق سوئیچ ها در حالت ONو ولتاژهای دو سر سوئیچ ها در حالت OFF، هنگامی که یک فاز خروجی به ترمینال های P، Oو Nمتصل می شود ، در شکل(2-2) نشان داده شده است.

1Neutral Point Clamped(NPC)

[2]Insulated Gate Bipolar Transistor(IGBT)

بررسی و شناسایی استقرار های پارینه سنگی شمال شرق دزفولWORD

 فهرست مطالب

فصل اول شماره صفحه

مقدمه: ........ 8

اهداف پایان نامه : .......... 9

سوالات و فرضیات: ............ 9

اهمیت موضوع : ............ 10

فصل دوم

جغرافیا : ............... 11

زمین شناسی : .................. 12

چینه شناسی و لیتولوژی : ................................................................................................................................. 13

1-2 بخش آهکی گوری : ........................................................................................................................... 15

2-2 سازند تبخیری گچساران : ........................................................................................................................... 15

3-2 گسترش جغرافیای و ضخامت آغاجاری : ..........................................................................................................15

4-2 نواحی رسوب شناسی بخش لهبری : ............................................................................................................... 16

5-2 سازند پابده : ........................................................................................................................................ 16

6-2 گسترش سازند بختیاری در نواحی خوزستان : .................................................................................................... 16

اقلیم منطقه : ................................................................................................................................................... 17

فصل سوم

مروری بر پژوهشهای پارینه سنگی در خوزستان : ........................................................................................... 21

فصل چهارم

روش انجام بررسی : ............................................................................................................................... 24

نمونه برداری : ....................................................................................................................................... 25

محدوده پوشش داده شده : ................................................................................................................... 26

فصل پنجم

معرفی محوطه­ها و یافته­های جمع آوری شده : .................................................................................... 42

فصل ششم

تحلیل ریخت شناختی یافته­ها: .............................................................................................................. 58

فصل هفتم

تحلیل فن آوری یافته­ها : ...................................................................................................................... 67

فصل هشتم

مقایسه یافته­ها با محوطه­های همجوار : ................................................................................................90

ارائه گاهنگاری نسبی : ........................................................................................................................... 98

فصل نهم

بحث و نتیجه گیری : .............................................................................................................................100

فصل دهم

منابع : ................................................................................................................................................... 102

پیوست ها .................................................................................................................... 104

 فصل اول

مقدمه :

با توجه به اهمیت خوزستان در مطالعات باستان شناسی ایران و حتی جنوب غرب آسیا , این استان و خصوصآ شمال این دشت از دیرباز مورد توجه پژوهش گران و تاریخ نویسان قرار داشته و دارد . از این رهگذر تاریخ و سرگذشت این منطقه جغرافیای بار ها و بارها مورد مطالعه و پژوهش گروه های مختلفی از ملیت های متفاوت قرار گرفته است حاصل این فعالیت ها صدها و یا حتی اگر اقرار نباشد هزاران مقاله و کتاب مربوط به این ناحیه از دوره های مختلف از زندگی انسان است .

با تمام این توصیف ها می توان ادعا کرد که با توجه به پتانسیل مناسب و وجود شواهد و مدارک بسیار از دوره سنگ در این ناحیه جغرافیایی ، هیچ گونه فعالیت علمی و باستان شناسی که به طور مستقل و تخصصی و دراز مدت برای بدست آوردن یک الگوی کلی از پراکندگی سایت ها و مکان های دورهای مختلف پارینه سنگی و وضعیت گروه های گردآورنده – شکارورز پرداخته باشد وجود نداشته و بیشتر فعالیت ها که انجام شده یا به این دوره کمتر توجه کرده اند و یا گاهآ اصلآ توجه نکرده اند . مشکل دیگر در ناحیه مذکور انتشار نکردن گزارش های باستان شناسی می باشد که به منظور مطالعه دوره پارینه سنگی در منطقه صورت گرفته و اگر هم انتشار شده گزارش های بسیار ضعیف و بی دقتی است که هیچ کمکی به روشن شدن وضعیت نمی کند و حتی اگر فرض را بر شیوه صحیح بررسی که انجام داده اند بگذاریم دسترسی به دست افزار هایی که جمع آوری کرده اند بسیار سخت و حتی ناممکن است . بنابراین با وجود علاقه شخصی اینجانب به این دوره طولانی از زندگی انسان ، و کمبود اطلاعات این دوره ، این مهم را برخود دیدم که در این راستا به انجام فعالیتی علمی – عملی بپردازم که در آن تمام سعی خود را بر شیوهای صحیح شناسایی ، نمونه برداری و مطالعه قرار دهم به امید به اینکه شاید حاصل این پژوهش بتواند کمکی به دانش ما و تمام کسانی باشد که به این دوره علاقمند هستند . یادآور می شوم که اگر اشتباه یا کاستی در این نوشتار وجود دارد تمامآ بر عهده نگارنده است .

اهداف پایان نامه :

با توجه به مطالعات باستان شناختی انجام شده در منطقه خوزستان در ارتباط با چگونگی روند شکل گیری استقرار های باستانی و مکان های فرهنگی، متاسفانه مطالعات ادوار پارینه سنگی در این منطقه از سوی پژوهشگران ، با توجه به غنای دست افزارهای منتسب به این دوره به واسطه شرایط جغرافیایی و زیست محیطی همچنان ناشناخته باقی مانده است. هدف از انجام این بررسی شناخت توالی ادوار پارینه سنگی در این منطقه است که انجام آن می تواند ما را در درک و شناخت هر چه بهتر این دوره کمک کند. اهدافی که برای انجام این بررسی مد نظر قرار گرفته شد به شرح زیر است :

1- تدوین نقشه باستان شناختی محدوده شرق رودخانه دز

2- تعیین ارتباط محوطه های پارینه سنگی و منابع طبیعی و زیست محیطی

3- تعیین تسلسل مکان های باستانی

4- درک ارتباط فضای بین مکان های پارینه سنگی

5- تهیه نقشه های مختلف از توزیع مکانی محوطه های پارینه سنگی در محدوده ی رودخانه دز

6- مطالعه ادوار مختلف پارینه سنگی در منطقه و ارتباط آن با مناطق همجوار

سوالات و فرضیات :

با توجه به اهدافی که در بالا برای انجام این پژوهش در نظر گرفته شد سعی شد که برای دو پرسش پاسخ مناسب کسب شود این پرسش و فرضیات شامل :

1- الگوی استقراری این ناحیه در دوره های مختلف پارینه سنگی به چه صورت است ؟

2- تسلسلادواریدورههایپارینهسنگیناحیهموردبررسیحاکیازچیست؟

اهمیت موضوع :

با توجه به کمی اطلاعات ما از دوره پارینه سنگی در خوزستان به طور کل و بالاخص شمال خوزستان ، از سوی دیگر باید در نظر گرفت شواهد و مدارک در مناطق کوهپایه ای این استان ظاهرآ مکان مناسبی برای استفاده اجتماعات پارینه سنگی بوده است . علاوه بر این منطقه ی کوهستانی بختیاری، که حد شمال و شمال شرقی خوزستان را تشکیل میدهد، در درک تحولات فرهنگی دشت های آبرفتی ایران اهمیتی حیاتی دارد. این منطقه همواره به طور سنتی در حیات اقتصادی و سیاسی سرزمین های پست فلات و – تا حد کمتر – فلات مرکزی ایران، نقش داشته است. این منطقه محیطی ایده آل برای اقتصادی ترکیبی، با تأکید بر گله داری، است. دره های میان کوهی حاصلخیز آن که غالباً به خوبی مشروب می شوند برای معیشت مرکب از کشاورزی گسترده و کوچ نشینی مبتنی بر گله داری بسیار مناسب است. ( زاگارل، 1387: 24 )

در منطقه سازند بختیاری این مناطق بدلیل شکل ویژه ظاهرآ دارای رسوب گذاری اندکی بوده و بستر مناسبی برای مطالعه در اختیار ما قرار میدهد . این مناطق بدلیل نداشتن خاک مناسب برای کشاورزی ظاهرآ دارای کمترین دستکاری انسانی بوده است اما متاسفانه در سالهای اخیر با پیشرفت تکنولوژی و توسعه بخش های صنعتی این نقاط که جز بعنوان مرتع و چراگاه برای دامپروران استفاده دیگر نداشته هم اکنون نقاطی مناسبی برای احداث طرح های بیشماری صنعتی مانند گلخانه ، مرغ داری ها و دامداریهای صنعتی و معادن استخراج شن و ماسه شده است (تمام این موارد در نزدیکی محدوده بررسی انجام شده مشاهده گردید ) این دستکاری ها که هر سال بر سرعت انجام آن افزوده می شود باعث گردیده سیمای کلی این مناطق بتدریج تخریب و تغییر کند و این موضوع زیان جبران ناپذیری بر مطالعات پارینه سنگی خوزستان وارد می آورد با توجه به آنچه گفته شده سعی بر آن شد که محدوده ای کوچک اما با روش صحیح بصورت هدفمند[1] مطالعه گردد و شرح آن موضوع این نوشتار می باشد به امید آنکه مسمرثمر قرار گیرد .

1–روش بررسی هدفمند معادل Systematic surveyآمدهاست .

بررسی تاثیر انعطاف پذیری استراتژیک بر عملکرد صادراتی شرکت های صادرکننده سنگ تزئینی استان مرکزی

فهرست مطالب

فصل اول- کلیات تحقیق :1

1-1- مقدمه : . 1

1-2- بیان مسأله : . 1

1-2-1- انعطاف پذیری استراتژیک :2

1-2-2- توسعه بازار صادرات : ... 4

1-3- ضرورت تحقیق : .. 5

1-4- سوالات تحقیق :6

1-5- اهداف تحقیق :.. 6

1-6- فرضیات تحقیق :7

1-7- تعریف واژگان تحقیق :7

فصل دوم - مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق : .. 8

2-1-مقدمه : . 8

2-2- انعطاف پذیری استراتژیک : شناخت مدیریتی.. 11

2-3- انعطاف پذیری استراتژیک :.... 13

2-4- انعطاف پذیری و شرکت بین المللی :15

2-5- خروج از رقابت در صادرات :... 16

2-6- انعطاف پذیری استراتژیک و شبکه اجتماعی : .. 17

2-7- گونه شناسی انعطاف پذیری استراتژیک : .... 18

2-8- بسوی انعطاف پذیری در مدیریت صادرات :20

2-9- توسعه بازار صادرات : ... 21

2-10- عملکرد صادراتی : .. 23

2-11- عوامل موثر بر عملکرد صادراتی :25

2-12- اندازه گیری عملکرد صادراتی :.. 27

2-13- استراتژی بازار- محصول :29

2-13-1- انتخاب بازار و عملکرد صادراتی :29

2-13-2- محصولات ارائه شده و عملکرد صادراتی :30

2-13-3- رقابت بر روی قیمت :... 31

2-13-4- شدت تبلیغات و عملکرد صادراتی :31

2-13-5- توزیع :.. 32

2-13-6- اجرای استراتژی :33

2-13-7- ویژگی های سازمانی :34

2-13-8- تعهدات صادرات :... 35

2-13-9- ویژگی های محیطی : .. 36

2-14- موانع صادرات :38

2-15- پیشینه تحقیق :.. 43

2-15-1- تحقیقات داخلی :43

2-15- 2- تحقیقات خارجی :.. 46

2-16- مدل تحقیق :.. 48

فصل سوم- روش تحقیق : 49

3-1- مقدمه :49

3-2- روش تحقیق :49

3-3- متغیرهای تحقیق :50

3-4- روش گردآوری داده ها :50

3-5- پایائی و روائی پرسشنامه :51

3-5-1- پایائی :51

3-5-2- روائی ( اعتبار ) :52

3-6- جامعه و نمونه آماری :53

3-6-1- قلمرو مکانی تحقیق :53

3-6-2- قلمرو زمانی تحقیق :53

3-6-3- جامعه آماری :54

3-6-4- نمونه آماری :54

3-6-5- تعیین حجم نمونه :54

3-6-6- روش های نمونه گیری :55

3-7- تجزیه و تحلیل داده ها :55

3-7-1- رگرسیون :56

3-7-2- ضریب همبستگی :57

3-7-3- آزمون میانگین یک جامعه آماری :57

فصل 4- تجزیه و تحلیل داده ها:59

4-1-مقدمه. 59

بخش اول – آمار توصیفیمربوط به پاسخ دهنده‌گان.. 59

بخش دوم: آزمون میانگین یک جامعه آماری (آزمون تی استیودنت). 64

بخش سوم- آزمون یکسان بودن اولویت بندی(رتبه بندی). 66

بخش چهارم : آزمون همبستگی.. 67

بخش پنجم: آزمون فرضیات... 72

فصل 5- نتیجه گیری و پیشنهادات : 78

5-1- مقدمه 78

5-2- آمارتوصیفی.. 79

5-3- نتیجه گیری از فرضیات... 79

5-4- پیشنهادات کاربردی.. 84

5-5- محدودیت های تحقیق 85

پیوست ها86

منابع فارسی.. 88

منابع انگلیسی.. 89

 چکیده

انعطاف­پذیری استراتژیک و تاثیراتی که این امر بر عملکرد صادراتی دارد از اهمیت خاصی برخوردار است. محققان معتقدند که انعطاف­پذیری استراتژیک می­تواند بصورت بالقوه عملکرد را بهبود­داده و موجب سودآوری گردد . سوال اصلی این تحقیق : . " انعطاف پذیری استراتژیک چه تاثیری بر عملکرد صادراتی و توسعه بازار صادرات دارد ؟ " این تحقیق با هدف بررسی تاثیر انعطاف­­پذیری استراتژیک برعملکرد صادراتی انجام­شده­است .یافته­ها نشان دهنده تاثیر انعطاف­پذیری استراتژیک بر عملکرد صادراتی بوده است. در پایان پیشنهاداتی برای مدیران و دست اندرکاران صادراتی ارائه شده است .

برنامههایدانشمحورمیتواندبخشمهمیازسیاستهایصادراتیدولتراتشکیلدهند .بهتراستکهسازمان هایحمایت کنندهازصادراتتهیهوتدارکاطلاعاتدربارهبازارهایصادراتیرادراولویتکارخودقراردهند . باتوجهبهاینکههریکازصادرکنندگانمستقلازهمحرکتمیکنندواگرمراحلاجراییصادراتبهتصویرکشیدهشود ، مشاهدهخواهدشدکهچهنیرووسرمایههایکلانیدرعرض یکدیگردرجریاناستوبههدرمیرود .بنابراینپیشنهاد میگردد ؛صادرکنندگانباکمکسازمان هایدولتی( مانندمرکزتوسعهصادرات) اقدامبهتشکیلکمیتهیااتحادیهجهتانجام تحقیقاتبازاریابیومبادلاتاطلاعاتنمایند . همچنین به مدیران توصیه می شود که در برنامه­ریزی استراتژیک خود گزینه های محیطی را در­نظر­گیرند تا بتوانند نسبت به تغییرات محیطی واکنش دهند .

کلمات کلیدی : انعطاف پذیری استراتژیک، عملکرد صادراتی، شرکت های صادرکننده، مدیریت بازرگانی ، استراتژی ، مزیت رقابتی

مقدمه :

صادرات به عنوان موتور محرکه اقتصاد و رمز بقای کشورها در بازارهای جهانی نقش مهمی را در عرصه اقتصاد ایفا می کند، زیرا تقویت ظرفیت های تولید و ایجاد ظرفیت های جدید ضمن هموار کردن راه توسعه صادرات نقش دولت را به عنوان تضمین کننده سرمایه گذاری های موجود و کاهش انحصار پررنگ تر می کند. از سوی دیگر صادرات امکان استفاده از بازارهای جهانی را برای رشد تولید داخلی مهیا کرده و بنگاه های تولیدی را قادر می سازد از محدودیت های بازار داخلی رها شده و با توسعه صادرات بازارهای جهانی را هدف قرار داده و از صرفه های اقتصادی حاصل از مقیاس تولید بیشتر بهره برداری کنند.یکی از مهم ترین ابزارهای استراتژی توسعه صادرات، برخورداری از مزیت نسبی در گردونه مبادلات خارجی است. ممکن است کشوری از لحاظ تولید مزیت داشته باشد ولی از نظر بازرگانی فاقد مزیت باشد. فقدان مزیت بازرگانی از ناکارایی نسبی در بازار کالادر مراحلی همچون بسته بندی، حمل، کنترل کیفیت، استانداردهای تولیدی، عدم دسترسی به اطلاعات مربوط به تجارت جهانی و... ناشی می شود .

 فصل اول : کلیات تحقیق

.1 مقدمه

محققانی که بدنبال شناسایی محرک های موفقیت صادرات بوده اند دریافته اند که استراتژی های بازاریابی و استراتژی هایی که شرکت ها در بازار صادرات خود اتخاذ می کنند بر تعیین عملکرد صادراتی اثر گذار است. در ادبیات بازاریابی صادرات ، علاقمندی خاصی به انعطاف پذیری استراتژیک وتاثیراتی که این امر بر عملکرد صادراتی دارد وجود دارد . شرکت هایانعطاف پذیر آنهایی هستند که رفتارشان با مفاهیم انعطاف پذیری در یک راستا قرار دارد. (Hunt and Morgan, 1995)

این شرکت ها با تغییرات محیط بین المللی خود را هماهنگ کرده و تغییرات محیطی را در خود نهادینه می کنند . این امر می تواند بر عملکرد صادراتی و افزایش سهم بازار و توسعه بازار صادراتی محصول اثر گذار باشد .

محققان معتقدند ؛ انعطاف پذیری استراتژیک می تواند بصورت بالقوه عملکرد را بهبود داده و موجب سود آوری و بهبود صادرات گردد . سوال اصلی این تحقیق این است که انعطاف پذیری استراتژیک چه تاثیری بر عملکرد صادراتی و توسعه بازار صادرات دارد ؟

.1بیان مسأله

عملکرد صادراتیحاصلعملیاتسازمانیاستکهشاملدستاوردهاواهدافداخلیوخارجیشرکت میباشد.دراینجا، عملکرد صادراتیبهعنوانکسباهدافسازمانیتعریفشدهودرآنتوسعهمحصولوتوسعهبازارکهدرنتیجهموجبکسب سودآوریبرایشرکتخواهدشدموردتوجهقرار­می­گیرد .میزانموفقیتیکشرکتدرامرصادراترامی­توانباعملکرد ­صادراتیآنارزیابینمود .برایسنجشعملکرد صادراتی، سه معیارمختلفمالی، غیرمالیومرکبوجوددارد . معیارهاییچونفروش ، سودورشدازجملهمعیارهایمالیومعیارهایینظیر موفقیت، رضایت ، دستیابیبهاهدافازجملهمعیارهایغیرمالیبهشمارمیآیند . معیارهایمرکبنیزبراساسانواعمتنوعیاز معیارهایعملکردیبنا­شده­اند.­تحقیقاتمختلفیدرزمینهعواملموثر­بر­عملکرد صادراتیصورت­گرفتهاست.Cooper, 2005)) درهرکدامازاینتحقیقات، متغیرهاییمد­نظر بوده­اندکهبنابهنظرمحقق، بهطور­مستقیمیاغیر­مستقیمبرعملکرد صادراتیموثر­بوده­اند. تعدادمتغیرهایبررسیشده تاحدودیگستردهبوده­اند .اینگستردگیبهحدیاستکهحتیموجبایجادنتیجه­گیری­ها، ابهاماتویافته­هاییمتناقض نیز شده­است .اغلبتحقیقاتاولیهدرزمینهصادراتدرجهتتشخیص صادرکنندگانازغیرصادرکنندگانبوده­است ، بهاینمعنی­کهیشترفرآیندبین­المللی­شدنشرکترا مدنظرقرارمی­دادند. بعدازآن، محققینبهبررسیفاکتورهایخارجیموثربررفتارصادراتی، نظیربرنامههایتشویقیدرست، روی­آوردند. در­سومینمرحله­،محققینبهبررسیفاکتورهایمربوطبهرفتارشرکت ها ، متناسبباصادراتو نتایجآنپرداختند . محققیندسته­چهارمفاکتورهاییرامورد­بررسیومطالعهقرار­دادند­کهبرعملکرد یا موفقیتصادراتی، شرکت­هاموثر ­می­باشند .بهعنوانمثال،کاسیکیدوهمکارانشباارئهمدلیبهبررسیتاثیرسهعاملخصوصیات عینیشرکت، متغیرهایمرتبطبادرکصادرات ( اندازهوتجربهصادراتی، انگیزهصادرات ، مشکلاتصادرات ، مزیتهایرقابتی ) و تعهدبهصادرات ( بخشمجزایصادرات ، ورودبهبازارخارجیومعیارهایانتخابمشتری، بازدیدمداومازبازارصادراتی ، برنامه ریزیوکنترل صادرات) بر رویعملکرد صادراتیدرکشورهایاروپاییپرداختند .وایتوگریفیتوریانزنیزبهتجزیهوتحلیل تعدادیازروشهایاندازهگیریعملکرد صادراتیدربخشخدماتپرداختند. والاسوبیکرنیزدراسترالیامدلیرابرای متغیرهایموثربرعملکرد صادراتیارائهدادند. آنهادراینمطالعهمتغیرهارابهدودستهمتغیرهایغیرملموس( گرایشی ، مهارتی ، دانشی ) وملموس ( توزیع ، محصول ، ارتباطبامشتری ، کنترل، عرضهکنندگان ) تقسیمنمودند. (Christensen, 2007)

.2.1 انعطاف پذیری استراتژیک

پر واضح است که رفتارهای بازارگرایی در خلا شکل نمی­گیرد و بسیاری از عوامل احتمالا بر چگونگی عملکرد صاردات شرکت در محیط بین المللی اثر گذار است . (Aaby and Slater,1999; Sousa et al., 2008; Zou and Stan, 1998)

اما مبحث اساسی که درادبیات بازارگرایی و عملکرد صادراتی می بایست مورد بررسی قرار گیرد، مفهوم انعطاف پذیری استراتژیک است. هدف کلیدی تحقیقات عملکرد صادراتی شناسایی و ارزیابی اهمیت پیشرانه های عملکرد صادراتی است . انعطاف پذیری استراتژیک یکی از پیشرانه ها و پیش زمینه های اساسی در این مورد است ، چرا که در ادبیات موضوع انعطاف پذیری استراتژیک شکل دهنده عملکرد بین المللی شرکت می باشد . (Buckley and Casson,1998; Brouthers et al., 2008) تحقیقات دیگری نشان می دهد که انعطاف پذیری استراتژیک و توسعه بازار صادرات هردو نقش اساسی در تعیین عملکرد سازمانی ایفا می کنند . (Johnson et al., 2003) وهردوی آنها برای موفقیت تجاری الزامی هستند . انعطاف پذیری استراتژیک در ادبیات موضوع چنین تعریف شده است : توانایی شرکت برای انطباق و پاسخگویی به تغییرات محیطی .Combe and Greenley,2004,p.1456) ) ویاتوانایی سازمانی برای مدیریت اقتصادی وسیاسی ریسک ها با پاسخگویی بلادرنگ به تهدیدات و فرصت های بازار (Grewal and Tansuhaj, 2001, p. 72) . تحقیقات نشان می­دهدبرای دستیابی به انعطاف­پذیری استراتژیک فعالیت­های آتی(ایجادگزینه­های واقعی برای شرکت) صادرکنندگان می­توانند در ساختار صادرات و استراتژی­های صادرات سرمایه­گذاری کنند و سیستم قابلیت­های هماهنگ صادرات را ایجاد­کنند . (e.g., Buckley and Casson, 1998; Johnson et al., 2003; Sanchez, 1995) . سرمایه گذاری فعلی در این گزینه ها می تواند دسترسی به گزینه های تصمیم گیری بیشتری که در نهایت منجر به افزایش سود آوری ، سهم بازار بیشتر و رشد فروش می شود را ایجاد کند . در این تحقیق سه منبع انعطاف پذیری صادرات شناسایی شده است . (سه نوع سرمایه­گذاری که می تواندگزینه واقعی ایجادکند.) این سه منبع بر اساس ادبیات انعطاف پذیری استراتژیک در تحقیقات می باشند : اول ، بر مبنای چارچوب مفهومی ارائه شده توسط اولاخ(2000) براذر (2008) و لیبلین (2003) حدی است که درآن شرکت ها در هنگام تصمیم گیری صادارت تجربه صادرات خودراباانعطاف پذیری درمی آمیزند . به ویژه سرمایه گذاری درتجارب صادراتی بزرگتر( از طریق وارد شدن در بازارهای وسیعتر وبیشتر ویادرمحدوده زمانی بزرگتر) به شرکت ها این امکان را می دهد تا خروجی ها را تغییر داده و از بازاهای کم سود تر به بازارهای پرسودتر تمرکزکنند . این امر همچنین به شرکت ها این امکان را می دهد که تنوع رویدادها و ایده ها را افزایش دهند و این امر به ایجاد فرصت های بیشتر برای توسعه راه های جدید شناسایی گزینه های تجاری جدید کمک می کند . (Luo and Peng, 1999) انعطاف پذیری صادرات به معنای شناسایی و رصد فرصتهای صادراتی جدید برای کسب مزیت از آنها و اقدام به موقع برای صادرات در این فرصت ها می باشد .

نوع دیگرانعطاف پذیری صادراتی به عنوان انعطاف پذیری هماهنگی تعریف می شود. (Sanchez, 1995) درشرکتهایی که برانعطاف پذیری هماهنگی سرمایه گذاری می شود، انعطاف پذیری در واحد صادرات بالامی باشد . واحد صادرات دارای گزینه هایی برای مدیریت موثر منابع داخلی از طریق الف) تعریف استراتژی هماهنگ ب) شکل دهی مجدد ساختار داخلی متناسب با استراتژی و ج) اجرای هماهنگ استراتژی های بازاریابی جدید می باشد . هنگامی که سرمایه گذاری در انعطاف پذیری هماهنگ صادراتی پایین باشد ، به هرترتیب ممکن است در تصمیمات صادرات ، هماهنگی وجودنداشته باشد و واحدهای وظیفه ای مختلف بر مبنای تشخیص خود عمل کنند و تصمیم نهایی بر مبنای مصلحت نهایی شرکت نباشد . (Cadogan et al., 2005)

.1.2 توسعه بازار صادرات

درادبیاتبازاریابیبینالمللی، راهبردتوسعهبازارصادراتیبهاینصورتتعریفشدهاست : تصمیمراهبردیبلندمدتراجعبهمیزانگستردگیبازارصادراتیدرطولزمانوتخصیص تلاش­هایبازاریابیمیانبازارهایصادراتیمختلف . دراینخصوص دورویکردبدیلدرادبیاتصادراتیشناساییشدهوموردبحثقرارگرفتهاست : تمرکز بازار ، بهمعنیتمرکزاستراتژیکیکشرکتبرتعدادیازبازارهایصادراتیبهدقتانتخابشدهوتخصیص منابعبرای فعالیت هایصادراتیدرهمینبازارهاوگسترشبازار. بهمعنیصادراتبههرتعدادبازارصادراتیکهمقدورباشد ، بدونتوجه ویژهبهبازارخاص. ( Katsikeas,2006) انتخابراهبردتوسعهبازارصادراتیمیتواندتاثیرمهمیبرتدوینراهبردهایآمیختهبازاریابیصادراتی کلشرکتداشتهونهایتابرعملکرد صادراتیآنموثرباشد اماتوافقعامیدرمورداینکهکدامراهبردمنجربهعملکرد صادراتیبهترخواهدشدمیانپژوهشگرانوجودنداشتهاست .بدلیلمشکلاتمفهومیوروششناختیدراینمطالعات وکمبودپژوهش هایتجربیدراینزمینه، نتایجحاصلازآنهایکپارچهنیستورابطهمیانراهبردبازاریابیصادراتیوعملکرد صادراتیهمچنانبهعنوانموضوعیحلنشدهباقیماندهاست (Zou,2002) .اغلبمطالعاتمربوطبهتوسعهبازارصادراتیدریکدوره10 سالهبینسال های 1995 و 2005منتشرشدهاند.اینمطالعاتتوجهخودرامعطوفاینمسالهساختهاندکهکدامیکاز راهبردهاینامبرده( تمرکزبازاریاگسترشبازار ) به عملکرد صادراتیبهتریمنجر­می­شود. برخیازاینمطالعاتاتخاذراهبرد تمرکزبازارراپیشنهاد­می­کنند، باایناستدلالکهباتمرکزروینسبتاکمیازبازارهایکلیدی، شرکت هایصادراتیخواهند توانستسهمبازاربزرگتریبهدست آورند که آننیزدرجایخودسودآوریبلندمدتآنهارابهبودمیبخشد. (Trang,2000) گروه دیگریازاینمطالعاتاستراتژیگسترشبازارراتوصیهمیکنند، چراکهبدستآوردنسهمبازارهایمحدوددرتعدادزیادی ازبازارهایصادراتیپراکنده، شرکت هایصادراتی را قادرساختکهریسکبازارخارجیرا کاهش دادهوبهسطوحسودآوری بالاتریدستیابند. درمیانایندودیدگاه، برخیازصاحبنظراننیزرویکرداقتضاییدرپیشگرفتهومعتقدندکه مناسب بودنیکراهبردتوسعهبازارصادراتیخاص ، بهعواملموقعیتیمختلفیازقبیل: محصول، بازارومتغیرهایخاص شرکتبستگی دارد .(Taylor,2008) باتوجهبهنتایجتحقیقاتیکهتفاوت معنیداریدرعملکرد صادراتیمیاندوگروهتمرکز بازاروگسترشبازارمشاهده نکردهاند، محققانبعدی ( ازدهه 1990بهبعد ) رویکردیاقتضاییاتخاذکردهاندوسعیدرشناختعواملیداشتهاندکهراهبردهایتمرکزبازاروگسترش بازارراازهممتمایزمیسازد . نکتهقابلتوجهاینکهدرجدیدترینپژوهش هادیگربهمتغیرعملکرد صادراتیپرداختهنشدهاست. دراینمیانکاتیسکاسولئونیدو بهطورتجربیبهشناساییمتغیرهاییپرداختهاندکهمیتوانند توضیحدهند؛ چراشرکت هاازیکرویکردخاص درتوسعهبازارصادراتیپیرویمیکنند .کاتیسکاودیگراندرجدیدترینپژوهش انجامگرفتهدراینحوزهبهشناساییتفاوت هایموجودشرکت هایدارایاستراتژی هایتوسعهبازارصادراتیمختلف، ازنظرمدیریت فروشصادراتیپرداختهاند . (Katsikeas,2006)

.1 ضرورت تحقیق

شرکت های صادر کننده و فعال در امر صادرات همواره باید نسبت به عملکرد خود آگاهی داشته باشند و بتوانند معیارهای ارزیابی را مشخص نمایند تا از مزیت رقابتی برخوردار گردند . دولت ها علاقه‌مندکمک به شرکت ها جهت افزایش صادرات هستند و در این راستا برنامه‌های ارتقاء صادرات دولت منجر به افزایش بیشتر صادرات شرکت‌های کوچک‌ و متوسط در مقایسه با شرکت‌های بزرگ می‌گردد . لذا رفتار صادراتی شرکت‌های‌ کوچک و متوسط و همینطور عواملی که نقش مهمی را در موفقیت صادراتی آنها ایفا می‌کند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است . در این میان توجه شرکت ها به امر بازاریابی و گرایش به بازار می­تواند نقطه­­عطفی در بهبودعملکرد صادراتی آنها باشد. توجه به نیازهای مشتریان می­تواندگردش مالی وسود­آوری شرکت­ها را افزایش دهد . از آنجائیکه امر صادرات همواره درکشور ما از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و تاکید بر صادرات غیر­نفتی و ارائه مشوق­های صادراتی بوده است ، در­نتیجه انجام این تحقیق با هدف ارزیابی عملکرد صادراتی شرکت های صادر کننده سنگ تزئینی ضرورت پیدا می­کند .

4.1 سوالات تحقیق

بررسی تأثیر فرآیندهای مدیریت دانش بر عملکرد توسعه محصول جدید

فهرست مطالب

فصل اول:‌ع

کلیات تحقیق. ‌ع

1-1: مقدمه. 2

1-2: بیان مسئله. 2

1-3: اهمیت و ضرورت موضوع. 6

1-4: مدل مفهومی پژوهش.. 7

1-6: فرضیه های پژوهش.. 9

1-7: جامعه و نمونه آماری. 9

1-8: روش شناسی پژوهش.. 10

1-9: قلمرو زمانی و مکانی و موضوعی. 10

1-10: تعاریف عملیاتی واژگان پژوهش.. 11

1-10-1: مدیریت دانش:11

1-10-2: فرآیند:11

1-10-3: قابلیت نوآوری:11

1-10-4: عملکرد بازار:11

1-10-5: توسعه محصول جدید:11

1-10-6: عملکرد توسعه محصول جدید:13

1-10-7: زنجیره تأمین:13

1-11: ساختار فصل های پژوهش.. 13

فصل دوم:15

مبانی نظری و پیشینه پژوهش.. 15

2-2: مدیریت دانش.. 18

2-2-1: داده ها، اطلاعات و دانش:20

2-2-2: دانش پنهان و آشکار. 21

2-2-3: عوامل کلیدی موفقیت مدیریت دانش.. 21

2-2-4: استراتژی های مدیریت دانش.. 22

2-2-5: فرآیندهای مدیریت دانش.. 24

2-3: عملکرد توسعه محصول جدید35

2-3-1: الف)توسعهیمحصولجدید35

2-3-2: ب) اهداف فرایند توسعه محصول. 36

2-3-3: مقایسه الگوهای توسعه محصول. 39

2-3-4: عواملموفقیتپروژههای توسعه محصول جدید (NPD)43

2-3-5: عملکرد توسعه محصول جدید44

2-4: تحقیقات مرتبط خارجی. 46

2-5: تحقیقات مرتبط داخلی. 48

2-6: جمع بندی. 50

فصل سوم:51

روش شناسی پژوهش.. 51

3-2: موضوع و روش تحقیق. 61

3-3: جامعه آماری. 62

3-4: نمونه آماری و روش نمونه گیری. 62

3-5:متغیرهای تحقیق. 63

3-6: ابزار گردآوری اطلاعات. 64

3-7: روایی و پایایی ابزار سنجش.. 65

3-8: فرضیههای تحقیق. 68

3-9: روش تجزیه و تحلیل داده ها69

3-9-1: تحلیل عاملی تأییدی. 70

3-9-2: تعیین برازش مدل. 72

3-9-3: آزمون فرضیات پژوهش از طریق تحلیل مسیر. 73

3-10: جمع بندی. 73

فصل چهارم:75

تجزیه و تحلیل. 75

داده های پژوهش.. 75

4-1: مقدمه. 77

4-2- تجزیه و تحلیل آمار توصیفی. 77

4-2-1- جنسیت. 79

4-2-2- وضعیت تحصیلی. 79

4-3 : نمودار فراوانی پاسخگویان بر حسب مقطع تحصیلی. 80

4-3-1: سابقه کاری. 80

4-3 -2: نمودار فراوانی پاسخگویان بر حسب سابقه کاری. 81

4-3-3 وضعیت متغیرهای تحقیق. 81

4-3-4- وضعیت متغیر مدیریت دانش.. 82

4-3-5- وضعیت متغیر عملکرد توسعه محصول جدید84

4-3-6- وضعیت ابعاد متغیر مدیریت دانش.. 84

4-4: نمودار راداری متغیرهای تحقیق. 86

4-4-1- وضعیت ابعاد متغیر عملکرد توسعه محصول جدید86

4-5: نمودار راداری متغیرهای تحقیق. 88

4-6- آزمون فرضیات تحقیق. 88

4-6-1: آزمون کفایت نمونه گیری. 88

4-6-2 تحلیل عاملی تأییدی. 89

4-6-2-1- مدل اندازه‌گیری مرتبه اول متغیر مدیریت دانش.. 89

‌4-6-2-3- مدل اندازه‌گیری مرتبه اول متغیر درونزای تحقیق. 96

4-6-2-4- مدل اندازه‌گیری مرتبه دوم متغیرهای درونزای تحقیق. 98

4-6-2-5- همبستگی بین متغیرها99

4-6-3- مدل معادلات ساختاری. 100

4-6-3-1- آزمون فرضیه اصلی تحقیق. 101

4-6-3-2- آزمون فرضیات فرعی تحقیق. 102

4-7- آزمون‌های برازندگی مدل. 105

جمع بندی فصل. 106

فصل پنجم:108

نتیجه گیری و پیشنهاد108

5-1: مقدمه. 111

5-2: نتایج و دستاوردهای حاصل از تحقیق. 111

5-3: مقایسه با سایر تحقیقات. 116

5-4: پیشنهادات. 117

5-4-1: پیشنهادهای کاربردی. 117

5-4-2: پیشنهادهای برای پژوهشگران آینده118

5-5: محدودیت های پژوهش.. 119

منابع و مأخذ120

فهرست جداول

جدول 1-2انواعفرآیندهایمدیریت دانش(جمعآوریتوسطشفیعی نیکابادی، 1391)24

جدول 2-2:شاخصهایفرآیندکسب،خلقوتولیددانشدرزنجیرهتامین(جمعآوریتوسطشفیعی نیکابادی 1391)26

جدول 2-3:شاخصهایفرآیندسازماندهی،نگهداریوانباردرزنجیرهتامین (جمع آوری توسط شفیعی نیکابادی1391)29

جدول2-4 :شاخصهایفرآیندانتقال،اشتراکوتوزیعدرزنجیرهتامین(جمعآوریتوسط شفیعی نیکابادی، 1391)30

جدول2-5 شاخصهایفرآینداستفاده،کاربردوبهرهبرداریدرزنجیرهتامین(جمع آوری توسط شفیعی نیکابادی 1391)32

جدول2-6:شاخصهایفرآیندارزیابیوبازخوردرزنجیرهتامین جمع آوری توسط شفیعی نیکابادی 1391)35

جدول 2-7 :پژوهش های کاربردی در زمینه فرایند توسعه محصول جدید43

جدول2-8 : ون پای ونگ(2009)45

جدول 3-1 مشخصه پرسشنامه اصلی مورد بررسی. 64

جدول 3-2 : ضریب آلفای کرونباخ متغیرها و ابعاد تحقیق. 66

جدول 3-3 برخی از آزمونهای برازندگی مدل در معادلات ساختاری(هومن، 1387)72

جدول 4-1 : توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنسیت.. 79

جدول 4-2 : توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب مقطع تحصیلی. 80

جدول 4-3 : توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سابقه کاری. 81

جدول 4-4- آماره های یک نمونه ای. 82

جدول 4-5- آزمون یک نمونه ای. 82

جدول 4-6- آماره های یک نمونه ای. 84

جدول4-7- آزمون یک نمونه ای. 84

جدول 4-8- آماره های یک نمونه ای. 85

جدول 4-9- آزمون یک نمونه ای. 85

جدول 4-10- آمار های یک نمونه ای. 86

جدول4-11- آزمون یک نمونه ای. 87

جدول4-12: آزمون کایزر میر و اوکلین بارتلت.. 88

جدول 4-13 : همبستگی بین متغیرهای اصلی تحقیق. 100

جدول 4-14 : شاخص های برازش مدل. 106

جدول 5-1: نتایج فرضیات تحقیق. 114

فهرست اشکال

شکل 2-1:ارتباط بین داده ها، اطلاعات و دانش(توربان و افرایم، 2006)20

شکل2-2:چرخه سیستم مدیریت دانش(توربان و افرایم، 2006)23

شکل 3-2 فرآیندهای اصلی مدیریت دانش.. 25

شکل 4-2 : مدل اندازه‌گیری مرتبه اول متغیر مدیریت دانش در حالت اعداد معناداری. 92

شکل 4- 3 : مدل اندازه‌گیری مرتبه دوم متغیر مدیریت دانش در حالت تخمین استاندارد94

شکل 4- 4 : مدل اندازه‌گیری مرتبه دوم متغیر مدیریت دانش در حالت اعداد معناداری. 95

شکل 4- 5 : مدل اندازه‌گیری مرتبه اول متغیر عملکرد توسعه محصول جدید در حالت تخمین استاندارد97

شکل 4- 6 : مدل اندازه‌گیری مرتبه اول متغیر عملکرد توسعه محصول جدید در حالت اعداد معناداری 97

شکل 4- 7 : مدل اندازه‌گیری مرتبه دوم متغیر عملکرد توسعه محصول جدید در حالت تخمین استاندارد98

شکل 4-8 : مدل اندازه‌گیری مرتبه دوم متغیر عملکرد توسعه محصول جدید در حالت اعداد معناداری 99

شکل 4-9 : تحلیل مسیر مدل مفهومی تحقیق در حالت تخمین استاندارد101

شکل 4-10 : تحلیل مسیر مدل مفهومی تحقیق در حالت اعداد معناداری. 102

شکل 4-11 : تحلیل مسیر مدل مفهومی تحقیق در حالت تخمین استاندارد (فرضیات فرعی)103

شکل 4-12 : تحلیل مسیر مدل مفهومی تحقیق در حالت اعداد معناداری (فرضیات فرعی)104

فهرست نمودارها

نمودار1-2: فرایند توسعه محصول جدید42

نمودار 1-4 : نمودار فراوانی پاسخگویان بر حسب جنسیت. 79

چکیده:

امروزه سازمانهای کشور به مانند سایر سازمانهای جهان ناگزیرند تا با دیگر سازمانها چه در داخل و چه در خارج کشور به رقابت بپردازند تا بتوانند در محیط کسب و کار باقی بمانند. از این رو آنها باید بتوانند دست کم در یک زمینه برتر از رقبای خود بوده، به عبارت دیگر آنها چاره ای ندارند جز اینکه نوآور باشند. این پژوهش با هدف "تأثیر فرآیندهای مدیریت دانش بر عملکرد توسعه محصول جدید" به صورت موردی زنجیره تأمین شرکت عقاب افشان اجرا شد. اطلاعات مورد نیاز به وسیله پرسشنامه محقق ساخته ای که مبتنی بر مدل مفهومی پژوهش اقتباس از مدل شفیعی نیک آبادی (1391) و ون پای ونگ (2009) گردآوری شده است. برای تجزیه و تحلیل داده های جمع‌آوری شده ابتدا در سطح توصیفی با استفاده از شاخص‌های آماری به توصیف و تلخیص ویژگی­های جمعیت شناختی افراد نمونه در تحقیق شامل سابقه کاری و تحصیلات و جنسیت پرداخته می‌شود. در آمار تحلیلی این تحقیق به منظور آزمودن معناداری روابط میان سوالات و متغیرها و برازش مدل‌های اندازه‌گیری به دست آمده و سنجش روایی عاملی از تحلیل عاملی تأییدی استفاده گردیده است. همچنین به منظور بررسی وضعیت متغیرهای تحقیق از آزمون میانگین یک جامعه یا تی یک نمونه­ای استفاده شده است و پس از بررسی روایی سوالات پرسشنامه از طریق تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول و دوم، به منظور بررسی اثرات میان متغیرهای تحقیق از مدل معادلات ساختاری و بطور اخص تکنیک تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار لیزرل استفاده شده است. یافته ها نشان می­دهد که بین استراتژی های مدیریت دانش و عملکرد توسعه محصول جدید رابطه معناداری وجود دارد، طبق نتایج بدست آمده از پنج فرضیه فرعی تحقیق حاضر، سه فرضیه یعنی خلق دانش- عملکرد توسعه محصول جدید، ثبت، ذخیره و نگهداری دانش- عملکرد توسعه محصول جدید و ارزیابی و بازخور دانش- عملکرد توسعه محصول جدید با توجه به عدد معناداری آنها تأیید شدند. این پژوهش در خاتمه به ارائه پیشنهادهای کاربردی پرداخته است.

کلمات کلیدی: استراتژی های مدیریت دانش، عملکرد توسعه محصول جدید، توسعه محصول جدید.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1: مقدمه

از اواخر قرن گذشته میلادی تا زمان حال، بحث مدیریت دارایی ­های نامشهود سازمان به عنوان بخشی از منابع حیاتی سازمان بسیار مورد توجه واقع شده است ازبیناینداراییها،دانش بیشترین توجهرابهخودمعطوف ساختهوبهعنوانمهمتریندارایی نامشهودسازمانموردتأکیدقرارگرفته است. اکنونبحث مدیریت دانش بهیکیازموضوعاتاصلیدرتحقیقاتمدیریت درسراسردنیا تبدیلشده است وآنرابهعنوانابزاریکلیدیبرایمدیریت کردناطلاعاتوابزاریاستراتژیکبرایمدیریت وراهیمؤثربرای کسبمزیترقابتیپایدار میدانند(شفیعی نیکابادی، 1391).ازجملهتحولاتچشمگیردرقلمروعلوممدیریت،بروزوظهورپدیده هاییهمچونمدیریتدانشو توسعه محصول جدید می باشد.برایموفقیتسازمان،دانشبهعنوانیکسرمایه،بایدبینانسانهاقابلمبادلهبودهوتواناییرشدداشتهباشد. دانشنحوهحلمشکلات،می تواندکسبشودوبدینترتیبمدیریتدانشقادرخواهدبودیادگیریسازمانیراکهمنجربهخلقدانشدیگریمی شود،توسعهدهد. سازمانهای آگاهمی دانندکهدانش،سرمایه­ایفکریاستوتنهاسرمایه ایاستکهباگذشتزمانتغییرمی­کندو اگربهطورمؤثریمهارشود،می­تواندخلاقیتووضعیترقابتیسازمانراحفظنماید.استفادهازکل منابعفکریسازمان،می­تواندمزایایمالیقابلتوجهیرادرپیداشتهباشد .

درعصرحاضر،شتاب تغییراتدرعلوموفناوری­هایپیشرفته،بهقدریفزونییافتهاستکهشتابدر نوآوریِ محصولاتتولیدشدهباتکنولوژیوایجاددانش وتوسعهآن،ازسرعتیادگیریبشرفراتررفته است (نوو و چان، 2007). همچنینشرکتهایموفقامروزیشرکتهاییهستندکهبه طورپیوستهبرایحل مسائلجدیدوناآشنا،دانش جدیدراکشف ویاخلقکردهوایندانش را بهصورتیهدفمندونظام یافته ومتناسببااهدافتخصصیِراهبردیدرتمامیلایه­هاوبخش­هایمختلفسازمانتوسعهدادهوبه دنبال تبدیلآنبهفناوریومحصولاتجدیدباشند (نوناکا و تاکوچی، 1995).

دانش در طولانی مدت به عنوان منبع کلیدی برای سازمانها در نظر گرفته شده است و مدیریت مؤثر آن هم، برای موفقیت امری ضروری است (نوو و چان، 2007). نوناکا و تاکوچی (1995)، شرکت های موفق را شرکت هایی می دانند که به طور پیوسته برای حل مسائل جدید و ناآشنا، دانش جدید را کشف و یا خلق کرده و این دانش را به صورتی هدفمند و نظام یافته و متناسب با اهداف تخصصی راهبردی در تمامی لایه­ها و بخش های مختلف سازمان توسعه داده و بدنبال تبدیل به فناوری و محصولات جدید باشند. (شفیعی نیکابادی، 2007).

1-2: بیان مسئله

امروزه به علت رشد سریع محصولات و رقابتی شدن بازار عموماً نیاز به محصولات و خدمات رشد چشمگیری پیدا کرده است افزایش جمعیت و متنوع شدن نیازها نیز از جمله عواملی است که سازمان ها را به دستیابی به محصول و کارایی جدیدتر ترغیب می­کند (مارتین پیت 2008). ویگ (1995) مدیریت دانش را مجموعه ای از فرایندهای تعریف شده یا روش های مورد استفاده جستجوی اطلاعات در میان دانش های مختلف مدیریت عملیات تعریف می کند. لر (1999) اشاره می کند که مدیریت دانش شامل جمع آوری اطلاعات و انتقال اطلاعات به متقاضی می باشد. فعالیت هایی مثل کسب دانش، تصحیح دانش، ذخیره دانش و به اشتراک گذاری دانش در یک سازمان به طور مؤثر می تواند ارزش دارایی­های دانشی سازمان را افزایش دهد، که به آن مدیریت دانش می گویند. گرنت (1996) فکر می کرد که مدیریت دانش می­تواند به عنوان ادغام دانش در نظر گرفته شود. استراتژی مدیریت دانش رویکردی کلی به سازمان برای ایجاد هماهنگی میان منابع و توانمندی­های دانشی با مجموعه الزامات آن استراتژی است (زاک 1999). نوآوری از کپی کردن یک استراتژی مؤثرتر است. شرکت هایی با فناوری جدید که از روش های مدیریت دانش برای ایجاد استراتژی های توسعه محصول جدید استفاده می کنند موفقتر هستند (پنگ و همکاران 2005). سانگ و پری (1995) توسعه محصول جدید را برای استراتژی و عملکرد بهتر شرکت پیشنهاد می کند. کلارک و ویل رایت (1993) اشاره می کنند که استراتژی توسعه محصول جدید همان فرایند پردازش اطلاعات است که همراه با مدیریت خوب دانش می باشد. در واقع قصد شرکت، تعهد در کاهش عدم قطعیت در توسعه محصول جدید است. همچنین در مطالعات خود به این نتیجه رسیدند که شرکت ها در بدست آوردن عملکرد بهتر در توسعه محصول جدید اگر بتوانند به تغییرات محیطی نسبت به رقبا زودتر پاسخ دهند،
می­توانند بهتر عمل کنند. استراتژی خوب انعطاف پذیر در سازمان می تواند سازمان دهنده واحد تحقیق و توسعهمحصول جدید باشد. بنابراین اثربخشی مدیریت دانش نقش مهمی در استراتژی توسعه محصول جدید دارد. تیس و پیسانو (1994) تصور می­کردند که شرکت­ها تنها بدنبال سریعترین نوآوری در محصول و دارا بودن توانایی مدیریت برای ادغام و تخصیص منابع داخلی و خارجی که باعث موفقیت جهانی در محیط رقابتی می شوند، بودند. بنابراین یکپارچه سازی داخلی و دانش خارجی در سازمان باعث برقراری مدیریتی خوب که منجر به یک اثر مثبت بر روی عملکرد توسعه محصول جدید است، می شود. کلارک و ویل رایت (1993) ادغام دانش را به بخش های داخلی و خارجی تقسیم می کنند. ترکیب این دو می تواند عملکرد محصول جدید را افزایش دهد. تیس و همکاران (1997) بر اهمیت ادغام دانش تأکید داشتند و اعتقاد داشتند که صاحبان کسب و کار به طور مؤثر باید در بدست آوردن و ادغام دانش خارجی برای توسعه ایده های نوآورانه تلاش کنند. مورمن (1995) اشاره کرد که سرمایه گذاری برای جذب اطلاعات بازار که می­تواند عدم اطمینان را کاهش دهد در بدست آوردن فرصت های موفقیت تأثیر نسبتاً بالایی دارد. شرکت ها با استفاده از روش های مدیریت دانش خوب، می توانند عملکرد توسعه محصول جدید موفقی داشته باشند. عملکرد توسعه محصول جدید یک ساختار چندبعدی است. محققان با استفاده از ارزیابی عملکردها و اقدامات مختلف بر اساس تحقیقات مختلف تمرکز می کنند (کوپر و همکاران 1996). امروزهسرعتیافتنفرایندهاىتوسعهمحصولوارائهسریعترمحصولاتوخدماتدربازار مسئلهاىاستکهشرکتها و سازمانهاتوجهخاصىبهآندارند.

اگرفرایند توسعهمحصولرابهمسابقهاىشاملسهزمان:1) زمانتولید: مرحلهتوسعه ایدهاولیهبراىمحصولجدیدتامرحلهقبلاز عرضهمحصولدربازار؛2) زمانورودبهبازار: مرحلهعرضهوارائهمحصولدر بازار و بازارسنجىمحصول؛3)زمانکسبسود: مرحلهگذرازنقطهسربهسرو کسبسود؛در نظر بگیریم،شرکتوسازمانى برندهواقعىخواهدبودکهدراینمسابقهبرندههر سهبخشباشد. کسبچنینموفقیتىمنجربهاینخواهدشدکهفرایند توسعهمحصولرایکفرایندزمانرسیدنبهموفقیتبنامیم. جالباستکههنگامعرضهوارائهمحصولاتبهبازارسهنوع متفاوتازرویکردهاىارائهمحصولبهبازاررابینرقباشاهدخواهیمبود.

اینرویکردهاعبارتند از:

1)رویکرداولیندربازار: سازمانعلاقهمنداستاولینسازمانىباشدکهمحصولجدیدىرابهبازارعرضهمىدارد.

2)رویکردسریعتریندنبالهرو: دراینرویکردسازماننمىخواهدهمچونحالتقبلاولینعرضهکنندهمحصولجدیددربازارنامبگیرد،ولىراغباست سریعترینشرکتىباشد کههمانمحصولرابهبازارعرضهمىدارد.

3)رویکرددنبالهروعادی: سازماناولیندنبالهرو نیست،ولىدرزمرهدنبالهروهاىتولیدکنندهو عرضه کنندهمحصولجدیدقرار خواهد گرفت. در عصر حاضر، شتاب تغییرات در علوم و فناوری های سطح بالا به قدری فزونی یافته است که بسیاری از متفکرین بر این باورند که شتاب در نوآوری محصولات تولید شده با تکنولوژی سطح بالا و ایجاد دانش و توسعه آن از سرعت یادگیریی بشر فراتر رفته است. پس سازمانهای متولی حتی اگر تمام راهبردها، زمان و سرمایه های انسانی در اختیار خود را صرف یادگیری نمایند، باز هم ممکن است از عهده رویارویی مناسب با این شتاب بر نیایند. دانش در طولانی مدت به عنوان منبع کلیدی برای سازمانها در نظر گرفته شده است و مدیریت مؤثر آن هم برای موفقیت ضروری است (نوو و چان 2007).نوناکا و تاکوچی (1995)، شرکت های موفق را شرکت هایی می دانند که به طور پیوسته برای حل مسائل جدید و نا آشنا دانش جدید را کشف و یا خلق کرده و این دانش را به صورتی هدفمند و نظام یافته و متناسب با اهداف تخصصی و راهبردی در تمامی لایه ها و بخش های مختلف سازمان توسعه داده و بدنبال تبدیل آن به فناوری و محصولات جدید باشند.

با تحقیقات صورت گرفته دانش یک فاکتور مهم در توسعه محصول به شمار می­آید و فعالیتهای دانشی در قلب فرایندهای توسعه محصول جدید در نظر گرفته می­شود از اینرو امروزه بسیاری از مدیران و صاحبان کسب و کار تمایل به تصمیم گیری درباره چگونگی توانمند ساختن مدیریت دانش و یا حتی هماهنگ کردن فعالیت های NPD[1] شرکت شان از طریق ابزارهای مدیریت دانش دارند (مانیان. 1390). از این رو) صنعت خوردرو با توجه به توسعه­ی وسیع و پیشرفت سریع و قابل توجه دانش و تجربه در آن در سطح دنیا بسیار رقابتی شده است و نیاز مدیریت دانش مخصوصاً در توسعه محصول جدید بسیار مهم و حیاتی و حساس تلقی می­شود از طرفی با توجه به اینکه زنجیره­ی تأمین در صنعت خودرو به لحاظ ساختار و زیر مجموعه های خود و نیز نوع ارتباط این مجموعه ها با یکدیگر بستر مناسبی برای سازماندهی دانش فراهم نموده است (رضایی، کراری، مصطفوی 1387).

محصولات جدید از ضروریات شرکت های امروزی به شمار می­روند در حقیقت محصول جدید پاسخی به بزرگترین مشکلات سازمان های امروزی است. امروزه بیشتر سازمان ها ضرورت برخورداری از عملکرد بهینه­ی توسعه محصول جدید را به خوبی احساس کرده­اند و برای داشتن چنین عملکرد موفقی تلاشهای بسیاری انجام داده اند و هزینه­های هنگفتی را متقبل شده­اند. ماهیت عملکرد توسعه­ی محصول جدید یک مفهوم میان رشته ایست که از چند رشته برگرفته شده است و مدیریت دانش به عنوان مهم­ترین روش­ها و ابزارهای مورد استفاده جهت بهینه کردن عملکرد توسعه­ی محصول جدید شناخته شده است زیرا
فعالیت­های دانشی در قلب فرایندهای محصول جدید نهفته است (جان و هانگ 2009)همچنین در اقتصاد امروز رقابت دیگر شرکت در برابر شرکت نیست بلکه این زنجیره های تأمین هستند که به رقابت با هم
می­پردازند زنجیره تأمین از سه جریان عمده اطلاعاتی، فیزیکی و پول در جریان است و هدف اصلی این زنجیره را می­توان به دستیابی به حداکثر ارزش دانست (شفیعی نیکابادی 1391) و از آنجایی که شرکت عقاب افشان برای پیشرفت در بازارهای رقابتی و جهانی امروز و جذب مشتریان و وارد شدن به بازارهای جدید نیاز به مزیت رقابتی جهت پیشرفت و توسعه­ی شرکت ها دارند پس بنابراین شناخت عوامل تأثیرگذار فرآیندهای مدیریت دانش بر عملکرد توسعه­ی محصول جدید در زنجیره تأمین موجب مزیت رقابتی و حداکثر ارزش در سازمان می­گردد.

در این تحقیق می­توان با استفاده از مدیریت دانش ضمن توسعه محصول جدید رشد قابل توجهی را ایجاد نمود و همچنین تأثیر هر یک از فرایندهای تشکیل دهنده مدیریت دانش (خلق، توزیع، ثبت و نگهداری، کاربرد و ارزیابی) را بر روی NPD بررسی نمود که این شناخت موجب پیاده سازی موفق مدیریت دانش در سازمان می­شود و عوامل تأثیرگذار نیز شناسایی می­گردد.

درسیسالاخیرپژوهش­هایزیادیبررویاثربخشیفرآیندهایتوسعه­یمحصولجدید انجامشدهومدلهایگوناگونیجهتسیستماتیککردناینفرآیندهاارایهشدهاست.از طرفیشاخصهاییبه عنوانعواملکلیدیموفقیتمحصولاتجدیدتوسطپژوهشگران معرفیشدهاستکهبرخیازآنهابیننتایج اینپژوهشهامشترکبودهوبرخینیز متناسببانوعکسبوکارومحصولموردمطالعهمتفاوتاست،به طوریکهامروزه فهرستیگستردهازاینعواملدردسترساست.مدیریتمنظموپیوستهدرمورددانش، یکفاکتورمهمدرتوسعه­ی محصولبهشمارمیآیدوفعالیتهایدانشیدرقلب فرآیندهایتوسعه­ی محصولجدیددرنظرگرفتهمیشود.ازاینروامروزهبسیاریاز مدیرانوصاحبانکسبوکارتمایلبه تصمیمگیریدرباره­یچگونگیتوانمندساختن شرکتشانازطریقابزارهای توسعه محصول جدید، مدیریتدانش وهماهنگکردنفعالیتهای مدیریتدانشهستند (مانیان و همکاران 1390).

[1]NPD: New Product Development:

مجموعه فعالیت­ها و خط­ مشی رشد بوده که در مراحل مختلف، برای تولید محصول برای قسمت های موجود بازار، منجر به تغییر و اصلاحات جزئی یا کلی در کالاها می شود.